Kinh Thánh nói gì về việc chăm sóc người khác?

Trong một thế giới đề cao chủ nghĩa cá nhân, sự cô đơn và sự thờ ơ trở nên phổ biến, thì lời kêu gọi chăm sóc lẫn nhau của Kinh Thánh vang lên như một khúc nhạc đối nghịch mạnh mẽ và đầy yêu thương. Chăm sóc người khác không đơn thuần là một hành động nhân đạo hay một lựa chọn đạo đức; đối với Cơ Đốc nhân, đó là một mệnh lệnh thần thượng, một sự bày tỏ cụ thể của đức tin sống động, và là dấu ấn không thể sai lầm của một cộng đồng thực sự thuộc về Đấng Christ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá nền tảng Kinh Thánh vững chắc cho chức vụ chăm sóc, từ Cựu Ước đến Tân Ước, và đưa ra những áp dụng thiết thực cho đời sống hằng ngày của mỗi tín hữu.

I. Nền Tảng Thần Học: Bản Chất Yêu Thương và Công Bình của Đức Chúa Trời

Trước khi đi vào các mệnh lệnh cụ thể, chúng ta phải hiểu rằng sự kêu gọi chăm sóc người khác bắt nguồn từ chính bản tính của Đức Chúa Trời. Ngài không phải là một Thần tượng xa cách, mà là Đấng “hay làm ơn, thương xót, chậm giận, đầy dẫy sự nhân từ và thành thực” (Xuất Ê-díp-tô Ký 34:6). Đức Chúa Trời của Kinh Thánh luôn bày tỏ mình là Đấng bênh vực kẻ yếu đuối, người mồ côi, góa bụa và khách lạ.

Trong Cựu Ước, luật pháp Môi-se được thấm nhuần tinh thần chăm sóc này. Đức Chúa Trời truyền lệnh:

“Ngươi chớ hà hiếp kẻ khách, và cũng đừng hà hiếp họ; vì các ngươi đã làm khách trong xứ Ê-díp-tô. Chớ ức hiếp người mồ côi, hoặc người góa bụa. Nếu ngươi ức hiếp họ, và họ kêu van cùng ta, chắc ta sẽ nghe tiếng kêu van của họ” (Xuất Ê-díp-tô Ký 22:21-23).

Điều đáng chú ý là động cơ được đặt trên nền tảng của sự đồng cảm: “vì các ngươi đã làm khách trong xứ Ê-díp-tô.” Dân Y-sơ-ra-ên được kêu gọi chăm sóc người khác vì chính họ đã từng ở trong vị trí yếu đuối và cần được giải cứu. Đây là một nguyên tắc nền tảng: Ân điển nhận được phải trở thành ân điển ban ra.

Tiên tri Mi-chê tóm tắt đẹp đẽ những gì Đức Giê-hô-va đòi hỏi: “Hỡi người! Ngài đã tỏ cho ngươi điều gì là thiện; cái điều mà Đức Giê-hô-va đòi ngươi há chẳng phải là làm sự công bình, ưa sự nhân từ và bước đi cách khiêm nhường với Đức Chúa Trời ngươi sao?” (Mi-chê 6:8). Công bình (מִשְׁפָּט - mishpat) và sự nhân từ (חֶסֶד - chesed, tình yêu thương thành tín) là hai trụ cột của mối quan hệ đúng đắn với Đức Chúa Trời và với con người.

II. Gương Mẫu Tối Cao: Chức Vụ Chăm Sóc của Chúa Giê-xu Christ

Tân Ước đưa chức vụ chăm sóc lên một tầm cao mới và sâu sắc hơn qua cuộc đời và chức vụ của Chúa Giê-xu Christ. Ngài không chỉ dạy về điều đó, mà chính Ngài là hiện thân của sự chăm sóc thần thượng.

Chúa Giê-xu tuyên bố sứ mệnh của Ngài trong Lu-ca 4:18-19, trích từ Ê-sai 61: “Thần của Chúa ngự trên ta; vì Ngài đã xức dầu cho ta đặng truyền tin lành cho kẻ nghèo... đặng rao cho kẻ bị cầm được tha, kẻ mù được sáng, kẻ bị hà hiếp được tự do.” Sứ mệnh của Đấng Mê-si bao gồm cả sự giải cứu thuộc linh lẫn sự phục hồi toàn diện cho con người.

