Chương Trình Celebrate Recovery Có Vững Chắc Về Mặt Kinh Thánh Không?

Trong một thế giới đầy rẫy những tổn thương, nghiện ngập và hành vi hủy hoại bản thân, Hội Thánh luôn tìm kiếm những công cụ hiệu quả để mang lại sự chữa lành và phục hồi thực sự. Một trong những chương trình được áp dụng rộng rãi là Celebrate Recovery (CR). Tuy nhiên, câu hỏi quan trọng mà mọi nhà nghiên cứu và tín hữu cần đặt ra là: Liệu nền tảng của chương trình này có vững chắc theo tiêu chuẩn của Lời Đức Chúa Trời? Bài nghiên cứu này sẽ phân tích cẩn thận Celebrate Recovery dưới ánh sáng của Kinh Thánh, khảo sát các nguyên tắc, bước đi và triết lý của nó để tìm ra câu trả lời.

Celebrate Recovery được sáng lập bởi Mục sư John Baker và Rick Warren tại Hội Thánh Saddleback vào năm 1991. Mục đích chính thức của nó là "một chương trình phục hồi dựa trên Kinh Thánh và cân bằng, giúp chúng ta vượt qua những nỗi đau, thói quen và nghiện ngập." CR tự nhận mình không phải là một chương trình "cai nghiện" mà là một "chương trình môn đệ hóa" nhắm đến bất kỳ "vấn đề nan giải, thói quen và hành vi gây nghiện" nào.

Từ nguyên ngữ, "phục hồi" trong tiếng Hy Lạp (apokatastasis) mang ý nghĩa phục hồi lại trạng thái nguyên thủy, trở lại điều kiện ban đầu (Công vụ 3:21). Kinh Thánh cho thấy Đức Chúa Trời là Đấng phục hồi linh hồn (Thi Thiên 23:3). Do đó, bất kỳ chương trình nào đòi hỏi danh hiệu "dựa trên Kinh Thánh" phải đặt Đức Chúa Trời và Lời Ngài làm trung tâm tuyệt đối cho mọi tiến trình chữa lành.

CR được xây dựng trên 8 Nguyên Tắc dựa trên Bài Giảng Trên Núi (Ma-thi-ơ 5) và 12 Bước Đi được điều chỉnh từ chương trình 12 Bước của Alcoholics Anonymous (AA) với nội dung Kinh Thánh rõ ràng. Đây là điểm cần được xem xét kỹ lưỡng nhất.

1. Nền Tảng Từ Bài Giảng Trên Núi (8 Nguyên Tắc):
Tám nguyên tắc của CR trực tiếp rút ra từ 8 Phước Lành trong Ma-thi-ơ 5:3-10. Ví dụ: - Nguyên tắc 1: "Chúng ta thú nhận rằng chúng ta bất lực trong việc kiểm soát đời sống mình - rằng đời sống chúng ta đã trở nên không quản lý được" dựa trên Ma-thi-ơ 5:3, "Phước cho những kẻ nghèo khó trong tâm linh." Chữ "nghèo khó" ở đây (ptōchos) không chỉ nghèo vật chất, mà là sự nghèo khó cùng cực, hoàn toàn trống rỗng, phải cầu xin. Đây chính là tâm thế đúng đắn cho sự ăn năn: nhận biết sự trống rỗng thuộc linh và hoàn toàn phụ thuộc vào Đức Chúa Trời (Thi Thiên 34:6). Điều này hoàn toàn phù hợp với thần học Tin Lành về sự bất lực của con người và sự cần thiết của ân điển (Rô-ma 7:18).

2. 12 Bước Đi Và Nền Tảng Kinh Thánh:
Mỗi bước đi của CR đều được gắn với những câu Kinh Thánh cụ thể, cho thấy một nỗ lực đáng kể trong việc đặt nền tảng Lời Chúa làm thẩm quyền. Chẳng hạn: - Bước 1: "Chúng tôi thừa nhận rằng chúng tôi bất lực trước những vấn đề nan giải của mình - rằng cuộc sống của chúng tôi đã trở nên không quản lý được." (Tham chiếu: Rô-ma 7:18; Giăng 15:5). - Bước 2: "Chúng tôi tin rằng một quyền năng lớn hơn chính chúng tôi có thể phục hồi chúng tôi về sự lành mạnh." (Tham chiếu: Giăng 10:10; Phi-líp 2:13). - Bước 3: "Chúng tôi quyết định phó thác đời sống và ý chí của chúng tôi cho sự chăm sóc của Đức Chúa Trời, như chúng tôi hiểu về Ngài." (Tham chiếu: Châm Ngôn 3:5-6; Rô-ma 12:1). Đặc biệt, cụm từ "như chúng tôi hiểu về Ngài" trong Bước 3 có thể gây tranh cãi. Tuy nhiên, trong bối cảnh toàn bộ chương trình CR luôn dẫn đến Chúa Giê-xu Christ, nó có thể được hiểu là điểm khởi đầu cho hành trình nhận biết Đức Chúa Trời cách đầy đủ hơn qua Đấng Christ. Kinh Thánh khẳng định Đức Chúa Trời bày tỏ chính Ngài cách trọn vẹn trong Chúa Giê-xu (Giăng 14:9; Hê-bơ-rơ 1:3).

