Người giúp lễ là gì?

Trong nhiều bối cảnh tôn giáo, cụm từ "người giúp lễ" thường được hiểu là những người phụ tá trong các nghi thức, đặc biệt là trong thánh lễ. Tuy nhiên, để hiểu trọn vẹn và đúng đắn khái niệm này dưới ánh sáng của Kinh Thánh, chúng ta cần phải vượt ra khỏi khung cảnh nghi lễ để khám phá chiều sâu thần học về chức vụ, sự kêu gọi và đặc quyền của mỗi tín đồ trong sự tế lễ thuộc linh. Bài nghiên cứu này sẽ đi từ nguồn gốc trong Cựu Ước đến sự ứng nghiệm và biến đổi trong Tân Ước, để khẳng định một chân lý quan trọng: trong giao ước mới, mọi tín nhân đều được kêu gọi trở nên "người giúp lễ" cho Đức Chúa Trời.

I. Gốc Rễ trong Cựu Ước: Người Giúp Việc Tế Lễ và Chi Phái Lê-vi

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ liên quan đến việc phục vụ trong đền thờ là "שָׁרַת" (sharat), có nghĩa là phục vụ, hầu việc, thi hành chức vụ. Trong Cựu Ước, ý niệm về "người giúp lễ" được thiết lập rõ ràng và chỉ dành cho một nhóm người đặc biệt: chi phái Lê-vi.

Sau biến cố dân Y-sơ-ra-ên thờ lạy con bò vàng, chi phái Lê-vi đã đứng về phía Đức Giê-hô-va (Xuất Ê-díp-tô Ký 32:26). Vì lòng trung thành đó, họ được Đức Chúa Trời chọn riêng ra để phục vụ trong đền tạm: "Ta đã chọn lấy người Lê-vi thế cho mọi con đầu lòng của dân Y-sơ-ra-ên... và người Lê-vi sẽ thuộc về ta" (Dân Số Ký 3:12, 45). Trong chi phái Lê-vi, lại có một sự phân cấp rõ ràng:

• Thầy Tế Lễ (Chức Tế Lễ A-rôn): Chỉ con cháu trực tiếp của A-rôn mới có thể trở thành thầy tế lễ thượng phẩm hoặc tế lễ, với đặc quyền vào nơi chí thánh và dâng của lễ trên bàn thờ (Xuất Ê-díp-tô Ký 28:1).
• Người Lê-vi (Người Giúp Việc): Phần còn lại của chi phái Lê-vi được giao các công việc phụ trợ: khiêng vác, dựng đền tạm, canh giữ, ca hát, và hỗ trợ các thầy tế lễ (Dân Số Ký 3:5-10; 1 Sử Ký 23:28-32). Họ là những "người giúp lễ" theo đúng nghĩa đen, phục vụ dưới quyền các thầy tế lễ.

Công việc của họ là thánh, nhưng có giới hạn. Họ không được phép chạm vào các vật thánh nhất hoặc đến gần bàn thờ dâng của lễ nếu không sẽ chết (Dân Số Ký 4:15, 18-20). Sự phân chia này nhấn mạnh tính thánh khiết tuyệt đối của Đức Chúa Trời và sự cần thiết của một trung gian được ủy nhiệm. Hệ thống này là một "hình bóng" (Cô-lô-se 2:17) hay "bóng" (Hê-bơ-rơ 8:5) của thực tại sẽ đến trong Chúa Cứu Thế Giê-xu.

II. Cuộc Cách Mạng trong Tân Ước: Chúa Giê-xu - Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm Duy Nhất và Trọn Vẹn

Sứ đồ Phao-lô viết: "Luật pháp chỉ là bóng của những ơn phước ngày sau" (Cô-lô-se 2:17). Toàn bộ chức tế lễ Cựu Ước tìm thấy sự ứng nghiệm và kết thúc trong một nhân vật: Giê-xu Christ. Thư tín Hê-bơ-rơ đã trình bày điều này cách hùng hồn:

