Tự hiện thực hóa là gì?

Trong thế giới hiện đại, cụm từ "tự hiện thực hóa" (self-actualization) ngày càng trở nên phổ biến, được quảng bá như đỉnh cao của sự phát triển cá nhân và chìa khóa cho một cuộc sống viên mãn. Khái niệm này, được phổ biến bởi nhà tâm lý học Abraham Maslow, mô tả sự thôi thúc muốn trở thành tất cả những gì mà một người có khả năng trở thành. Tuy nhiên, với tư cách là Cơ Đốc nhân, chúng ta phải đặt lăng kính Kinh Thánh lên mọi triết lý của thế gian. Bài viết nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát khái niệm "tự hiện thực hóa" dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời, phân biệt đâu là sự khôn ngoan đến từ trên cao và đâu là sự khôn ngoan thuộc về đất và thuộc về ma quỷ (Gia-cơ 3:15).

Trong hệ thống phân cấp nhu cầu của Maslow, "tự hiện thực hóa" là tầng cao nhất, chỉ đạt được khi các nhu cầu cơ bản hơn (sinh lý, an toàn, xã hội, được tôn trọng) đã được thỏa mãn. Nó bao gồm việc khám phá tiềm năng tối đa, theo đuổi đam mê cá nhân, sống chân thật với chính mình, và đạt đến cảm giác trọn vẹn nội tại. Triết lý này đặt cái tôi (self) làm trung tâm: mục tiêu tối thượng của đời người là sự phát triển và thể hiện đầy đủ nhất của bản ngã.

Văn hóa đại chúng ngày nay thường diễn giải "tự hiện thực hóa" thành những câu khẩu hiệu như: "Hãy theo đuổi giấc mơ của bạn", "Hãy là phiên bản tốt nhất của chính mình", "Bạn xứng đáng có được tất cả". Mặc dù nghe có vẻ tích cực, nhưng nền tảng của nó lại thiếu vắng một điểm quy chiếu khách quan và vĩnh cửu: Ý muốn và sự vinh hiển của Đấng Tạo Hóa.

Kinh Thánh không sử dụng thuật ngữ "tự hiện thực hóa", nhưng trình bày một mô hình phát triển và trọn vẹn hoàn toàn khác biệt, với trung tâm là Đấng Christ, chứ không phải cái tôi. Sứ đồ Phao-lô tuyên bố nguyên tắc nền tảng: "Tôi đã bị đóng đinh vào thập tự giá với Đấng Christ, mà tôi sống, không phải là tôi sống nữa, nhưng Đấng Christ sống trong tôi" (Ga-la-ti 2:20). Đây chính là sự "đảo ngược thần học" đối với mọi triết lý tự tôn.

1. Mục Đích Tối Thượng: Vinh Hiển Chúa, Không Phải Thỏa Mãn Bản Ngã
Sáng Thế Ký 1:27 cho biết loài người được dựng nên theo hình ảnh của Đức Chúa Trời (בצלם אלהים, *b'tselem Elohim*). Hình ảnh này bao hàm khả năng sáng tạo, lý trí, cảm xúc, ý chí và đạo đức. Tuy nhiên, mục đích của việc mang hình ảnh Đức Chúa Trời không phải để chúng ta tự tôn vinh mình, mà để phản chiếu và tôn vinh Ngài. Ê-sai 43:7 khẳng định: "Phàm những ai được xưng bằng danh ta, ta đã dựng nên họ vì sự vinh hiển ta; ta đã tạo thành và đã làm nên họ." Sự "trọn vẹn" đích thực của con người chỉ đạt được khi chúng ta sống đúng với mục đích nguyên thủy này: làm sáng danh Chúa.

2. Con Đường Đến Sự Trọn Vẹn: Sự Chết Đi Và Sống Lại Thuộc Linh
Trái ngược với việc vun đắp bản ngã, Chúa Giê-xu dạy: "Nếu ai muốn theo ta, phải tự bỏ mình đi, mỗi ngày vác thập tự giá mình mà theo ta. Vì ai muốn cứu sự sống mình thì sẽ mất, còn ai vì cớ ta mất sự sống mình thì sẽ cứu" (Lu-ca 9:23-24). Từ Hy Lạp được dùng cho "tự bỏ mình" là ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν (*aparnésasthō heauton*), có nghĩa là "từ chối, từ bỏ chính mình". Đây không phải sự hủy diệt bản thể, mà là sự đầu phục ý muốn, sự khao khát và sự vinh hiển của cá nhân trước Chúa Cứu Thế. Chính trong sự "chết đi" này, chúng ta tìm thấy sự sống thật.
Sứ đồ Phao-lô mô tả quá trình này như một sự biến đổi: "Chúng ta ai nấy đều để mặt trần mà nhìn xem vinh hiển Chúa như trong gương, thì hóa nên cũng một ảnh tượng Ngài, từ vinh hiển qua vinh hiển, như bởi Chúa, là Thánh Linh" (2 Cô-rinh-tô 3:18). Sự "hiện thực hóa" của Cơ Đốc nhân là quá trình được biến đổi ngày càng giống hình ảnh của Đấng Christ (Rô-ma 8:29), nhờ quyền năng của Đức Thánh Linh.

