Shemitah là gì?

Trong hành trình tìm hiểu Lời Chúa, chúng ta thường bắt gặp những nguyên tắc, luật lệ và kỳ lễ của Cựu Ước mang tính biểu tượng sâu sắc, bày tỏ bản tính và ý muốn trọn vẹn của Đức Chúa Trời. Một trong những khái niệm độc đáo và đầy thách thức nhất là “Shemitah” (năm Sa-bát). Không chỉ là một quy định nông nghiệp, Shemitah là một cửa sổ mở ra để chúng ta thấy được trái tim của Đức Chúa Trời về sự công bình, lòng thương xót, và đặc biệt là lời mời gọi con dân Ngài sống bởi đức tin tuyệt đối. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào nguồn gốc, ý nghĩa, và những áp dụng thuộc linh quý báu từ khái niệm Shemitah cho Cơ Đốc nhân trong thời đại ngày nay.

Danh từ “Shemitah” (שְׁמִטָּה) xuất phát từ động từ gốc Hebrew “shamat” (שָׁמַט), có nghĩa là “buông bỏ”, “tự do khỏi”, “ngưng làm”, hoặc “tha nợ”. Trong bối cảnh Kinh Thánh, Shemitah chủ yếu đề cập đến hai khía cạnh chính:

1. Sự Nghỉ Ngơi của Đất Đai: Mỗi năm thứ bảy, đất đai phải được nghỉ ngơi, không canh tác.
2. Sự Xóa Nợ: Vào cuối năm thứ bảy, các món nợ giữa người Y-sơ-ra-ên với nhau phải được tha bổng.

Hai trụ cột chính về Shemitah được tìm thấy trong Xuất Ê-díp-tô Ký 23:10-11 và được mở rộng, giải thích chi tiết trong Lê-vi Ký 25:1-7 và Phục-truyền Luật-lệ Ký 15:1-11.

“Hãy trồng đất sáu năm, và hái hoa lợi; nhưng năm thứ bảy hãy cho đất nghỉ, nghỉ một năm sa-bát cho Đức Giê-hô-va. Ngươi chớ gieo giống trong ruộng mình, và chớ hái nho của vườn nho chưa tỉa của ngươi. Trong năm sa-bát, đất sẽ được nghỉ, nghỉ một năm sa-bát cho Đức Giê-hô-va.” (Lê-vi Ký 25:3-5, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Đây không phải là một đề nghị, mà là một mạng lệnh từ chính Đức Giê-hô-va. Sự nghỉ ngơi này là “cho Đức Giê-hô-va”, nhấn mạnh chủ quyền tối cao của Ngài trên đất đai. Ngài phán: “Đất chẳng nên bán đứt, vì đất thuộc về ta; các ngươi đối cùng ta chỉ là kẻ khách ngoại bang và kẻ ở đậu” (Lê-vi Ký 25:23). Shemitah là một lời tuyên bố mạnh mẽ rằng tài sản, nguồn lực, và sự sống còn của dân sự không thực sự phụ thuộc vào sự lao khổ không ngừng của họ, mà phụ thuộc vào sự ban cho và sự thành tín của Đức Chúa Trời.

A. Luật Về Đất Đai (Lê-vi Ký 25:1-7)

Trong năm Shemitah, người dân phải:
- Ngưng mọi công việc canh tác chính: không gieo, không tỉa, không hái vườn nho chưa tỉa.
- Được phép thu hoạch những gì mọc tự nhiên: hoa lợi tự mọc lên sẽ là thức ăn cho chủ đất, tôi tớ, khách ngoại bang, và cả súc vật. Điều này dạy về sự chia sẻ phổ quát và lòng tin cậy rằng Đức Chúa Trời sẽ cung ứng đủ qua những gì Ngài ban cách siêu nhiên.

Mục đích:
1. Cho Đất Nghỉ Ngơi: Ngay cả đất đai cũng cần được phục hồi, phản chiếu nguyên tắc Sa-bát được thiết lập từ Sáng-thế Ký.
2. Thử Nghiệm và Nuôi Dưỡng Đức Tin: Câu hỏi thực tế được đặt ra: “Năm thứ sáu chúng tôi không gieo, năm thứ bảy không gặt, chúng tôi lấy gì mà ăn?” Câu trả lời của Đức Chúa Trời thật quyền năng: “Ta sẽ giáng phước cho ngươi trong năm thứ sáu, nó sẽ sanh hoa lợi dùng cho ba năm” (Lê-vi Ký 25:21). Shemitah là một bài kiểm tra đức tin công khai, đòi hỏi dân sự phải tin cậy vào lời hứa siêu nhiên của Đức Chúa Trời hơn là vào chiến lược tích trữ của con người.

