Chẳng Quên Các Ân Huệ Chúa - Phương Pháp Thực Hành Từ Thi Thiên 103
Trong hành trình đức tin, một trong những thách thức lớn nhất của Cơ Đốc nhân không phải là đối mặt với nghịch cảnh, mà chính là sự lãng quên thuộc linh. Chúng ta dễ dàng bị cuốn vào những lo toan, đau khổ, hay ngay cả những phước hạnh trần gian mà quên đi nguồn cội của mọi điều tốt lành. Giữa bối cảnh đó, lời kêu gọi của Vua Đa-vít trong Thi thiên 103:2 vang lên như một hồi chuông cảnh tỉnh: “Hỡi linh hồn ta, khá ngợi khen Đức Giê-hô-va, chớ quên các ân huệ của Ngài.” Nhưng làm thế nào để thực sự “chẳng quên”? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân đoạn Kinh Thánh, khám phá ý nghĩa nguyên thủy của từ “ân huệ” và đưa ra những phương pháp thực hành cụ thể, dựa trên nền tảng Kinh Thánh, để giúp tín hữu biến sự ghi nhớ này thành một kỷ luật tâm linh sống động.
I. Bối Cảnh Và Giải Nghĩa Thi Thiên 103:2
Thi Thiên 103 là một bài ca cá nhân đầy cảm xúc của Đa-vít, nhưng đồng thời cũng mời gọi toàn thể dân sự Đức Chúa Trời cùng tham gia. Câu 2 đóng vai trò như một lời tự nhắc nhở đầy chủ đích. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, cụm từ “chớ quên” xuất phát từ từ “al-tishkach” (אַל־תִּשְׁכָּח), một mệnh lệnh phủ định mạnh mẽ, hàm ý một hành động có chủ ý, một sự lựa chọn chống lại khuynh hướng tự nhiên là lãng quên. “Ân huệ” ở đây là từ “gemul” (גְּמוּל), có thể dịch là “sự đối đãi”, “phần thưởng”, hay “việc làm tốt”. Nó không chỉ nói đến những món quà vật chất đơn lẻ, mà là toàn bộ cách đối xử nhân từ, đầy ân điển của Đức Giê-hô-va dành cho con dân Ngài.
Điều thú vị là Đa-vít không ra lệnh cho người khác, mà ông nói chuyện với chính linh hồn mình: “Hỡi linh hồn ta” (Heb. “naphshi” - נַפְשִׁי). Từ “nephesh” chỉ toàn bộ con người, sự sống, cảm xúc, ý chí. Điều này cho thấy việc ghi nhớ ân huệ Chúa không phải là một hoạt động thuần trí óc, mà là sự huy động toàn bộ con người: tâm trí, ý chí, và cảm xúc. Đây là một cuộc đối thoại nội tâm có chủ đích, một kỷ luật của tâm linh.
II. Khám Phá “Các Ân Huệ” Được Liệt Kê Trong Thi Thiên 103
Để không quên, trước hết chúng ta phải biết rõ mình cần nhớ điều gì. Phần còn lại của Thi thiên 103 chính là một bản liệt kê chi tiết những “ân huệ” (gemul) đó. Việc nghiên cứu từng mục này cho chúng ta một “danh sách” để chiêm nghiệm.
1. Ơn Tha Thứ và Chữa Lành (c.3): “Ngài tha thứ các tội ác ngươi, chữa lành các chứng bịnh ngươi.” Ân huệ đầu tiên và nền tảng là sự tha thứ. Tội lỗi là thứ ngăn cách chúng ta với Đức Chúa Trời. Sự tha thứ mở lại con đường thông công. Từ “chữa lành” (“rophe’eka” - רֹפְאֶ֑יךָ) không chỉ giới hạn ở bệnh tật thể xác, mà còn là sự chữa lành tâm linh, cảm xúc từ những tổn thương do tội lỗi và thế gian gây ra.
2. Ơn Cứu Chuộc và Phục Hồi (c.4): “Chuộc mạng ngươi khỏi chốn hư nát; lấy sự nhân từ và thương xót mà làm mão triều đội cho ngươi.” Ngài không chỉ tha thứ mà còn cứu chúng ta khỏi quyền lực của sự hủy diệt (Heb. “shachat” - שַׁחַת). Và trên hết, Ngài phục hồi phẩm giá cho chúng ta. Hình ảnh “mão triều” biểu thị vinh dự, địa vị hoàng gia. Dù chúng ta là tội nhân, trong Đấng Christ, chúng ta được khoác lên mình sự nhân từ (“chesed” - חֶסֶד, ân điển giao ước) và sự thương xót (“rachamim” - רַחֲמִים, lòng trắc ẩn sâu thẳm) của Chúa.
