Ý Nghĩa Của Việc Đức Chúa Trời 'Nhớ Đến' Trong Kinh Thánh
Trong ngôn ngữ loài người, từ "nhớ đến" thường gợi lên hình ảnh về một ký ức có thể phai mờ, một sự kiện có thể bị lãng quên theo thời gian. Thế nhưng, khi Kinh Thánh dùng từ này để mô tả hành động của Đức Chúa Trời, nó mang một chiều sâu thần học vô cùng phong phú và đầy an ủi. Việc Đức Chúa Trời "nhớ đến" không phải là một hành động hồi tưởng thụ động của một Đấng có thể quên, nhưng là một hành động chủ động, đầy quyền năng và trung tín của Đấng Toàn Tri, Đấng luôn hành động vì cớ giao ước và lòng thương xót của Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa của cụm từ quan trọng này trong toàn bộ mạch văn Kinh Thánh.
Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ thường được dịch là "nhớ đến" là **זָכַר (zakhar)**. Từ này vượt xa khái niệm nhận thức thuần túy; nó hàm ý một hành động có mục đích, thường dẫn đến một hành động hay sự can thiệp tương ứng. Khi Đức Chúa Trời "nhớ đến", đó là dấu hiệu Ngài sắp hành động để làm trọn lời hứa trong giao ước của Ngài.
Một trong những minh họa rõ ràng đầu tiên là trong câu chuyện Nô-ê: "Đức Chúa Trời nhớ đến Nô-ê cùng các loài thú và súc vật ở trong tàu với người" (Sáng Thế Ký 8:1). Ở đây, sự "nhớ đến" của Đức Chúa Trời trực tiếp dẫn đến hành động khiến Ngài "khiến một trận gió thổi ngang qua trên đất, thì nước dừng lại". Đây không phải là Đức Chúa Trời chợt nhớ ra một điều gì Ngài đã lãng quên, mà là thời điểm Ngài chủ động can thiệp để thực hiện kế hoạch cứu chuộc và bảo tồn sự sống của Ngài.
Tương tự, với các tổ phụ, sự nhớ đến của Đức Chúa Trời luôn gắn liền với giao ước: "Đức Chúa Trời nhớ đến Áp-ra-ham, nên giải cứu Lót khỏi chốn bại hoại" (Sáng Thế Ký 19:29). Hành động giải cứu Lót bắt nguồn từ việc Đức Chúa Trời "nhớ đến" lời giao ước của Ngài với Áp-ra-ham. Sự nhớ đến này là biểu hiện của lòng thành tín (חֶסֶד, chesed) của Ngài.
Chủ đề này được thể hiện mạnh mẽ nhất trong sách Xuất Ê-díp-tô Ký, khi dân Y-sơ-ra-ên bị áp bức tại Ai Cập: "Đức Chúa Trời nhớ đến sự giao ước mình đã lập cùng Áp-ra-ham, Y-sác, và Gia-cốp. Đức Chúa Trời đoái xem dân Y-sơ-ra-ên, và nhận biết cảnh ngộ của chúng" (Xuất Ê-díp-tô Ký 2:24-25). Ở đây, ba động từ được nối tiếp: "nhớ đến", "đoái xem" (רָאָה, ra'ah), và "nhận biết" (יָדַע, yada). Sự "nhớ đến" của Đức Chúa Trời về giao ước là nguyên nhân đầu tiên thúc đẩy Ngài hành động, dẫn đến sự giải cứu vĩ đại qua Môi-se. Điều này cho thấy sự cứu chuộc không phải vì công đức của dân sự, mà hoàn toàn dựa trên sự trung tín của Đức Chúa Trời đối với lời hứa của chính Ngài.
Điều đáng chú ý là ngay cả trong những bối cảnh phán xét, sự "nhớ đến" của Đức Chúa Trời thường mang sắc thái của lòng thương xót. Khi Đức Chúa Trời quyết định hủy diệt Sô-đôm và Gô-mô-rơ, Áp-ra-ham đã cầu xin: "Ngài há lại diệt người công bình luôn với kẻ dữ sao?... Đấng đoán xét toàn thế gian, há lại không làm sự công bình sao?" (Sáng Thế Ký 18:23, 25). Mặc dù thành đó bị phán xét, Đức Chúa Trời vẫn "nhớ đến Áp-ra-ham" mà giải cứu Lót (Sáng 19:29). Sự nhớ đến này là cơ chế của ân điển ngay trong sự phán xét.
Trong Tân Ước, từ Hy Lạp được sử dụng là **μνημονεύω (mnēmoneuō)**, cũng mang ý nghĩa ghi nhớ, tưởng niệm, và hành động dựa trên sự ghi nhớ đó. Lời hứa đầy an ủi dành cho kẻ trộm trên thập tự giá là một minh chứng: "Quả thật, ta nói cùng ngươi, hôm nay ngươi sẽ được ở với ta trong nơi Ba-ra-đi" (Lu-ca 23:43). Sự đáp ứng này của Chúa Giê-xu chính là hành động "nhớ đến" trong giây phút cuối cùng, mở ra cánh cửa ân điển cho một tội nhân biết ăn năn.
