Bạn Đồng Lao Trong Kinh Thánh
Trong hành trình thuộc linh và công việc mở mang Vương Quốc Đức Chúa Trời, không một tín hữu hay nhà lãnh đạo nào là một hòn đảo biệt lập. Kinh Thánh, đặc biệt là Tân Ước, thường xuyên nhấn mạnh đến tầm quan trọng của sự hiệp một, tương trợ và cùng nhau gánh vác gánh nặng. Một trong những hình ảnh sống động và ý nghĩa nhất mô tả mối quan hệ này chính là cụm từ **“bạn đồng lao”**. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát ý nghĩa thần học, bối cảnh sử dụng và ứng dụng thực tiễn của khái niệm quan trọng này trong đời sống Cơ Đốc.
Trong nguyên ngữ Hy Lạp của Tân Ước, từ được dịch là “bạn đồng lao” là συνεργός (phiên âm: synergos). Từ này là sự kết hợp của hai thành tố:
- σύν (syn): có nghĩa là “cùng với”, “hiệp lại”.
- ἔργον (ergon): có nghĩa là “công việc”, “lao động”, “hành động”.
Như vậy, synergos mang nghĩa đen là **“người cùng làm việc”, “cộng sự”, “người hợp tác trong một công việc chung”**. Nó diễn tả một mối quan hệ chủ động, có chung mục tiêu và cùng đầu tư công sức để đạt được mục tiêu đó. Đây không phải là mối quan hệ thụ động hay chỉ mang tính xã giao, mà là một sự hợp tác năng động trong lao động.
Phao-lô là sứ đồ thường xuyên sử dụng từ này nhất. Ông dùng nó để mô tả những người cùng ông dấn thân trong công cuộc truyền bá Phúc Âm, thiết lập Hội Thánh và chăm sóc các tín hữu. Qua cách dùng từ, chúng ta thấy Phao-lô không xem mình là ông chủ duy nhất, mà là một người thợ cùng làm việc với những người thợ khác trong cánh đồng của Chúa.
Kinh Thánh cung cấp nhiều ví dụ cụ thể về những “bạn đồng lao”, cho chúng ta thấy bức tranh đa dạng và phong phú về mối quan hệ này.
1. Chính Đức Chúa Trời Là Bạn Đồng Lao Của Chúng Ta:
Khẳng định quan trọng đầu tiên được Phao-lô đưa ra trong 1 Cô-rinh-tô 3:9: “Vì chúng ta là bạn cùng làm việc với Đức Chúa Trời; anh em là ruộng của Đức Chúa Trời, nhà của Đức Chúa Trời.” (1925). Đây là một đặc ân vô cùng lớn: Chúng ta không làm việc *cho* Đức Chúa Trời theo kiểu một ông chủ độc đoán, mà là làm việc *cùng với* Ngài. Ngài là Đấng chủ động, dẫn dắt và cung ứng năng lực; chúng ta là những người cộng tác vâng phục. Mọi thành quả trong cánh đồng thuộc linh đều là kết quả của sự hợp tác thần-nhân này.
2. Các Bạn Đồng Lao Của Phao-lô:
Phao-lô liệt kê nhiều tên tuổi mà ông trân trọng gọi là “bạn đồng lao”:
- Phe-rơ, A-bô-lô, Sốt-then, Bê-rít-sin: Ông nhắc đến họ trong bối cảnh kêu gọi sự hiệp một ở Hội Thánh Cô-rinh-tô (1 Cô-rinh-tô 3:5-9; 16:15-18).
- A-qui-la và Bê-rít-sin: Một cặp vợ chồng tuyệt vời, vừa làm nghề may trại với Phao-lô, vừa cùng ông hầu việc Chúa. Phao-lô viết: “Hãy chào Bê-rít-sin và A-qui-la, bạn đồng lao của tôi trong Đức Chúa Jêsus Christ” (Rô-ma 16:3). Họ thậm chí còn liều chết vì Phao-lô.