• Chúa Giê-xu là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm: "Vì chúng ta có một thầy tế lễ thượng phẩm... đã vượt qua các từng trời, tức là Đức Chúa Jêsus, Con Đức Chúa Trời" (Hê-bơ-rơ 4:14). Ngài không thuộc chi phái Lê-vi (theo xác thịt), nhưng thuộc chi phái Giu-đa, theo phẩm trật Mên-chi-xê-đéc, một chức tế lễ đời đời và cao trọng hơn (Hê-bơ-rơ 7:11-17).
• Chúa Giê-xu là Của Lễ: Không như các thầy tế lễ phải dâng của lễ nhiều lần, Chúa Giê-xu "đã dâng chính mình Ngài chỉ một lần" (Hê-bơ-rơ 7:27). Ngài vừa là thầy tế lễ, vừa là con sinh tinh sạch, trọn vẹn làm giá chuộc tội lỗi chúng ta.
• Chúa Giê-xu Mở Ra Con Đường Mới: Nhờ huyết Ngài, Ngài đã vào chính trong nơi chí thánh trên trời (Hê-bơ-rơ 9:12), mở ra cho chúng ta một con đường sống và trực tiếp đến với Đức Chúa Cha (Hê-bơ-rơ 10:19-20).

Sự hoàn tất công việc của Chúa Giê-xu đã làm thay đổi toàn diện hệ thống tế lễ cũ. Bức màn trong đền thờ bị xé đôi (Ma-thi-ơ 27:51) báo hiệu sự chấm dứt của giai đoạn trung gian bị giới hạn. Giờ đây, không còn cần một nhóm người Lê-vi đặc biệt để làm trung gian giữa con người và Đức Chúa Trời, vì Đấng Trung Gian duy nhất và hoàn hảo là Chúa Giê-xu Christ (1 Ti-mô-thê 2:5).

III. Dân Tộc Vương Giả, Chức Tế Lễ Nhà Vua: Đặc Quyền của Mọi Tín Đồ

Đây là điểm then chốt của bài nghiên cứu. Vì Chúa Giê-xu đã hoàn thành công việc của Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm, thì ai là "người giúp lễ" trong giao ước mới? Kinh Thánh tuyên bố: TẤT CẢ những ai tin nhận Chúa Giê-xu.

Phi-e-rơ, áp dụng những lời trong Xuất Ê-díp-tô Ký 19:6, đã viết cho hội thánh: "Anh em là dòng giống được lựa chọn, là chức tế lễ nhà vua, là dân tộc thánh, là dân thuộc về Đức Chúa Trời" (1 Phi-e-rơ 2:9). Cụm từ "chức tế lễ nhà vua" trong tiếng Hy Lạp là "βασίλειον ἱεράτευμα" (basileion hierateuma), diễn tả một cộng đồng tế lễ mang phẩm chất vương giả. Không phải chỉ một vài người, mà toàn thể cộng đồng tín hữu được xức dầu và kêu gọi vào chức vụ thánh này.

Sứ đồ Giăng cũng xác nhận trong sự khải thị: Chúa Giê-xu "đã lấy huyết Ngài mà chuộc chúng ta cho Đức Chúa Trời... lại làm cho chúng ta nên nước, và thầy tế lễ cho Đức Chúa Trời" (Khải Huyền 1:5-6, 5:10).

Vậy, "chức tế lễ của mọi tín đồ" này hàm chứa những ý nghĩa gì? Nó bao gồm hai phương diện chính:

1. Chức Vụ Hướng Về Đức Chúa Trời: Dâng Của Lễ Thuộc Linh

Chúng ta không còn dâng của lễ bằng sinh tạo vật, nhưng dâng những của lễ thuộc linh đẹp ý Đức Chúa Trời:

• Thân Thể Chúng Ta: "Vậy, hỡi anh em, hãy dâng thân thể mình làm của lễ sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời" (Rô-ma 12:1). Đây là sự đầu phục trọn vẹn đời sống cho Chúa.
• Sự Ngợi Khen: "Vậy, hãy cậy Đức Chúa Jêsus mà hằng dâng tế lễ bằng sự ngợi khen cho Đức Chúa Trời" (Hê-bơ-rơ 13:15). Miệng chúng ta trở thành bàn thờ dâng lên lời cảm tạ.
• Việc Lành và Sự Giúp Đỡ: "Chớ quên việc lành và lòng bố thí; ấy là tế lễ đẹp lòng Đức Chúa Trời" (Hê-bơ-rơ 13:16). Hành động yêu thương cụ thể trở thành hành vi thờ phượng.

2. Chức Vụ Hướng Về Thế Gian: Làm Trung Gian và Chứng Nhân

Như các thầy tế lễ ngày xưa đại diện cho dân sự trước mặt Đức Chúa Trời, chúng ta cũng có chức vụ cầu thay. Đồng thời, chúng ta cũng đại diện cho Đức Chúa Trời trước mặt thế gian, công bố ân điển của Ngài:

• Chức Vụ Cầu Thay: Chúng ta có đặc quyền vào nơi chí thánh (trong tâm linh) để cầu xin, cảm tạ và trình dâng những nhu cầu của người khác lên cho Chúa (1 Ti-mô-thê 2:1).
• Chức Vụ Hòa Giải: Phao-lô gọi chức vụ của chúng ta là "chức vụ hòa giải" (2 Cô-rinh-tô 5:18). Chúng ta, những người đã được hòa giải với Đức Chúa Trời, trở nên sứ giả mời gọi người khác cũng được hòa giải.

