Kinh Thánh nói gì về tham vọng?

Trong thế giới ngày nay, tham vọng thường được tôn vinh như một động lực chính dẫn đến thành công, địa vị và của cải. Tuy nhiên, với tư cách là Cơ Đốc nhân, chúng ta phải đặt mọi khái niệm dưới ánh sáng của Lời Chúa. Tham vọng tự nó không phải là xấu; nó là một sự khao khát mãnh liệt để đạt được điều gì đó. Nhưng đối tượng, động cơ và nền tảng của tham vọng mới là điều quyết định tính đúng đắn thuộc linh của nó. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá cách Kinh Thánh định hình và hướng dẫn khái niệm về tham vọng, phân biệt rõ giữa tham vọng trần tục dẫn đến sự hủy diệt và tham vọng thuộc linh dẫn đến sự sống và sự vinh hiển cho Đức Chúa Trời.

I. Bản Chất Hai Mặt Của Tham Vọng: Trần Tục và Thuộc Linh

Kinh Thánh không lảng tránh những câu chuyện về tham vọng. Chúng ta thấy ngay từ đầu trong sách Sáng Thế Ký, tham vọng của con người tách rời Đức Chúa Trời đã dẫn đến thảm họa.

Sáng Thế Ký 11:4 chép: “Họ nói với nhau rằng: Nào! Chúng ta hãy xây một cái thành và dựng lên một cái tháp, chót cao đến tận trời; ta hãy lo làm cho rạng danh, e khi phải tản lạc khắp trên mặt đất.” Tham vọng của những người xây thống Ba-bên là “làm cho rạng danh” cho chính mình, chống lại mạng lệnh của Đức Chúa Trời là sinh sôi và làm đầy dẫy đất. Từ ngữ Hê-bơ-rơ cho “rạng danh” ở đây (“shem”) có thể chỉ đến danh tiếng, một dấu hiệu cho sự tự tôn. Tham vọng này bắt nguồn từ sự kiêu ngạo và muốn độc lập khỏi Đấng Tạo Hóa.

Trái ngược hoàn toàn, chúng ta thấy một loại tham vọng khác nơi Sứ đồ Phao-lô. Trong Phi-líp 3:13-14, ông viết: “Hỡi anh em, về phần tôi, tôi không tưởng rằng đã đạt đến mục đích, nhưng tôi cứ làm một điều: quên lửng sự ở đằng sau, mà bươn theo sự ở đằng trước, tôi nhắm mục đích mà chạy, để giựt được giải về sự kêu gọi trên trời của Đức Chúa Trời trong Đấng Christ Jêsus.” Từ Hy Lạp được dịch là “bươn theo” hay “nhắm đích” là “diōkō” (διώκω), có nghĩa đen là “đuổi theo, săn đuổi, nỗ lực hết sức để đạt được”. Đây là một tham vọng thuộc linh mãnh liệt, nhưng đối tượng là “sự kêu gọi trên trời” và phần thưởng thuộc về Đấng Christ.

II. Tham Vọng Trần Tục: Những Cạm Bẫy và Hậu Quả

Kinh Thánh cảnh báo rõ ràng về tham vọng đặt nền tảng trên sự ích kỷ, tham lam và kiêu ngạo.

1. Tham Vọng Vì Lòng Tham Lam (Ham Muốn Của Cải/Địa Vị):
Châm Ngôn 28:20 tuyên bố: “Người nào vội vàng làm cho giàu ắt sẽ chẳng được khỏi bị phạt.” Tham vọng làm giàu nhanh chóng thường dẫn đến những phương tiện bất chính và sự thất vọng. Từ Hê-bơ-rơ “vội vàng” (“aph”) mang ý nghĩa hấp tấp, thiếu suy nghĩ. I Ti-mô-thê 6:9-10 cảnh báo mạnh mẽ hơn: “Những kẻ muốn trở nên giàu sa vào sự cám dỗ, mắc bẫy dò, ngã trong nhiều sự tham muốn vô lý thiệt hại kia, là sự làm đắm người ta vào sự hủy hoại và hư mất. Bởi chưng sự tham tiền bạc là cội rễ mọi điều ác, có kẻ vì đeo đuổi nó mà bội đạo, chuốc lấy nhiều điều đau đớn.” Tham vọng về tiền bạc được mô tả như một “cái bẫy” (παγίς - pagis) và là “cội rễ” (ῥίζα - rhiza) của mọi loại tội lỗi.