- Ti-mô-thê, Tít, Lu-ca, Mác, Ê-páp-ra: Những người này là các nhà truyền giáo, mục sư và thư ký trung tín, đồng hành cùng Phao-lô trong các hành trình, chịu đựng khó khăn và gánh vác trách nhiệm (Rô-ma 16:21; 2 Cô-rinh-tô 8:23; Phi-líp 2:25; Cô-lô-se 1:7; 4:14; Phi-lê-môn 1:24).
- Ê-vốt-đia và Sin-ty-cơ: Dù có sự bất hòa, Phao-lô vẫn gọi họ là “bạn đồng lao” và kêu gọi họ hiệp một trong Chúa (Phi-líp 4:2-3).
3. Bạn Đồng Lao Trong Phúc Âm:
Phao-lô cũng công nhận những người ông không trực tiếp làm việc cùng, nhưng cùng chia sẻ chung một mục tiêu. Ông viết về Ê-páp-ra: “người bạn đồng lao trung tín với anh em và là bạn đồng lao với tôi” (Cô-lô-se 1:7; 4:11). Ông cũng khích lệ Hội Thánh Phi-líp hỗ trợ cho “Sẹt-tơ và A-cha-cúc, là những bạn đồng lao của tôi” (Phi-líp 2:25). Điều này cho thấy mối quan hệ bạn đồng lao vượt ra ngoài phạm vi địa lý và dựa trên sự đồng lòng trong đại mạng lệnh.
Từ việc nghiên cứu các phân đoạn Kinh Thánh, chúng ta có thể rút ra những phẩm chất và đặc điểm then chốt của một “bạn đồng lao” đích thực:
1. Có Chung Chủ và Công Việc:
Bạn đồng lao không có công việc riêng tư với mục tiêu riêng. Họ cùng phục vụ dưới quyền lãnh đạo của một Chủ duy nhất là Đấng Christ và cùng tham gia vào một công việc chung: công cuộc cứu chuộc và gây dựng Vương Quốc Đức Chúa Trời. 1 Cô-rinh-tô 3:5-9 so sánh công việc này với việc trồng trọt và xây dựng.
2. Có Sự Hiệp Một và Tôn Trọng Lẫn Nhau:
Phao-lô luôn thể hiện sự tôn trọng sâu sắc với các bạn đồng lao. Ông gọi A-qui-la và Bê-rít-sin là “bạn đồng lao” trước cả tên mình (Rô-ma 16:3). Ông công nhận chức vụ của A-bô-lô (1 Cô-rinh-tô 3:5-6). Mối quan hệ này không dựa trên thứ bậc quyền lực cứng nhắc, mà trên tình yêu thương và sự khiêm nhường.
3. Sẵn Sàng Hy Sinh và Chịu Khổ:
Công việc Chúa đầy thử thách. Các bạn đồng lao của Phao-lô như A-qui-la, Bê-rít-sin, Ê-páp-ra đều “liều chết” vì công việc Chúa và vì Phao-lô (Rô-ma 16:4; Phi-líp 2:30). Họ cùng nhau chịu lao khổ, tù đày, và chống trả nghịch cảnh.
4. Trung Tín và Đáng Tin Cậy:
Phao-lô thường thêm từ “trung tín” (πιστός, pistos) khi nói về bạn đồng lao (Cô-lô-se 1:7; 4:7). Đây là phẩm chất không thể thiếu. Họ là những người có thể được giao phó trách nhiệm, hoàn thành công việc dù không có sự giám sát trực tiếp, và trung thành với lẽ thật của Phúc Âm.
5. Bổ Túc và Hỗ Trợ Cho Nhau:
Không ai có đủ tất cả ân tứ. Các bạn đồng lao bổ sung cho nhau. Phao-lô là nhà thần học và truyền giáo tiên phong, Lu-ca là thầy thuốc và sử gia, Ti-mô-thê là người chăn dắt trẻ tuổi, A-qui-la và Bê-rít-sin là những người cung cấp nơi ở và hỗ trợ thực tiễn. Mỗi người đóng góp phần của mình vào công việc chung.
Khái niệm “bạn đồng lao” không chỉ dành cho các nhà truyền giáo hay mục sư thế kỷ đầu. Đó là nguyên tắc sống động cho mọi tín hữu và mọi Hội Thánh ngày nay.