1. Chúa Giê-xu Là Trung Tâm Của Sự Phục Hồi:
CR rõ ràng tuyên bố Chúa Giê-xu Christ là "Đấng Phục Hồi Tối Cao" (Higher Power). Khác với một số chương trình 12 Bước tổng quát để mơ hồ về định nghĩa "quyền năng cao hơn," CR xác định rõ ràng quyền năng đó là Đức Chúa Trời Ba Ngôi. Các buổi nhóm đều kết thúc bằng Lời Cầu Nguyện Của Sự Bình An (của Thánh Phao-lô) và tuyên xưng "Chúa Giê-xu Christ là Đấng Cứu Rỗi duy nhất và tối cao của tôi." Điều này phù hợp với lời tuyên bố của Phi-e-rơ: "Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu" (Công vụ 4:12).

2. Vai Trò Của Hội Thánh Và Sự Xưng Tội:
CR nhấn mạnh "trách nhiệm" (accountability) thông qua các nhóm nhỏ đồng giới, nơi sự xưng tội và cầu nguyện cho nhau diễn ra (Gia-cơ 5:16). Điều này thể hiện nguyên tắc Kinh Thánh về việc mang gánh nặng cho nhau (Ga-la-ti 6:2) và sự khích lệ trong tình yêu thương và việc lành (Hê-bơ-rơ 10:24-25). Việc xưng tội công khai trong một nhóm an toàn tạo nên sự tự do thực sự, như Lời Chúa dạy: "Hãy xưng tội cùng nhau" (Gia-cơ 5:16).

Dù có nhiều điểm mạnh, một số khía cạnh của CR cần được xem xét cẩn thận dưới ánh sáng Kinh Thánh:

1. Sự Hòa Trộn Giữa Tâm Lý Học Và Kinh Thánh:
CR sử dụng nhiều thuật ngữ và khái niệm từ tâm lý học (như "đứa trẻ bên trong", "mối quan hệ không lành mạnh"). Nguy cơ là những khái niệm này có thể, nếu không cẩn thận, được đặt ngang hàng hoặc thậm chí vượt trên thẩm quyền của Kinh Thánh. Nguyên tắc Sola Scriptura (chỉ duy Kinh Thánh) đòi hỏi mọi sự khôn ngoan của con người phải được đặt dưới sự phán xét của Lời Chúa (I Cô-rinh-tô 2:13). Bất kỳ sự hiểu biết nào về bản chất con người, tổn thương hay chữa lành đều phải bắt nguồn từ sự mặc khải của Đức Chúa Trời (II Ti-mô-thê 3:16-17).

2. Nguy Cơ Tự Trị Liệu Thay Vì Phó Thác:
Cấu trúc 12 Bước, dù đã được "rửa tội" bằng Kinh Thánh, vẫn có thể vô tình cổ vũ một quá trình "tự giúp bản thân" có trật tự. Sự nhấn mạnh của Phúc Âm là sự chết của cái tôi và sự sống của Đấng Christ trong chúng ta (Ga-la-ti 2:20). Sự phục hồi thực sự không phải là kết quả của việc chúng ta tuân theo 12 bước hoàn hảo, mà là kết quả của việc chúng ta ngày càng kết hợp với Đấng Christ và để Thánh Linh biến đổi (II Cô-rinh-tô 3:18). Các bước đi phải là công cụ dẫn chúng ta đến sự phụ thuộc sâu sắc hơn vào Christ, chứ không phải là một công thức thay thế cho mối quan hệ đó.

3. Trọng Tâm Vào "Vấn Đề" Có Thể Làm Mờ Đi Tội Lỗi:
Ngôn ngữ về "vấn đề nan giải", "thói quen" và "hành vi gây nghiện" có thể làm giảm nhẹ thuật ngữ Kinh Thánh mạnh mẽ hơn: tội lỗi. Mặc dù CR có bước xưng tội, nhưng việc phân loại rộng rãi các "vấn đề" có thể khiến người ta tập trung vào hậu quả hơn là nguyên nhân gốc rễ. Kinh Thánh dạy rằng mọi rối loạn đều bắt nguồn từ tấm lòng tội lỗi (Ma-thi-ơ 15:18-19; Gia-cơ 1:14-15). Sự giải phóng thực sự đến từ việc ăn năn tội lỗi và nhận lãnh sự tha thứ nhờ huyết Chúa Giê-xu (I Giăng 1:9).