Một khía cạnh tuyệt vời khác là Đức Chúa Trời không chỉ "nhớ đến" theo cách của Ngài, mà Ngài còn hứa sẽ "không nhớ đến" (tức là tha thứ hoàn toàn) tội lỗi của dân sự Ngài. Tiên tri Giê-rê-mi loan báo về giao ước mới: "Ta sẽ tha sự gian ác chúng nó, và không nhớ đến tội lỗi chúng nó nữa" (Giê-rê-mi 31:34). Tác giả thư Hê-bơ-rơ trích dẫn lời này và nhấn mạnh rằng sự tha thứ này đã được hoàn tất bởi sự chết của Đấng Christ (Hê-bơ-rơ 10:17). Từ Hê-bơ-rơ ở đây vẫn là zakhar. Đức Chúa Trời chủ động chọn lựa "không nhớ đến" tội lỗi chúng ta nữa, nghĩa là Ngài sẽ không đem nó ra để kết tội hay hành động chống lại chúng ta vì nó. Điều này được thực hiện khi chúng ta ở trong Đấng Christ.
Hiểu biết về sự "nhớ đến" của Đức Chúa Trời có thể biến đổi đời sống tin kính của chúng ta:
1. Nền Tảng Cho Sự Cầu Nguyện Vững Vàng: Chúng ta có thể cầu nguyện với sự tin quyết rằng Đức Chúa Trời nhớ đến lời hứa và giao ước của Ngài. Chúng ta không cần phải "nhắc nhở" Ngài về hoàn cảnh của mình một cách lo lắng, nhưng có thể trình dâng nhu cầu với đức tin rằng Ngài là Đấng trung tín sẽ hành động đúng thời điểm (Phi-líp 4:6). Khi cầu thay cho người khác, chúng ta nài xin Ngài "nhớ đến" họ trong ân điển và sự thương xót của Ngài.
2. Sự An Ủi Trong Hoạn Nạn: Khi cảm thấy bị bỏ rơi hoặc lời cầu nguyện dường như chưa được đáp, chúng ta có thể nương cậy vào lẽ thật rằng Đức Chúa Trời không hề quên chúng ta. "Một người nữ há dễ quên con mình cho bú, không thương tiếc con trai của lòng mình sao? Dầu những người nữ ấy quên, song ta chẳng quên ngươi đâu. Nầy, ta đã chạm ngươi trên lòng bàn tay ta" (Ê-sai 49:15-16). Sự nhớ đến của Ngài là vĩnh viễn và chủ động.
3. Động Lực Cho Sự Thờ Phượng và Biết Ơn: Mỗi khi dự Tiệc Thánh, chúng ta làm sự này để "nhớ đến" (μνημόσυνον, mnēmosynon) Chúa (1 Cô-rinh-tô 11:24-25). Hành động "nhớ đến" của chúng ta là sự đáp lại đầy biết ơn trước hành động cứu chuộc vĩ đại mà Đức Chúa Trời đã "nhớ đến" chúng ta trong Đấng Christ. Sự thờ phượng bắt nguồn từ việc chiêm ngưỡng lòng thành tín của Đức Chúa Trời qua các thời đại.
4. Sống Với Sự Tự Do Khỏi Quá Khứ: Nếu Đức Chúa Trời đã hứa "không nhớ đến" tội lỗi chúng ta nữa trong Đấng Christ, thì chúng ta cũng không nên để mình bị giam cầm bởi những ký ức tội lỗi đã được tha thứ. Sự ăn năn thật dẫn đến sự tha thứ, và sự tha thứ của Đức Chúa Trời mang tính quyết định và trọn vẹn (Thi thiên 103:12).
Kinh Thánh mặc khải cho chúng ta một Đức Chúa Trời chủ động "nhớ đến". Đó không phải là một ký ức mờ nhạt, mà là một nguyên lý hành động đầy quyền năng, bắt nguồn từ chính bản tính trung tín và yêu thương của Ngài. Ngài nhớ đến giao ước của Ngài, nhớ đến lời hứa của Ngài, và trong Đấng Christ, Ngài nhớ đến chúng ta là con cái Ngài. Đồng thời, trong sự hy sinh của Chúa Giê-xu, Ngài đã thực hiện một phép lạ của ân điển: quên đi tội lỗi của chúng ta mãi mãi. Vì vậy, chúng ta có thể bước đi mỗi ngày với sự bình an sâu thẳm, biết rằng mình được khắc ghi trên lòng bàn tay của Đấng không bao giờ quên, và được tự do khỏi gánh nặng của quá khứ bởi Đấng đã quên đi tội lỗi chúng ta. Đây chính là cốt lõi của Tin Lành – tin mừng đầy an ủi và biến đổi.