Kinh Thánh nói gì về sự thay đổi?

Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân đều kinh nghiệm về một sự chuyển biến sâu sắc từ bên trong. Sự thay đổi không chỉ là một khái niệm tâm lý hay xã hội, mà là một chủ đề xuyên suốt và nền tảng trong Kinh Thánh, bắt nguồn từ chính bản tính và công việc của Đức Chúa Trời. Từ Cựu Ước đến Tân Ước, Đức Chúa Trời bày tỏ chính Ngài là Đấng làm nên mọi sự mới, kêu gọi con người vào một mối quan hệ được biến đổi, và hứa ban một tấm lòng mới cùng một tâm thần mới. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá giáo lý Kinh Thánh về sự thay đổi, từ nền tảng thần học đến biểu hiện thực tiễn trong đời sống người tin Chúa.

Kinh Thánh mở đầu bằng sự sáng tạo từ hỗn độn (Sáng Thế Ký 1:1-2). Hành động đầu tiên của Đức Chúa Trời được bày tỏ là mang lại trật tự, sự sống và vẻ đẹp từ sự trống không và tối tăm. Điều này thiết lập một khuôn mẫu thần học quan trọng: Đức Chúa Trời là nguồn gốc và quyền năng của mọi sự biến đổi đích thực. Ngài không phải là một Thần tĩnh tại, mà là Đấng hành động để làm nên mọi sự mới. Tiên tri Ê-sai tuyên bố: “Nầy, ta sẽ làm một sự mới; bây giờ sự đó sẽ lộ ra” (Ê-sai 43:19). Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “làm mới” (`asah chadashah) mang nghĩa tạo dựng nên điều chưa từng có, một khởi đầu mới mẻ.

Sự thay đổi tột bực và vĩ đại nhất được hứa ban trong Cựu Ước là Giao Ước Mới. Tiên tri Giê-rê-mi loan báo: “Nầy, những ngày đến, ta sẽ lập một giao ước mới với nhà Y-sơ-ra-ên và với nhà Giu-đa… Ta sẽ đặt luật pháp ta trong bụng chúng nó và chép vào lòng. Ta sẽ làm Đức Chúa Trời chúng nó, chúng nó sẽ làm dân ta” (Giê-rê-mi 31:31, 33). Sự thay đổi ở đây không còn nằm trên bảng đá (ngoại tại) mà được chép vào tấm lòng (nội tại). Tiên tri Ê-xê-chi-ên cũng nói về điều này một cách sinh động: “Ta sẽ ban lòng mới cho các ngươi, và đặt thần mới trong các ngươi. Ta sẽ cất lòng bằng đá khỏi thịt các ngươi và ban cho các ngươi lòng bằng thịt” (Ê-xê-chi-ên 36:26). Lòng bằng đá (tiếng Hê-bơ-rơ: *lev ha’even*) tượng trưng cho sự cứng cỏi, chết chóc, không đáp ứng; còn lòng bằng thịt (*lev basar*) tượng trưng cho sự mềm mại, sống động và nhạy cảm với tiếng phán của Đức Chúa Trời.

Trong Tân Ước, lời hứa về Giao Ước Mới và tấm lòng mới được ứng nghiệm trọn vẹn trong công trình của Chúa Giê-xu Christ và công tác của Đức Thánh Linh. Đức Chúa Giê-xu đã dạy Ni-cô-đem một chân lý nền tảng: “Nếu một người chẳng sanh lại, thì không thể thấy được nước Đức Chúa Trời” (Giăng 3:3). Chữ “sanh lại” trong nguyên ngữ Hy Lạp là *gennēthē anōthen*, có thể hiểu là “sanh từ trên cao” hoặc “sanh lại lần nữa”. Đây là một sự thay đổi siêu nhiên, thuộc linh, bởi quyền năng của Thánh Linh (câu 5-8), không phải do ý muốn hay nỗ lực của con người.

Sứ đồ Phao-lô diễn giải sự thay đổi này bằng nhiều ẩn dụ mạnh mẽ:

Sự Sáng Tạo Mới: “Vậy, nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới; những sự cũ đã qua đi, nầy mọi sự đều trở nên mới” (2 Cô-rinh-tô 5:17). Chữ “dựng nên mới” (*kainē ktisis*) nhấn mạnh một thực tại hoàn toàn mới mẻ, giống như một công trình sáng tạo nguyên thủy. Đời sống cũ trong tội lỗi và xa cách Đức Chúa Trời đã qua đi, một đời sống mới trong mối tương giao với Đấng Christ đã bắt đầu.