3. Khám Phá "Tiềm Năng" Trong Ân Tứ Và Chức Vụ
Kinh Thánh công nhận mỗi tín hữu có những khả năng và ân tứ đặc biệt, nhưng chúng được ban cho với một mục đích cộng đồng và thuộc linh, không phải để tự thỏa mãn. "Mỗi người trong anh em hãy lấy ơn mình đã được mà giúp lẫn nhau, khác nào người quản lý trung tín giữ các thứ ơn của Đức Chúa Trời" (1 Phi-e-rơ 4:10). Từ "ơn" ở đây là χάρισμα (*charisma*), ân điển được ban cho. Tiềm năng thật của chúng ta được khám phá và phát huy tối đa không phải trong việc theo đuổi đam mê cá nhân riêng lẻ, mà trong việc trung tín sử dụng những gì Chúa ban để gây dựng Hội Thánh và phục vụ thế giới (Ê-phê-sô 4:11-12).

4. Sự Thỏa Lòng Và Trọn Vẹn Đến Từ Đấng Christ
Triết lý tự hiện thực hóa hứa hẹn sự thỏa lòng từ bên trong. Kinh Thánh chỉ ra nguồn thỏa lòng thật: "Ta đã đến, hầu cho chiên được sự sống, và được sự sống dư dật" (Giăng 10:10). Chúa Giê-xu là nguồn của sự sống dư dật. Phi-líp 4:11-13, Phao-lô làm chứng: "Tôi đã học thỏa lòng trong mọi cảnh ngộ... Tôi làm được mọi sự nhờ Đấng ban thêm sức cho tôi." Sự "đầy đủ" và "có thể làm được mọi sự" này không đến từ sức mạnh của bản ngã đã được phát triển, mà từ Đấng Christ (ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με - *en tō̧ endunamounti me* - "trong Đấng ban năng lực cho tôi").

Làm thế nào để chúng ta sống một đời sống phát triển trọn vẹn theo ý Chúa, thay vì sa vào cái bẫy của chủ nghĩa tự tôn?

1. Đặt Lại Mục Tiêu Cá Nhân: Thay vì hỏi "Điều này có làm tôi hạnh phúc/thỏa mãn không?", hãy hỏi "Điều này có làm vinh hiển Chúa không?" (1 Cô-rinh-tô 10:31). Hãy kiểm tra những ước mơ, mục tiêu nghề nghiệp, kế hoạch cá nhân dưới ánh sáng câu hỏi: Liệu nó có phục vụ Vương Quốc Chúa và gây dựng người khác?

2. Khám Phá Và Sử Dụng Ân Tứ Cách Khiêm Nhường: Hãy cầu nguyện và tìm kiếm để nhận biết ân tứ Thánh Linh đã ban cho bạn (Rô-ma 12:6-8). Nhưng hãy sử dụng chúng với thái độ của người đầy tớ, không phải ngôi sao. Sự "thành công" trong mắt Chúa là sự trung tín, không phải sự nổi tiếng hay tầm cỡ (Ma-thi-ơ 25:21).

3. Thực Hành Sự Từ Bỏ Chính Mình Mỗi Ngày: Điều này có thể đơn giản là nhường sở thích của mình cho người khác, chọn tha thứ thay vì tranh giành, dành thời gian cầu nguyện khi muốn xem giải trí, hoặc vâng lời Chúa trong một lĩnh vực khó khăn. Đó là "vác thập tự giá" hằng ngày.

4. Tìm Sự Thỏa Lòng Trong Mối Liên Hệ Với Chúa: Nuôi dưỡng đời sống cầu nguyện, suy gẫm Lời Chúa và tương giao với Ngài. Thi thiên 16:11 tuyên bố: "Chúa sẽ chỉ cho tôi biết con đường sự sống; Trước mặt Chúa có trọn sự khoái lạc, Tại bên hữu Chúa có điều vui sướng vô cùng." Sự khoái lạc trọn vẹn nhất ở trong sự hiện diện của Chúa.

5. Sống Trong Cộng Đồng Hội Thánh: Đừng cố gắng "tự hiện thực hóa" một mình. Chúng ta được tạo dựng để sống trong thân thể Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 12). Hãy để các anh chị em trong Chúa giúp bạn nhận biết ân tứ, sửa dạy khi lạc lối, và khích lệ bạn trung tín. Sự phát triển thuộc linh chân thật luôn có tính cộng đồng.

Khát vọng được sống một đời sống ý nghĩa, phát triển toàn diện và đạt đến tiềm năng là một khát vọng chính đáng, vì nó được Đức Chúa Trời đặt để trong lòng con người là loài mang hình ảnh Ngài. Tuy nhiên, tội lỗi đã bẻ cong khát vọng này, biến nó thành sự tôn thờ bản thân. Phúc Âm giải phóng chúng ta khỏi gánh nặng phải "tự hiện thực hóa" chính mình. Chúng ta không cần phải trở thành "phiên bản tốt nhất của chính mình" theo tiêu chuẩn thế gian, nhưng được kêu gọi trở nên ngày càng giống với hình ảnh của Con Ngài là Đức Chúa Jêsus Christ.

Sự "hiện thực hóa" Cơ Đốc là một hành trình đi xuống – hạ mình, từ bỏ, vác thập tự giá – để rồi nhận lãnh sự sống thật từ nơi cao lên. Nó không tập trung vào việc tôi có thể trở thành ai, mà vào việc Đấng Christ đang thành hình trong tôi (Ga-la-ti 4:19). Khi chúng ta tìm kiếm Nước Đức Chúa Trời và sự công bình Ngài trước hết, thì mọi điều khác – bao gồm cả sự phát triển, viên mãn và ý nghĩa thật – sẽ được ban cho chúng ta (Ma-thi-ơ 6:33). Đó là con đường dẫn đến sự trọn vẹn đích thực và vĩnh cửu.