Kinh Thánh nói gì về ma quỷ?

Chủ đề về ma quỷ (Satan, quỷ dữ) thường bị hiểu lầm hoặc phóng đại quá mức trong văn hóa đại chúng. Tuy nhiên, với tư cách là Cơ Đốc nhân, chúng ta cần có một cái nhìn chính xác, cân bằng và hoàn toàn dựa trên Lời Đức Chúa Trời. Kinh Thánh không tò mò mô tả ma quỷ để thỏa mãn trí tưởng tượng, nhưng mặc khải về nó để chúng ta nhận biết kẻ thù thuộc linh, hiểu rõ chiến trận và trên hết, nắm chắc chiến thắng vinh hiển của Chúa Giê-xu Christ. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá Kinh Thánh nói gì về nguồn gốc, bản chất, chiến thuật và số phận cuối cùng của ma quỷ, cùng với sự ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin.

I. Nguồn Gốc Và Bản Chất Của Ma Quỷ: Một Tạo Vật Sa Ngã

Điều căn bản đầu tiên Kinh Thánh dạy là ma quỷ không phải một thần linh đối trọng ngang hàng với Đức Chúa Trời. Nó là một tạo vật được Đức Chúa Trời dựng nên tốt lành, nhưng đã tự ý phản loạn và sa ngã. Hai phân đoạn then chốt thường được xem là ám chỉ đến sự sa ngã của nó là Ê-sai 14:12-15 và Ê-xê-chi-ên 28:12-17.

"Hỡi sao mai, con trai của sáng sớm! Sao ngươi từ trời sa xuống? Hỡi kẻ giày đạp các nước, ngươi bị chặt xuống đất là thể nào? Ngươi vẫn bụng bảo lòng rằng: Ta sẽ lên trời, sẽ nhắc ngai ta lên trên các ngôi sao Đức Chúa Trời... Ta sẽ làm ra bằng Đấng Rất Cao." (Ê-sai 14:12-14).

Trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ, từ "sao mai" là "Helel" (הֵילֵל), có nghĩa là "kẻ chói sáng" hay "ngôi sao ban mai". Đây là một sự mô tả về vẻ đẹp và địa vị cao trọng ban đầu của tạo vật này. Tội lỗi của nó bắt nguồn từ lòng kiêu ngạo ("Ta sẽ..."), muốn chiếm lấy vị trí thờ phượng thuộc về một mình Đức Chúa Trời. Ê-xê-chi-ên 28 mô tả nó là "chê-ru-bin được xức dầu" (câu 14), một sinh vật có vinh quang và trí khôn hoàn hảo, nhưng vì cớ sự đẹp đẽ và sự khôn ngoan của mình mà lòng nó đầy kiêu ngạo (câu 17).

Kinh Thánh Tân Ước xác nhận sự sa ngã này. Chúa Giê-xu phán: "Ta từng thấy quỷ Sa-tan từ trời sa xuống như chớp" (Lu-ca 10:18). Sứ đồ Giu-đe cũng nhắc đến "những thiên sứ không giữ địa vị riêng mình" (Giu-đe 1:6). Sứ đồ Giăng thì mô tả một trận chiến trên thiên đàng: "Rồi có chiến tranh trên trời: Mi-chen và các thiên sứ người đánh nhau với con rồng. Con rồng cũng đánh nhau với các thiên sứ mình. Song nó không thắng được, và chẳng còn thấy chỗ cho chúng nó ở trên trời nữa. Con rồng lớn đó bị quăng xuống, tức là con rắn xưa, gọi là ma quỷ và Sa-tan, dỗ dành cả thiên hạ; nó đã bị quăng xuống đất, và các sứ nó cũng bị quăng xuống với nó." (Khải Huyền 12:7-9).

Từ những phân đoạn này, chúng ta hiểu:
1. Tên gọi: Sa-tan (שָׂטָן - Satan) trong tiếng Hê-bơ-rơ nghĩa là "kẻ chống đối" hoặc "kẻ cáo buộc". Ma quỷ (διάβολος - diabolos) trong tiếng Hy Lạp nghĩa là "kẻ vu khống, nói xấu".
2. Bản chất: Là một thiên sứ sa ngã, có trí khôn, ý chí và quyền năng vượt trội con người, nhưng vẫn là một tạo vật bị giới hạn, hoàn toàn thuộc quyền tể trị của Đức Chúa Trời (xem Gióp 1:12, 2:6).
3. Hệ thống: Nó không hành động đơn độc mà có một hệ thống các thiên sứ sa ngã theo nó ("các sứ nó"), gọi là ma quỷ (demons) (Ma-thi-ơ 12:24-27).

II. Công Việc Và Những Mưu Kế Của Ma Quỷ

Kinh Thánh vẽ nên một bức tranh rõ ràng về những chiến thuật chính mà ma quỷ sử dụng để chống nghịch Đức Chúa Trời, phá hoại công trình cứu chuộc và hãm hại nhân loại.

