Có phải Thượng Đế tạo ra điều ác?

Câu hỏi muôn thuở này vừa là thách thức triết học, vừa là nỗi trăn trở tâm linh sâu sắc của nhiều người. Làm thế nào một Đức Chúa Trời toàn năng, toàn thiện và toàn ái (1 Giăng 4:8) lại có thể để cho điều ác tồn tại, thậm chí có phải chính Ngài là Đấng tạo dựng nên nó? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát Kinh Thánh cách hệ thống, sử dụng ngôn ngữ gốc Hê-bơ-rơ và Hy Lạp, để làm sáng tỏ bản chất của Đức Chúa Trời, nguồn gốc của điều ác, và câu trả lời đầy hy vọng mà Cơ Đốc giáo mang lại.

Trước khi xét đến nguồn gốc điều ác, chúng ta phải hiểu rõ về Đấng Sáng Tạo. Kinh Thánh định tính Đức Chúa Trời cách rõ ràng:

• Ngài là sự sáng: “Đức Chúa Trời là sự sáng, trong Ngài chẳng có sự tối tăm đâu” (1 Giăng 1:5). Từ “sự sáng” (φῶς - phōs) ở đây không chỉ nói về sự vinh hiển vật lý, mà còn về bản chất hoàn toàn thuần khiết, chân lý và thánh khiết của Ngài.
• Ngài là tình yêu: “Đức Chúa Trời là sự yêu thương” (1 Giăng 4:8). Bản chất yêu thương này không phải là cảm xúc, mà là bản thể (οὐσία - ousia) của Ngài. Mọi hành động của Ngài đều xuất phát từ và phù hợp với tình yêu thánh khiết.
• Ngài là Đấng Thánh: Các thiên sứ trong sách Ê-sai đồng thanh tôn xưng: “Thánh thay, Thánh thay, Thánh thay là Đức Giê-hô-va vạn quân!” (Ê-sai 6:3). Sự thánh khiết (קָדוֹשׁ - qādôš) của Đức Chúa Trời tách biệt Ngài khỏi mọi ô uế và tội lỗi.

Vậy, từ chính bản chất của Đức Chúa Trời, chúng ta có thể xác quyết lập tức: Đức Chúa Trời không thể là tác giả của điều ác, vì điều đó mâu thuẫn với chính Ngài là ai. Gia-cơ viết rất rõ: “Khi bị cám dỗ, chớ có ai nói rằng: ‘Ấy là Đức Chúa Trời cám dỗ tôi’; vì Đức Chúa Trời chẳng bị sự ác cám dỗ, và chính Ngài cũng không cám dỗ ai” (Gia-cơ 1:13).

Một câu Kinh Thánh thường bị hiểu sai là Ê-sai 45:7: “Ta làm nên sự sáng và dựng nên sự tối tăm, làm nên sự bình an và dựng nên sự tai họa; chính Ta, là Đức Giê-hô-va, làm mọi sự đó.” Từ “tai họa” trong tiếng Hê-bơ-rơ là רָע (ra‘), có thể chỉ “thảm họa” hoặc “điều ác”. Trong ngữ cảnh này (Ê-sai 45, nói về việc Đức Chúa Trời dấy lên Si-ru), ý chính là khẳng định chủ quyền tuyệt đối của Đức Chúa Trời trên mọi sự, kể cả những thảm họa hình phạt Ngài giáng trên các quốc gia phản loạn. Điều này không có nghĩa Ngài trực tiếp tạo ra bản chất đạo đức xấu xa (tội lỗi) trong lòng người. Ngài cho phép nó xảy ra trong kế hoạch toàn tri và chủ quyền của Ngài, nhưng Ngài không phải là nguồn gốc đạo đức của nó.

