Tại sao Đức Chúa Trời là Đức Chúa Trời ghen tương?

Trong hành trình tìm hiểu bản tính của Đức Chúa Trời, một trong những thuộc tính có thể khiến con người chúng ta ngần ngại, thậm chí hiểu lầm, chính là việc Kinh Thánh nhiều lần mô tả Ngài là “Đức Chúa Trời ghen tương” (hay “Đức Chúa Trời kỵ tà”). Đối với tâm trí hữu hạn và tội lỗi của chúng ta, từ “ghen tương” thường gắn liền với sự ích kỷ, nhỏ nhen, nghi ngờ và chiếm hữu tiêu cực. Tuy nhiên, khi áp dụng cho Đấng Tạo Hóa Thánh Khiết, khái niệm này mang một chiều sâu thần học và mặc khải vô cùng quan trọng, phản ánh tình yêu nồng cháy và cam kết trọn vẹn của Ngài trong mối quan hệ giao ước với dân sự Ngài. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá ý nghĩa Kinh Thánh của “sự ghen tương thánh khiết”, bối cảnh giao ước của nó, và những ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin của Cơ Đốc nhân ngày nay.

Trước hết, chúng ta phải phân biệt rõ ràng giữa hai khái niệm. Trong tiếng Việt, “ghen tương” (hay “kỵ tà”) trong Kinh Thánh dịch từ:

- **Tiếng Hê-bơ-rơ (Cựu Ước):** **“Qanna”** (קַנָּא). Từ này xuất phát từ gốc “qin'ah”, mang ý nghĩa “sốt sắng”, “nhiệt thành”, “đòi hỏi sự trung tín tuyệt đối”. Nó không phải là sự ghen tị vì thiếu thốn (envy), mà là sự nhiệt thành bảo vệ một mối quan hệ độc nhất, thiêng liêng.

- **Tiếng Hy Lạp (Tân Ước):** **“Zēlos”** (ζῆλος). Từ này cũng có nghĩa là “lòng sốt sắng”, “sự nhiệt thành”. Trong bối cảnh tích cực, nó là sự nhiệt tâm cho điều tốt (Rô-ma 10:2).

Sự ghen tương của Đức Chúa Trời, do đó, là **thuộc tính thánh khiết và công bình của Ngài, đòi hỏi và bảo vệ sự trung tín tuyệt đối, sự thờ phượng độc tôn và tình yêu không chia sẻ từ phía dân sự Ngài trong mối quan hệ giao ước.** Nó là hệ quả tất yếu của tình yêu tuyệt đối và thánh khiết của Ngài. Giống như trong hôn nhân, người chồng yêu vợ mình sẽ có lòng sốt sắng (ghen tương) đối với sự chung thủy của vợ; đó không phải là tội lỗi, mà là biểu hiện của tình yêu và cam kết. Đức Chúa Trời là Đấng tạo dựng nên chúng ta và cứu chuộc chúng ta, Ngài có mọi quyền đòi hỏi sự thờ phượng trọn vẹn.

“Ngươi chớ quì lạy trước các thần đó, và chớ hầu việc chúng nó; vì ta là Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi, tức là Đức Chúa Trời kỵ tà [‘El Qanna’], hễ ai ghét ta, ta nhân tội tổ phụ phạt lại con cháu đến ba bốn đời.” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:5, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Sự ghen tương của Đức Chúa Trời luôn được bày tỏ trong khuôn khổ **giao ước**. Giao ước là một thỏa thuận thiêng liêng, một mối quan hệ ràng buộc giữa Đức Chúa Trời và dân sự Ngài. Giao ước Si-na-i (Xuất Ê-díp-tô Ký 19-24) là nền tảng, nơi Đức Chúa Trời tuyên bố mối quan hệ đặc biệt với Y-sơ-ra-ên: “Các ngươi sẽ làm một nước thầy tế lễ cùng ta [‘mamleket kohanim’]” (Xuất Ê-díp-tô Ký 19:6). Trong giao ước này, Ngài là Đấng giải cứu và là Vua, còn Y-sơ-ra-ên là dân sự được cứu chuộc và thuộc về Ngài.

Vì mối quan hệ này là độc nhất và độc quyền, nên bất kỳ sự thờ phượng nào khác đều bị xem là **sự ngoại tình thuộc linh**. Các tiên tri thường dùng hình ảnh hôn nhân để mô tả tội thờ hình tượng của Y-sơ-ra-ên (Ê-sai 54:5; Ê-xê-chi-ên 16; Ô-sê 2). Sự ghen tương của Đức Chúa Trời phát ra từ chỗ Ngài là “Chồng” trung tín, trong khi dân sự là “vợ” bất trung, chạy theo các “tình nhân” là thần tượng và các thế lực thế gian.

