Chức vụ giải cứu là gì và có phù hợp với Kinh Thánh không?

Trong bối cảnh đời sống thuộc linh ngày nay, thuật ngữ “chức vụ giải cứu” (deliverance ministry) thường được nhắc đến, gây ra không ít thắc mắc, tranh luận và đôi khi là những thực hành cực đoan. Vậy, chức vụ giải cứu theo nghĩa Kinh Thánh là gì? Nó có phải là một chức vụ độc lập, hay là một phần không thể tách rời của công tác rao giảng Phúc Âm và môn đồ hóa? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh, khảo sát các từ ngữ gốc, bối cảnh và mẫu mực từ chính chức vụ của Chúa Giê-xu và các sứ đồ để tìm ra câu trả lời trung thực và cân bằng.

I. Định Nghĩa & Phạm Vi Của “Giải Cứu” Trong Kinh Thánh

Trước hết, chúng ta cần hiểu ý nghĩa của từ “giải cứu”. Trong tiếng Hy Lạp Tân Ước, từ chính được dùng là ‘sōzō’ (σώζω), có nghĩa căn bản là “cứu”, “giữ gìn”, “chữa lành”, “làm cho trọn vẹn”. Từ này bao hàm cả sự cứu rỗi linh hồn khỏi tội lỗi và sự chết đời đời (Lu-ca 19:10), lẫn sự giải thoát khỏi những hoàn cảnh nguy hiểm, bệnh tật thể xác (Ma-thi-ơ 9:21-22). Một từ khác là ‘exorkizō’ (ἐξορκίζω) nghĩa là “trục xuất”, “đuổi quỷ” (Công vụ 19:13). Tuy nhiên, Kinh Thánh không hề sử dụng cụm từ “chức vụ giải cứu” như một danh xưng chức vụ tách biệt (như sứ đồ, tiên tri, giáo sư). Thay vào đó, hành động giải cứu, đuổi quỷ là một biểu hiện tự nhiên của uy quyền Nước Đức Chúa Trời đang hành động qua những người tin nhận Đấng Christ.

Trong Cựu Ước, khái niệm giải cứu chủ yếu nói đến việc Đức Chúa Trời giải thoát dân Ngài khỏi kẻ thù, nô lệ (như khỏi Ai Cập) và tội lỗi (Thi thiên 51:12). Có những ghi chép về việc ác linh hành hạ (như trường hợp vua Sau-lơ trong 1 Sa-mu-ên 16:14-23), nhưng không thấy mô tả về một “chức vụ” chuyên đối phó với điều này. Sự giải cứu triệt để nhất được hứa ban là Đấng Mê-si sẽ đến để “phá tan các việc của ma quỷ” (1 Giăng 3:8).

II. Mẫu Mực Của Chúa Giê-xu: Giải Cứu Là Trọng Tâm Của Phúc Âm

Chức vụ của Chúa Giê-xu trên đất cho chúng ta khuôn mẫu toàn vẹn nhất. Ngài không chỉ rao giảng về Nước Đức Chúa Trời, mà còn chứng minh uy quyền của Nước ấy qua các phép lạ, chữa bệnh và đuổi quỷ. Cả bốn sách Phúc Âm đều ghi lại nhiều lần Chúa Giê-xu đối diện và giải cứu người bị quỷ ám.

1. Uy Quyền Tuyệt Đối và Lời Nói: Chúa Giê-xu giải cứu bằng uy quyền tuyệt đối từ chính thân vị Ngài. Ngài “phán với uy quyền” và các tà linh vâng phục (Mác 1:27). Ngài không cần một nghi thức dài dòng, vật dụng đặc biệt hay sự vật lộn. Điều này cho thấy cốt lõi của sự giải cứu là uy quyền của danh và thân vị Chúa Giê-xu Christ, chứ không phải phương pháp của con người.

2. Mục Đích Của Việc Giải Cứu: Chúa Giê-xu đuổi quỷ không phải để trình diễn quyền năng, mà để:
Bày tỏ lòng thương xót đối với nạn nhân (Mác 5:19 - người tại thành Giê-ra-sê).
Xác nhận sứ điệp Phúc Âm về Nước Đức Chúa Trời đã đến (Ma-thi-ơ 12:28).
Phá hủy công việc của ma quỷ (1 Giăng 3:8).
Dọn đường cho sự cứu rỗi và môn đồ hóa – người được giải cứu thường trở nên môn đồ Ngài.