3. Ơn Bão Hòa và Đổi Mới (c.5): “Ngài cho miệng ngươi được thỏa các vật ngon, đến đỗi tuổi trẻ ngươi được trở lại như của chim phụng hoàng.” Ân huệ này nói đến sự thỏa mãn thuộc linh (“vật ngon”) và sự đổi mới sức sống. Hình ảnh “chim phụng hoàng” (hoặc đại bàng) trong văn hóa Do Thái tượng trưng cho sức mạnh và sự tái tạo (Ê-sai 40:31). Ân huệ Chúa không chỉ cứu ta khỏi điều xấu, mà còn ban cho một sức sống mới, trẻ trung và mạnh mẽ.
4. Bản Tính Công Bình và Nhân Từ Của Ngài (c.6-14): Đây là phần giải thích nền tảng cho các ân huệ cá nhân: Chúa hành động vì Ngài là Đấng công bình, bênh vực người bị áp bức (c.6), và vì Ngài biết rõ bản chất yếu đuối của chúng ta (c.14 - “Vì Ngài biết chúng ta nắn nên bởi giống gì; Ngài nhớ lại rằng chúng ta bằng bụi đất”). Lòng nhân từ (“chesed”) của Ngài lớn lao vô cùng (c.11) và sự tha thứ của Ngài dành cho những kẻ kính sợ Ngài là trọn vẹn (c.12).
5. Sự Sống Và Cơ Nghiệp Đời Đời (c.15-19): Ân huệ Chúa vượt trên cả thời gian và sự phù vân của đời người. Trong khi đời người mong manh như cỏ, “sự nhân từ của Đức Giê-hô-va hằng có đời đời” (c.17) trên những kẻ kính sợ Ngài. Đây là ân huệ tối hậu: mối quan hệ với Đấng Hằng Hữu và cơ nghiệp trong giao ước đời đời của Ngài.
III. Những Phương Pháp Thực Hành Để “Chẳng Quên”
Từ việc hiểu biết các ân huệ, chúng ta chuyển sang thực hành. Làm sao để biến sự ghi nhớ từ một ý tưởng thành một thực tại sống động? Kinh Thánh cung cấp cho chúng ta nhiều mô hình.
1. Kỷ Luật Ghi Chép Và Suy Ngẫm (Journaling & Meditation): Người Ít-ra-en được truyền phải “cẩn thận giữ lấy mình, e các ngươi quên những điều mắt mình đã thấy… hãy dạy nó cho con cháu mình” (Phục truyền 4:9). Việc ghi chép lại những lời cầu nguyện được nhậm, những sự can thiệp của Chúa trong đời sống là một cách “dựng bia” thuộc linh. Hãy dành thời gian mỗi ngày, như Đa-vít, đối thoại với linh hồn mình và ghi lại ít nhất một ân huệ cụ thể. Suy ngẫm (Heb. “hagah” - הָגָה) về Luật pháp Chúa “ngày và đêm” (Thi thiên 1:2) chính là để những lẽ thật về ân điển Ngài thấm đẫm vào tâm trí.
2. Thực Hành Lời Tạ Ơn Và Ca Ngợi Mỗi Ngày: Lời tạ ơn là vũ khí chống lại sự lãng quên. Sứ đồ Phao-lô khuyên: “Hãy cảm tạ Đức Chúa Trời trong mọi sự” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:18). Hãy biến lời tạ ơn thành phản ứng đầu tiên khi nhận được điều tốt, và cả trong lúc khó khăn (biết ơn vì sự hiện diện của Chúa). Thi thiên 103 chính là một bài ca ngợi. Hát ngợi khen, dù trong nhà thờ hay riêng tư, giúp chân lý về ân huệ Chúa đi từ trí óc xuống con tim.
3. Kể Lại Câu Chuyện Cứu Rỗi Cá Nhân Và Tập Thể: Mỗi lần dân Y-sơ-ra-ên dự Lễ Vượt Qua, họ kể lại cho con cháu nghe câu chuyện xuất hành (Xuất Ê-díp-tô Ký 13:8). Là Cơ Đốc nhân, “câu chuyện Vượt Qua” của chúng ta là sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu Christ. Hãy thường xuyên tự nhắc mình và chia sẻ với người khác về hành trình Chúa đã đưa bạn ra khỏi vương quốc tối tăm, tha thứ tội lỗi bạn, và ban cho bạn sự sống mới (Cô-lô-se 1:13-14). Việc làm chứng không chỉ cho người khác, mà còn củng cố đức tin cho chính mình.
