Người Cuồng Chúa Jesus
Trong hành trình đức tin, chúng ta thường nghe đến cụm từ “người cuồng Chúa Jesus” với nhiều sắc thái ý nghĩa khác nhau, từ tích cực đến tiêu cực. Đối với một số người, đó là lời khen dành cho một Cơ Đốc nhân nhiệt thành; với số khác, đó lại là lời chê trách về một thái độ cực đoan, mù quáng. Vậy, Kinh Thánh định nghĩa thế nào về sự “cuồng” này? Làm thế nào để phân biệt giữa lòng nhiệt thành thánh theo Thánh Linh và sự cuồng tín thuộc về xác thịt? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát thuật ngữ dưới ánh sáng của Lời Chúa, khám phá các nguyên mẫu trong Kinh Thánh và đưa ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống tin kính.
Trong tiếng Việt, “cuồng” mang nghĩa điên, mất trí, hoặc quá say mê một điều gì đó đến mức thái quá. Trong bối cảnh tôn giáo, nó thường được hiểu là “cuồng tín”. Tuy nhiên, để hiểu thấu đáo, chúng ta cần quay về với ngôn ngữ gốc của Tân Ước – tiếng Hy Lạp.
Kinh Thánh sử dụng từ zēlōtēs (ζηλωτής), có gốc từ zēlos (ζῆλος), mang nghĩa “sự nhiệt thành”, “lòng sốt sắng”, “sự nóng nảy” hoặc “sự ghen tương”. Từ này mang cả nghĩa tích cực lẫn tiêu cực tùy ngữ cảnh.
- Tích cực: Chỉ lòng sốt sắng cho những điều tốt lành, thánh khiết. Ví dụ: “Vì sự sốt sắng về nhà Chúa thiêu nuốt tôi” (Thi thiên 69:9, được trích dẫn trong Giăng 2:17 khi Chúa Jesus dẹp sạch đền thờ).
- Tiêu cực: Chỉ sự ganh tị, ghen ghét, hoặc lòng nhiệt thành mù quáng, thiếu hiểu biết. Ví dụ: “Tôi có thể làm chứng cho họ rằng họ có lòng sốt sắng về Đức Chúa Trời, nhưng lòng sốt sắng đó là không phải theo trí khôn” (Rô-ma 10:2).
Một từ khác là mainomai (μαίνομαι), nghĩa là “điên cuồng”, “mất trí”. Sứ đồ Phao-lô từng bị cáo buộc là điên cuồng vì đức tin của mình: “Phao-lô ơi, người điên cuồng rồi; ngươi học nhiều quá đến nỗi hóa điên vậy... Tôi chẳng điên cuồng đâu... nhưng tôi nói ra lời chân thật và khôn ngoan” (Công vụ 26:24-25).
Như vậy, một “người cuồng Chúa Jesus” theo nghĩa Kinh Thánh có thể được hiểu theo hai hướng:
1. Người có lòng sốt sắng, nhiệt thành thánh cho Chúa và công việc Ngài (zēlōtēs tích cực).
2. Người theo Chúa với thái độ cực đoan, thiếu sự khôn ngoan và hiểu biết thuộc linh, dẫn đến hành vi gây chia rẽ, phán xét và làm tổn thương (zēlōtēs tiêu cực hoặc mainomai).
A. Nguyên Mẫu Của Sự Nhiệt Thành Thánh (Thánh Linh):
1. Chúa Jesus Christ: Chính Chúa là hình mẫu tối cao của lòng sốt sắng thánh khiết. Hành động dọn sạch đền thờ (Giăng 2:13-17) không phải là cơn thịnh nộ mất kiểm soát, mà là sự công bình thánh khiết hoàn hảo, đầy uy quyền và có mục đích rõ ràng: bảo vệ sự thánh khiết của nhà Cha. Lòng sốt sắng ấy “thiêu nuốt” Ngài – một sự thôi thúc mạnh mẽ từ bên trong vì vinh quang Đức Chúa Trời.
