Truyền Giáo Qua Lối Sống
Trong bối cảnh truyền giáo ngày nay, chúng ta thường nghĩ ngay đến những chiến dịch lớn, những bài giảng đầy nhiệt huyết, hay những cuộc đối thoại tranh luận về thần học. Tuy nhiên, Kinh Thánh mặc khải một phương pháp truyền giáo mạnh mẽ, thâm sâu và bền vững hơn nhiều: đó là việc rao truyền Phúc Âm qua chính lối sống hằng ngày của người tin Chúa. Đây không phải là sự thay thế cho việc rao giảng bằng lời nói, mà là nền tảng không thể thiếu làm cho lời nói có quyền năng và đáng tin cậy. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào thần học về lối sống truyền giáo, khám phá nền tảng Kinh Thánh, những gương mẫu điển hình và ứng dụng thực tiễn cho mỗi Cơ Đốc nhân.
Ngay từ Bài Giảng Trên Núi, Chúa Giê-xu đã thiết lập căn tính và sứ mạng công khai cho những người theo Ngài: “Các ngươi là muối của đất... Các ngươi là sự sáng của thế gian” (Ma-thi-ơ 5:13-14). Hai ẩn dụ này không nói về việc chúng ta phải làm, mà về bản chất chúng ta phải là. Muối có tác dụng bảo quản và tạo hương vị từ bên trong; ánh sáng tỏa chiếu ra từ chính nó. Đời sống của người tin Chúa, khi được biến đổi bởi Tin Lành, tự nó trở nên một chứng nhân (μάρτυς - mártus trong tiếng Hy Lạp, không chỉ là người nói, mà còn là người làm chứng bằng cả mạng sống).
Sứ đồ Phi-e-rơ mô tả rõ ràng nguyên lý này: “Hãy có một đời sống tốt đẹp trong dân ngoại, hầu cho trong điều họ gièm chê anh em là kẻ làm ác, họ sẽ nhìn thấy việc lành của anh em và tôn vinh Đức Chúa Trời trong ngày Ngài thăm viếng.” (I Phi-e-rơ 2:12). Cụm từ “đời sống tốt đẹp” (ἀναστροφή καλή - anastrophē kalē) chỉ về cách cư xử, lối sống, nếp sinh hoạt hằng ngày. Chính lối sống ấy, khi được thấy (ἐποπτεύοντες - epopteuontes - quan sát kỹ lưỡng) bởi những người ngoài đạo, sẽ dẫn họ đến chỗ “tôn vinh Đức Chúa Trời”. Đây chính là mục tiêu tối thượng của truyền giáo.
Phao-lô cũng khuyên Ti-mô-thê: “Hãy giữ cho khỏi chỗ tội lỗi, làm tôi tớ của Đức Chúa Trời... trong sự dạy dỗ thì phải cho thanh sạch, nghiêm trang, nói năng phải lời, không chỗ trách được, đặng kẻ nghịch hổ thẹn, không có dịp nói xấu chúng ta.” (Tít 2:7-8). Lối sống “không chỗ trách được” (ἀκατάγνωστος - akatagnōstos) tạo ra một không gian đạo đức khiến những lời chống đối trở nên vô căn cứ, từ đó mở đường cho chân lý được lắng nghe.
Chúa Giê-xu không chỉ rao giảng về Vương Quốc Đức Chúa Trời, mà Ngài chính là hiện thân của Vương Quốc ấy. Ngài phán: “Hãy học cùng ta, vì ta nhu mì, khiêm nhường trong lòng” (Ma-thi-ơ 11:29). Sự nhu mì (πραΰς - praus) và khiêm nhường (ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ - tapeinos tē kardia) của Ngài là một bài giảng không lời hùng hồn về quyền năng của tình yêu thương. Trước khi Ngài giảng về sự rửa chân, chính Ngài đã cúi xuống rửa chân cho các môn đồ (Giăng 13:1-17). Hành động phục vụ khiêm nhường đó đã “làm gương” (ὑπόδειγμα - hypodeigma) và truyền giảng một thông điệp mạnh mẽ hơn bất kỳ bài thuyết giáo nào.