Hành động rửa chân cho các môn đồ (Giăng 13:1-17) là một bài học sống động. Từ ngữ Hy Lạp được dùng cho “chăm sóc” hay “phục vụ” ở đây là διακονέω (diakoneō), từ gốc của “chấp sự” (deacon). Chúa Giê-xu, là Thầy và là Chúa, đã cúi xuống làm công việc của một đầy tớ hèn mọn nhất. Ngài phán: “Vì ta đã làm gương cho các ngươi, để các ngươi cũng làm như ta đã làm cho các ngươi” (câu 15). Gương mẫu của Ngài thiết lập nguyên tắc: quyền lực thật và sự vĩ đại thật trong vương quốc Đức Chúa Trời được thể hiện qua sự phục vụ khiêm nhường.

Trong ẩn dụ nổi tiếng về sự phán xét cuối cùng (Ma-thi-ơ 25:31-46), Chúa Giê-xu đồng hóa Ngài với những người bị bỏ rơi nhất trong xã hội: “Hỡi các ngươi được Cha ta ban phước, hãy đến mà nhận lấy nước thiên đàng đã sắm sẵn cho các ngươi từ khi dựng nên trời đất. Vì ta đói, các ngươi đã cho ta ăn; ta khát, các ngươi đã cho ta uống; ta là khách lạ, các ngươi tiếp rước ta; ta trần truồng, các ngươi mặc cho ta; ta đau, các ngươi thăm ta; ta bị tù, các ngươi viếng ta.” (câu 34-36). Những hành động chăm sóc thể chất và tình cảm cụ thể này (cho ăn, cho uống, tiếp rước, mặc, thăm, viếng) trở thành thước đo của đức tin chân thật. Câu “các ngươi đã làm việc đó cho một người trong những người rất hèn mọn nầy của anh em ta, ấy là đã làm cho chính mình ta vậy” (câu 40) cho thấy mối liên hệ mật thiết giữa tình yêu dành cho Đức Chúa Trời và tình yêu dành cho người lân cận.

III. Lời Dạy Cho Hội Thánh: Sống Trong Tình Yêu Thương Thực Tiễn

Các sứ đồ tiếp tục khai triển giáo lý này, biến nó thành đặc điểm nhận dạng của cộng đồng tín hữu đầu tiên.

Sứ đồ Giăng quyết liệt: “Còn ai có của cải đời nầy, thấy anh em mình đương cùng túng mà chặt dạ thì, lòng sự yêu mến Đức Chúa Trời thể nào ở trong người ấy được! Hỡi con cái bé mọn, chớ yêu mến bằng lời nói và lưỡi, nhưng bằng việc làm và lẽ thật.” (I Giăng 3:17-18). Tình yêu phải được chứng minh bằng hành động (ἔργον - ergon) và chân lý (ἀλήθεια - alētheia), không phải bằng cảm xúc hay lời nói suông.

Sứ đồ Gia-cơ gọi đức tin không có việc làm là đức tin chết (Gia-cơ 2:14-17). Ông lập luận: “Ví bằng anh em hoặc chị em nào không quần áo mặc, thiếu của ăn uống hằng ngày, mà một kẻ trong anh em nói với họ rằng: Hãy đi cho bình an, hãy sưởi cho ấm và ăn cho no, nhưng không cho họ đồ cần dùng về phần xác, thì có ích gì chăng?” (câu 15-16). Đức tin chân chính sẽ tự động tạo ra sự chăm sóc thực tế.

Phao-lô, trong nhiều thư tín, nhấn mạnh đến trách nhiệm của Hội Thánh. Ngài khuyên: “Hãy mang gánh nặng cho nhau, như vậy anh em sẽ làm trọn luật pháp của Đấng Christ.” (Ga-la-ti 6:2). “Luật pháp của Đấng Christ” chính là luật yêu thương (Giăng 13:34). Ông cũng dạy về sự chăm sóc trong gia đình (I Ti-mô-thê 5:8), và mô tả Hội Thánh như một thân thể trong đó các chi thể cùng chăm sóc nhau (I Cô-rinh-tô 12:25-26).