2. Sứ đồ Phao-lô: Ông là hiện thân của một “người cuồng Chúa Jesus” theo nghĩa tích cực. Từ một người zēlōtēs cuồng tín với truyền thống Do Thái giáo (bách hại Hội thánh), ông trở thành người zēlōtēs nhiệt thành cho Phúc Âm. Ông tuyên bố: “Tôi đã bị đóng đinh vào thập tự giá với Đấng Christ, mà tôi sống, không phải là tôi sống nữa, nhưng Đấng Christ sống trong tôi” (Ga-la-ti 2:20). Cuộc đời ông là minh chứng cho một tình yêu và sự hiến dâng tuyệt đối, được dẫn dắt bởi sự khôn ngoan từ Chúa và tình yêu thương (1 Cô-rinh-tô 13).
B. Nguyên Mẫu Của Sự Nhiệt Thành Xác Thịt (Cuồng Tín):
1. Những người Pha-ri-si và các thầy thông giáo: Họ rất nhiệt thành với luật pháp, truyền thống, và hình thức bề ngoài (Ma-thi-ơ 23:23-28). Tuy nhiên, lòng sốt sắng ấy lại khiến họ chống đối Đấng Mê-si, tìm cách bắt bẻ và giết Chúa Jesus. Chúa gọi họ là “mồ mả tô trắng” – đẹp đẽ bên ngoài nhưng bên trong đầy xương chết và mọi ô uế. Sự nhiệt thành của họ thiếu lẽ thật, ân điển và tình yêu thương.
2. Si-môn (trong sách Công vụ): Người này thấy các sứ đồ đặt tay ban Thánh Linh, liền “sốt sắng” (zēlos) muốn mua quyền năng ấy bằng tiền (Công vụ 8:18-19). Đây là lòng sốt sắng vì quyền lực và vinh quang cá nhân, xuất phát từ động cơ không tinh sạch.
3. Sau-lơ trước khi trở lại: Ông thú nhận: “Về luật pháp, thì tôi là người Pha-ri-si; về sự sốt sắng, thì tôi có bắt bớ Hội thánh” (Phi-líp 3:5-6). Lòng sốt sắng của ông lúc đó “không phải theo trí khôn” (Rô-ma 10:2), dù ông tưởng mình đang phụng sự Đức Chúa Trời.
Dựa trên các nguyên mẫu Kinh Thánh, chúng ta có thể lập ra một bảng so sánh để nhận diện:
1. Nguồn Gốc & Động Cơ:
Nhiệt thành thánh: Đến từ Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23), động cơ là tình yêu thương với Chúa và vinh quang của Ngài (1 Cô-rinh-tô 10:31).
Cuồng tín xác thịt: Đến từ xác thịt, bản ngã, động cơ là sự tự tôn, hư danh, hoặc muốn kiểm soát (Gia-cơ 3:14-16).
2. Nền Tảng & Sự Hiểu Biết:
Nhiệt thành thánh: Được xây dựng trên Lẽ Thật (Kinh Thánh) và mối liên hệ cá nhân với Chúa. “Hãy sốt sắng về sự ban cho thiêng liêng, nhất là sự nói tiên tri” (1 Cô-rinh-tô 14:1) – gắn với Lời Chúa.
Cuồng tín xác thịt: Dựa trên cảm xúc, truyền thống con người, hoặc sự giải nghĩa Kinh Thánh sai lệch. Thiếu “trí khôn” thuộc linh (Rô-ma 10:2).
3. Bông Trái & Hành Vi:
Nhiệt thành thánh: Sinh ra bông trái Thánh Linh: “lòng yêu thương, sự vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ” (Ga-la-ti 5:22-23). Hành vi có tính xây dựng, gắn kết và giữ sự hiệp một.
Cuồng tín xác thịt: Dẫn đến “sự tranh cạnh, ghen ghét, giận dữ, sự cãi lẫy, bè đảng, sự phân rẽ” (Ga-la-ti 5:20-21). Dễ phán xét, chia rẽ, gây tổn thương bằng lời nói và thái độ.
4. Thái Độ Với Người Khác:
Nhiệt thành thánh: Đầy dẫy ân điển và lẽ thật (Giăng 1:14). Có lòng thương xót, khiêm nhường (Mi-chê 6:8). “Hãy nói ra lẽ chân thật trong tình yêu thương” (Ê-phê-sô 4:15).
Cuồng tín xác thịt: Tự cho mình là đúng, khinh dễ người khác, thiếu lòng thương xót (xem người thu thuế trong Lu-ca 18:9-14).