B. Luật Về Xóa Nợ (Phục-truyền Luật-lệ Ký 15:1-11)

Vào cuối năm thứ bảy, mọi chủ nợ phải “tha nợ” cho anh em mình. Động từ “tha” ở đây là “shamat” – chính là gốc của Shemitah. Đây không phải là sự trì hoãn, mà là sự buông bỏ, xóa sạch món nợ.

Phục-truyền Luật-lệ Ký 15:4-5 cho thấy lý tưởng của Đức Chúa Trời: “Song trong các ngươi sẽ không có người nghèo đâu (vì Đức Giê-hô-va sẽ ban phước cho ngươi trong xứ mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi ban cho ngươi làm sản nghiệp)... miễn là ngươi nghe theo tiếng Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi.” Sự vâng lời dẫn đến phước hạnh, và phước hạnh đó phải được lan tỏa qua lòng nhân từ, ngăn chặn sự nghèo khó triền miên.

Tuy nhiên, Kinh Thánh cũng thực tế: “Vì sẽ không thiếu kẻ nghèo nàn trong xứ” (câu 11). Vì vậy, mục đích của luật là rèn luyện lòng nhân ái và phá vỡ chu kỳ nô lệ của nợ nần, khiến dân sự trở nên giống Chúa, Đấng hay thương xót.

Lịch sử Y-sơ-ra-ên cho thấy họ đã liên tục thất bại trong việc giữ năm Shemitah. Sự bất tuân này không phải là một lỗi nhỏ, mà là một triệu chứng của sự cứng lòng, không tin cậy và tham lam. Tiên tri Giê-rê-mi đã cáo trách dân sự vì đã không giữ những năm Sa-bát cho đất (Giê-rê-mi 34:13-14). Hậu quả nghiêm trọng nhất được ghi trong 2 Sử-ký 36:20-21:

“Phàm những kẻ thoát khỏi gươm dao, người bắt qua làm phu tù tại Ba-by-lôn, chúng nó làm tôi vua và con trai người cho đến đời nước Phe-rơ-sơ được trị vì; hầu cho ứng nghiệm lời của Đức Giê-hô-va phán ra bởi miệng Giê-rê-mi, cho đến khi đất được hưởng các năm sa-bát của nó; trọn lúc bị bỏ hoang, đất được nghỉ, cho hết bảy mươi năm.” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

70 năm lưu đày tại Ba-by-lôn chính là để đất bù lại 490 năm (70 x 7) mà nó đã không được nghỉ ngơi theo luật Shemitah. Điều này cho thấy Đức Chúa Trời rất nghiêm túc với giao ước của Ngài. Ngài để cho đất đai, một chứng nhân câm lặng, cuối cùng cũng nhận được sự nghỉ ngơi mà nó đáng được hưởng, trong khi dân sự phải gánh chịu hậu quả của sự bất trung.

Cơ Đốc nhân ngày nay không còn sống dưới giao ước cũ với các luật lệ nghi lễ và dân sự của Y-sơ-ra-ên (Rô-ma 6:14, Ga-la-ti 3:24-25). Tuy nhiên, những nguyên tắc thuộc linh đằng sau Shemitah là bất biến và đầy quyền năng, vì chúng bày tỏ chính bản tính của Đức Chúa Trời. Dưới đây là những áp dụng thực tiễn:

1. Nguyên Tắc Sa-bát và Sự Nghỉ Ngơi Trọn Vẹn Trong Đấng Christ:

Shemitah là một “năm Sa-bát”. Sa-bát trong tiếng Hebrew (Shabbat) có nghĩa là “ngưng, nghỉ”. Sách Hê-bơ-rơ chỉ ra rằng sự nghỉ ngơi đích thực cuối cùng không phải là nghỉ ngơi thể xác hay đất đai, mà là sự nghỉ ngơi thuộc linh khỏi những việc làm của mình để được cứu (Hê-bơ-rơ 4:9-10). Chúa Giê-xu phán: “Hãy đến cùng ta, hỡi những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ” (Ma-thi-ơ 11:28). Ứng dụng đầu tiên là hằng ngày chúng ta phải học biết “ngưng làm” (shamat) để tin cậy hoàn toàn vào sự chu cấp và sự công bình của Đấng Christ. Chúng ta không còn làm nô lệ cho sự lo âu, tham lam, hay nỗ lực tự cứu mình.

