Rô-ma 2:7 có dạy về sự cứu rỗi bởi việc làm không?

Trong hành trình tìm hiểu Lẽ Thật cứu rỗi, Rô-ma 2:7 thường trở thành một phân đoạn gây nhiều thắc mắc và thậm chí hiểu lầm: "Ngài sẽ ban sự sống đời đời cho những kẻ bền lòng làm lành, tìm kiếm sự vinh hiển, tôn trọng, và bất diệt" (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Thoạt đọc, câu Kinh Thánh này dường như đưa ra một tiêu chuẩn để được sự sống đời đời dựa trên việc "bền lòng làm lành". Liệu điều này có mâu thuẫn với giáo lý nền tảng của Tin Lành về sự cứu rỗi bởi ân điển duy nhất qua đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ (Ê-phê-sô 2:8-9)? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ phân tích bối cảnh, ngôn ngữ gốc và thần học của sứ đồ Phao-lô để làm sáng tỏ ý nghĩa thực sự của Rô-ma 2:7.

Để hiểu bất kỳ câu Kinh Thánh đơn lẻ nào, điều tối quan trọng là phải đặt nó trong dòng chảy của lập luận. Rô-ma 2:7 nằm trong phần lớn hơn từ Rô-ma 1:18 đến 3:20. Mục đích của Phao-lô trong phần này không phải để dạy cách thức được cứu, mà là để chứng minh nhu cầu cần được cứu của toàn thể nhân loại.

Phao-lô bắt đầu bằng việc tuyên bố về cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời đối với mọi sự không công bình (1:18). Ngài liệt kê tội lỗi kinh khủng của người ngoại (1:19-32). Sang chương 2, Phao-lô quay sang những người tự cho mình là đạo đức – có thể là người Do Thái hoặc những người ngoại có đạo đức – những người "đoán xét kẻ khác" (2:1). Lập luận của ông là: Bạn đoán xét người khác, nhưng bạn có làm những điều tương tự không? Ông nhấn mạnh rằng Đức Chúa Trời "sẽ báo ứng cho mỗi người tùy theo việc họ làm" (2:6). Đây không phải là một tuyên bố về phương cách cứu rỗi, mà là một tuyên bố về nguyên tắc phán xét công bình của Đức Chúa Trời. Ngài hoàn toàn công bình khi thưởng cho sự công bình và trừng phạt sự gian ác.

Vậy, Rô-ma 2:6-7 đưa ra một nguyên tắc lý tưởng: Nếu một người nào đó thật sự "bền lòng làm lành", người ấy sẽ nhận được sự sống đời đời. Nhưng vấn đề then chốt được Phao-lô hé lộ ngay sau đó: "Nhưng có phần thưởng gì cho những kẻ... bội nghịch và không vâng phục lẽ thật...? Thì là sự buồn rầu và khốn khó cho linh hồn của mọi người làm ác" (2:8-9). Và quan trọng hơn, ông kết luận phần lập luận này trong Rô-ma 3:9-20 với lời tuyên bố chắc nịch: "Vả, chúng ta đã tỏ ra rằng mọi người, cả người Giu-đa lẫn người Gờ-réc, đều phục dưới quyền tội lỗi" (3:9), và "bởi việc làm theo luật pháp, không người nào được xưng công bình trước mặt Ngài" (3:20).

Chúng ta hãy đi sâu vào ngôn ngữ gốc để hiểu rõ hơn từ ngữ Phao-lô sử dụng:

• "Bền lòng" (ὑπομονή - hupomonē): Từ này không chỉ đơn giản là "kiên nhẫn" thụ động. Nó mang nghĩa "sự kiên trì, sự chịu đựng bền bỉ, sự ở lại dưới áp lực". Nó diễn tả một sự trung tín liên tục, một lòng trung thành được thử thách qua thời gian.
• "Làm lành" (ἔργου ἀγαθοῦ - ergou agathou): "Việc làm tốt lành". Ở đây sử dụng danh từ số ít, có thể ám chỉ đến một đời sống, một chuỗi hành động nhất quán hướng về điều thiện.
• "Tìm kiếm" (ζητέω - zēteō): Hành động tích cực, khát khao, theo đuổi.
• "Vinh hiển, tôn trọng, bất diệt": Đây là những phẩm chất thuộc về Đức Chúa Trời. Người được mô tả không tìm kiếm vinh quang cho mình, mà tìm kiếm vinh quang, danh dự và đời sống bất diệt đến từ Đức Chúa Trời.

Như vậy, câu 7 mô tả hình ảnh một người có một đời sống kiên trì, bền đỗ, liên tục trong việc lành, với động lực chính là tôn vinh Đức Chúa Trời và mong muốn sự vĩnh cửu thuộc linh. Đây là một bức tranh hoàn hảo. Nhưng Phao-lô có đang nói rằng có những người như vậy thật không? Hoàn toàn không. Ông đang thiết lập một tiêu chuẩn tuyệt đối của sự công bình mà qua đó, mọi người sẽ bị phán xét. Mục đích là để cho thấy không ai có thể đạt được tiêu chuẩn đó.

Chính trong bối cảnh "không một người nào công bình" này, Phao-lô mới giới thiệu giải pháp của Đức Chúa Trời: Sự xưng công bình bởi ân điển, qua đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ (Rô-ma 3:21-26). Đây là trọng tâm của thư Rô-ma và của cả đạo Tin Lành.

"Vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời, và họ nhờ ân điển Ngài mà được xưng công bình nhưng không, bởi sự chuộc tội đã làm trọn trong Đức Chúa Jêsus Christ" (Rô-ma 3:23-24).