Sự Biến Hóa Thuộc Linh: “Chớ làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình” (Rô-ma 12:2). Động từ “biến hóa” trong tiếng Hy Lạp là *metamorphoō*, cũng được dùng để miêu tả sự biến hình của Chúa Giê-xu (Ma-thi-ơ 17:2). Nó nói lên một sự biến đổi toàn diện từ bên trong ra bên ngoài, một sự thay đổi về hình dạng, bản chất. Quá trình này không phải là kết quả của sự tự cải thiện, mà là “bởi sự đổi mới của tâm thần mình” – một công tác liên tục của Đức Thánh Linh khi chúng ta đặt tâm trí vào Lời Chúa và vâng phục Ngài.

Kinh Thánh chỉ rõ động lực và phương tiện để sự thay đổi thuộc linh xảy ra:

1. Quyền Năng Phục Sinh của Đấng Christ: Sự thay đổi của Cơ Đốc nhân bắt nguồn từ sự phục sinh của Chúa Giê-xu. Phao-lô cầu nguyện cho tín hữu Ê-phê-sô được biết “…siêu nhơn của quyền phép Ngài đối với chúng ta có lòng tin, là nhân bởi sức mạnh của quyền năng vô hạn của Ngài, mà Ngài đã tỏ ra trong Đấng Christ, khi khiến Đấng Christ từ kẻ chết sống lại” (Ê-phê-sô 1:19-20). Cùng một quyền năng đã đem Chúa Giê-xu ra khỏi mồ đá cũng đang hành động trong chúng ta để phá vỡ quyền lực của tội lỗi và sự chết.

2. Công Tác Của Đức Thánh Linh: Ngài là Đấng thi hành sự biến đổi. “Nhưng chúng ta hết thảy đều để mặt trần mà nhìn xem vinh hiển Chúa như trong gương, thì hóa nên cũng một ảnh tượng Ngài, từ vinh hiển qua vinh hiển, như bởi Chúa, là Thánh Linh” (2 Cô-rinh-tô 3:18). Hình ảnh “từ vinh hiển qua vinh hiển” mô tả một tiến trình liên tục, tiệm tiến, khi chúng ta chiêm ngưỡng Chúa Cứu Thế, Thánh Linh làm cho chúng ta càng ngày càng giống như ảnh tượng của Ngài.

3. Lời Đức Chúa Trời: Lời Chúa là công cụ sắc bén để Thánh Linh sử dụng. “Vả, ấy là nhờ Tin Lành mà anh em được cứu rỗi, miễn là anh em giữ lấy y như tôi đã giảng cho;… Vì lời của Đức Chúa Trời là lời sống và linh nghiệm, sắc hơn gươm hai lưỡi…” (Ê-phê-sô 1:13; Hê-bơ-rơ 4:12). Lời Chúa phán xét, cắt tỉa, dạy dỗ và uốn nắn tấm lòng và tư tưởng chúng ta.

4. Sự Thông Công và Kỷ Luật Trong Hội Thánh: Sự thay đổi không xảy ra trong sự cô lập. “Hãy xưng tội cùng nhau, và cầu nguyện cho nhau, hầu cho anh em được lành bịnh” (Gia-cơ 5:16). Mối thông công chân thật, khích lệ và khiển trách yêu thương trong thân thể Đấng Christ là môi trường để tăng trưởng.

Sự thay đổi thuộc linh được thể hiện qua những biến đổi cụ thể trong tâm trí, tình cảm, ý chí và hành vi:

1. Tâm Trí Được Đổi Mới (Rô-ma 12:2; Ê-phê-sô 4:23): Lối suy nghĩ cũ, thế tục, ích kỷ được thay thế bằng tâm trí của Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 2:16). Chúng ta học để suy nghĩ về những điều chân thật, đáng tôn, công bình, thanh sạch, đáng yêu chuộng (Phi-líp 4:8).

