Kinh Thánh nói gì về việc đưa ra quyết định?

Trong hành trình đức tin, một trong những thách thức thực tiễn nhất mà mỗi Cơ Đốc nhân đều đối diện chính là việc đưa ra những quyết định — lớn hay nhỏ — phù hợp với ý muốn của Đức Chúa Trời. Từ chọn trường, chọn nghề, chọn bạn đời, đến những lựa chọn hằng ngày về tài chính, các mối quan hệ và thời gian, chúng ta luôn khao khát bước đi trong sự dẫn dắt của Chúa. Bài viết nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để khám phá những nguyên tắc nền tảng, quy trình thực hành, và nền tảng thần học cho việc ra quyết định khôn ngoan theo quan điểm Cơ Đốc.

Trọng tâm của việc ra quyết định Cơ Đốc không nằm ở kỹ thuật phân tích hay tính toán rủi ro, mà nằm ở việc tìm kiếm và vâng theo ý muốn của Đức Chúa Trời. Sứ đồ Phao-lô khích lệ: “Đừng làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình, để thử cho biết ý muốn tốt lành, đẹp lòng và trọn vẹn của Đức Chúa Trời là thể nào.” (Rô-ma 12:2). Từ Hy Lạp được dùng cho “ý muốn” ở đây là thelēma (θέλημα), chỉ đến ý định, mong muốn có chủ đích của Đức Chúa Trời. Quá trình “biến hóa” và “đổi mới” này chính là chìa khóa, giúp tâm trí chúng ta được điều chỉnh để nhận biết ý muốn Ngài.

Kinh Thánh bày tỏ rõ ràng rằng Đức Chúa Trời không phải là Đấng lập lờ, nhưng Ngài ước ao bày tỏ đường lối Ngài cho con cái Ngài. Châm Ngôn 3:5-6 đúc kết nguyên tắc vàng: “Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con; Phàm trong các việc làm của con, khá nhận biết Ngài, Thì Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo của con.” Động từ “chỉ dẫn” trong tiếng Hê-bơ-rơ là yashar (יָשַׁר), có nghĩa là làm cho ngay thẳng, bằng phẳng, dọn đường. Lời hứa này không có nghĩa mọi quyết định sẽ trở nên dễ dàng, nhưng Đức Chúa Trời cam kết dẫn dắt bước chân của những ai tin cậy và nhận biết Ngài trong mọi lãnh vực đời sống.

Kinh Thánh không đưa ra một công thức máy móc, nhưng cung cấp một khuôn mẫu đầy trọn gồm nhiều yếu tố liên kết với nhau.

1. Cầu Nguyện Và Tìm Kiếm Trong Sự Khiêm Nhường: Mọi quyết định quan trọng phải bắt đầu và kết thúc trong tinh thần cầu nguyện. Gia-cơ 1:5 dạy: “Ví bằng trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc ai, thì kẻ ấy sẽ được ban cho.” Điều kiện tiên quyết là nhận biết sự thiếu sót của mình (“kém khôn ngoan”). Sự khôn ngoan thật (sophia) đến từ trên, không phải chỉ là trí thông minh thế gian.

2. Suy Gẫm Và Vâng Giữ Lời Chúa: Lời Chúa là “đèn cho chân tôi” (Thi Thiên 119:105). Quyết định của chúng ta không bao giờ được đi ngược lại những nguyên tắc rõ ràng đã được Kinh Thánh bày tỏ. Ví dụ, Kinh Thánh cấm trộm cắp, ngoại tình, tham lam… Do đó, mọi lựa chọn liên quan đều đã có câu trả lời. Đối với những vùng xám không được đề cập cụ thể, chúng ta áp dụng các nguyên tắc tổng quát như yêu thương (Rô-ma 13:10), làm sáng danh Chúa (1 Cô-rinh-tô 10:31), và đức tin (Rô-ma 14:23).

3. Tìm Kiếm Sự Khuyên Bảo Khôn Ngoan: Châm Ngôn 11:14 khẳng định: “Dân sự hư mất tại không có mưu chước; Nhưng được thắng hơn tại có nhiều mưu sĩ.” “Mưu sĩ” ở đây chỉ những người tin kính, trưởng thành trong đức tin, có thể cung cấp góc nhìn khách quan dựa trên Lời Chúa. Đây không phải là việc đi tìm người đồng ý với mình, mà là tìm kiếm sự sửa dạy, hướng dẫn chân thành.

4. Xem Xét Hoàn Cảnh Và Sự Mở Đường Của Chúa: Đôi khi, Đức Chúa Trời dùng hoàn cảnh để đóng hay mở các cánh cửa. Sứ đồ Phao-lô nhiều lần trải nghiệm điều này (Công Vụ 16:6-10). Tuy nhiên, nguyên tắc này phải được đặt dưới sự soi dẫn của Lời Chúa và sự cầu nguyện, chứ không phải chỉ dựa vào “dấu hiệu” hay cảm xúc chủ quan. Sự bình an của Chúa cũng là một “người gác cổng” quan trọng (Cô-lô-se 3:15).