3. Phân Biệt Rõ Ràng: Chúa Giê-xu và các sứ đồ luôn phân biệt giữa bệnh tật thể chất do nguyên nhân tự nhiên và bệnh do tà linh (Ma-thi-ơ 4:24, Lu-ca 13:11-16). Không phải mọi vấn đề đều do quỷ ám. Tội lỗi cá nhân, thói quen xấu, và bệnh tật thể lý cần những giải pháp khác: sự ăn năn, sự biến đổi bởi Lời Chúa, và chữa lành.

III. Trong Hội Thánh Ban Đầu: Một Trong Nhiều Dấu Hiệu Của Đức Tin

Sau khi Chúa thăng thiên, các môn đồ tiếp tục thực thi uy quyền giải cứu. Điều này được Chúa Giê-xu ủy thác như một “dấu lạ” đi kèm những người tin (Mác 16:17). Tuy nhiên, cần hiểu đúng bối cảnh: Dấu lạ đi kèm để xác nhận sứ điệp được rao giảng (Hê-bơ-rơ 2:4), chứ không phải là mục đích tự thân.

• Trong sách Công Vụ: Phi-e-rơ, Phi-líp và đặc biệt là Phao-lô thực hành đuổi quỷ (Công vụ 5:16, 8:7, 16:16-18, 19:11-12). Việc giải cứu xảy ra trong dòng chảy của chức vụ rao giảng và gây dựng Hội thánh.
• Trong các thư tín: Sứ đồ Phao-lô không viết một bức thư nào hướng dẫn chi tiết về “cách thức tổ chức chức vụ giải cứu”. Thay vào đó, ngài đề cập đến sự chiến tranh thuộc linh (Ê-phê-sô 6:10-18), và ân tứ “phân biệt các thần” (1 Cô-rinh-tô 12:10) như một trong nhiều ân túy cần thiết cho sự gây dựng Hội thánh. Sự giải cứu được nhìn nhận như một mặt trận trong trận chiến thuộc linh rộng lớn hơn.

Một ghi chép đáng chú ý là trong Công vụ 19:13-16, khi những người hành nghề trừ quỷ gian ác cố gắng dùng danh “Đức Chúa Jêsus mà Phao-lô giảng” như một câu thần chú thì thất bại thảm hại. Điều này cảnh báo nghiêm khắc chống lại việc xem việc đuổi quỷ như một “kỹ thuật” hay “bùa chú” tách rời khỏi mối quan hệ cá nhân với Đấng Christ và đời sống thánh khiết.

IV. Tính Phù Hợp Kinh Thánh & Những Lệch Lạc Cần Tránh

Vậy, một “chức vụ giải cứu” có phù hợp với Kinh Thánh không? Câu trả lời là CÓ, nếu nó được định hình đúng theo khuôn mẫu Kinh Thánh và được đặt trong phạm vi của Hội Thánh. Ngược lại, nó trở nên phi Kinh Thánh khi rơi vào các lệch lạc sau:

1. Tách Rời Khỏi Phúc Âm Trọn Vẹn: Khi tập trung quá mức vào ma quỷ, oán hồn, trù ếm… mà xao lãng trọng tâm là rao giảng Phúc Âm về thập tự giá, sự phục sinh và sự cứu rỗi bởi đức tin. “Vả, Ðức Chúa Jêsus Christ đã được tỏ ra trong xác thịt, Thánh Linh đã xưng Ngài là công bình; Ngài đã được thiên sứ thấy, đã được giảng ra cho các dân ngoại, đã được thiên hạ tin, đã được cất lên trong sự vinh hiển.” (1 Ti-mô-thê 3:16). Phúc Âm chính là quyền năng giải cứu mạnh mẽ nhất (Rô-ma 1:16).

2. Tạo Tâm Lý “Nạn Nhân” Thay Vì “Người Chiến Thắng”: Khiến tín hữu luôn nhìn ra đằng sau mọi vấn đề đều có bóng ma quỷ, trở nên sợ hãi và phụ thuộc vào “chuyên gia giải cứu”, thay vì sống trong tự do và uy quyền mà Đấng Christ đã ban (Ga-la-ti 5:1, Lu-ca 10:19).

3. Phủ Nhận Trách Nhiệm Cá Nhân Về Tội Lỗi: Đổ lỗi mọi tội lỗi, thói quen xấu cho “quỷ tính dục”, “quỷ nóng giận”… mà bỏ qua sự ăn năn, xưng tội và sự biến đổi bởi Đức Thánh Linh. Kinh Thánh dạy chúng ta phải “từ bỏ” tội lỗi (Ê-phê-sô 4:22) và “chống trả ma quỷ” (Gia-cơ 4:7). Hai điều này phải đi đôi với nhau.

