Lễ vật chay là gì?

Trong hệ thống nghi lễ và tế tự của Y-sơ-ra-ên được Đức Chúa Trời thiết lập, “Lễ Vật Chay” (Grain Offering) chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng. Đây không chỉ là một nghi thức tôn giáo đơn thuần, mà còn là một biểu tượng phong phú về sự thờ phượng, lòng biết ơn, và là hình bóng về sự toàn hảo của Đấng Christ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa thần học, nghi thức cụ thể, và sự ứng nghiệm của Lễ Vật Chay trong kế hoạch cứu rỗi của Đức Chúa Trời.

Trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ, từ được dịch là “Lễ Vật Chay” là **מִנְחָה (minchah)**. Từ này mang ý nghĩa rộng hơn là “lễ vật, quà tặng, hay sự hiến dâng”. Trong bối cảnh tế lễ, minchah đặc biệt chỉ về của lễ bằng thực vật – ngũ cốc, bột lọc, dầu, và nhũ hương – được dâng lên cho Đức Giê-hô-va. Điều này phân biệt nó với các của lễ bằng huyết (sinh tế).

Lễ Vật Chay được quy định chi tiết trong sách Lê-vi Ký, chương 2 và được nhắc lại trong Dân Số Ký 15. Nó có thể được dâng độc lập, nhưng thường đi kèm với của lễ thiêu hoặc của lễ thù ân, như một phần của sự thờ phượng trọn vẹn (Lê-vi Ký 23:13).

“Khi ai dâng cho Đức Giê-hô-va một của lễ chay, thì lễ vật sẽ bằng bột lọc có chế dầu và để nhũ hương ở trên.” (Lê-vi Ký 2:1, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Kinh Thánh mô tả một số hình thức chính của Lễ Vật Chay, mỗi hình thức đều có quy định tỉ mỉ:

• Bột lọc chế dầu: Là hình thức phổ biến nhất, gồm bột lọc mịn trộn với dầu ô-liu (Lê-vi Ký 2:1-3). Một phần được đốt trên bàn thờ làm “kỷ niệm”, phần còn lại thuộc về các thầy tế lễ.
• Bánh tráng trong lò: Bánh không men làm bằng bột nhồi dầu, nướng trên vỉ hoặc trong chảo (Lê-vi Ký 2:4-7).
• Gié lúa nướng: Hột lúa mới (gié lúa) rang trên lửa, rồi cũng nghiền ra và chế dầu (Lê-vi Ký 2:14-16). Đây là của lễ từ mùa gặt đầu tiên.

Ba thành phần chính yếu phải có mặt trong mọi Lễ Vật Chay: Bột lọc (tinh bột, sản phẩm lao động), Dầu (biểu tượng của Đức Thánh Linh và sự vui mừng), và Nhũ hương (hương thơm, tượng trưng cho sự cầu nguyện thánh khiết dâng lên Chúa). Ngược lại, có hai điều cấm tuyệt đối: Men (thường tượng trưng cho tội lỗi, sự gian ác) và Mật ong (có thể lên men, tượng trưng cho sự ngọt ngào thuộc về thế gian) – “Các ngươi chẳng nên dâng men hoặc mật trên bàn thờ, đặng làm của lễ dùng lửa dâng cho Đức Giê-hô-va” (Lê-vi Ký 2:11). Tuy nhiên, men và mật có thể được dâng như của lễ đầu mùa cho Chúa, nhưng không được đốt trên bàn thờ (Lê-vi Ký 2:12).

Lễ Vật Chay mang nhiều tầng ý nghĩa thần học quan trọng:

1. Là Biểu Tượng Của Sự Dâng Hiến Đời Sống Và Công Lao: Khác với sinh tế (sự sống), lễ vật chay đại diện cho kết quả của sự sống – thành quả lao động, mùa màng, và sự sinh sản của đất đai. Nó biểu thị việc dân sự dâng lên Chúa những gì tốt nhất từ công sức của họ. Sự “không men” nhấn mạnh đến đời sống thánh khiết, không tội lỗi mà Chúa đòi hỏi.

2. Là Hình Bóng Về Nhân Tính Toàn Hảo Của Đấng Christ: Trong biểu tượng Cựu Ước, Lễ Vật Chay là một hình ảnh đẹp đẽ về nhân tính toàn hảo, không tì vết của Chúa Giê-xu Christ. Bột lọc mịn gợi nhớ đến sự tinh sạch, đồng nhất và không khuyết điểm trong đời sống Ngài. Dầu trộn vào bột nói về Đấng Christ được xức dầu (Christos – Đấng được xức dầu) và đầy dẫy Đức Thánh Linh. Nhũ hương tượng trưng cho hương thơm của đời sống vâng phục và sự cầu thay trọn vẹn của Ngài trước mặt Đức Chúa Trời. Việc không có men khẳng định Ngài là “chiên con không vết, không chỗ trách được” (I Phi-e-rơ 1:19).

3. Là Của Lễ Của Sự Cảm Tạ Và Tôn Vinh: Lễ Vật Chay thường được dâng lên như một lễ vật tạ ơn, khấn nguyện hoặc tự nguyện (Lê-vi Ký 7:12-14). Nó thể hiện lòng biết ơn của con dân Chúa về sự chu cấp hàng ngày từ Ngài. Một phần được đốt làm “kỷ niệm” (azkarah) trước mặt Chúa, cho thấy Ngài ghi nhớ và trân trọng sự hiến dâng đó.