IV. Áp Dụng Thực Tế: Sống Ra Chức Vụ Chăm Sóc Trong Thế Kỷ 21

Làm thế nào để chúng ta, những Cơ Đốc nhân ngày nay, có thể sống ra mệnh lệnh này một cách cụ thể và khôn ngoan?

1. Bắt Đầu Từ Nhận Biết và Cảm Thông: Chúng ta cần cầu xin Chúa ban cho “con mắt của lòng” (Ê-phê-sô 1:18) để nhìn thấy nhu cầu xung quanh. Điều này đòi hỏi sự chậm lại, lắng nghe thật sự, và từ bỏ thói quen vô cảm. Hãy hỏi: “Người lân cận của tôi – trong gia đình, Hội Thánh, khu xóm, nơi làm việc – đang thật sự cần gì?”

2. Hành Động Cụ Thể và Cá Nhân Hóa: Sự chăm sóc phải thiết thực.

• Vật chất: Một bữa ăn cho gia đình có tang, quần áo ấm cho người vô gia cư, hỗ trợ tài chính kín đáo cho người thất nghiệp.
• Tình cảm và thuộc linh: Một cuộc điện thoại an ủi, lắng nghe không phán xét, thăm viếng người bệnh hay cô đơn, cùng cầu nguyện trong khó khăn.
• Trong Hội Thánh: Tích cực tham gia các nhóm nhỏ, chú ý đến những người vắng mặt, sẵn sàng làm chấp sự hoặc giáo viên Chúa nhật để phục vụ.

3. Sống Trong Cộng Đồng Có Trách Nhiệm: Chúng ta không được thiết kế để chăm sóc một mình. Hội Thánh phải là nơi đầu tiên thể hiện sự chăm sóc toàn diện. Hãy ủng hộ và tham gia các chức vụ từ thiện, thăm viếng, tư vấn của Hội Thánh. “Mang gánh nặng cho nhau” đòi hỏi chúng ta biết về gánh nặng của nhau.

4. Cân Bằng và Khôn Ngoan: Chăm sóc không có nghĩa là tự hủy hoại bản thân hay nuông chiều sự lệ thuộc không lành mạnh. Chúng ta cần sự khôn ngoan từ Chúa (Gia-cơ 1:5) để biết khi nào cần cho “con cá”, khi nào cần dạy “câu cá”, và khi nào cần giới hạn để người khác tự chịu trách nhiệm (II Tê-sa-lô-ni-ca 3:10). Sức lực của chúng ta đến từ Chúa, nên phải duy trì mối liên hệ với Ngài.

Kết Luận: Tình Yêu Trở Nên Hữu Hình

Chức vụ chăm sóc người khác là trái ngọt của đời sống được biến đổi bởi Phúc Âm. Khi chúng ta cảm nhận sâu sắc tình yêu và sự chăm sóc mà Chúa Giê-xu đã dành cho chúng ta trên thập tự giá – nơi Ngài gánh lấy sự đau đớn, cô đơn và hình phạt của chúng ta – chúng ta sẽ được thúc đẩy để trở nên kênh dẫn của tình yêu ấy cho người khác.

Nó không phải là gánh nặng luật pháp, mà là đặc ân của con cái Đức Chúa Trời. Mỗi hành động chăm sóc, dù nhỏ bé, đều là một lời chứng sống động về Đức Chúa Trời của tình yêu, và là sự chuẩn bị cho ngày chúng ta đứng trước mặt Ngài và nghe lời phán: “Hỡi đầy tớ ngay lành trung tín kia, được lắm; hãy vào sự vui mừng của chúa ngươi.” (Ma-thi-ơ 25:21). Ước gì Hội Thánh của Đấng Christ ngày càng trở nên một cộng đồng nơi tình yêu của Chúa được nhìn thấy, sờ được và cảm nhận được qua chức vụ chăm sóc chân thành và thiết thực.