A. Sự Cám Dỗ Và Lừa Dối (Sáng Thế Ký 3, Ma-thi-ơ 4:1-11):
Ngay từ đầu, chiến thuật chủ yếu của nó là lừa dối và nghi ngờ Lời Chúa. Với Ê-va, nó đặt câu hỏi: "Mà Đức Chúa Trời há có phán dặn các ngươi không được phép ăn trái các cây trong vườn sao?" (Sáng 3:1), rồi phủ nhận trực tiếp: "Các ngươi chẳng chết đâu" (câu 4), và cuối cùng đưa ra lời hứa giả mạo: "Các ngươi sẽ được như Đức Chúa Trời" (câu 5). Nó tấn công vào sự tin cậy của con người vào lời và bản tính tốt lành của Đức Chúa Trời. Chúa Giê-xu đã chiến thắng ba sự cám dỗ trong đồng vắng bằng cách trích dẫn Lời Đức Chúa Trời cách chính xác: "Có lời chép..." (Ma-thi-ơ 4:4, 7, 10).

B. Sự Vu Cáo, Kiện Cáo Trước Mặt Đức Chúa Trời:
Danh xưng "Sa-tan" (kẻ cáo buộc) được thể hiện rõ trong sách Gióp. Nó đứng trước mặt Đức Chúa Trời để cáo buộc động cơ của Gióp: "Có phải Gióp kính sợ Đức Chúa Trời mà luống công vô ích sao?... Nhưng bây giờ hãy giơ tay Ngài ra, đụng đến hại các vật người có, ắt là người sẽ phỉ báng Ngài trước mặt." (Gióp 1:9-11). Trong Tân Ước, sứ đồ Giăng ghi nhận: "Kẻ cáo anh em chúng ta đã bị quăng xuống, là kẻ ngày đêm kiện cáo chúng ta tại trước mặt Đức Chúa Trời." (Khải Huyền 12:10b). Ma quỷ luôn tìm cách bóp méo tội lỗi, sự yếu đuối của con dân Chúa để đưa ra lời cáo buộc.

C. Ngăn Trở, Phá Hủy Và Gây Tai Họa:
Ma quỷ tìm cách ngăn trở công việc Chúa (I Tê-sa-lô-ni-ca 2:18), gieo cỏ lùng vào giữa lúa (Ma-thi-ơ 13:25, 39), và trong một số trường hợp đặc biệt dưới sự cho phép của Đức Chúa Trời, nó có thể gây ra bệnh tật thể xác (xin phân biệt với mọi bệnh tật, Lu-ca 13:16; II Cô-rinh-tô 12:7) và thảm họa (Gióp 1-2).

D. Mù Quáng Tâm Trí Của Người Không Tin:
Sứ đồ Phao-lô dạy: "Nếu Tin Lành của chúng tôi còn che khuất, là chỉ che khuất cho những kẻ hư mất, cho những kẻ chẳng tin mà chúa đời này đã làm mù lòng họ, hầu cho họ không trông thấy sự vinh hiển chói lói của Tin Lành Đấng Christ, là ảnh tượng của Đức Chúa Trời." (II Cô-rinh-tô 4:3-4). Ma quỷ hoạt động trong thế gian (Ê-phê-sô 2:2) để giữ con người trong sự lầm lạc và tối tăm.

III. Sự Chiến Thắng Quyết Định Của Đấng Christ Và Thẩm Quyền Của Người Tin

Đây là trung tâm của niềm hy vọng Cơ Đốc. Công việc của Chúa Giê-xu Christ trên thập tự giá không chỉ để chuộc tội cho con người, mà còn để đánh bại quyền lực của ma quỷ.

"Vì nầy, cái điều Con Đức Chúa Trời đã hiện ra, là để phá hủy công việc của ma quỷ." (I Giăng 3:8b).

Sứ đồ Phao-lô giải thích sự chiến thắng này trong Cô-lô-se 2:13-15: Ngài đã "truyền bỏ các tờ khế lập nghịch cùng chúng ta... Ngài đã đem nó đi mà đóng đinh trên cây thập tự. Ngài đã bóc lột các quyền phép khôn tả, dùng thập tự giá chiến thắng chúng nó, và nộp ra tỏ tường giữa thiên hạ." Trên thập tự giá, Chúa Giê-xu đã giải quyết tội lỗi (tờ khế) - vũ khí cáo buộc chính của Satan, và công khai chiến thắng, bóc lột các quyền lực tối tăm.

Chúa Giê-xu phục sinh đã tuyên bố: "Hết cả quyền phép ở trên trời và dưới đất đã giao cho ta." (Ma-thi-ơ 28:18). Và với tư cách là những người được cứu trong Ngài, chúng ta được chia sẻ thẩm quyền đó. Chúa phán với bảy mươi môn đồ trở về: "Ta đã thấy quỷ Sa-tan từ trời sa xuống như chớp. Nầy, ta đã ban quyền cho các ngươi... đặng đạp dưới chơn rắn, bò cạp, và mọi quyền của kẻ nghịch, mà không có gì làm hại được." (Lu-ca 10:18-19). Danh của Chúa Giê-xu có quyền năng trên ma quỷ (Công Vụ 16:18).