Chúa Giê-xu Christ là sự ứng nghiệm trọn vẹn và thực tại của mọi hình bóng Cựu Ước. Ngài không chỉ là Chiên Con chịu chết (của lễ chuộc tội), mà còn là Lễ Vật Chay toàn hảo dâng lên Cha.

Đời sống trần thế của Chúa Giê-xu là một “Lễ Vật Chay” sống động: một đời sống hoàn toàn vâng phục, thánh khiết, và đẹp lòng Đức Chúa Trời. Chính Ngài đã phán: “Đồ ăn của ta tức là làm theo ý muốn của Đấng sai ta đến” (Giăng 4:34). Mỗi lời nói, hành động, suy nghĩ của Ngài đều như bột lọc tinh sạch, trộn với dầu của Đức Thánh Linh, tỏa ra hương thơm của nhũ hương cầu nguyện.

“Hãy có một đời sống yêu thương, cũng như Đấng Christ đã yêu thương anh em, và vì chúng ta phó chính mình Ngài cho Đức Chúa Trời như là một của lễ và một tế lễ, có mùi thơm lọt.” (Ê-phê-sô 5:2)

Sự chết của Ngài trên thập tự giá là của lễ cuối cùng và đầy đủ, bao gồm cả của lễ chuộc tội (huyết) và của lễ chay (một đời sống toàn hảo được dâng hiến). Ngài đã dâng lên Đức Chúa Trời một sự vâng phục trọn vẹn – “Và dầu Ngài là Con, cũng đã học tập vâng lời bởi những sự khốn khổ mình đã chịu” (Hê-bơ-rơ 5:8).

Là những người tin nhận Chúa Giê-xu, chúng ta được kêu gọi sống đáp lại lẽ thật này. Lễ Vật Chay dạy chúng ta nhiều bài học thiết thực:

1. Dâng Đời Sống Mình Làm Của Lễ Sống: Sứ đồ Phao-lô khuyên: “Vậy, hỡi anh em, hãy dâng thân thể mình làm của lễ sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời, ấy là sự thờ phượng phải lẽ của anh em” (Rô-ma 12:1). Cơ Đốc nhân không còn dâng lễ vật chay bằng bột lọc, nhưng dâng chính đời sống, thời gian, tài năng, công việc, và tài chánh của mình cho Chúa. Mọi điều chúng ta làm trong đời sống hàng ngày đều có thể trở nên “lễ vật chay” thánh khiết khi được thực hiện vì vinh quang Ngài (I Cô-rinh-tô 10:31).

2. Theo Đuổi Sự Thánh Khiết (Không Men): Chúng ta được kêu gọi “hãy làm bánh không men của sự thật thà và chân thật” (I Cô-rinh-tô 5:8). Điều này đòi hỏi sự ăn năn, xưng tội và nương cậy vào huyết Chúa Giê-xu để thanh tẩy mọi “men” của tội lỗi, gian ác, và giả hình trong đời sống.

3. Được Đầy Dẫy Đức Thánh Linh (Dầu): Đời sống Cơ Đốc phải được nhào nặn và thấm nhuần bởi Đức Thánh Linh. Như dầu hòa vào bột, quyền năng và sự hướng dẫn của Ngài phải thấm vào mọi khía cạnh đời sống chúng ta, khiến chúng ta trở nên mềm mại, dễ uốn nắn và hữu ích cho Chúa.

4. Có Một Đời Sống Cầu Nguyện (Nhũ Hương): Sự cầu nguyện liên tục, thầm lặng là hương thơm bay lên trước ngai Đức Chúa Trời. Đời sống chúng ta phải là một “lễ vật chay” luôn kèm theo “nhũ hương” của sự cảm tạ, ngợi khen và cầu xin.

5. Dâng Lên Điều Tốt Nhất Với Lòng Biết Ơn: Lễ vật chay phải bằng bột lọc, dầu tinh – những thứ tốt nhất. Chúa đáng nhận lấy điều cao quý nhất từ chúng ta. Sự hiến dâng của chúng ta phải xuất phát từ lòng biết ơn chân thành về sự chu cấp và ân điển của Ngài, không phải từ bổn phận hay hình thức.

Lễ Vật Chay không phải là một nghi thức cổ xưa đã lỗi thời, mà là một kho tàng chứa đựng lẽ thật thuộc linh sâu sắc. Nó chỉ về Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã dâng lên Cha một đời sống toàn hảo như của lễ chay thánh khiết nhất. Đồng thời, nó vẽ nên hình ảnh về đời sống thờ phượng mà mỗi Cơ Đốc nhân được kêu gọi: một đời sống được dâng hiến trọn vẹn, thánh khiết, được đầy dẫy Thánh Linh, và tỏa ra hương thơm của Đấng Christ giữa thế gian.

Ngày nay, chúng ta không còn đến với Đức Chúa Trời bằng những giỏ bột hay ổ bánh, nhưng bằng chính đời sống được biến đổi bởi Tin Lành của Chúa Giê-xu. Hãy để mỗi ngày, trong công việc, gia đình, học tập và mọi mối quan hệ, chúng ta đều sống như một “lễ vật chay sống” dâng lên cho Vua muôn vua, như một sự thờ phượng phải lẽ và thiêng liêng.

“Hãy cậy Đức Chúa Jêsus mà hằng dâng tế lễ bằng lời ngợi khen cho Đức Chúa Trời, nghĩa là bông trái của môi miếng xưng danh Ngài ra.” (Hê-bơ-rơ 13:15)