2. Nhân Cách Và Tính Cách Được Biến Đổi: Công việc của xác thịt (như thù oán, tranh cạnh, ghen ghét, nóng giận) nhường chỗ cho trái của Thánh Linh: “Là lòng yêu thương, sự vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ” (Ga-la-ti 5:22-23). Đây không phải là nỗ lực “tỏ ra” tốt, mà là kết quả tự nhiên khi Đức Thánh Linh cai trị đời sống.

3. Các Mối Quan Hệ Được Chữa Lành: Sự thay đổi này cho phép chúng ta tha thứ như chúng ta đã được tha thứ (Ê-phê-sô 4:32), yêu thương anh em mình bằng tình yêu thương của Christ (Giăng 13:34), và sống hòa thuận với mọi người (Rô-ma 12:18).

4. Mục Đích Sống Được Định Hình Lại: Từ việc tìm kiếm vinh quang cho bản thân chuyển sang sống cho sự vinh hiển của Đức Chúa Trời và sự phục vụ người khác. “Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm” (1 Cô-rinh-tô 10:31).

Làm thế nào để chúng ta hợp tác với Đức Thánh Linh trong hành trình biến đổi này?

1. Sự Ăn Năn Liên Tục (Metanoia): Ăn năn không chỉ là bước đầu trong đức tin, mà là thái độ suốt đời. Trong tiếng Hy Lạp, *metanoia* nghĩa là “thay đổi tâm trí”, quay khỏi tội lỗi và hướng về Đức Chúa Trời. Mỗi ngày, chúng ta cần xét lòng mình dưới ánh sáng Lời Chúa và ăn năn về những thiếu sót.

2. Sự Chiêm Ngưỡng Chúa Cứu Thế: Dành thời gian tĩnh nguyện, học Kinh Thánh không phải như một bổn phận, mà là để nhìn xem Chúa Giê-xu, suy ngẫm về ân điển và sự tốt lành của Ngài (2 Cô-rinh-tô 3:18).

3. Đầu Phục Và Vâng Phục: Sự thay đổi thực sự luôn đi kèm với sự vâng phục. “Vậy, nếu miệng ngươi xưng Đức Chúa Jêsus ra và lòng ngươi tin rằng Đức Chúa Trời đã khiến Ngài từ kẻ chết sống lại, thì ngươi sẽ được cứu” (Rô-ma 10:9). Sự vâng phục trong những điều nhỏ chính là nơi đức tin và sự biến đổi được thể hiện.

4. Bước Đi Trong Thần Linh: “Hãy bước đi theo Thánh Linh, chớ hề làm trọn những điều ưa muốn của xác thịt” (Ga-la-ti 5:16). Đây là đời sống nhạy bén, tùng phục sự dẫn dắt hằng ngày của Thánh Linh qua lương tâm được Lời Chúa rèn tập.

5. Kiên Nhẫn Và Hy Vọng: Sự thay đổi thường là một quá trình lâu dài. Chúng ta cần kiên nhẫn với bản thân và với người khác, tin cậy rằng Đấng đã khởi đầu công việc tốt lành trong chúng ta “cũng sẽ làm trọn hết cho đến ngày của Đức Chúa Jêsus Christ” (Phi-líp 1:6).

Hành trình thay đổi của Cơ Đốc nhân không kết thúc tại đây. Kinh Thánh hứa về một sự biến đổi vinh hiển sau cùng: “Nhưng chúng ta là công dân trên trời; ấy là từ nơi đó mà chúng ta trông đợi Cứu Chúa mình là Đức Chúa Jêsus Christ, Ngài sẽ biến hóa thân thể hèn mạt chúng ta ra giống như thân thể vinh hiển Ngài” (Phi-líp 3:20-21). Sự sống lại của thân thể sẽ là sự hoàn tất trọn vẹn công cuộc cứu chuộc và biến đổi của Đức Chúa Trời.

Vì vậy, sự thay đổi mà Kinh Thánh nói đến không phải là một lý thuyết trừu tượng, mà là thực tại sống động của mọi người đặt niềm tin nơi Chúa Giê-xu Christ. Đó là hành trình từ tối tăm ra sáng lạ, từ nô lệ đến tự do, từ hình ảnh hư hoại đến ảnh tượng vinh hiển của Con Đức Chúa Trời. Hãy bước đi cách tin quyết rằng, Đấng đã kêu gọi bạn vào sự thay đổi kỳ diệu ấy, chính Ngài sẽ thành tín để hoàn tất điều đó.