‘Trinh nữ’ hay ‘thiếu nữ’ – dịch nào mới đúng cho Ê-sai 7:14?

Ê-sai 7:14 là một trong những câu Kinh Thánh quan trọng và cũng gây tranh luận nhiều nhất giữa các học giả và giữa các truyền thống thần học. Câu Kinh Thánh này không chỉ là chìa khóa để hiểu về dấu lạ Chúa ban cho vua A-cha, mà còn là nền tảng cho lời tiên tri về sự giáng sinh của Đấng Mê-si. Việc dịch từ ‘almâh trong tiếng Hê-bơ-rơ là “trinh nữ” hay “thiếu nữ” đã ảnh hưởng sâu sắc đến cách hiểu về thân thế và công việc của Chúa Giê-xu Christ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân tích ngôn ngữ, bối cảnh, và sự ứng nghiệm Tân Ước để làm sáng tỏ ý nghĩa chân thực nhất của phân đoạn quan trọng này.

Trước khi đi vào phân tích từ ngữ, chúng ta phải hiểu bối cảnh mà lời tiên tri này được đưa ra. Phân đoạn Ê-sai 7:1-17 diễn ra vào khoảng năm 734 TCN, khi vua A-cha của Giu-đa đối mặt với liên minh của hai vua phương Bắc là Rê-xin của Sy-ri và Phê-ca của Y-sơ-ra-ên. “Tâm thần vua và tâm thần dân sự đều rúng động như cây rừng rung động trước gió” (Ê-sai 7:2). Trong cơn khủng hoảng đó, Đức Giê-hô-va phán với Ê-sai đi gặp A-cha và bảo đảm với vua rằng kế hoạch của hai vua đó “sẽ chẳng thành” (câu 7). Đức Chúa Trời thậm chí mời A-cha xin một dấu lạ, nhưng vua từ chối một cách giả hình (câu 12). Chính trong bối cảnh này, Chúa tuyên bố: “Vậy nên, chính Chúa sẽ ban cho các ngươi một dấu: Nầy, một gái đồng trinh sẽ chịu thai, và sanh một con trai, đặt tên là Em-ma-nu-ên” (Ê-sai 7:14, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).

Văn mạch cho thấy dấu lạ này không chỉ dành cho A-cha, mà là cho “cả nhà” Đa-vít (câu 13), và nó có ý nghĩa vượt trên tình thế trước mắt. Dấu lạ này báo hiệu sự hiện diện đặc biệt của Đức Chúa Trời (“Em-ma-nu-ên” nghĩa là “Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta”) và sự giải cứu cuối cùng của Ngài.

Đây là trọng tâm của cuộc tranh luận. Từ được dùng trong nguyên bản Hê-bơ-rơ là עַלְמָה (almâh).

1. Nghĩa cơ bản và cách sử dụng trong Cựu Ước:
Từ ‘almâh xuất hiện 7 lần trong Cựu Ước (Sáng Thế Ký 24:43; Xuất Ê-díp-tô Ký 2:8; Thi Thiên 68:25; Nhã Ca 1:3; 6:8; Ê-sai 7:14; Châm Ngôn 30:19). Phân tích các văn cảnh này cho thấy:

- Sáng Thế Ký 24:43: Rê-bê-ca được gọi là ‘almâh khi bà còn là một “trinh nữ” chưa biết đàn ông (câu 16 xác nhận rõ điều này).
- Xuất Ê-díp-tô Ký 2:8: Mi-ri-am, em gái Môi-se, được gọi là ‘almâh khi bà còn là một thiếu nữ trẻ.
- Nhã Ca 1:3; 6:8: Dùng để chỉ các thiếu nữ trẻ, thường trong bối cảnh tương phản với các phụ nữ đã có gia đình.
- Châm Ngôn 30:19: “Đường của người đàn ông với một người ‘almâh” – hàm ý về sự kết hợp tình dục trong hôn nhân, ngụ ý cô ấy là một trinh nữ cho đến thời điểm đó.

Không có lần xuất hiện nào của ‘almâh rõ ràng chỉ một phụ nữ đã có quan hệ tình dục hoặc đã có chồng. Trong khi từ Hê-bơ-rơ chỉ rõ tình trạng “trinh nữ” là בְּתוּלָה (bethulah), thì ‘almâh thường nhấn mạnh hơn vào độ tuổi trẻ trung và sự trưởng thành về giới tính, nhưng luôn trong trạng thái trinh tiết. ‘Almâh có thể được hiểu là “một thiếu nữ trẻ trong độ tuổi kết hôn, vẫn còn trinh nguyên”. Hai khái niệm này không loại trừ nhau.

