Ai là người thực sự "đóng vai Chúa" — bác sĩ trợ tử cho bệnh nhân sắp chết, hay bác sĩ kéo dài sự sống cho bệnh nhân ở giai đoạn cuối?

Trong một thế giới mà y học tiên tiến có thể can thiệp sâu vào cả hai đầu của sự sống — kéo dài sự sống bằng công nghệ cao hoặc chủ động chấm dứt nó — thì các tín hữu Cơ Đốc phải đối mặt với những câu hỏi đạo đức sâu sắc. Câu hỏi "Ai là người thực sự 'đóng vai Chúa'?" chạm đến cốt lõi của thần học về sự sống, sự chết, quyền tể trị của Đức Chúa Trời và trách nhiệm quản lý của con người. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá chủ đề này dưới ánh sáng của Kinh Thánh, phân biệt rõ ràng giữa việc "giết người" và "cho phép chết", giữa sự can thiệp tích cực và sự chấp nhận thụ động trong kế hoạch tối thượng của Đấng Tạo Hóa.

Để trả lời câu hỏi này, trước hết chúng ta phải thiết lập quan điểm của Kinh Thánh về nguồn gốc và chủ quyền đối với sự sống.

1. Sự Sống Là Món Quà Thiêng Liêng Từ Đức Chúa Trời: Kinh Thánh dạy rõ ràng rằng sự sống bắt nguồn từ Đức Chúa Trời. "Giê-hô-va Đức Chúa Trời bèn lấy bụi đất nắn nên hình người, hà sanh khí vào lỗ mũi; thì người trở nên một loài sanh linh." (Sáng-thế Ký 2:7). Từ ngữ Hê-bơ-rơ "nephesh chayyah" (נֶפֶשׁ חַיָּה) được dịch là "sinh linh" hay "loài sanh linh", nhấn mạnh rằng sự sống thực sự (sự sống thuộc linh và thể xác) đến từ hơi thở (sanh khí - neshamah) của chính Đức Chúa Trời. Sự sống con người càng đặc biệt hơn vì được tạo dựng theo hình ảnh Ngài (Sáng-thế Ký 1:27). Vì vậy, sự sống là thánh (thiêng liêng), không đơn thuần là một trạng thái sinh học.

2. Chúa Nắm Giữ Độc Quyền Về Sự Sống Và Sự Chết: Chủ quyền tuyệt đối thuộc về Đức Chúa Trời. Phân đoạn Phục-truyền 32:39 tuyên bố: "Bây giờ hãy xem: chính ta, ta là Đấng ấy, chẳng có thần nào khác ở cùng ta. Ta khiến cho chết, ta làm cho sống...". Tương tự, trong 1 Sa-mu-ên 2:6, "Đức Giê-hô-va khiến cho chết và cho sống; Ngài đem xuống âm phủ và lại đem lên." Điều này thiết lập một nguyên tắc căn bản: Con người — dù là bác sĩ, luật sư hay người nhà — không phải là chủ nhân của sự sống, mà chỉ là người quản lý. "Đóng vai Chúa" trong ngữ cảnh này có nghĩa là tự ý chiếm lấy thẩm quyền mà chỉ một mình Đức Chúa Trời mới có: quyền định đoạt thời điểm và cách thức kết thúc một sự sống.

3. Giá Trị Cố Hữu Của Sự Sống Con Người: Giới răn "Ngươi chớ giết người" (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:13) bắt nguồn từ giá trị thiêng liêng của sự sống. Từ Hê-bơ-rơ "ratsach" (רָצַח) ở đây thường chỉ về hành động giết người có chủ ý, ám sát. Nguyên tắc này bảo vệ sự sống và lên án bất kỳ hành động nào chủ động cướp đi mạng sống người vô tội (ngoại trừ các trường hợp được Kinh Thánh quy định rõ ràng như hình phạt tử hình theo luật pháp hoặc chiến tranh chính đáng). Điều này trực tiếp liên quan đến vấn đề trợ tử chủ động.

4. Sự Chết Là Kẻ Thù Cuối Cùng, Nhưng Là Cánh Cửa Vào Sự Vĩnh Cửu: Kinh Thánh nhìn nhận sự chết là hậu quả của tội lỗi (Rô-ma 6:23) và là "kẻ thù sau cùng" sẽ bị hủy diệt (1 Cô-rinh-tô 15:26). Tuy nhiên, đối với tín đồ, sự chết thể xác không phải là dấu chấm hết. Phi-líp 1:21-23 cho thấy sự giằng co của Sứ đồ Phao-lô: "Vì tôi sống là sống trong Đấng Christ, và tôi chết thì được ích lợi... tôi bị ép cả hai bề: tôi muốn đi ở với Đấng Christ, là điều tốt hơn bội phần; nhưng ở lại trong xác thịt thì cần hơn cho anh em." Quan điểm này giải phóng chúng ta khỏi nỗi sợ chết mù quáng, nhưng không khiến chúng ta khinh thường hay vội vàng tìm đến cái chết.