Dù một Hội Thánh có áp dụng CR hay không, các nguyên lý Kinh Thánh mà nó cố gắng thể hiện là vô giá cho đời sống mỗi tín hữu:

1. Thực Hành Sự Xưng Tội Và Trách Nhiệm:
Mỗi Cơ Đốc nhân cần có ít nhất một người bạn thuộc linh tin cậy để xưng tội và cầu nguyện cùng. Đây không phải là liệu pháp tâm lý, mà là vâng theo Lời Chúa (Gia-cơ 5:16). Sự tự do thực sự đến khi ánh sáng của Lời Chúa và sự hiệp thông chiếu rọi vào những góc tối của đời sống chúng ta.

2. Sống Trong Sự Nghèo Khó Thuộc Linh Mỗi Ngày:
Nguyên tắc đầu tiên của CR (và Phước Lành đầu tiên) nhắc chúng ta rằng sự phục hồi là một hành trình suốt đời. Mỗi ngày, chúng ta cần nhận biết sự bất lực của mình và nài xin ân điển của Đức Chúa Trời (Hê-bơ-rơ 4:16). Thái độ này ngăn chặn sự tự mãn thuộc linh và giữ chúng ta gần với Thập Tự Giá.

3. Theo Đuổi Sự Thánh Khiết Như Một Phần Của Sự Chữa Lành:
Chương trình phục hồi thực sự phải dẫn đến sự thánh khiết. Đức Chúa Trời kêu gọi chúng ta nên thánh vì Ngài là thánh (I Phi-e-rơ 1:15-16). Mọi sự từ bỏ, thay đổi thói quen đều phải nhằm mục đích tôn vinh Đức Chúa Trời và trở nên giống như hình ảnh của Con Ngài (Rô-ma 8:29).

Vậy, Celebrate Recovery có vững chắc về mặt Kinh Thánh không? Câu trả lời là: Nó có một nền tảng Kinh Thánh mạnh mẽ và được xây dựng có chủ ý, nhưng giống như mọi công cụ do con người tạo ra, nó phải luôn được đặt dưới thẩm quyền tối cao và sự phán xét của chính Lời Đức Chúa Trời.

CR thành công khi nó trung thành dẫn các cá nhân đến với Chúa Giê-xu Christ, Đấng Cứu Rỗi duy nhất và là Đấng Phục Hồi đích thực. Nó cung cấp một cộng đồng, một cấu trúc và những nguyên tắc thực hành để áp dụng Lẽ Thật của Kinh Thánh vào những khu vực đổ vỡ cụ thể của cuộc sống. Tuy nhiên, nó sẽ trở nên nguy hiểm nếu các bước đi, các nguyên tắc, hoặc những lời chứng trở nên quan trọng hơn chính Phúc Âm.

Lời cảnh báo của Sứ đồ Phao-lô vẫn còn nguyên giá trị: "Hãy giữ lấy, kẻo có kẻ lấy mất sự thưởng của anh em bởi triết học và lời hư không, theo truyền thống của loài người, sơ học của thế gian, không theo Đấng Christ" (Cô-lô-se 2:8). Celebrate Recovery chỉ "vững chắc" khi và chỉ khi nó đặt Chúa Giê-xu Christ làm trung tâm không thể tranh cãi, xem Kinh Thánh là thẩm quyền tối hậu, và luôn dẫn dắt người ta đến chỗ ăn năn tội lỗi, đức tin nơi Đấng Christ, và sự đầu phục đời sống cho sự cai trị của Ngài. Đối với bất kỳ Hội Thánh hay cá nhân nào xem xét chương trình này, sự khôn ngoan nằm ở việc sử dụng nó như một công cụ hỗ trợ cho sự môn đệ hóa và chữa lành, chứ không bao giờ là một sự thay thế cho việc rao giảng Phúc Âm thuần túy, sự thờ phượng chân thật và mối tương giao sống động với Chúa.

Cuối cùng, sự phục hồi trọn vẹn và vĩnh cửu chỉ được tìm thấy trong niềm hy vọng về sự trở lại của Đấng Christ, khi Ngài "sẽ biến hóa thân thể hèn mạt chúng ta ra giống như thân thể vinh hiển Ngài" (Phi-líp 3:21). Cho đến ngày đó, chúng ta bước đi trong sự tự do mà Đấng Christ đã ban cho (Ga-la-ti 5:1), nương dựa vào Thánh Linh và Lời Ngài để được chữa lành và lớn lên mỗi ngày.