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân

Kiến thức về ma quỷ không nhằm làm chúng ta sợ hãi, nhưng để chúng ta tỉnh thức và sống trong chiến thắng đã được ban.

1. Trang Bị Toàn Giáp Trời Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 6:10-18):
Đây là chiến thuật phòng thủ và tấn công chủ động. Chúng ta không đánh trận bằng sức riêng, nhưng "hãy mặc lấy mọi khí giới của Đức Chúa Trời". Giáp nầy bao gồm: lẽ thật (đai lưng, chống sự dối trá), sự công bình (giáp che ngực, đời sống ngay thẳng), sự sẵn sàng của Tin Lành bình an (giày dép, rao truyền sự hòa thuận), đức tin (thuẫn, dập tắt các tên lửa), sự cứu rỗi (mão trụ, sự bảo đảm nơi Christ), Lời Đức Chúa Trời (gươm Thánh Linh, vũ khí tấn công) và sự cầu nguyện (mối liên hệ liên tục với Chỉ Huy).

2. Sống Khiêm Nhường Và Tỉnh Thức:
"Hãy tiết độ và tỉnh thức: kẻ nghịch thù anh em là ma quỷ, như sư tử rống, đi rình mò chung quanh anh em, tìm kiếm người nào nó có thể nuốt được. Hãy đứng vững trong đức tin mà chống cự nó." (I Phi-e-rơ 5:8-9a). Sự kiêu ngạo là cái bẫy khiến chúng ta dễ sa ngã (I Ti-mô-thê 3:6). Hãy ở gần Chúa và khiêm nhường nhận biết sự yếu đuối của mình.

3. Chống Trả Bằng Đức Tin Và Danh Chúa Giê-xu:
"Vậy, hãy phục Đức Chúa Trời; hãy chống trả ma quỷ, thì nó sẽ lánh xa anh em." (Gia-cơ 4:7). Sự chống trả hiệu quả nhất là dựa trên thẩm quyền của Christ và sự vâng phục Đức Chúa Trời. Đó không phải là một cuộc đối thoại hay thương lượng, mà là một mệnh lệnh dựa trên chiến thắng của thập tự giá.

4. Tập Trung Vào Chúa Giê-xu, Không Tập Trung Vào Ma Quỷ:
Nguy cơ lớn khi nghiên cứu đề tài này là dành sự chú ý quá mức cho ma quỷ. Chiến lược của chúng ta là tập trung vào Christ, đầy dẫy Đức Thánh Linh và Lời Ngài. Một đời sống được xây dựng trên Lẽ Thật, tương giao với Chúa và vâng lời sẽ tự nhiên trở nên một pháo đài vững chắc.

V. Số Phận Cuối Cùng Của Ma Quỷ

Kinh Thánh đã tuyên bố trước kết cuộc chắc chắn của kẻ thù này. Sách Khải Huyền cho biết:

"Ngài bắt con rồng, tức là con rắn xưa, là ma quỷ, là Sa-tan, mà trói nó lại đến ngàn năm. Ngài quăng nó xuống vực, đóng cửa vực lại và niêm phong trên nó, hầu cho nó không đi lừa dỗ dân các nước nữa, cho đến chừng nào một ngàn năm đã mãn... Rồi ma quỷ, là đứa đã dỗ dành chúng, bị quăng xuống hồ lửa và diêm, trong đó đã có con thú và tiên tri giả rồi. Chúng nó sẽ phải chịu khổ cả ngày lẫn đêm cho đến đời đời." (Khải Huyền 20:2-3, 10).

Số phận đời đời của Sa-tan và những kẻ theo nó là "hồ lửa" (Hell, Lake of Fire), nơi đã được sắm sẵn cho nó và các thiên sứ nó (Ma-thi-ơ 25:41). Đây là sự đoán phét cuối cùng và vĩnh viễn, kết thúc mọi sự chống nghịch, đau khổ và tội lỗi.

Kết Luận

Kinh Thánh mặc khải về ma quỷ không để chúng ta khiếp sợ hay ám ảnh, nhưng để chúng ta hiểu biết và cảnh giác. Nó là một kẻ thù có thật, mạnh mẽ và xảo quyệt, nhưng là một kẻ thù đã bị đánh bại. Thập tự giá và sự phục sinh của Chúa Giê-xu Christ là chiến thắng quyết định. Với tư cách là con cái Đức Chúa Trời trong Christ, chúng ta được kêu gọi sống trong sự tự do và chiến thắng ấy, không bằng sức riêng, nhưng bằng quyền năng Đức Thánh Linh, trang bị bằng Lời Đức Chúa Trời và sống trong sự vâng phục. Hãy tập trung mắt vào Chúa Giê-xu, Đấng đã chiến thắng mọi quyền lực tối tăm, và bước đi trong sự vinh hiển của Tin Lành bình an. "Đức Chúa Trời bình an sẽ đạp tan Sa-tan dưới chơn anh em cách vội vàng." (Rô-ma 16:20a).