Đây là sự phân biệt then chốt trong thần học Cơ Đốc. Làm mờ ranh giới này chính là bước đầu tiên dẫn đến việc "đóng vai Chúa".

Trợ Tử Chủ Động (Euthanasia): Đây là hành động cố ý và trực tiếp chấm dứt mạng sống của một người, thường thông qua việc dùng thuốc độc liều cao, với mục đích chấm dứt đau đớn. Điều này, dù với động cơ nào (thương xót, từ bi), thì theo định nghĩa của Kinh Thánh, cũng là "giết người" (ratsach). Nó chủ động xâm phạm vào lãnh địa thuộc về một mình Đức Chúa Trời. Ngay cả khi bệnh nhân đồng ý (trợ tử tự nguyện), nó vẫn là một sự tự ý định đoạt mạng sống, đi ngược lại với nguyên tắc "chẳng có quyền phép gì trên sự chết" (Truyền-đạo 8:8). Cái chết của Chúa Giê-xu trên thập tự giá đã chiến thắng sự chết, nhưng Ngài đã không tự kết liễu cuộc đời mình trước khi hoàn thành công việc Chúa Cha giao (Giăng 19:30). Ngài phó thác linh hồn mình trong tay Đức Chúa Trời (Lu-ca 23:46), một thái độ hoàn toàn đối lập với việc tự mình chấm dứt sự đau khổ.

Từ Chối Hoặc Ngừng Điều Trị Kéo Dài Sự Sống Một Cách Vô Ích: Đây là việc từ chối các biện pháp y tế phi tự nhiên, xâm lấn và chỉ nhằm kéo dài quá trình chết hơn là duy trì sự sống thực sự (ví dụ: máy thở, hồi sức tim phổi kéo dài khi không có hy vọng phục hồi, hóa trị liệu nặng nề ở giai đoạn cuối). Điều này không phải là "giết người", mà là cho phép tiến trình tự nhiên của bệnh tật dẫn đến cái chết xảy ra. Nó công nhận rằng con người có thể chết, và không bắt buộc phải sử dụng mọi công nghệ để chống lại cái chết bằng mọi giá. Điều này phù hợp với sự khôn ngoan trong Truyền-đạo 3:2: "Một kỳ sanh ra, một kỳ chết...". Bác sĩ không phải là Đấng Tạo Hóa để tạo sự sống mới, và cũng không có nghĩa vụ phải đóng vai Đấng Cứu Rỗi để cưỡng ép sự sống tiếp tục vượt qua mọi giới hạn tự nhiên.

Bác sĩ là công cụ của sự chữa lành, nhưng không phải là nguồn của sự sống. Chính Chúa Giê-xu là Đấng Chữa Lành tối thượng (Xuất Ê-díp-tô Ký 15:26). Trong Tân Ước, Lu-ca là "thầy thuốc rất yêu dấu" (Cô-lô-se 4:14), và công việc chữa bệnh được xem là một trong những ân tứ của Thánh Linh (1 Cô-rinh-tô 12:9, 28). Vai trò của bác sĩ, vì thế, là:

• Người Quản Lý Sự Sống: Sử dụng kiến thức và kỹ năng để bảo tồn, phục hồi sức khỏe, và làm giảm nhẹ đau đớn — tất cả đều là sự quản lý tốt món quà sự sống Chúa ban.
• Người Phục Vụ Với Lòng Thương Xót: Như người Sa-ma-ri nhân lành (Lu-ca 10:33-34), bác sĩ được kêu gọi chăm sóc người đau yếu với lòng nhân ái và phẩm giá.
• Người Cung Cấp Thông Tin Trung Thực: Giúp bệnh nhân và gia đình hiểu rõ tình trạng, tiên lượng, và các lựa chọn, để họ có thể đưa ra quyết định phù hợp với niềm tin Cơ Đốc.

Khi một bác sĩ chủ động thực hiện trợ tử, họ đã vượt qua ranh giới từ "người quản lý" sang "người định đoạt", từ "người phục vụ sự sống" sang "kẻ thi hành cái chết". Họ đang "đóng vai Chúa" một cách nguy hiểm.

Ngược lại, khi một bác sĩ kiên trì sử dụng mọi biện pháp công nghệ để kéo dài sự sống thể xác một cách vô vọng, bỏ qua phẩm giá và sự đau đớn của bệnh nhân, họ có thể đang rơi vào thái độ kiêu ngạo của việc "chiến đấu chống lại Đức Chúa Trời" trong một trận chiến đã định. Nó có thể xuất phát từ một thần học sai lầm rằng mọi sự kéo dài sự sống đều là ý muốn của Chúa, mà bỏ qua thực tế rằng Chúa có thể đang gọi người ấy về nhà. Điều này cũng là một dạng "đóng vai Chúa" — cố gắng kiểm soát điều không thể kiểm soát được.

Làm thế nào để các tín hữu áp dụng những nguyên tắc này trong những tình huống đau lòng?