5. Vận Hành Trong Ân Điển Và Tự Do Thuộc Linh: Đối với những quyết định không vi phạm nguyên tắc Kinh Thánh, Đức Chúa Trời ban cho chúng ta sự tự do và trách nhiệm để lựa chọn. Điều quan trọng là lòng chúng ta hướng về Ngài. Trong Rô-ma 14, Phao-lô thảo luận về những vấn đề “nghi ngờ” (diakrisis – sự phân biệt, nghi ngờ), và kết luận: “Vả, người nào phân biệt ngày lành ngày dữ, ấy là vì mình mà phân biệt; ai ăn, ấy là vì Chúa mà ăn, vì họ tạ ơn Đức Chúa Trời; còn ai không ăn, ấy là vì Chúa mà không ăn, và họ cũng tạ ơn Đức Chúa Trời.” (Rô-ma 14:6). Quyết định sau cùng, trong khuôn khổ tự do đó, phải xuất phát từ đức tin và lòng biết ơn.

Khi nghiên cứu, chúng ta cũng cần nhận diện những cách tiếp cận sai lầm:

• Chủ Nghĩa Duy Cảm Xúc: Chỉ dựa trên “cảm giác” hay “ấn tượng” mà không kiểm chứng với Lời Chúa. Trái tim có thể dối trá (Giê-rê-mi 17:9).
• Chủ Nghĩa Cơ Đốc Bùa Ngải: Đòi hỏi một “dấu lạ” đặc biệt, một câu Kinh Thánh “nhảy ra” ngoài ngữ cảnh, thay vì nghiên cứu Lời Chúa cách có hệ thống.
• Chủ Nghĩa Duy Lý Cực Đoan: Loại bỏ hoàn toàn yếu tố thuộc linh, chỉ dựa trên phân tích logic và lợi ích cá nhân, bỏ qua sự hướng dẫn của Thánh Linh.
• Sự Trì Hoãn Vô Tận Trong Danh Nghĩa “Chờ Ý Chúa”: Đôi khi, sau khi đã cầu nguyện, nghiên cứu Lời Chúa và tìm kiếm khuyên bảo, Chúa mong đợi chúng ta bước đi bởi đức tin, chứ không phải chờ đợi một cảm giác chắc chắn tuyệt đối.

Làm thế nào để áp dụng những nguyên tắc này vào thực tế?

Đối Với Quyết Định Lớn: Hãy lập một “bản đồ quyết định thuộc linh”. (1) Dành thời gian riêng tư với Chúa, trình dâng mọi lo lắng (Phi-líp 4:6). (2) Liệt kê và nghiên cứu các phân đoạn Kinh Thánh liên quan. (3) Tìm kiếm ít nhất 2-3 người khuyên bảo tin cậy, trình bày rõ ràng và lắng nghe. (4) Phân tích các lựa chọn dưới ánh sáng của các nguyên tắc: Có làm sáng danh Chúa? Có giúp tôi trưởng thành trong đức tin? Có phục vụ và yêu thương người khác? (5) Đưa ra quyết định với lòng tin cậy, và bước đi.

Đối Với Quyết Định Nhỏ Hằng Ngày: Nuôi dưỡng một tâm trí được Đấng Christ đổi mới (Rô-ma 12:2) thông qua thói quen đọc Lời Chúa và cầu nguyện mỗi ngày. Điều này tạo nên một “phản xạ thuộc linh”, giúp chúng ta nhanh chóng phân biệt điều nào phù hợp với bản chất mới trong Chúa. Hãy bắt đầu ngày mới bằng lời cầu nguyện đơn giản: “Lạy Chúa, xin hướng dẫn con trong mọi lời nói, quyết định và hành động hôm nay.”

Chúa Giê-xu là hình mẫu trọn vẹn nhất trong việc tìm kiếm và vâng theo ý muốn Đức Chúa Trời. Trước giờ khắc quyết định lớn nhất của lịch sử nhân loại, Ngài đã cầu nguyện: “Lạy Cha, nếu Cha muốn, xin cất chén nầy khỏi tôi! Dầu vậy, xin ý Cha được nên, chớ không theo ý tôi.” (Lu-ca 22:42). Từ Hy Lạp thelēma (ý muốn) lại xuất hiện. Quyết định của Chúa Giê-xu không dựa trên sự dễ dãi, cảm xúc hay lợi ích cá nhân, mà hoàn toàn đặt trên ý muốn của Cha và sự cứu rỗi của nhân loại. Sự vâng phục này là cốt lõi của mọi quyết định khôn ngoan.

Kinh Thánh vẽ nên một bức tranh toàn diện về việc ra quyết định: đó là một hành trình thuộc linh, nơi chúng ta chủ động tìm kiếm ý Chúa qua Lời Chúa, cầu nguyện, và sự khuyên bảo khôn ngoan, trong khi hoàn toàn nương dựa vào sự dẫn dắt của Thánh Linh. Mục đích cuối cùng không phải là tránh được mọi sai lầm, mà là bước đi trong mối tương giao thân mật với Đấng là Đường Đi, Lẽ Thật và Sự Sống (Giăng 14:6). Ngay cả khi chúng ta lỡ lầm, ân điển của Chúa vẫn đủ để nâng đỡ và điều chỉnh bước chân chúng ta (Châm Ngôn 24:16). Hãy an tâm rằng, với một tấm lòng chân thành hướng về Ngài, chúng ta có thể đưa ra quyết định với sự bình an và lòng tin cậy rằng Đức Chúa Trời đang cùng làm việc trong mọi sự cho ích lợi của những ai yêu mến Ngài (Rô-ma 8:28).