2. Nguyên Tắc Buông Bỏ và Sự Tha Thứ:

Luật xóa nợ Shemitah là một bức tranh tuyệt vời về ân điển tha thứ của Đức Chúa Trời trong Đấng Christ. Trong Chúa Giê-xu, Đức Chúa Trời đã “xóa sổ nợ” mà chúng ta không thể trả (Cô-lô-se 2:14). Vì vậy, chúng ta được kêu gọi để có tấm lòng Shemitah – một tấm lòng sẵn sàng buông bỏ, tha thứ những món nợ tình cảm, thuộc linh, hay thậm chí vật chất mà người khác thiếu với mình (Ma-thi-ơ 18:21-35). Đây không phải là một luật lệ cứng nhắc mỗi bảy năm, mà là một thái độ sống của người đã được tha thứ nhiều.

3. Nguyên Tắc Tin Cậy và Sự Quản Lý:

Thử thách lớn nhất của năm Shemitah là: “Chúng ta sẽ ăn gì?”. Đức Chúa Trời hứa ban phước lạ thường trong năm thứ sáu. Điều này dạy chúng ta về sự quản lý đức tin.
- Dâng Một Phần Mười và Dâng Hiến: Đó là bước đầu tiên của đức tin, thừa nhận mọi vật đến từ Chúa và Ngài có thể làm phép lạ với phần còn lại.
- Sẵn Sàng Cho Đi và Chia Sẻ: Hoa lợi tự sinh trong “năm nghỉ” thuộc linh của chúng ta (thời gian khó khăn, bệnh tật) không chỉ cho riêng ta, mà còn cho người làm công, khách lạ, và người thiếu thốn.
- Phá Vỡ Vòng Xoáy của Sự Lo Âu và Làm Việc Quá Sức: Chúng ta được kêu gọi làm việc siêng năng (Châm-ngôn 6:6-8), nhưng không được để công việc trở thành thần tượng. Cần có những kỳ “nghỉ Shemitah” – có thể là một ngày nghỉ thật sự, một kỳ nghỉ, hay một mùa giảm bớt gánh nặng công việc – để tuyên bố rằng Chúa mới là Đấng cung ứng.

Shemitah là nền tảng cho một chu kỳ lớn hơn: Năm Hân Hỉ (Yobel). Sau bảy chu kỳ Shemitah (49 năm), năm thứ 50 được tuyên bố là Năm Hân Hỉ (Lê-vi Ký 25:8-13). Trong năm này, không chỉ đất nghỉ và nợ được xóa, mà còn có sự phóng thích nô lệ và sự phục hồi cơ nghiệp. Nếu Shemitah nói về sự nghỉ ngơi và giải phóng tạm thời, thì Hân Hỉ nói về sự phục hồi trọn vẹn và vĩnh cửu.

Chúa Giê-xu Christ chính là sự ứng nghiệm tối thượng của Năm Hân Hỉ. Trong nhà hội tại Na-xa-rét, Ngài đọc sách Ê-sai: “Thần của Chúa ngự trên ta; vì Ngài đã xức dầu cho ta đặng truyền tin lành cho kẻ nghèo... đặng rao cho kẻ bị cầm được tha, kẻ mù được sáng, kẻ bị hà hiếp được tự do; và để đồn ra năm ban ơn của Chúa” (Lu-ca 4:18-19). “Năm ban ơn” đó chính là Năm Hân Hỉ thuộc linh mà Ngài mang đến. Trong Đấng Christ, chúng ta được giải phóng khỏi ách nô lệ tội lỗi, được phục hồi địa vị làm con, và hướng đến sự nghỉ ngơi đời đời.

Shemitah không chỉ là một khái niệm lịch sử hay văn hóa của người Y-sơ-ra-ên cổ đại. Đó là một lời mời gọi thiêng liêng xuyên suốt thời đại từ chính Đức Chúa Trời: Hãy ngưng làm (shamat). Hãy buông bỏ. Hãy tin cậy. Hãy để Ta chu cấp.

Là Cơ Đốc nhân sống dưới ân điển, chúng ta được mời gọi bước vào “sự nghỉ ngơi Shemitah” hằng ngày – đó là sự nghỉ ngơi nơi sự chu cấp trọn vẹn của Đấng Christ, sự tha thứ trọn vẹn của Ngài, và sự bảo đảm về cơ nghiệp đời đời. Khi chúng ta học biết “để đất nghỉ” – tức là ngưng sự lao khổ thuộc về xác thịt, và “tha nợ” – sống bằng ân điển đã nhận, chúng ta sẽ kinh nghiệm được sự tự do và phước hạnh sâu nhiệm mà Đức Chúa Trời đã dành sẵn cho con dân Ngài.

Hãy để nguyên tắc Shemitah nhắc nhở chúng ta rằng: Sự thịnh vượng đích thực không đến từ sự tích trữ không ngừng, mà đến từ sự vâng lời và tin cậy tuyệt đối vào Đấng nắm giữ mọi nguồn lực của trời đất.