4. Thiếu Sự Khôn Ngoan Và Bằng Chứng Rõ Ràng: Trong Tân Ước, việc quỷ ám có các triệu chứng rõ ràng như sức mạnh siêu nhiên, nhận biết siêu nhiên về thân vị Chúa Giê-xu (Mác 1:24, 5:7), nói tiếng khác… Chúng ta cần sự khôn ngoan từ Đức Thánh Linh và ân tứ phân biệt để không gán mọi vấn đề tâm lý, cảm xúc phức tạp cho nguyên nhân quỷ ám.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân

Mỗi tín hữu cần có một nhận thức lành mạnh và thực tiễn về chiến trận thuộc linh và sự giải cứu.

1. Sống Trong Sự Giải Cứu Đã Được Ban: Mỗi Cơ Đốc nhân thực thụ đều đã được giải cứu khỏi quyền lực của sự tối tăm và dời qua nước của Con yêu dấu Đức Chúa Trời (Cô-lô-se 1:13). Đây là một thực tại thuộc linh cần được nhận biết và sống bởi đức tin. Chúng ta đã là người chiến thắng trong Đấng Christ.

2. Mặc Lấy Áo Giáp Đức Chúa Trời Mỗi Ngày (Ê-phê-sô 6:10-18): Sự bảo vệ mạnh mẽ nhất không phải là các buổi giải cứu định kỳ, mà là đời sống thánh khiết được xây dựng trên Lời Chúa (chân lý), sự công bình, sự sẵn sàng của Phúc Âm bình an, đức tin, và sự cứu rỗi. Đây là sự phòng thủ chủ động.

3. Sử Dụng Uy Quyền Trong Danh Chúa Giê-xu: Trong cuộc sống, khi đối diện với những biểu hiện rõ ràng của sự áp bức tà linh (có thể trên chính mình hoặc người khác), tín hữu có thể đơn giản, trực tiếp và với đức tin mà truyền lệnh trong danh Chúa Giê-xu. Hãy nhớ lời Chúa phán: “Này, ta đã ban quyền cho các ngươi… trên cả quyền của giặc nghịch; chẳng có gì làm hại các ngươi được.” (Lu-ca 10:19).

4. Tập Trung Vào Sự Gây Dựng Và Thờ Phượng: Thay vì luôn tìm kiếm và đào bới những điều thuộc về bóng tối, hãy dâng tâm trí cho những gì chân thật, đáng tôn, công bình, thanh sạch, đáng yêu chuộng (Phi-líp 4:8). Một đời sống được đầy dẫy Đức Thánh Linh và thờ phượng Chúa là môi trường khiến các ảnh hưởng của bóng tối không thể tồn tại.

5. Hoạt Động Trong Sự Hiệp Nhất Và Khôn Ngoan Của Hội Thánh: Những trường hợp phức tạp, nặng nề cần được xử lý bởi những mục sư, trưởng lão có sự trưởng thành thuộc linh, kinh nghiệm và khôn ngoan, trong sự cầu nguyện chung và hỗ trợ của Hội thánh (Gia-cơ 5:14). Tránh tư tưởng “bí quyết cá nhân” hay “chuyên gia độc lập”.

Kết Luận

Chức vụ giải cứu, theo nghĩa Kinh Thánh nhất, không phải là một chức vụ tách biệt, chuyên về nghi thức trừ tà. Đó chính là chức vụ rao giảng Phúc Âm của Nước Đức Chúa Trời một cách trọn vẹn, công bố và thi hành uy quyền của Đấng Christ trên mọi quyền lực của kẻ thù, vì sự giải phóng toàn diện cho con người: linh hồn, tâm trí và thể xác. Sự giải cứu thực sự và lâu dài chỉ được tìm thấy trong mối liên hệ sống động với Chúa Giê-xu Christ, dưới sự dẫn dắt của Lời Ngài và Đức Thánh Linh.

Hãy sống như con cái của sự sáng, không ngừng nghiên cứu Lời Chúa để có sự hiểu biết chính xác, tránh cả sự ngây thơ lẫn sự cuồng tín. Hãy nhớ rằng, “Đấng ở trong các con là lớn hơn kẻ ở trong thế gian” (1 Giăng 4:4). Uy quyền giải cứu vĩ đại nhất đã được bày tỏ trên thập tự giá, nơi Chúa Giê-xu Christ đã giải phóng chúng ta khỏi tội lỗi và sự chết, và uy quyền ấy tiếp tục hành động trong Hội Thánh Ngài cho đến ngày Ngài trở lại.