Sứ đồ Phi-e-rơ nhấn mạnh điều này: “Ấy là Đấng Christ đã chịu khổ vì anh em, để lại cho anh em một gương (ὑπογραμμὸν - hypogrammon: mẫu mực để chép theo), hầu cho anh em noi dấu chân Ngài.” (I Phi-e-rơ 2:21). Đời sống của Chúa Giê-xu giữa những người thu thuế, kẻ tội lỗi, người bệnh tật và kẻ bị khinh rẻ chính là phương thức truyền giáo căn bản: sự hiện diện đầy ân điển và chân lý (Giăng 1:14).
Lối sống truyền giáo không mơ hồ, mà được Kinh Thánh mô tả rất cụ thể qua các mối quan hệ và phẩm chất:
1. Trong Gia Đình: Mối quan hệ vợ chồng, cha mẹ - con cái là chứng nhân đầu tiên và mạnh mẽ nhất. “Hỡi kẻ làm vợ, hãy vâng phục chồng mình... Hỡi kẻ làm chồng, hãy yêu vợ mình... Hỡi kẻ làm con cái, hãy vâng phục cha mẹ mình... Hỡi kẻ làm cha, chớ hề chọc giận con cái mình” (Ê-phê-sô 5:22 - 6:4). Một gia đình Cơ Đốc được xây dựng trên tình yêu thương (ἀγάπη - agapē), sự tôn trọng và tha thứ chính là một bức tranh sống động về mối quan hệ giữa Christ và Hội Thánh, có sức thu hút và làm chứng mạnh mẽ.
2. Trong Công Việc & Xã Hội: Người tin Chúa được kêu gọi sống với “lương tâm tốt” (I Phi-e-rơ 3:16) trong mọi giao tiếp. Điều này bao gồm sự trung thực trong kinh doanh (Lu-ca 19:8), làm việc hết lòng “như làm cho Chúa” (Cô-lô-se 3:23), đối xử công bằng với nhân viên (Cô-lô-se 4:1), và sống hòa thuận với mọi người (Rô-ma 12:18).
3. Trong Thử Thách & Hoạn Nạn: Cách một Cơ Đốc nhân đối diện với khó khăn, bệnh tật, thất bại hay bất công là một trong những chứng nhân mạnh mẽ nhất. Sự bình an (εἰρήνη - eirēnē) vượt trên mọi sự hiểu biết (Phi-líp 4:7), sự kiên nhẫn (ὑπομονή - hypomonē) và niềm hy vọng (ἐλπίς - elpis) vững chắc vào Chúa trong nghịch cảnh sẽ khiến người ngoại đạo đặt câu hỏi về nguồn gốc của sức mạnh ấy (I Phi-e-rơ 3:15).
4. Trong Cách Sử Dụng Của Cải & Thời Gian: Lối sống quản lý trung tín, rộng rãi trong sự dâng hiến, giúp đỡ người nghèo khó, và không đam mê của cải vật chất (I Ti-mô-thê 6:17-19) truyền giảng một thông điệp rõ ràng về nơi đặt để kho báu thật của chúng ta (Ma-thi-ơ 6:19-21).
Phải nhấn mạnh rằng: truyền giáo qua lối sống không phủ nhận tầm quan trọng của việc rao giảng bằng lời nói. Trái lại, nó tạo ra sự tín nhiệm và mở ra cánh cửa cho Lời được chia sẻ. Chúa Giê-xu phán: “Sự sáng các ngươi hãy soi trước mặt người ta như vậy, đặng họ thấy những việc lành của các ngươi, mà tôn vinh Cha các ngươi ở trên trời.” (Ma-thi-ơ 5:16). Hành động tốt đẹp dẫn đến việc “tôn vinh Cha”, điều này đòi hỏi một sự nhận biết và tuyên xưng về Đức Chúa Trời – điều không thể thiếu lời nói.