2. Tham Vọng Vì Sự Tự Tôn và Tranh Cạnh:
Gia-cơ 3:14-16 phân tích: “Nhưng nếu anh em có sự ghen tương cay đắng và sự tranh cạnh trong lòng mình, thì chớ khoe khoang và nói dối nghịch cùng lẽ thật. Sự khôn ngoan đó không phải từ trên mà xuống đâu; nó thuộc về đất, về xác thịt và về ma quỉ. Vì ở đâu có những điều ghen tương tranh cạnh ấy, thì ở đó có sự lộn lạo đủ mọi việc ác.” Tham vọng thúc đẩy bởi sự “tranh cạnh” (ἐριθεία - eritheia) – một từ Hy Lạp chỉ sự tranh đua ích kỷ, chính trị phe nhóm vì lợi ích cá nhân. Loại tham vọng này tạo ra sự “lộn lạo” (ἀκαταστασία - akatastasia), tức là sự hỗn loạn, bất ổn.

3. Hình Mẫu Cảnh Báo: Sa-tan và Nê-bu-cát-nết-sa:
Sa-tan (Lu-ci-phe) là hiện thân của tham vọng nổi loạn: “Mà ngươi đã bảo trong lòng rằng: Ta sẽ lên trời, sẽ nhắc ngai ta lên trên các ngôi sao Đức Chúa Trời... ta sẽ làm ra bằng Đấng Rất Cao” (Ê-sai 14:13-14). Vua Nê-bu-cát-nết-sa khoe khoang: “Nào có phải chẳng phải là Ba-by-lôn lớn nầy, mà ta đã xây làm đế đô, bởi quyền cao của ta, cho sự vinh hiển của uy nghi ta sao?” (Đa-ni-ên 4:30). Cả hai đều bị Đức Chúa Trời hạ xuống cách thảm khốc.

III. Tham Vọng Thuộc Linh: Được Chúa Định Hình và Ban Phước

Tham vọng được Đức Chúa Trời chúc phước là tham vọng hướng về Ngài và vì vinh quang của Ngài.

1. Tham Vọng Tối Thượng: Tìm Kiếm Nước Đức Chúa Trời:
Chúa Giê-xu dạy nguyên tắc nền tảng trong Ma-thi-ơ 6:33: “Nhưng trước hết, hãy tìm kiếm nước Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài, thì Ngài sẽ cho thêm các ngươi mọi điều ấy nữa.” Từ Hy Lạp “tìm kiếm” (zēteō - ζητέω) hàm ý một sự săn đuổi, khao khát, nỗ lực hăng hái. Tham vọng đầu tiên và lớn nhất của Cơ Đốc nhân phải là khao khát được biết Chúa, vâng lời Ngài và thấy vương quốc của Ngài được mở rộng. Đây là “sự kêu gọi trên trời” mà Phao-lô theo đuổi (Phi-líp 3:14).

2. Tham Vọng Phục Vụ và Khiêm Nhường:
Chúa Giê-xu đảo ngược quan niệm thế gian về sự vĩ đại: “Song trong các ngươi thì kẻ nào muốn làm lớn, sẽ làm đầy tớ; còn kẻ nào trong các ngươi muốn làm đầu, sẽ làm tôi mọi cho các ngươi.” (Ma-thi-ơ 20:26-27). Tham vọng thuộc linh không phải để được phục vụ, mà để phục vụ. Sứ đồ Phao-lô bày tỏ tham vọng này: “Vì chưng dầu tôi được tự do đối với mọi người, tôi cũng tự nô lệ cho mọi người, hầu cho tôi được nhiều người hơn.” (I Cô-rinh-tô 9:19). Ông khao khát được làm “mọi cách” để cứu được một số người (câu 22).

3. Tham Vọng Sống Thánh Khiết và Làm Đẹp Lòng Chúa:
I Tê-sa-lô-ni-ca 4:11-12 khuyên: “Và khuyên anh em ăn ở cho yên lặng, săn sóc việc riêng mình, lấy chính tay mình mà làm lụng... hầu cho ăn ở với người ngoại cách ngay thẳng, và không thiếu thốn gì hết.” Có một tham vọng sống đời sống yên tĩnh, siêng năng và chính trực để làm chứng cho người ngoài. Hơn nữa, II Cô-rinh-tô 5:9 tiết lộ động cơ tối cao: “Vậy nên, hoặc ở trong thân thể nầy, hoặc ra khỏi, chúng tôi cũng làm hết sức để được đẹp lòng Ngài.” Từ “làm hết sức” (philotimoumetha - φιλοτιμούμεθα) bắt nguồn từ “philos” (bạn) và “timē” (danh dự), có nghĩa là “khao khát danh dự, đặt làm mục tiêu cao quý”. Phao-lô đặt mục tiêu cao quý là làm đẹp lòng Chúa trong mọi sự.

