Khái Niệm Đức Chúa Trời Là Cha: Sự Mặc Khải Thân Mật Qua Chúa Cứu Thế Giê-xu
Trong vũ trụ quan của nhiều tôn giáo, Đức Chúa Trời thường được miêu tả như một Đấng quyền năng tối cao, đáng sợ và xa cách. Thế nhưng, Kinh Thánh, đặc biệt qua mặc khải của Chúa Giê-xu Christ, đã giới thiệu một chân lý làm đảo lộn mọi quan niệm: Đức Chúa Trời Toàn Năng, Đấng dựng nên trời đất, muốn chúng ta biết Ngài là Cha. Đây không phải là một ẩn dụ mơ hồ hay một khái niệm triết học trừu tượng, mà là thực tại nền tảng của mối quan hệ cứu rỗi. Hiểu được “Đức Chúa Trời là Cha” chính là chìa khóa mở cánh cửa vào sự tự do, bình an và ý nghĩa đích thực của đời sống Cơ Đốc nhân. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá sự mặc khải tiệm tiến về Thiên Chế Phụ trong Kinh Thánh, tập trung vào công trình của Chúa Giê-xu Christ, và những hệ quả biến đổi cho đời sống đức tin của chúng ta.
I. Nền Tảng Cựu Ước: Ý Niệm Về Một Đấng Tạo Hóa Như Người Cha
Trước khi Chúa Giê-xu đến, Cựu Ước đã gieo những hạt giống đầu tiên về hình ảnh Đức Chúa Trời là Cha. Khái niệm này không phổ biến và thường mang tính tập thể, quốc gia hơn là cá nhân.
1. Cha của Dân Y-sơ-ra-ên: Đức Chúa Trời thường xưng mình là Cha của cả dân tộc được Ngài lựa chọn. Trong Phục Truyền 32:6, Môi-se chất vấn: “Há Ngài chẳng phải là Cha ngươi, Đấng đã chuộc ngươi chăng? Há chẳng phải Ngài đã dựng nên ngươi, lập nên ngươi sao?”. Từ Hê-bơ-rơ được dùng là “Av” (אָב), chỉ mối quan hệ nguồn cội và trách nhiệm. Ngài là Đấng sáng tạo, cứu chuộc và dưỡng dục Y-sơ-ra-ên như con. Tiên tri Ê-sai 63:16 cũng cầu khẩn: “Dầu Áp-ra-ham chẳng biết chúng tôi, Y-sơ-ra-ên chẳng nhìn nhận chúng tôi, song, Đức Giê-hô-va ôi! Ngài là Cha chúng tôi; từ đời đời danh Ngài là “Đấng Cứu Chuộc chúng tôi””.
2. Cha của Vị Vua (Đấng Mê-si): Một mặc khải quan trọng là lời hứa về Đấng Mê-si sẽ là Con của Đức Chúa Trời. Thi Thiên 2:7 tuyên bố: “Ta sẽ rao ra mạng lịnh của Đức Giê-hô-va: Ngài phán cùng ta rằng: Ngươi là Con ta; ngày nay ta đã sanh ngươi.” Đây là lời tiên tri về Chúa Giê-xu Christ, Con độc sanh của Đức Chúa Trời. Tương tự, trong lời hứa giao ước với Đa-vít, Đức Chúa Trời phán về Sa-lô-môn và dòng dõi người: “Ta sẽ làm Cha người, người sẽ làm Con ta” (2 Sa-mu-ên 7:14), ám chỉ đến Vua vĩ đại hơn là Đấng Mê-si.
Tuy nhiên, trong Cựu Ước, sự thánh khiết và oai nghi của Đức Chúa Trời thường khiến con người run sợ. Rất ít cá nhân dám gọi Đức Chúa Trời cách thân mật là “Cha tôi”. Mối quan hệ còn bị ngăn cách bởi tội lỗi và hệ thống tế lễ. Chính sự mặc khải trọn vẹn về Thiên Chế Phụ phải đợi đến khi “Con… giãi bày Cha ra” (Giăng 1:18).
II. Sự Mặc Khải Trọn Vẹn Nơi Chúa Giê-xu Christ: “Cha Ta Và Cha Các Ngươi”
Chúa Giê-xu Christ đã mang đến một cuộc cách mạng trong nhận thức về Đức Chúa Trời. Ngài không chỉ giảng dạy về Cha Thiên Thượng, mà chính mối quan hệ độc nhất vô nhị của Ngài với Đức Chúa Cha là khuôn mẫu và cánh cửa dẫn chúng ta vào mối tương giao ấy.