IV. Ứng Dụng Thực Tế: Sống Với Tư Cách "Người Giúp Lễ" Mỗi Ngày

Lẽ đạo này không chỉ là giáo lý suông, mà phải biến đổi nhận thức và hành động của chúng ta. Dưới đây là một số ứng dụng cụ thể:

1. Trong Đời Sống Cá Nhân:

• Ý Thức về Sự Thánh Khiết: Người Lê-vi phải được biệt riêng. Là "người giúp lễ" thuộc linh, chúng ta được kêu gọi sống thánh khiết, từ bỏ điều ô uế của thế gian (2 Cô-rinh-tô 7:1). Mỗi lựa chọn, lời nói, suy nghĩ đều là một phần của chức vụ tế lễ.
• Kỷ Luật Trong Sự Thờ Phượng Cá Nhân: Dành thời gian riêng tư để đọc Kinh Thánh, cầu nguyện, ngợi khen không phải là một "nhiệm vụ tôn giáo" mà là hành vi của một thầy tế lễ đang thi hành chức vụ trước mặt Vua.

2. Trong Gia Đình:

• Gia đình trở thành "đền thờ nhỏ". Cha mẹ có vai trò như "thầy tế lễ" dẫn dắt con cái đến với Chúa, dạy Lời Ngài, và tạo một bầu không khí của sự thờ phượng (Phục-truyền 6:7).
• Mối quan hệ vợ chồng, cha mẹ-con cái là nơi thực hành sự tha thứ, yêu thương và phục vụ - những "của lễ" bằng hành động.

3. Trong Hội Thánh Địa Phương:

• Tham Gia Phục Vụ: Dù là dọn dẹp, chào đón, dạy Trường Chúa Nhật, chơi nhạc hay quản lý, tất cả đều là công việc "giúp lễ" để thân thể Chúa được gây dựng. Không có sự phục vụ nào là nhỏ bé (1 Cô-rinh-tô 12:12-27).
• Tích Cực Trong Sự Thờ Phượng Tập Thể: Khi nhóm lại, mỗi chúng ta không phải là khán giả, mà là những thầy tế lễ cùng nhau dâng lên sự ngợi khen, lắng nghe Lời Chúa, và khích lệ nhau (Hê-bơ-rơ 10:24-25).

4. Trong Công Việc và Xã Hội:

• Nơi làm việc trở thành "bàn thờ" của chúng ta. Làm việc với tất cả lòng thành như cho Chúa (Cô-lô-se 3:23) là một hình thức tế lễ.
• Sống chính trực, yêu thương người lân cận, và sẵn sàng làm chứng về niềm hy vọng trong chúng ta (1 Phi-e-rơ 3:15) là cách chúng ta thi hành chức vụ tế lễ vương giả giữa thế gian.

Kết Luận: Một Chức Vụ Cao Quý và Thiêng Liêng

Khái niệm "người giúp lễ" trong ánh sáng Kinh Thánh không bị giới hạn vào một vài người mặc áo lễ trong một tòa nhà. Đó là một danh hiệu cao quý và chức vụ thiêng liêng dành cho mọi người đã được cứu chuộc bởi huyết Chiên Con. Chúng ta không còn là những người ngoài cuộc, nhưng được kêu gọi vào một địa vị mới: vừa là con cái Đức Chúa Trời, vừa là thầy tế lễ của Ngài.

Sự kêu gọi này vừa là một đặc ân lớn lao, vừa là một trách nhiệm nghiêm túc. Mỗi ngày, qua Đức Thánh Linh, chúng ta được mời gọi bước vào nơi thánh, dâng lên những của lễ thuộc linh, cầu thay cho thế gian, và ra đi rao báo những việc quyền năng của Đấng đã gọi chúng ta ra khỏi nơi tối tăm vào nơi sáng láng lạ lùng của Ngài (1 Phi-e-rơ 2:9).

Hãy sống và phục vụ với nhận thức đó, vì bạn chính là một "người giúp lễ" cho Vua của muôn vua, trong đền thờ không bởi tay người làm ra, nhưng tồn tại đời đời trên trời.