2. So sánh với từ Bethulah (Trinh nữ):
Bethulah nhấn mạnh vào tình trạng thể chất của sự trinh nguyên (thường được chứng minh bằng tấm màng trinh, như trong Phục Truyền 22:13-21). Trong khi đó, ‘almâh có sắc thái chỉ một phụ nữ trẻ, chưa chồng, và hàm ý mạnh mẽ về sự trinh trắng do bối cảnh xã hội. Trong văn hóa Y-sơ-ra-ên, một thiếu nữ (‘almâh) chưa chồng mặc nhiên được hiểu là một trinh nữ (bethulah). Việc Ê-sai chọn dùng ‘almâh thay vì bethulah có lẽ để nhấn mạnh đến hình ảnh một phụ nữ trẻ, sắp sửa kết hôn và sinh con, nhưng vẫn giữ được ý niệm về sự trinh nguyên mà dấu lạ này đòi hỏi.

Bản dịch Kinh Thánh Hê-bơ-rơ sang tiếng Hy Lạp, gọi là Bản Bảy Mươi (Septuagint), được hoàn thành khoảng thế kỷ 3-2 TCN, là bản Kinh Thánh mà hầu hết các tác giả Tân Ước sử dụng. Đây là chìa khóa then chốt để hiểu cách các học giả Do Thái trước thời Chúa Giê-xu hiểu từ ‘almâh.

Khi dịch Ê-sai 7:14, các học giả Do Thái đã chọn từ Hy Lạp παρθένος (parthenos) để dịch ‘almâh. Parthenos trong tiếng Hy Lạp cổ điển có nghĩa rõ ràng và mạnh mẽ là **“trinh nữ”**, một người nữ chưa hề có quan hệ tình dục. Việc lựa chọn này của các dịch giả, vốn là người Do Thái am hiểu ngôn ngữ và thần học của mình, cho thấy họ hiểu ‘almâh trong ngữ cảnh của Ê-sai 7:14 không chỉ đơn thuần là “một thiếu nữ trẻ” mà là “một trinh nữ”. Đây là một chứng cớ vô cùng mạnh mẽ ủng hộ cho cách dịch “trinh nữ”.

Cách hiểu và dịch thuật của chúng ta phải được đặt dưới sự soi dẫn của Tân Ước. Sứ đồ Ma-thi-ơ, dưới sự hà hơi của Đức Thánh Linh, đã trích dẫn trực tiếp Ê-sai 7:14 và giải thích nó như một lời tiên tri ứng nghiệm trọn vẹn trong sự giáng sinh của Chúa Giê-xu Christ.

“Mọi việc đã xảy ra như vậy, để cho ứng nghiệm lời Chúa đã phán bởi đấng tiên tri rằng: Nầy, một gái đồng trinh sẽ chịu thai, và sẽ sanh một con trai, rồi người ta sẽ đặt tên con trai đó là Em-ma-nu-ên; nghĩa là: Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta.” (Ma-thi-ơ 1:22-23, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).

Ma-thi-ơ sử dụng bản Bảy Mươi và cũng dùng từ parthenos (“gái đồng trinh”). Quan trọng hơn, Ma-thi-ơ mô tả chính xác cách thức ứng nghiệm: Ma-ri “chịu thai bởi Đức Thánh Linh” (Ma-thi-ơ 1:18) trong khi vẫn còn là một trinh nữ đã đính hôn với Giô-sép. Sự thụ thai đồng trinh này là phép lạ siêu nhiên, là dấu lạ vĩ đại mà Ê-sai đã báo trước. Nếu ‘almâh chỉ có nghĩa là “thiếu nữ” một cách chung chung, thì lời tiên tri mất đi tính chất kỳ diệu và siêu nhiên, và sự ứng nghiệm trong Ma-thi-ơ trở nên gượng ép. Sự giải thích của Ma-thi-ơ, với thẩm quyền sứ đồ, xác nhận rằng ý định nguyên thủy của Đức Chúa Trời trong Ê-sai 7:14 là nói về một sự thụ thai cách lạ lùng bởi một trinh nữ.

1. “Ứng nghiệm gần” (một đứa trẻ trong thời Ê-sai):
Nhiều học giả cho rằng lời tiên tri này trước hết ứng nghiệm vào thời Ê-sai, có thể là con trai của Ê-sai (Ê-sai 8:3) hoặc con trai của vua A-cha (Ê-xê-chia). Đây gọi là thuyết “ứng nghiệm kép” hoặc “ứng nghiệm gần và xa”. Một trinh nữ/thôn nữ trong thời đó sinh con và đặt tên Em-ma-nu-ên sẽ là một dấu hiệu về sự giải cứu trước mắt khỏi liên minh Sy-ri-Y-sơ-ra-ên. Tuy nhiên, ngay cả trong ứng nghiệm “gần”, việc một ‘almâh (thiếu nữ trinh) sinh con theo cách thông thường vẫn là một dấu hiệu. Nhưng bản chất siêu nhiên thực sự và trọn vẹn chỉ được bày tỏ trong Chúa Giê-xu. Điều này phù hợp với mô hình tiên tri trong Kinh Thánh, thường có một sự ứng nghiệm một phần hoặc hình bóng trước mắt, nhưng đỉnh điểm là trong Đấng Christ.