1. A-ba! – Tiếng Gọi Thân Mật Độc Đáo của Chúa Giê-xu: Trong Tân Ước bằng tiếng Hy Lạp, Chúa Giê-xu luôn dùng từ “Patēr” (Πατήρ) để chỉ Đức Chúa Trời. Nhưng đằng sau từ Hy Lạp ấy, trong đời sống cầu nguyện thực tế, Chúa Giê-xu đã dùng từ A-ram thân mật “Abba” (אבא), một từ mà trẻ thơ Do Thái dùng để gọi cha mình, mang sắc thái gần gũi, tin cậy và yêu thương. Điều này được thể hiện rõ trong cơn hấp hối tại Ghết-sê-ma-nê: “Ngài rằng: A-ba, lạy Cha, mọi việc Cha có thể làm được; xin cất chén nầy khỏi con; nhưng không theo ý muốn con, mà theo ý muốn Cha” (Mác 14:36). Sự kết hợp “Abba, Father” (Cha ơi) cho thấy sự thân mật sâu sắc (Abba) trong sự vâng phục trọn vẹn (Father).
2. Chúa Giê-xu Mặc Khải Cha Cho Nhân Loại: Chúa Giê-xu tuyên bố rõ ràng sứ mạng mặc khải của Ngài: “Chẳng hề ai thấy Đức Chúa Trời; chỉ Con một ở trong lòng Cha, là Đấng đã giãi bày Cha cho chúng ta biết” (Giăng 1:18). Và “Ví bằng các ngươi biết ta, thì cũng biết Cha ta; và từ bây giờ các ngươi biết và đã thấy Ngài… Ai đã thấy ta, tức là đã thấy Cha” (Giăng 14:7,9). Điều này có nghĩa, bản tính, tấm lòng, ý muốn và tình yêu của Đức Chúa Trời được bày tỏ trọn vẹn và chính xác qua con người, lời nói và hành động của Chúa Giê-xu. Tình yêu thương chữa lành, sự tha thứ cho kẻ tội lỗi, sự quan tâm đến kẻ bị bỏ rơi nơi Chúa Giê-xu chính là cách Cha Thiên Thượng đối xử với chúng ta.
3. Lời Cầu Nguyện Chúa Dạy – Khuôn Mẫu Cho Mối Quan Hệ: Khi các môn đồ xin Chúa Giê-xu dạy cầu nguyện, Ngài đã ban cho họ “Lời Cầu Nguyện của Chúa” (The Lord’s Prayer), mà câu mở đầu là một tuyên bố đột phá: “Lạy Cha chúng tôi ở trên trời…” (Ma-thi-ơ 6:9). Chữ “chúng tôi” quan trọng vô cùng. Chúa Giê-xu không dạy họ cầu nguyện “Lạy Cha của Con”, nhưng “Lạy Cha chúng con”. Ngài đã đưa các môn đồ vào trong chính mối quan hệ độc nhất của Ngài với Cha. Qua sự chết và sống lại của Ngài, những người tin nhận được quyền trở nên con cái Đức Chúa Trời (Giăng 1:12).
III. Thần Tính Của Thiên Chế Phụ: Ba Phẩm Chất Cốt Lõi
Khi Kinh Thánh nói Đức Chúa Trời là Cha, điều đó hàm chứa những phẩm chất đặc trưng của một người cha tốt lành, được thánh hóa và hoàn hảo trong Ngài.
1. Nguồn Gốc Sự Sống và Sự Chu Cấp (Providence): Ngài là Cha như Đấng Tạo Hóa, ban sự sống và mọi vật cần dùng. Chúa Giê-xu dạy: “Cha các ngươi ở trên trời biết các ngươi cần dùng mọi điều đó rồi” (Ma-thi-ơ 6:32). Từ Hy Lạp “Patēr” cũng mang ý nghĩa là “nguồn cội”. Ngài không chỉ tạo dựng mà còn tiếp tục nuôi dưỡng. Qua ẩn dụ “Cha các ngươi… sẽ ban các vật tốt lành cho người xin Ngài” (Ma-thi-ơ 7:11), Chúa Giê-xu khẳng định bản tính ban cho tốt lành của Cha Thiên Thượng.
2. Tình Yêu Thương Vô Điều Kiện và Sự Tha Thứ: Đây là chủ đề trung tâm. Ẩn dụ cảm động nhất là dụ ngôn “Người Cha Nhân Từ” (thường gọi là Đứa Con Hoang Đàng, Lu-ca 15:11-32). Người cha trong dụ ngôn này là hình ảnh của Đức Chúa Trời: Ông chạy đến đón đứa con trở về (một hành động bất thường đối với bậc trưởng lão trong văn hóa Đông phương), ôm hôn nó, không để nó kịp nói hết lời xưng tội đã soạn sẵn, và phục hồi đầy đủ địa vị làm con với áo xống, nhẫn và tiệc mừng. Đó là tình yêu chủ động, thương xót và tha thứ trọn vẹn, không dựa trên thành tích mà trên mối quan hệ.
