Làm thế nào để vượt qua sự kháng cự thay đổi?

Trong hành trình theo Chúa, mỗi Cơ Đốc nhân đều đối diện với một thực tế không thể tránh khỏi: sự thay đổi. Chúa kêu gọi chúng ta không ngừng biến đổi để trở nên giống hình ảnh của Con Ngài (Rô-ma 8:29). Tuy nhiên, đi cùng với tiếng gọi thánh khiết ấy là một thách thức nội tại – sự kháng cự thay đổi. Hiện tượng tâm lý và thuộc linh này không chỉ là vấn đề của cá nhân mà còn là cuộc chiến thuộc linh, nơi bản ngã, thói quen cũ và kẻ thù luôn tìm cách níu kéo chúng ta trong vùng an toàn của sự tĩnh tại. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát đề tài này dưới ánh sáng của Kinh Thánh, phân tích nguyên nhân gốc rễ và đưa ra những phương cách thực tiễn, được đặt nền trên Lời Chúa, để giúp con dân Ngài vượt thắng.

Trước khi tìm hiểu sự kháng cự, chúng ta cần định nghĩa đúng đắn về “sự thay đổi” mà Đức Chúa Trời mong muốn. Trong tiếng Hy Lạp Tân Ước, từ then chốt là μεταμορφόω (metamorphoō), có nghĩa là “biến hình, biến đổi từ bên trong ra ngoài”. Sứ đồ Phao-lô sử dụng từ này trong Rô-ma 12:2: “Đừng làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình”. Sự thay đổi này không phải là lớp sơn bề ngoài, mà là một quá trình biến đổi toàn diện, do Chúa Thánh Linh thực hiện, khi chúng ta đầu phục Lời Ngài.

Một khái niệm quan trọng khác là μετάνοια (metanoia), thường được dịch là “sự ăn năn”. Nó không chỉ dừng lại ở cảm xúc hối tiếc, mà mang nghĩa “thay đổi tâm trí, hướng suy nghĩ”. Đây là bước đầu tiên và căn bản của mọi sự thay đổi thuộc linh (Mác 1:15). Chúa Giê-xu chính là hiện thân của sự đổi mới tận gốc rễ. Ngài phán: “Nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới; những sự cũ đã qua đi, nầy mọi sự đều trở nên mới” (2 Cô-rinh-tô 5:17). Từ “mới” ở đây, καινός (kainos), không phải là mới về thời gian mà là mới về chất lượng, tươi tốt và chưa từng có.

Sự kháng cự thay đổi xuất phát từ sự phối hợp giữa bản chất tội lỗi, tâm lý con người và sự tấn công thuộc linh.

1. Sợ Hãi và Thiếu Đức Tin: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Người Y-sơ-ra-ên tại biên giới Đất Hứa đã kháng cự sự thay đổi từ thân phận nô lệ sang dân tộc tự do vì sợ hãi những người khổng lồ Ca-na-an (Dân số ký 13:33). Họ thiếu đức tin nơi lời hứa của Đức Chúa Trời. Sợ hãi thất bại, sợ mất mát, sợ điều không biết thường cầm giữ chúng ta trong vùng an toàn.

2. Sự Kiêu Ngạo và Tự Mãn: Hội thánh Lao-đi-xê được mô tả là “khổ sở, khốn khó, nghèo ngặt, đui mù và lõa lồ” nhưng lại tự nhận: “Ta giàu có, ta nên giàu có rồi, không cần chi nữa” (Khải huyền 3:17). Sự tự mãn thuộc linh này tạo nên một bức tường kiên cố chống lại mọi sự thay đổi và sửa dạy cần thiết.

3. Tình Yêu Thế Gian và Thói Quen Cũ: Sứ đồ Phao-lô cảnh báo: “Chớ yêu thế gian, cũng đừng yêu các vật ở thế gian nữa” (1 Giăng 2:15). Thế gian ở đây (κόσμος (kosmos)) chỉ hệ thống trật tự, giá trị đối nghịch với Đức Chúa Trời. Những thói quen, lối suy nghĩ, và niềm vui cũ đã trở thành một phần của “thế gian” trong chúng ta, gây ra sức ì lớn.

