Kinh Thánh nói gì về lòng sốt sắng / sự nhiệt thành?

Trong hành trình đức tin, một trong những phẩm chất được Kinh Thánh nhấn mạnh và khuyến khích cách mạnh mẽ chính là lòng sốt sắng hay sự nhiệt thành. Đây không phải là một cảm xúc nhất thời hay sự hưng phấn thuần túy, mà là một trạng thái của tấm lòng được định hướng bởi tình yêu thương và lẽ thật của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào khám phá định nghĩa, các hình mẫu, nguy cơ và sự ứng dụng thực tiễn của lòng sốt sắng theo quan điểm Kinh Thánh.

I. Định Nghĩa Kinh Thánh: "Sốt Sắng" Trong Nguyên Ngữ

Trong tiếng Hy Lạp, từ chính được dùng là zelos (ζῆλος), mang ý nghĩa về lòng nhiệt thành, sự nóng cháy, sự ganh đua hoặc sốt sắng. Từ này có thể mang cả nghĩa tích cực lẫn tiêu cực, tùy thuộc vào đối tượng và động cơ. Từ gốc này cũng cho ra từ "zealot" (người cuồng nhiệt). Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ tương ứng là qinah (קִנְאָה), thường được dịch là "sự ghen tương" hay "lòng sốt sắng" của Đức Chúa Trời, chỉ về sự đòi hỏi trọn vẹn và độc quyền trong mối quan hệ với dân sự Ngài.

Sự sốt sắng của Đức Chúa Trời được bày tỏ rõ ràng: "Vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi là đám lửa hay thiêu đốt, tức là Đức Chúa Trời kỵ tà." (Phục Truyền 4:24). Nguyên tắc nền tảng là: lòng sốt sắng của chúng ta phải là sự đáp lại và phản chiếu lòng sốt sắng thánh khiết của chính Đức Chúa Trời dành cho vinh hiển Ngài và cho sự cứu rỗi của con người.

II. Các Hình Mẫu Về Lòng Sốt Sắng Thánh Khiết

1. Chúa Giê-xu Christ: Hình Mẫu Tối Thượng

Sự sốt sắng của Đấng Christ không phải là thứ cảm xúc mù quáng, mà là ngọn lửa được kiểm soát hoàn toàn bởi tình yêu thương và lẽ thật. Sự kiện Ngài làm sạch đền thờ là minh chứng rõ nhất: "Các môn đồ nhớ lại lời đã chép rằng: "Sự sốt sắng về nhà Chúa tiêu nuốt tôi."" (Giăng 2:17, trích Thi Thiên 69:9). Hành động mạnh mẽ này xuất phát từ lòng sốt sắng cho sự thánh khiết của nhà Cha Ngài, nơi phải là nhà cầu nguyện chứ không phải nơi buôn bán (Ma-thi-ơ 21:13).

Ngài cũng sốt sắng trong sự vâng phục ý muốn Cha: "Lương thực của ta là làm theo ý muốn của Đấng sai ta đến, và làm trọn công việc Ngài." (Giăng 4:34). Sự sốt sắng này đã đưa Ngài lên thập tự giá, là đỉnh điểm của tình yêu thương nhiệt thành dành cho nhân loại.

2. Sứ Đồ Phao-lô: Sốt Sắng Trong Sứ Mạng Truyền Giáo

Phao-lô là một ví dụ kinh điển về một người chuyển hóa từ lòng sốt sắng sai lầm (bách hại Hội Thánh) sang lòng sốt sắng đúng đắn (rao truyền Phúc Âm). Ông mô tả về lòng sốt sắng của người Giu-đa: "Tôi có thể làm chứng cho họ rằng họ có lòng sốt sắng về Đức Chúa Trời, nhưng lòng sốt sắng đó là không phải theo trí khôn." (Rô-ma 10:2). Chính ông đã kinh nghiệm điều này.

Sau khi gặp Chúa, lòng sốt sắng của ông được định hướng lại: "Tôi làm hết thảy mọi sự vì cớ Phúc Âm, hầu cho tôi cũng có phần trong đó." (1 Cô-rinh-tô 9:23). Ông liên tục lao khổ, chịu đựng gian khổ vì lòng sốt sắng cho danh Chúa và các linh hồn (2 Cô-rinh-tô 11:23-28).