Sứ đồ Phao-lô là bậc thầy trong việc kết hợp này. Ông nói với người Tê-sa-lô-ni-ca: “Anh em biết chúng tôi đối với mỗi người trong anh em như cha đối với con cái mình vậy. Chúng tôi đã khuyên bảo, an ủi và nài xin anh em, hầu cho anh em ăn ở một cách xứng đáng với Đức Chúa Trời” (I Tê-sa-lô-ni-ca 2:11-12). Đời sống yêu thương, chăm sóc (“như cha đối với con”) đi trước và đồng hành với lời khuyên bảo, nài xin. Đời sống khiến cho lời nói có trọng lượng.
Làm thế nào để trở thành một chứng nhân qua lối sống một cách có chủ đích?
1. Sống Có Chủ Đích Trong Các Mối Quan Hệ: Hãy ý thức rằng bạn là đại sứ của Đấng Christ (II Cô-rinh-tô 5:20) trong mọi mối quan hệ: với hàng xóm, đồng nghiệp, bạn học, người bán hàng. Hãy chủ động bày tỏ lòng tử tế, kiên nhẫn lắng nghe và sẵn sàng giúp đỡ.
2. Biến Nơi Làm Việc Thành “Cánh Đồng Truyền Giáo”: Hãy làm việc với sự xuất sắc, trung thực và vui vẻ. Đừng than vãn hay tham gia vào việc nói xấu. Sẵn sàng phục vụ thêm và mang tinh thần hòa giải khi có xung đột.
3. Sống Đơn Giản Và Rộng Rãi: Trong một xã hội tiêu thụ, lối sống biết đủ, không chạy theo vật chất và sẵn sàng chia sẻ là một chứng nhân mạnh mẽ. Hãy để người khác thấy bạn ưu tiên đầu tư cho những điều thuộc linh và vĩnh cửu.
4. Sẵn Sàng Giải Thích Về Hy Vọng Của Mình: Đây là bước nối giữa đời sống và lời nói. Khi người ta thấy sự khác biệt và đặt câu hỏi, hãy sẵn sàng “trả lời cho mọi kẻ hỏi lý do về sự trông cậy trong anh em, với sự nhu mì và kính sợ” (I Phi-e-rơ 3:15). Câu trả lời phải đơn giản, chân thật, và tập trung vào Chúa Giê-xu.
5. Nuôi Dưỡng Đời Sống Thuộc Linh Cá Nhân: Lối sống truyền giáo bắt nguồn từ mối liên hệ sâu sắc với Chúa. Không thể tỏa ra ánh sáng nếu không ở gần Nguồn Sáng. Thời gian tĩnh nguyện, suy gẫm Lời Chúa và cầu nguyện là nguồn dinh dưỡng không thể thiếu.
Truyền giáo qua lối sống không phải là một kỹ thuật hay chiến lược, mà là sự biểu hiện tự nhiên của một đời sống đã được Đấng Christ biến đổi. Nó đòi hỏi sự khiêm nhường, kiên nhẫn và trung tín trong những điều nhỏ nhặt hằng ngày. Khi chúng ta để cho Chúa Thánh Linh (Πνεῦμα Ἅγιον - Pneuma Hagion) tác động trên mọi lĩnh vực đời sống – từ cách chúng ta yêu thương gia đình, làm việc, đối xử với người khác, đến cách chúng ta tiêu xài và đối diện với khổ đau – chính chúng ta trở thành những bức thư sống về Tin Lành cứu rỗi (II Cô-rinh-tô 3:2-3).
Ước mong mỗi chúng ta, với tư cách là muối và ánh sáng, sẽ can đảm sống đức tin một cách trọn vẹn và chân thật, để qua đời sống mình, danh Cha được tôn thánh, Vương Quốc Cha được lan rộng, và nhiều người sẽ tìm đến với Chúa Cứu Thế Giê-xu, là trung tâm của mọi sự truyền giáo chân chính.