Sự phân biệt then chốt nằm ở đây: Có một sự khác biệt căn bản giữa điều ác đạo đức (moral evil - tội lỗi, sự gian ác trong ý chí) và điều ác tự nhiên (natural evil - động đất, bệnh tật, là hậu quả của sự rủa sả và sự sa ngã). Đức Chúa Trời, với tư cách là Đấng Tạo Hóa tối cao, có chủ quyền cho phép cả hai tồn tại vì những mục đích cao cả hơn (như bày tỏ sự phán xét, thanh tẩy, hoặc hoàn thành kế hoạch cứu chuộc), nhưng Ngài không trực tiếp tạo ra tội lỗi trong lòng loài thọ tạo.

Kinh Thánh chỉ rõ nguồn gốc của điều ác đạo đức bắt đầu từ sự phản loạn trong loài thọ tạo có lý trí.

1. Sự Sa Ngã của Sa-tan: Trước khi con người sa ngã, đã có sự phản loạn trong cõi thiên sứ. Ê-xê-chi-ên 28:12-17 (dẫu nói về vua Ty-rơ theo nghĩa đen, nhưng có nhiều đặc điểm vượt quá một con người) mô tả một vật được tạo dựng “đầy dẫy sự khôn ngoan, tốt đẹp trọn vẹn” (câu 12), nhưng vì “sự vinh hiển của ngươi, sự xinh đẹp của ngươi mà lòng ngươi kiêu ngạo” (câu 17). Sự ác bắt nguồn từ tự ý của một thọ tạo hoàn hảo muốn tôn mình lên ngang hàng hoặc hơn Đấng Tạo Hóa. Chúa Giê-xu phán: “Ta đã thấy quỉ Sa-tan từ trời sa xuống như chớp” (Lu-ca 10:18).

2. Sự Sa Ngã của Con Người: Trong vườn Ê-đen, Đức Chúa Trời tạo dựng con người trong tình trạng “rất tốt lành” (Sáng Thế Ký 1:31). Ngài ban cho con người ý chí tự do đích thực để chọn vâng phục và yêu mến Ngài. Tội lỗi đã xâm nhập khi con người sử dụng ý chí tự do đó để nghi ngờ Lời Chúa và muốn “được như Đức Chúa Trời” (Sáng Thế Ký 3:5). Từ ngữ Hê-bơ-rơ cho “con rắn” (נָחָשׁ - nāḥāš) có liên hệ đến sự xảo quyệt. Điều ác không được tạo ra bởi Đức Chúa Trời, nhưng nó đã xảy ra khi ý chí tự do của loài thọ tạo được dùng để chống lại Đấng Tạo Hóa. “Bởi một người mà tội lỗi vào trong thế gian” (Rô-ma 5:12).

Đức Chúa Trời không tạo ra điều ác, nhưng Ngài có chủ quyền tối cao trên nó. Ngài có thể ngăn cấm, cho phép, hạn chế, và thậm chí biến điều ác thành điều lành để hoàn thành mục đích tốt đẹp của Ngài.

• Ngài cho phép với mục đích: Câu chuyện của Giô-sép là minh họa rõ nhất. Anh em Giô-sép bán ông với ác ý, nhưng Giô-sép nói: “Các anh toan hại tôi, nhưng Đức Chúa Trời lại toan làm điều ích cho tôi… để gìn giữ sự sống cho nhiều người” (Sáng Thế Ký 50:20). Đức Chúa Trời không gây ra tội ác đó, nhưng Ngài cho phép nó trong chủ quyền để hoàn thành kế hoạch cứu rỗi lớn hơn.
• Ngài sử dụng nó để rèn luyện: “Sự hoạn nạn sinh ra sự nhịn nhục, sự nhịn nhục sinh ra sự rèn tập, sự rèn tập sinh ra sự trông cậy” (Rô-ma 5:3-4). Điều ác và đau khổ, dưới bàn tay chủ quyền của Đức Chúa Trời, có thể trở thành công cụ để tôi luyện đức tin và hình ảnh Chúa Cứu Thế trong chúng ta.
• Ngài phán xét nó và đắc thắng nó: Đỉnh cao của chủ quyền Đức Chúa Trời đối với điều ác là tại thập tự giá. Ở đó, điều ác tột cùng (sự giết Con Đức Chúa Trời vô tội) đã được Đức Chúa Trời dùng để hoàn thành sự cứu chuộc vĩ đại nhất. “Ấy vậy, sự chết đã bị sự sống nuốt mất” (1 Cô-rinh-tô 15:54).