3. Các Nhân Vật Cựu Ước: Ê-li, Đa-vít, Nê-hê-mi

Tiên tri Ê-li đã kêu gọn trên núi Cạt-mên: "Đức Giê-hô-va ôi! ... Tôi sốt sắng vì Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của vạn quân, mà thôi..." (1 Các Vua 19:10, 14). Sự sốt sắng của ông cho sự thờ phượng thuần khiết đã khiến ông đơn độc đối diện với các tiên tri Ba-anh.

Vua Đa-vít bày tỏ lòng sốt sắng khi rước hòm giao ước về Giê-ru-sa-lem (2 Sa-mu-ên 6), và trong các Thi Thiên, ông khao khát Đức Chúa Trời "như con nai cái thèm khát khe nước" (Thi Thiên 42:1).

Nê-hê-mi bày tỏ lòng sốt sắng qua nỗi đau đớn cho thành và dân tộc, thúc đẩy ông xây lại vách thành (Nê-hê-mi 1:4, 2:17).

III. Sự Sốt Sắng Sai Lầm: Các Bài Học Cảnh Báo

Kinh Thánh cũng ghi lại nhiều ví dụ về lòng sốt sắng thiếu hiểu biết, dẫn đến hậu quả tai hại. Đây là sự cảnh báo quan trọng để chúng ta kiểm tra động cơ.

• Vua Sau-lơ: Ông sốt sắng giữ lại chiên bò tốt nhất của dân A-ma-léc để "dâng tế lễ cho Đức Giê-hô-va", nhưng đã trực tiếp bất tuân mạng lệnh hủy diệt hoàn toàn của Đức Chúa Trời. Tiên tri Sa-mu-ên quở trách: "Đức Giê-hô-va há đẹp lòng của lễ thiêu và của lễ thù ân bằng sự vâng theo lời phán của Ngài sao? ... Sự bội nghịch cũng đáng tội bằng sự tà thuật..." (1 Sa-mu-ên 15:22-23). Lòng sốt sắng tôn giáo không thể thay thế cho sự vâng phục tuyệt đối.
• Người Pha-ri-si: Chúa Giê-xu quở trách họ vì lòng sốt sắng trong các chi tiết luật lệ (nộp một phần mười rau hồi) nhưng bỏ qua "các điều hệ trọng hơn trong luật pháp, là sự công bình, thương xót và trung tín" (Ma-thi-ơ 23:23). Sự sốt sắng của họ trở thành vỏ bọc cho sự tự tôn và giả hình.
• Hai Môn Đồ Gia-cơ và Giăng: Họ muốn khiến lửa từ trời xuống thiêu hủy một làng người Sa-ma-ri không tiếp mình. Chúa Giê-xu quở trách họ: "Các ngươi không biết tâm thần nào xui giục mình" (Lu-ca 9:55). Lòng sốt sắng trả thù, thiếu lòng thương xót không phải đến từ Thánh Linh của Đấng Christ.

IV. Sự Khác Biệt Giữa Sốt Sắng Theo Xác Thịt Và Sốt Sắng Theo Thánh Linh

Phao-lô phân biệt rõ ràng trong Rô-ma 10:2. Vậy, làm thế nào để nhận biết?

Sốt sắng theo xác thịt (không theo trí khôn):

• Động cơ: Tìm kiếm sự công bình riêng, tự tôn, gây ấn tượng với người khác, cạnh tranh, ghen tương.
• Phương pháp: Dựa trên sức riêng, cảm xúc bùng nổ, gây chia rẽ, thiếu kiên nhẫn, cứng nhắc.
• Kết quả: Kiệt sức, cay đắng, phán xét người khác, làm tổn thương Hội Thánh, không đẹp lòng Chúa.

Sốt sắng theo Thánh Linh (theo trí khôn/điều răn mới):

• Động cơ: Tình yêu thương dành cho Chúa và cho người lân cận (Ma-thi-ơ 22:37-39), khao khát vinh hiển Đức Chúa Trời, ưu tư cho các linh hồn.
• Phương pháp: Được Thánh Linh dẫn dắt, xây dựng trên Lời Chúa, đầy lòng thương xót và khiêm nhường, kiên trì, tìm kiếm sự hiệp một.
• Kết quả: Đem lại sự sống, gây dựng Hội Thánh, cảm động lòng người, sinh bông trái Thánh Linh, và cuối cùng nhận được sự "phần thưởng" từ Chúa (1 Cô-rinh-tô 9:24-25).