4. Sự Hiểu Lầm Về Ân Điển và Sự Tự Do: Một số tín hữu lạm dụng khái niệm ân điển để biện minh cho sự trì trệ: “Đã có ân điển rồi, không cần phải cố gắng thay đổi.” Đây là sự hiểu lầm tai hại. Ân điển chính là động lực và năng lực cho sự thay đổi (Tít 2:11-12).

1. Sứ Đồ Phao-lô – Sự Biến Đổi Triệt Để: Trên đường đến Đa-mách, Sau-lơ là một người kháng cự mãnh liệt với Tin Lành mới mẻ. Sự gặp gỡ với Chúa Giê-xu đã đập vỡ sự kháng cự ấy (Công vụ 9:1-19). Điểm then chốt là ông đã hỏi: “Lạy Chúa, Chài muốn tôi làm chi?” (câu 6). Thái độ đầu phục trọn vẹn và sẵn sàng đón nhận sự hướng dẫn đã mở ra hành trình thay đổi vĩ đại nhất trong lịch sử Hội thánh.

2. Môn Đồ Tại Lễ Ngũ Tuần – Vượt Qua Vùng An Toàn: Những môn đồ quen thuộc với nhóm nhỏ, căn phòng trên lầu, đã được Chúa Thánh Linh thúc đẩy bước ra giảng đạo giữa đám đông đa văn hóa (Công vụ 2:1-41). Sự thay đổi từ “nhóm kín” sang “sứ giả công khai” đòi hỏi họ phải vượt qua nỗi sợ và sự rụt rè. Quyền năng của Đức Thánh Linh đã đánh bật sự kháng cự trong họ.

3. Chúa Giê-xu – Gương Mẫu Của Sự Vâng Phục Trong Biến Cố: Trong vườn Ghết-sê-ma-nê, chính Chúa Giê-xu cũng đối diện với sự kháng cự tự nhiên của thân xác và linh hồn trước sự thay đổi thảm khốc – từ sự sống sang sự chết thay cho tội nhân. Lời cầu nguyện: “Song không theo ý Con, mà theo ý Cha” (Ma-thi-ơ 26:39) là mẫu mực tối cao của việc chủ động đầu phục ý muốn biến đổi của Đức Chúa Trời.

1. Nhận Biết và Xưng Nhận Sự Kháng Cự: Bước đầu tiên là thành thật với Chúa và với chính mình. Hãy làm như Vua Đa-vít: “Hãy xem xét tôi, Đức Giê-hô-va ôi, và thử thách tôi; hãy luyện lòng và trí tôi” (Thi thiên 26:2). Hãy cầu xin Chúa chỉ cho bạn nơi nào bạn đang kháng cự lại sự dạy dỗ của Ngài.

2. Đặt Mình Dưới Thẩm Quyền và Sự Dạy Dỗ Của Lời Chúa: Sự biến đổi (metamorphoō) xảy ra qua sự đổi mới của tâm thần (Rô-ma 12:2). Điều này chỉ có được khi tâm trí chúng ta được Lời Chúa (ῥῆμα (rhēma) – lời sống động) tẩy sạch và định hình mỗi ngày. Hãy đọc Kinh Thánh với thái độ: “Lạy Chúa, xin hãy phán và biến đổi con.”

3. Cầu Nguyện Theo Nguyên Tắc “Xin Ý Cha Được Nên”: Đừng chỉ cầu nguyện cho hoàn cảnh thay đổi, mà hãy cầu nguyện để bản thân bạn được thay đổi trong hoàn cảnh ấy. Lời cầu nguyện của Chúa Giê-xu tại Ghết-sê-ma-nê là khuôn mẫu. Hãy trao mọi sự sợ hãi, lưỡng lự cho Chúa và tuyên bố sự vâng phục.

4. Bước Đi Trong Sự Thông Công Và Chịu Sự Gây Dựng: Sự kháng cự thường mạnh mẽ khi chúng ta cô độc. Châm ngôn 27:17 chép: “Sắt mài nhọn sắt; cũng vậy người bổ dưỡng diện mạo bạn hữu mình”. Hãy tìm kiếm những mối thông công chân thật, nơi bạn có thể khiêm nhường chia sẻ cuộc chiến của mình và nhận sự khích lệ, cầu thay và khiển trách yêu thương.