2. “Thiếu nữ” có làm mất đi ý nghĩa Mê-si không?:
Nếu chỉ dịch là “thiếu nữ”, lời tiên tri trở nên mờ nhạt – một thiếu nữ sinh con là chuyện bình thường hàng ngày, sao có thể gọi là một “dấu lạ” từ Chúa? Từ “dấu” (’oth) trong tiếng Hê-bơ-rơ thường chỉ một điềm lạ siêu nhiên (xuất Ê-díp-tô Ký 4:8-9, Các Quan Xét 6:17). Bản chất của dấu lạ trong Ê-sai 7:14 chính là sự thụ thai và sinh nở đặc biệt, được Ma-thi-ơ làm sáng tỏ là sự thụ thai đồng trinh.

Việc nghiên cứu kỹ lưỡng một câu Kinh Thánh như vậy không chỉ là tranh luận học thuật, mà còn đem lại những bài học sâu sắc cho đức tin và đời sống chúng ta.

1. Lòng Tin Cậy vào Lời Chúa và Sự Chuẩn Bị Cứu Rỗi của Ngài:
Ê-sai 7:14 cho thấy kế hoạch cứu rỗi của Đức Chúa Trời đã được báo trước từ hàng trăm năm. Ngài không hành động tùy tiện. Sự giáng sinh đồng trinh của Chúa Giê-xu không phải là ý tưởng sau này, mà là trung tâm của mục đích cứu chuộc từ ban đầu. Điều này củng cố lòng tin của chúng ta: Đức Chúa Trời của chúng ta là Đấng giữ lời hứa. Mọi lời hứa trong Kinh Thánh về sự hiện diện (Em-ma-nu-ên), sự tha thứ, và sự trở lại của Ngài đều chắc chắn như lời tiên tri về Đấng Mê-si đã được ứng nghiệm.

2. Sự Cao Cả và Siêu Nhiên của Đấng Christ:
Sự thụ thai đồng trinh xác nhận thần tánh của Chúa Giê-xu. Ngài không phải chỉ là một con người được Chúa xức dầu, mà là Con Đức Chúa Trời, nhập thể một cách siêu nhiên. Điều này dạy chúng ta phải luôn tôn thờ Chúa Giê-xu với sự kính sợ và kinh ngạc, nhận biết Ngài hoàn toàn là Đức Chúa Trời và hoàn toàn là người, là Đấng Trung Bảo duy nhất của chúng ta.

3. Sự Quan Trọng của Việc Nghiên Cứu Kinh Thánh Cẩn Thận:
Cuộc tranh luận “trinh nữ” hay “thiếu nữ” dạy chúng ta tầm quan trọng của việc nghiên cứu Lời Chúa cách chăm chỉ, tôn trọng nguyên ngữ, văn mạch, và sự giải nghĩa được Thánh Linh soi dẫn trong toàn bộ Kinh Thánh. Nó cảnh báo chúng ta chống lại việc đơn giản hóa hay làm suy yếu những lẽ thật trọng tâm để phù hợp với quan điểm thế tục hoặc lý trí hạn hẹp của con người.

4. Em-ma-nu-ên – Đức Chúa Trời Ở Cùng Chúng Ta:
Dù dịch thế nào, tên của đứa trẻ mới là trọng tâm: Em-ma-nu-ên. Lời tiên tri cuối cùng hướng đến một Đấng đem đến sự hiện diện đầy quyền năng và cứu rỗi của Đức Chúa Trời giữa dân Ngài. Hôm nay, mỗi Cơ Đốc nhân đều kinh nghiệm sự thật này qua Chúa Thánh Linh đang ngự trong lòng. Trong mọi hoàn cảnh lo lắng, sợ hãi (như vua A-cha), hay khủng hoảng, lời hứa Em-ma-nu-ên là nền tảng cho sự bình an và can đảm của chúng ta.

Qua việc phân tích ngôn ngữ Hê-bơ-rơ (‘almâh), chứng cớ từ bản dịch Bảy Mươi (parthenos), và nhất là thẩm quyền giải nghĩa của Tân Ước trong Ma-thi-ơ 1, chúng ta có thể kết luận một cách vững chắc rằng cách dịch **“trinh nữ”** hay **“gái đồng trinh”** trong Ê-sai 7:14 là chính xác và trọn vẹn nhất. Cách dịch này bảo toàn được bản chất siêu nhiên của “dấu lạ”, phù hợp với bối cảnh văn hóa Do Thái, và quan trọng nhất, dẫn dắt chúng ta thẳng đến sự ứng nghiệm kỳ diệu trong Chúa Giê-xu Christ – Đấng được sinh bởi nữ đồng trinh Ma-ri, là Em-ma-nu-ên, Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta.

Lẽ thật này không phải để chúng ta tranh cãi, mà để chúng ta cúi đầu thờ phượng, tin cậy và rao truyền. Một Đấng Cứu Thế được sinh ra bởi trinh nữ là nền tảng của Phúc Âm, khẳng định rằng sự cứu rỗi hoàn toàn là ân điển siêu nhiên từ Đức Chúa Trời, không phải là công trình từ nỗ lực của con người. Xin cho chúng ta luôn giữ vững và truyền rao lẽ thật quý báu này.