V. Ứng Dụng Thực Tế: Làm Thế Nào Để Nuôi Dưỡng Lòng Sốt Sắng Đúng Đắn?

Lòng sốt sắng thánh khiết không phải là điều chúng ta tự tạo ra, mà là sự đáp lại ân điển và là trái của Thánh Linh. Dưới đây là những bước thực tiễn:

1. Được Đổ Đầy Bởi Thánh Linh: Lòng sốt sắng thật là một đặc tính của Thánh Linh. Lời Chúa khuyên: "Hãy được đầy dẫy Đức Thánh Linh" (Ê-phê-sô 5:18). Điều này đến qua sự cầu nguyện, đầu phục và khao khát sự hiện diện của Ngài.

2. Giữ Mối Tương Giao Sống Động Với Chúa Giê-xu: Sự sốt sắng dễ dàng tắt lịm khi chúng ta xa cách nguồn sự sống. "Hãy cứ ở trong ta" (Giăng 15:4). Thời gian tĩnh nguyện, suy gẫm Lời Chúa và sự thờ phượng cá nhân là nhiên liệu cho ngọn lửa.

3. Suy Ngẫm Về Sự Hy Sinh Của Đấng Christ Và Sự Vĩ Đại Của Phúc Âm: Khi hiểu sâu sắc tình yêu của Chúa dành cho mình và thế giới hư mất, lòng chúng ta không thể không bừng cháy. Như Phao-lô viết: "Vì tình yêu thương của Đấng Christ cảm động chúng ta..." (2 Cô-rinh-tô 5:14).

4. Tìm Kiếm Và Gắn Bó Với Những Người Có Lòng Sốt Sắng Lành Mạnh: "Sắt mài nhọn sắt" (Châm Ngôn 27:17). Sự giao thông với các tín hữu sốt sắng sẽ khích lệ và thắp lại ngọn lửa cho chúng ta.

5. Phục Vụ Và Cho Đi Cách Tự Nguyện: Lòng sốt sắng được nuôi dưỡng qua hành động. Hãy bắt đầu phục vụ trong Hội Thánh, chia sẻ đức tin, và rộng rãi trong sự dâng hiến. "Đức Chúa Trời yêu kẻ thí của cách vui lòng" (2 Cô-rinh-tô 9:7).

6. Khẩn Nguyện Cho Lòng Sốt Sắng: Hãy thành thật cầu xin Chúa ban và duy trì lòng sốt sắng thánh khiết nơi bạn, như lời cầu nguyện trong Thi Thiên: "Xin Chúa hãy nhậm lời tôi, thì tôi sẽ giữ các giềng mối Chúa. ... Hãy làm cho tôi sống lại, thì tôi sẽ giữ điều Chúa làm chứng." (Thi Thiên 119:145, 149). Đây là một lời cầu xin để được "sống lại" trong tâm linh với sự năng động mới.

Kết Luận

Lòng sốt sắng theo Kinh Thánh là một ngọn lửa thiêng liêng, được đốt cháy bởi Thánh Linh, được bảo tồn bởi Lời Chúa, và được định hướng bởi tình yêu thương. Nó không phải là sự cuồng tín mù quáng, mà là sự dâng hiến nồng nhiệt, sáng suốt và bền bỉ cho Đức Chúa Trời và công việc Ngài. Chúng ta được kêu gọi, như sứ đồ Phao-lô, "phải có lòng sốt sắng, mà phục sự Chúa" (Rô-ma 12:11).

Hãy xin Chúa thanh luyện mọi lòng sốt sắng sai lầm trong chúng ta, và đốt lên ngọn lửa sốt sắng thánh khiết – một ngọn lửa cháy sáng để tôn vinh Danh Ngài, gây dựng Hội Thánh, và đem ánh sáng cứu rỗi đến cho thế gian đang ở trong tối tăm. Nguyện lời của tiên tri Ê-li trở thành tâm tình của mỗi chúng ta: "Tôi sốt sắng vì Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của vạn quân, mà thôi."