1. Quan Điểm Cá Nhân Và Gia Đình:

• Ưu Tiên Chăm Sóc Giảm Nhẹ: Thay vì tập trung vào việc "kéo dài sự sống" hoặc "chấm dứt sự sống", hãy ưu tiên chăm sóc giảm nhẹ (palliative care) — kiểm soát cơn đau, chăm sóc toàn diện về thể chất, tinh thần và thuộc linh — để người bệnh có thể sống những ngày cuối đời với phẩm giá, minh mẫn và ít đau đớn nhất có thể. Đây là cách yêu thương thực tế.
• Cầu Nguyện Tìm Sự Khôn Ngoan: Trong những quyết định khó khăn, hãy cầu xin sự khôn ngoan từ Đức Chúa Trời (Gia-cơ 1:5). Hãy hỏi: "Lựa chọn này có tôn trọng sự sống là món quà từ Chúa không? Có phải là hành động chủ động giết người không? Hay là sự chấp nhận thụ động rằng sự chết đang đến trong sự tể trị của Chúa?"
• Lập Di Chúc Sống (Living Will) và Chỉ Thị Trước: Đây là công cụ để truyền đạt mong muốn của bạn khi không còn khả năng quyết định. Một tín hữu có thể nêu rõ: "Tôi không muốn được trợ tử. Tôi cũng không muốn được kéo dài sự sống bằng các biện pháp nhân tạo nặng nề khi tình trạng của tôi là vô phương cứu chữa. Tôi muốn được chăm sóc giảm nhẹ để được ra đi trong an bình."

2. Quan Điểm Của Hội Thánh Và Cộng Đồng:

• Hỗ Trợ Thuộc Linh Và Thực Tế: Hội Thánh cần đồng hành với các gia đình có người thân giai đoạn cuối, cung cấp sự hỗ trợ cầu nguyện, thăm viếng, và giúp đỡ thực tế. Điều này làm giảm gánh nặng và cảm giác tuyệt vọng có thể dẫn đến ý nghĩ tìm đến trợ tử.
• Giáo Dục Về Đạo Đức Sinh Học Cơ Đốc: Hội Thánh nên tổ chức các buổi chia sẻ, hội thảo về các vấn đề cuối đời dựa trên nền tảng Kinh Thánh, giúp tín hữu có sự chuẩn bị tâm lý và thuộc linh.
• Lên Tiếng Cho Sự Thánh Khiết Của Sự Sống: Cộng đồng Cơ Đốc cần lên tiếng bảo vệ giá trị sự sống từ lúc thụ thai cho đến lúc chết tự nhiên, chống lại các phong trào hợp pháp hóa trợ tử trong xã hội.

3. Nuôi Dưỡng Một Tấm Lòng Phó Thác: Cuối cùng, chìa khóa nằm ở chỗ chúng ta có thực sự tin cậy Chúa là Đấng cầm quyền trên sự sống và sự chết hay không. Thư Hê-bơ-rơ 9:27 nhắc nhở: "Theo như đã định cho loài người phải chết một lần, rồi chịu phán xét." Chúng ta không sợ cái chết vì Chúa Giê-xu đã chiến thắng nó, nhưng chúng ta cũng không vội vã tìm đến nó. Chúng ta sống và chết trong Chúa (Rô-ma 14:8).

Vậy, ai là người thực sự "đóng vai Chúa"? Đó là bất cứ ai — bác sĩ, người nhà hay chính bệnh nhân — tự ý chiếm lấy thẩm quyền định đoạt thời điểm và cách thức của cái chết thông qua hành động trợ tử chủ động. Đó là sự xâm phạm vào địa phận của Đấng Tạo Hóa. Mặt khác, người bác sĩ chỉ sử dụng công nghệ để kéo dài một cách máy móc quá trình chết, mà không quan tâm đến phẩm giá và sự đau đớn, cũng có thể đang thể hiện một sự kiêu ngạo muốn kiểm soát điều không thể kiểm soát được.

Vai trò đúng đắn của bác sĩ và người nhà trong giai đoạn cuối đời không phải là "đóng vai Chúa", mà là đóng vai "người quản lý trung tín" và "người phục vụ đầy lòng thương xót". Đó là sự quản lý khôn ngoan món quà sự sống, cung cấp sự chăm sóc giảm nhẹ tốt nhất, và sau cùng, khi đến thời điểm, biết cách buông bỏ và phó thác linh hồn của người thân yêu vào tay của Đấng Chăn Chiên Nhân Lành, là Đấng duy nhất có chìa khóa của sự sống và sự chết (Khải-huyền 1:18).

Ước mong mỗi chúng ta, khi đối diện với những quyết định khó khăn về sự sống và cái chết, luôn tìm kiếm sự khôn ngoan từ Lời Chúa, hành động với lòng kính sợ Chúa và tình yêu thương chân thật, luôn nhớ rằng: "Mặc dầu tôi đi trong trũng bóng chết, tôi sẽ chẳng sợ tai họa nào; vì Chúa ở cùng tôi" (Thi-thiên 23:4).