IV. Phân Xét và Định Hướng Tham Vọng Trong Đời Sống Hằng Ngày

Làm thế nào để chúng ta kiểm tra và hướng dẫn những tham vọng của mình theo ý muốn Chúa?

1. Kiểm Tra Động Cơ bằng Lời Chúa:
Hãy tự hỏi: Tham vọng này có thúc đẩy bởi lòng tham lam, ghen tị, kiêu ngạo hay sự sợ hãi không? Hay nó được thúc đẩy bởi tình yêu với Chúa, khao khát phục vụ Ngài và yêu thương người lân cận? Gia-cơ 4:3 nhắc nhở: “Anh em cầu xin mà không nhận được, vì cầu xin trái lẽ, để dùng trong tư dục mình.” Hãy cầu xin Chúa soi sáng qua Lời Ngài (Thi Thiên 139:23-24) và Thánh Linh Ngài.

2. Đặt Trọng Tâm vào Tính Cách Thánh Khiết Hơn Thành Tích:
Đức Chúa Trời quan tâm đến con người chúng ta hơn là những gì chúng ta đạt được. Tham vọng của chúng ta phải là “được nên thánh” (I Tê-sa-lô-ni-ca 4:3), phát triển trái Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23), và ngày càng trở nên giống hình ảnh Chúa Cứu Thế (Rô-ma 8:29). Thành công thật là sự trưởng thành thuộc linh.

3. Sử Dụng Ân Tứ và Cơ Hội Để Gây Dựng Hội Thánh:
Tham vọng của chúng ta phải liên kết với thân thể Đấng Christ. I Cô-rinh-tô 12:7 chép: “Đáng cho mỗi người trong anh em được tỏ ra ơn mình, hầu cho mọi người cùng được ích chung.” Hãy tham vọng sử dụng tài năng, thì giờ, nguồn lực Chúa ban để gây dựng Hội Thánh và phục vụ người khác, không phải để xây dựng vương quốc cá nhân.

4. Luôn Phó Thác Kết Quả Cho Chúa và Giữ Sự Bình An:
Chúng ta làm việc với tất cả khả năng như thể tùy thuộc vào mình, nhưng luôn nhớ rằng kết quả cuối cùng thuộc về Chúa. Châm Ngôn 16:3 dạy: “Hãy phó các việc mình cho Đức Giê-hô-va, Thì những mưu ý mình sẽ được thành tựu.” Sứ đồ Phao-lô trồng, A-bô-lô tưới, nhưng Đức Chúa Trời làm cho lớn lên (I Cô-rinh-tô 3:6-7). Điều này giữ chúng ta khỏi sự lo lắng, thao thức và cay đắng khi mọi việc không như ý.

Kết Luận

Kinh Thánh không kết án tham vọng, nhưng kết án tham vọng sai trái. Chúa Giê-xu Christ là hình mẫu hoàn hảo cho tham vọng thuộc linh đúng đắn. Ngài đã “vốn có hình Đức Chúa Trời... song chính Ngài đã tự bỏ mình đi, lấy hình tôi tớ” (Phi-líp 2:6-7). Tham vọng của Ngài là vâng phục Đức Chúa Cha và hoàn thành công cuộc cứu chuộc (Giăng 4:34).

Lời kêu gọi dành cho chúng ta là hãy “làm hết sức” (II Cô-rinh-tô 5:9) trong mọi việc, nhưng với một trọng tâm được Chúa biến đổi: tìm kiếm Nước Ngài trước hết, khao khát sự thánh khiết, và dùng mọi điều để phục vụ và tôn vinh Danh Chúa. Hãy để tham vọng lớn nhất của đời chúng ta là, như Phao-lô, có thể nói: “Tôi đã đánh trận tốt lành, đã xong sự chạy, đã giữ được đức tin.” (II Ti-mô-thê 4:7). Khi chúng ta đặt tham vọng của mình dưới quyền tể trị của Christ, Ngài sẽ dùng nó để gây dựng chúng ta, gây dựng Hội Thánh Ngài, và mang lại vinh hiển đời đời cho Đức Chúa Trời.