3. Sự Dạy Dỗ, Sửa Phạt Vì Lợi Ích Con Cái: Một người cha yêu thương sẽ sửa phạt để con nên người. Kinh Thánh phân biệt rõ giữa sự trừng phạt hình phạt (punishment) và sự sửa phạt, dạy dỗ (discipline). Hê-bơ-rơ 12:5-10 giải thích sâu sắc: “Hỡi con, chớ khinh sự sửa phạt của Chúa… Vì Chúa sửa phạt kẻ Ngài yêu… Ngài sửa phạt chúng ta để cho chúng ta được dự phần trong sự thánh khiết Ngài… ấy là để cho chúng ta được hưởng sự sống.” Từ Hy Lạp “paideuō” (παιδεύω) ở đây có nghĩa là đào tạo, giáo dục, huấn luyện một đứa trẻ. Mục đích của Cha không phải là trút giận, mà là để con cái Ngài trưởng thành và trở nên giống Con Ngài là Chúa Giê-xu Christ (Rô-ma 8:29).
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Hiểu biết lý thuyết là chưa đủ. Chân lý “Đức Chúa Trời là Cha” phải biến đổi cách chúng ta sống và tương giao với Ngài mỗi ngày.
1. Trong Đời Sống Cầu Nguyện: Thay vì đến với một vị thần xa cách, đáng sợ, chúng ta được mời gọi đến với Cha trong sự tin cậy và thân mật. Hãy bắt đầu lời cầu nguyện bằng “Lạy Cha yêu dấu” hay “Abba, Cha ơi”, nhớ rằng Ngài lắng nghe với tấm lòng của một người Cha hoàn hảo. Sự cầu nguyện không còn là một nghi lễ hình thức, mà là cuộc trò chuyện của con với Cha, chia sẻ mọi lo lắng, niềm vui, ước mơ và thất bại (Phi-líp 4:6).
2. Trong Cảm Nhận Về Giá Trị Bản Thân và Sự An Toàn: Danh tính căn bản nhất của chúng ta không phải là nghề nghiệp, địa vị xã hội hay quá khứ tội lỗi, mà là “con cái Đức Chúa Trời” (1 Giăng 3:1). Điều này ban cho chúng ta một giá trị bất biến, vì được xây dựng trên tình yêu và sự lựa chọn của Cha, chứ không trên thành tích của chúng ta. Chúng ta có thể sống trong sự an toàn (security) vì biết rằng không gì “chia rẽ chúng ta khỏi sự yêu thương của Đức Chúa Trời trong Đấng Christ” (Rô-ma 8:39).
3. Trong Cách Đối Mặt Với Hoàn Cảnh Khó Khăn: Khi gặp thử thách, thay vì hỏi “Tại sao Chúa lại để điều này xảy ra?”, chúng ta có thể tin cậy hỏi rằng: “Cha ơi, Ngài muốn dạy con điều gì trong hoàn cảnh này? Con tin rằng Ngài đang làm việc vì lợi ích của con.” (Rô-ma 8:28). Sự sửa phạt của Cha luôn nhằm mục đích tốt lành, giúp chúng ta bám chặt vào Ngài hơn và loại bỏ những điều gây hại.
4. Trong Mối Quan Hệ Với Người Khác: Nếu chúng ta thật sự tin mình được một Người Cha Toàn Năng yêu thương, chúng ta sẽ không còn phải tranh giành, ghen tị hay tìm kiếm giá trị từ sự chấp nhận của người đời. Chúng ta có thể yêu thương người khác cách tự do, tha thứ như chúng ta đã được tha thứ, vì tình yêu của Cha tuôn đổ vào lòng chúng ta qua Đức Thánh Linh (Rô-ma 5:5). Gia đình Hội Thánh cũng trở nên nơi chúng ta học làm con cái Chúa cùng nhau.
Kết Luận
Khái niệm “Đức Chúa Trời là Cha” không phải là một ý tưởng con người nghĩ ra để an ủi mình, mà là sự mặc khải thần thượng từ trời xuống, được thể hiện trọn vẹn nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu. Qua công trình cứu chuộc của Đấng Christ, bức màn ngăn cách đã bị xé toang, và những ai tin nhận Ngài đều được ban cho quyền năng trở nên con cái của Đức Chúa Trời (Giăng 1:12), và được Đức Thánh Linh là Thần của sự làm con, dẫn dắt để chúng ta kêu lên “A-ba! Cha!” (Rô-ma 8:15-16).
Hãy dạn dĩ bước vào mối tương giao thân mật này. Hãy học biết Cha qua Lời Ngài là Kinh Thánh, nơi bày tỏ tấm lòng Ngài. Hãy nói chuyện với Ngài như một đứa con thảo, tin cậy vào sự quan phòng và tình yêu thương hoàn hảo của Ngài. Khi chúng ta càng hiểu và kinh nghiệm Đức Chúa Trời là Cha, đời sống chúng ta càng được biến đổi bởi sự tự do, bình an và niềm vui không thể cướp được – niềm vui của một đứa con được trở về nhà Cha.
“Hãy xem Đức Chúa Cha đã tỏ cho chúng ta sự yêu thương dường nào, mà cho chúng ta được xưng là con cái Đức Chúa Trời; và chúng ta thật là con cái Ngài!” (1 Giăng 3:1)