1. Gốc Rễ Trong Chúa Giê-xu và Lời Ngài: Sự nhiệt thành phải bắt nguồn từ việc “ở trong Ngài” (Giăng 15:5). Hãy nuôi dưỡng mối tương giao cá nhân sâu sắc qua sự cầu nguyện, suy gẫm Kinh Thánh. Đừng để cảm xúc nhất thời hay áp lực nhóm thay thế cho nền tảng vững chắc này.
2. Được Đầy Dẫy và Dẫn Dắt Bởi Thánh Linh: Cầu xin Thánh Linh kiểm soát đời sống mình mỗi ngày (Ê-phê-sô 5:18). Chính Ngài sẽ tạo nên trong chúng ta lòng sốt sắng thánh khiết và ban cho sự khôn ngoan để bày tỏ sự sốt sắng ấy cách đúng đắn.
3. Cân Bằng Giữa Lẽ Thật và Ân Điển: “Vì luật pháp đã ban cho bởi Môi-se, còn ân điển và lẽ thật bởi Đức Chúa Jesus Christ mà đến” (Giăng 1:17). Nhiệt thành cho lẽ thật phải luôn đi kèm với tấm lòng đầy ân điển, mềm mại. Hãy noi gương Chúa Jesus, Đấng đầy lẽ thật với người Pha-ri-si nhưng cũng đầy ân điển với người đàn bà phạm tội (Giăng 8:1-11).
4. Tập Trung Vào Trọng Tâm Của Phúc Âm: Đừng để sự nhiệt thành bị phân tán vào những vấn đề phụ, những sự cãi lẫy về chữ nghĩa (1 Ti-mô-thê 6:4; 2 Ti-mô-thê 2:23). Hãy giữ cho Phúc Âm về thập tự giá và sự phục sinh của Chúa Jesus làm trung tâm (1 Cô-rinh-tô 15:3-4).
5. Sống Trong Tình Yêu Thương Và Sự Hiệp Một: “Nếu tôi... không có tình yêu thương, thì tôi chẳng ra gì” (1 Cô-rinh-tô 13:2). Mọi sự nhiệt thành phải được kiểm chứng qua tình yêu thương. Nó có xây dựng Hội thánh, gìn giữ sự hiệp một của Thánh Linh không? (Ê-phê-sô 4:3).
6. Khiêm Nhường Và Sẵn Sàng Học Hỏi: Nhận biết rằng sự hiểu biết của chúng ta còn hạn chế (1 Cô-rinh-tô 13:12). Hãy sẵn sàng lắng nghe, tiếp thu góp ý từ những anh chị em trưởng thành trong đức tin. Sự nhiệt thành thật sự không sợ hãi lẽ thật.
Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi trở nên những người nhiệt thành, sốt sắng – những “người cuồng Chúa Jesus” theo nghĩa tích cực nhất. Nhưng sự “cuồng” ấy phải được định hình bởi chính thập tự giá. Thập tự giá đặt dấu chấm hết cho bản ngã, sự tự tôn và sự khôn ngoan của thế gian. Thập tự giá mời gọi chúng ta sốt sắng, không phải bằng sức mạnh và sự hùng hổ của xác thịt, mà bằng sự nhu mì, yếu đuối và tình yêu hy sinh của Đấng Christ.
Phao-lô, vị sứ đồ nhiệt thành, đã tuyên bố: “Tôi đã định rằng ở giữa anh em, tôi chẳng biết sự gì khác ngoài Đức Chúa Jesus Christ, và Đức Chúa Jesus Christ bị đóng đinh trên cây thập tự” (1 Cô-rinh-tô 2:2). Đây chính là nền tảng cho mọi lòng sốt sắng lành mạnh. Ước mong mỗi chúng ta đều có lòng nhiệt thành thiêu đốt vì Chúa, nhưng luôn được thanh lọc bởi tình yêu, dẫn dắt bởi Lẽ Thật, và khiêm nhường dưới chân thập tự giá. Hãy để cho thế gian thấy chúng ta “điên cuồng” vì tình yêu Chúa, vì sự công bình, và vì linh hồn hư mất, nhưng với sự khôn ngoan từ trên cao, dịu dàng và đầy dẫy sự kính sợ Đức Chúa Trời (Gia-cơ 3:17). A-men.