4. Sử Dụng Các Biểu Tượng Và Nghi Lễ Ghi Nhớ (Sacraments & Symbols): Chính Chúa Giê-xu đã lập nên các thánh lễ như những “bia ký thuộc linh”. Lễ Tiệc Thánh: “Hãy làm điều này để nhớ ta” (Lu-ca 22:19). Mỗi lần bẻ bánh, uống chén, chúng ta nhớ đến thân thể bị vỡ ra và huyết đổ ra của Ngài – ân huệ tối thượng. Phép Báp-tem là hình ảnh nhắc chúng ta về sự chết, chôn, và sống lại với Đấng Christ (Rô-ma 6:3-4). Ngay cả những biểu tượng đơn giản trong đời sống (một câu Kinh Thánh trên bàn làm việc, một bài hát) cũng có thể trở thành công cụ nhắc nhở hữu hiệu.
5. Sống Trong Cộng Đồng Ghi Nhớ (Community of Remembrance): Chúng ta dễ quên khi sống cô lập. Hội Thánh tồn tại một phần là để cùng nhau nhớ lại. “Chớ bỏ sự nhóm lại như mấy kẻ quen làm” (Hê-bơ-rơ 10:25). Khi cùng nhau thờ phượng, học Lời Chúa, chia sẻ chứng nghiệm, chúng ta nhắc nhở lẫn nhau về những ân huệ Chúa. Lời chứng của anh chị em có thể khơi dậy ký ức về ơn Chúa trong đời sống chính mình.
IV. Ứng Dụng Trong Đời Sống Hằng Ngày Và Khi Gặp Khó Khăn
Việc “chẳng quên” có sức mạnh biến đổi cách chúng ta đối diện với cuộc sống.
- Khi lo lắng: Thay vì tập trung vào vấn đề, hãy chủ động nhớ lại những lần Chúa đã giải cứu, cung ứng trong quá khứ. Điều này xây dựng đức tin rằng Ngài sẽ tiếp tục tín trung (Ca thương 3:21-23).
- Khi phạm tội và chán nản: Hãy nhớ ngay đến ân huệ tha thứ đầu tiên trong Thi thiên 103:3. Sự ăn nần thật không đến từ việc dằn vặt bản thân, mà từ việc nhìn lên thập tự giá, nơi hình phạt đã được Ngài gánh chịu trọn vẹn.
- Khi thành công: Đây là lúc dễ quên Chúa nhất (Phục truyền 8:10-14). Hãy chủ ý quy mọi vinh quang về cho Ngài, nhận biết rằng mọi tài năng, cơ hội đều là ân huệ.
- Trong các mối quan hệ: Nhớ rằng mình đã được tha thứ bởi ân huệ khôn lường, sẽ giúp chúng ta dễ dàng tha thứ và thể hiện lòng nhân từ với người khác (Ma-thi-ơ 18:21-35).
Kết Luận: Từ Sự Ghi Nhớ Đến Sự Thờ Phượng
Lời kêu gọi “chớ quên các ân huệ của Ngài” cuối cùng không dẫn chúng ta đến một danh sách các bổn phận, mà dẫn đến sự thờ phượng. Toàn bộ Thi thiên 103 kết thúc bằng lời kêu gọi mọi thọ tạo: “Hỡi các thiên sứ… các đạo binh… các công việc Ngài… khá ngợi khen Đức Giê-hô-va!” (c.20-22). Khi chúng ta chủ động ghi nhớ, liệt kê, và suy ngẫm về từng ân huệ – từ ơn tha tội lớn lao đến sự chăm sóc nhỏ nhặt hằng ngày – lòng chúng ta tự nhiên trào dâng sự cảm tạ và ngợi khen. Sự ghi nhớ này bảo vệ chúng ta khỏi chủ nghĩa duy ngã, đức tin nguội lạnh, và sự nghi ngờ. Nó neo linh hồn chúng ta vào Lẽ Thật về bản tính nhân từ, thương xót và thành tín của Đức Chúa Trời.
Hôm nay, hãy bắt đầu bằng lời cầu nguyện đơn giản: “Hỡi linh hồn ta, hãy tỉnh thức và nhớ lại. Hãy nhớ Ngài đã tha thứ cho ta. Hãy nhớ Ngài đã chuộc ta. Hãy nhớ Ngài đang làm mới sức sống ta. Hỡi linh hồn ta, CHỚ QUÊN!” Và từ sự ghi nhớ đó, hãy cất tiếng ngợi khen Đức Giê-hô-va.