Hiểu được lẽ thật này không chỉ để thỏa mãn tri thức, mà còn biến đổi cách chúng ta sống và đối diện với điều ác trong thế giới.

1. Tin Cậy vào Bản Tính Thiện Lành của Đức Chúa Trời: Khi gặp khổ đau hay chứng kiến sự ác, thay vì nghi ngờ lòng tốt của Chúa, chúng ta hãy nhìn lên thập tự giá. Nơi đó là bằng chứng tối thượng rằng Đức Chúa Trời ghét tội lỗi đến nỗi phải trả giá bằng Con Ngài, và yêu chúng ta đến nỗi sẵn sàng trả giá ấy. “Ngài đã không tiếc chính Con mình, nhưng vì chúng ta hết thảy mà phó Con ấy cho” (Rô-ma 8:32).
2. Chiến Đấu Chống Lại Điều Ác Trong Chính Mình: Biết rằng điều ác bắt nguồn từ sự phản loạn của ý chí, chúng ta phải cảnh giác với tội lỗi trong lòng mình. “Hãy giao phó các đường lối mình cho Đức Giê-hô-va” (Châm Ngôn 16:3), và xin Thánh Linh kiểm soát ý chí của chúng ta mỗi ngày.
3. Sống Với Hy Vọng Cánh Chung: Sự hiện diện của điều ác không phải là câu chuyện cuối cùng. Đức Chúa Trời đã hứa sẽ phán xét mọi điều ác và tạo dựng trời mới đất mới, nơi “sự chết không còn nữa; cũng không có tang chế, kêu ca, hay là đau đớn nữa” (Khải Huyền 21:4). Hy vọng này cho chúng ta sức mạnh để bền đỗ.
4. Trở Nên Công Cụ Của Điều Thiện: Trong một thế giới đầy điều ác, chúng ta được kêu gọi phản chiếu bản tính của Đức Chúa Trời. “Chớ để điều ác thắng mình, nhưng hãy lấy điều thiện thắng điều ác” (Rô-ma 12:21). Hãy là người mang sự hòa giải, công lý, và tình yêu thương của Đấng Christ vào trong những hoàn cảnh tối tăm.

Vậy, có phải Thượng Đế tạo ra điều ác? Không. Kinh Thánh dạy rõ ràng rằng Đức Chúa Trời là thánh khiết, yêu thương và hoàn toàn thiện hảo. Điều ác đạo đức (tội lỗi) xuất hiện như một sự lạm dụng ý chí tự do mà Đức Chúa Trời ban cho các thọ tạo có lý trí (thiên sứ và con người) để họ có thể yêu mến Ngài cách chân thật. Tuy nhiên, Đức Chúa Trời Toàn Năm có chủ quyền tuyệt đối trên điều ác. Ngài không tạo ra nó, nhưng Ngài cho phép nó trong sự khôn ngoan vô hạn của Ngài, và quan trọng nhất, Ngài đã chiến thắng nó một lần đủ cả qua sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu Christ. Câu trả lời cho bài toán điều ác không nằm trong một triết lý trừu tượng, mà nằm trong một Con Người—Chúa Giê-xu—Đấng đã bước vào thế giới đầy đau khổ này, gánh lấy mọi điều ác lên thân thể Ngài trên thập tự giá, và ban cho chúng ta sự tha thứ, sự biến đổi và hy vọng về một tương lai không còn điều ác.

“Sự bình an của Đức Chúa Trời, vượt quá mọi sự hiểu biết, sẽ giữ gìn lòng và ý tưởng anh em trong Đức Chúa Jêsus Christ.” (Phi-líp 4:7)