1. Thay Đổi Tư Duy Từ “Làm Thuê” Sang “Cùng Làm Với Chúa và Với Nhau”:
Nhiều khi chúng ta phục vụ với tâm thế của một người làm thuê: làm vì bổn phận, chờ đợi phần thưởng, hoặc so bì công lao. Kinh Thánh mời gọi chúng ta bước vào tư thế của một “bạn đồng lao” với Đức Chúa Trời. Hãy nhìn mỗi nhiệm vụ—từ dạy Trường Chúa Nhật, thăm viếng người bệnh, đến dọn dẹp nhà thờ—như một sự hợp tác thiêng liêng với chính Chúa. Đồng thời, hãy xem những người cùng phục vụ với mình không phải là đối thủ hay người dưới quyền, mà là những cộng sự cùng một đội.
2. Chủ Động Tìm Kiếm và Xây Dựng Mối Quan Hệ Đồng Lao:
Bạn đồng lao không tự nhiên xuất hiện. Hãy cầu nguyện xin Chúa cho bạn những “A-qui-la và Bê-rít-sin” của đời mình. Hãy chủ động kết nối, chia sẻ gánh nặng thuộc linh, và đề nghị cùng nhau thực hiện một dự án phục vụ cụ thể. Mối quan hệ này có thể bắt đầu từ việc cùng nhau cầu nguyện cho khu phố, cùng dạy một lớp học, hoặc cùng lập kế hoạch cho một chương trình truyền giáo.
3. Thực Hành Sự Tôn Trọng và Ghi Nhận Công Lao Của Người Khác:
Hãy học theo Phao-lô, công khai ghi nhận và cảm ơn những người cùng làm việc với mình. Trong các buổi nhóm, hãy dành thời gian giới thiệu và cảm ơn những tình nguyện viên. Hãy nhắc đến tên của những “bạn đồng lao” trong lời cầu nguyện cá nhân và công khai. Điều này xây dựng tình đồng đội và ngăn ngừa tinh thần so sánh, ganh tỵ.
4. Trung Tín Trong Phần Việc Được Giao:
Hãy là một người cộng sự đáng tin cậy. Nếu bạn nhận một trách nhiệm, hãy hoàn thành nó cách trung tín, đúng hạn, và với tinh thần tốt nhất. Sự trung tín trong việc nhỏ là nền tảng để Chúa và Hội Thánh tin tưởng giao cho bạn những trọng trách lớn hơn (Lu-ca 16:10).
5. Giải Quyết Mâu Thuẫn Trong Tình Yêu Thương (Như Phao-lô Đã Làm Với Ê-vốt-đia và Sin-ty-cơ):
Xung đột là điều không tránh khỏi ngay cả giữa các bạn đồng lao. Khi xảy ra mâu thuẫn, đừng bỏ cuộc hoặc nói xấu nhau. Thay vào đó, hãy nhớ rằng người kia trước hết là “bạn đồng lao” của bạn trong Chúa. Hãy khiêm nhường đối thoại, tìm kiếm sự hòa giải dựa trên lẽ thật và tình yêu thương, với mục tiêu tối thượng là sự vinh hiển của Chúa và hiệu quả chung của công việc.
Khái niệm “bạn đồng lao” mở ra cho chúng ta một cái nhìn đẹp đẽ về kế hoạch của Đức Chúa Trời cho công cuộc Ngài trên đất. Ngài không muốn chúng ta cô độc, kiêu ngạo hoặc mệt mỏi. Ngài kêu gọi chúng ta bước vào một mạng lưới các mối quan hệ hợp tác thiêng liêng, nơi chúng ta vừa là người cộng tác với chính Ngài, vừa là người đồng đội với nhau. Khi chúng ta học cách trở thành những “bạn đồng lao” trung tín, khiêm nhường và yêu thương, chúng ta không chỉ thấy công việc Chúa được tiến triển hiệu quả hơn, mà bản thân chúng ta cũng được gây dựng, khích lệ và lớn lên trong đức tin. Hãy trân quý và đầu tư cho những mối quan hệ “bạn đồng lao” mà Chúa đặt để trong hành trình đức tin của bạn, vì đó chính là một trong những phương cách Ngài ban phước và sử dụng chúng ta cách mạnh mẽ nhất.