Phao-lô phân biệt rõ ràng giữa "công việc của luật pháp" (những điều con người cố gắng làm để được công bình) và "đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ". Ông khẳng định: "Vì chúng ta kể rằng người ta được xưng công bình bởi đức tin, chứ không phải bởi việc làm theo luật pháp" (Rô-ma 3:28). Nếu Rô-ma 2:7 dạy về sự cứu rỗi bởi việc làm, thì nó sẽ mâu thuẫn trực tiếp và phá hủy toàn bộ lập luận của Phao-lô từ chương 3 trở đi.

Vậy, tại sao Phao-lô lại đề cập đến "việc làm" và "sự bền lòng làm lành"? Ông làm điều đó để:

1. Xác lập tính công bình tuyệt đối của Đức Chúa Trời: Ngài thưởng phạt công minh.
2. Phá đổ sự tự công bình của con người: Đặc biệt là của người Do Thái cậy nơi luật pháp (Rô-ma 2:17-24).
3. Dẫn dắt độc giả đến kết luận về sự vô vọng của con người: Để họ thấy mình đang bị kết tội và cần một Đấng Cứu Chuộc.

Sau khi đã khẳng định sự cứu rỗi không đến bởi việc làm, chúng ta phải trả lời câu hỏi: Vậy việc lành có ý nghĩa gì? Kinh Thánh dạy rõ ràng rằng việc lành là kết quả tất yếu và bằng chứng sống động của đức tin chân thật. Chúng ta không được cứu nhờ việc lành, nhưng được cứu để làm việc lành.

"Vì ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình. Vì chúng ta là việc Ngài làm ra, được tạo dựng trong Đấng Christ Jêsus để làm việc lành mà Đức Chúa Trời đã sắm sẵn trước cho chúng ta làm theo." (Ê-phê-sô 2:8-10).

Đức tin cứu rỗi nơi Chúa Giê-xu là một đức tin sống động, được bày tỏ qua tình yêu (Ga-la-ti 5:6). Gia-cơ gọi đức tin không có việc làm là "đức tin chết" (Gia-cơ 2:17, 26). Việc lành mà một Cơ Đốc nhân thực hiện là hoa trái của Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23), là sự đáp ứng với tình yêu và ân điển đã nhận được. Sự "bền lòng làm lành" trong Rô-ma 2:7 thực sự là mô tả về đời sống của một người đã được Đấng Christ biến đổi, được Thánh Linh cảm động và năng lực. Nhưng nguồn gốc và động lực của sự kiên trì đó không đến từ nỗ lực tự cứu của con người, mà từ ân điển của Đức Chúa Trời tuôn đổ trong lòng họ.

Hiểu đúng Rô-ma 2:7 mang lại nhiều ứng dụng quý báu cho đời sống đức tin:

1. Tránh Bẫy của Chủ Nghĩa Tự Công Bình: Chúng ta phải luôn cảnh giác, không rơi vào thái độ của người Pha-ri-si, cậy nơi sự làm lành, giữ đạo hình thức của mình để nghĩ rằng mình đủ tốt với Đức Chúa Trời. Mọi sự vinh hiển phải quy về Chúa.
2. Sống Với Lòng Biết Ơn Và Khiêm Nhường: Hiểu rằng sự cứu rỗi là ân điển nhưng không, chúng ta sống với tấm lòng biết ơn sâu sắc. Sự kiên trì trong đời sống đạo không phải là gánh nặng để "giữ ơn", mà là đáp ứng tình yêu.
3. Theo Đuổi Sự Thánh Khiết Với Năng Lực Của Thánh Linh: "Bền lòng làm lành" trở thành mục tiêu của chúng ta, không phải như một phương tiện để được cứu, mà như một sự vâng lời và làm vinh hiển Cha trên trời (Ma-thi-ơ 5:16). Chúng ta làm điều đó bằng cách "ở trong Ngài" và nhờ cậy năng lực của Thánh Linh (Giăng 15:5, Ga-la-ti 5:16).
4. Rao Giảng Phúc Âm Trọn Vẹn: Khi chia sẻ Phúc Âm, chúng ta cần trình bày cả sự công bình thánh khiết của Đức Chúa Trời (như Rô-ma 1-2 mô tả) lẫn ân điển cứu chuộc dồi dào của Ngài trong Đấng Christ (như Rô-ma 3-5 công bố). Con người cần thấy mình thật sự hư mất trước khi trân quý Đấng Cứu Chuộc.

Rô-ma 2:7 không dạy về sự cứu rỗi bởi việc làm. Thay vào đó, nó là một mảnh ghép quan trọng trong bức tranh lớn mà Phao-lô vẽ lên để chứng minh một sự thật nghiêm trọng: tất cả mọi người – dù ngoại hay Do Thái, dù có đạo đức hay trụy lạc – đều không đạt được tiêu chuẩn công bình hoàn hảo của Đức Chúa Trời và đang đối diện với cơn thịnh nộ của Ngài. Câu Kinh Thánh này, khi được đọc trong toàn bộ bối cảnh của thư Rô-ma, thực sự dẫn chúng ta thẳng đến chân lý vĩ đại của Rô-ma 3:23-24: Vì tất cả đều phạm tội, nên tất cả đều cần được xưng công bình cách nhưng không bởi ân điển, nhờ sự chuộc tội trong Đức Chúa Jêsus Christ.

Sự "bền lòng làm lành" mà chúng ta, những người đã tin nhận Đấng Christ, theo đuổi, là hoa trái của đức tin sống động, là đời sống mới được Thánh Linh dẫn dắt. Hãy sống và phục vụ với lòng biết ơn, không phải với nỗi sợ hãi, biết rằng nền tảng đời đời của chúng ta đã được đặt vững chắc trên hòn đá là Chúa Giê-xu Christ, chứ không trên cát của những việc làm bất toàn của chính mình.