5. Hành Động Trong Đức Tin, Dù Cảm Xúc Chưa Sẵn Sàng: Đức tin không phải là cảm xúc, mà là hành động vâng lời dựa trên lời hứa của Đức Chúa Trời. Hãy học theo Nô-ê, ông đóng tàu trong nhiều năm dù chưa thấy mưa (Hê-bơ-rơ 11:7). Hãy bắt đầu thực hiện những bước nhỏ, cụ thể của sự vâng lời. Chính trong hành động, Chúa Thánh Linh sẽ củng cố đức tin và làm suy yếu sức kháng cự.

6. Tập Trung Vào Chúa Giê-xu, Đấng Khởi Đầu Và Làm Trọn Đức Tin: Tác giả Hê-bơ-rơ khuyên: “Hãy nhìn xem Đức Chúa Jêsus, tức là Đấng làm nên và trọn vẹn đức tin” (Hê-bơ-rơ 12:2). Sự thay đổi là một cuộc chạy đua, và chúng ta dễ nản lòng khi nhìn vào chính mình hay hoàn cảnh. Nhưng khi tập trung vào Chúa Giê-xu, Đấng đã hoàn tất công trình cứu chuộc, chúng ta tìm được sức mới và hy vọng để tiếp tục biến đổi.

• Trong Cá Nhân: Khi Chúa cảm động bạn từ bỏ một thói quen xấu (như phàn nàn, lười nhác suy gẫm Lời Chúa), đừng trì hoãn. Hãy bắt đầu ngay bằng một hành động đối nghịch: chọn cảm tạ thay vì phàn nàn, dành 5 phút đầu ngày đọc Kinh Thánh.
• Trong Gia Đình: Khi Chúa thách thức bạn thay đổi cách giao tiếp (bớt gay gắt, tăng lời yêu thương), hãy xin lỗi người thân và đề nghị họ nhắc nhở bạn. Sự thay đổi trong gia đình thường đòi hỏi lòng kiên nhẫn và khiêm nhường cao độ.
• Trong Hội Thánh: Khi Hội thánh được Chúa dẫn dắt vào một chương trình mới, phương pháp mới để gây dựng hay truyền giảng, thay vì phản ứng với tư tưởng “mình không quen”, hãy cầu nguyện: “Lạy Chúa, đây có phải là công cụ Ngài đang dùng không? Xin giúp con vâng theo và học hỏi.”
• Trong Chức Vụ: Khi bạn cảm thấy mình đã “thành thạo” một công việc nào đó, hãy chủ động cầu xin Chúa chỉ cho bạn điều mới Ngài muốn dạy bạn ngay trong chức vụ quen thuộc ấy, để không rơi vào sự tự mãn.

Vượt qua sự kháng cự thay đổi không phải là một cuộc chiến dựa trên ý chí cá nhân, mà là hành trình của đức tin và sự đầu phục. Nó là bằng chứng sống động rằng ân điển của Đức Chúa Trời đang hành động trong chúng ta. Phi-líp 2:13 khẳng định: “Vì ấy là Đức Chúa Trời cảm động lòng anh em vừa muốn vừa làm theo ý tốt Ngài.” Chính Chúa ban cho chúng ta “muốn” (ý muốn thay đổi) và “làm” (năng lực để thực hiện).

Hãy can đảm bước ra khỏi vùng an toàn của sự kháng cự. Mỗi lần chúng ta chọn vâng lời, chọn thay đổi, chúng ta đang bước sâu hơn vào kinh nghiệm về quyền năng phục sinh của Chúa Giê-xu Christ. Sự biến đổi cuối cùng sẽ đưa chúng ta đến sự vinh hiển, vì “chúng ta… sẽ được biến hóa thành chính hình ảnh Ngài” (2 Cô-rinh-tô 3:18). Hãy để cho Ngài, Đấng Thợ Gốm Toàn Năng, nắn nên chúng ta theo ý muốn tốt lành của Ngài, dù quá trình đó đôi khi phá vỡ những hình dáng cũ mà chúng ta đã quá quen thuộc và bám víu.