“Chớ há miệng mà kết bạn với những dân đó; chớ cưới con gái họ cho con trai mình, chớ gả con gái mình cho con trai họ… Vì người sẽ dụ con trai ngươi xa ta, đặng hầu việc các thần khác… Vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi ngự ở giữa ngươi, là Đức Chúa Trời kỵ tà [‘El Qanna’]; e khi cơn thịnh nộ của Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi nổi lên cùng ngươi, và Ngài diệt ngươi khỏi mặt đất chăng.” (Phục Truyền Luật Lệ Ký 7:3-4)

Sự ghen tương của Đức Chúa Trời được bày tỏ qua hai khía cạnh chính: **sự phán xét công bình đối với tội thờ thần tượng, và lòng sốt sắng nồng cháy để cứu chuộc và phục hồi dân sự Ngài.**

Khi dân Y-sơ-ra-ên quay lưng lại với giao ước, sự ghen tương của Đức Chúa Trời biểu lộ như một ngọn lửa tiêu diệt tội lỗi. Đây không phải là sự giận dữ bất chợt hay bạo lực vô cớ, mà là **phản ứng thánh khiết và công bình** trước sự phản bội có chủ ý.

- **Sự kiện con bò vàng (Xuất Ê-díp-tô Ký 32):** Ngay sau khi nhận Mười Điều Răn, dân sự đã đúc bò con bằng vàng để thờ. Đức Chúa Trời phán với Môi-se: “Ta đã xem thấy dân nầy, nầy là một dân cứng cổ. Vậy, bây giờ hãy để mặc ta, hầu cho cơn thạnh nộ ta nổi lên cùng chúng nó, và ta sẽ tiêu diệt đi…” (câu 9-10). Sự ghen tương của Ngài ở đây là phản ứng trước sự bội ước nghiêm trọng.

- **Lời cảnh báo qua các tiên tri:** Các tiên tri như Ê-li đã đối đầu quyết liệt với sự thờ thần Ba-anh (1 Các Vua 18). Sự ghen tương của Đức Chúa Trời thúc giục các tiên tri kêu gọi dân sự trở lại.

“Vì Đức Giê-hô-va, Đấng ngự tại Si-ôn, là Đấng kỵ tà [Qanna’] và báo thù, chính Ngài sẽ báo thù các đối thù Ngài; Ngài nổi giận mà trách phạt kẻ thù nghịch mình.” (Na-hum 1:2)

Đây là khía cạnh đẹp đẽ và đầy hy vọng. Sự ghen tương của Đức Chúa Trời không chỉ nhằm trừng phạt, mà **nhằm giành lại, thanh tẩy và phục hồi** những gì thuộc về Ngài. Ngài sốt sắng vì phần rỗi của dân sự.

- **Lời hứa phục hưng:** Sau những lời cảnh cáo, Đức Chúa Trời luôn bày tỏ lòng thương xót. Xa-cha-ri 8:2 chép: “Đức Giê-hô-va vạn quân phán như vầy: Ta nổi ghen vì Si-ôn, nổi ghen lớn mà vì nó nổi thạnh nộ.”

- **Sự nhập thể của Chúa Giê-xu:** Đỉnh cao của sự ghen tương cứu chuộc được bày tỏ trong Chúa Giê-xu Christ. Sự nhiệt thành của Ngài cho nhà Đức Chúa Trời đã thúc giục Ngài đuổi những kẻ buôn bán ra khỏi đền thờ (Giăng 2:17, trích Thi thiên 69:9: “Sự sốt sắng [zēlos] về nhà Chúa thiêu đốt tôi”). Sự ghen tương của Chúa Cha đối với vinh quang Ngài và sự cứu rỗi nhân loại đã khiến Ngài sai Con Một đến, chịu chết thay để cướp chúng ta khỏi quyền lực của tội lỗi và Sa-tan.

“Vì Con người đã đến tìm và cứu kẻ bị mất.” (Lu-ca 19:10)

Sự ghen tương của Đức Chúa Trời không phải là một giáo lý xa vời, mà có **ứng dụng mạnh mẽ và thiết thực** cho mỗi Cơ Đốc nhân trong giao ước mới qua huyết Chúa Giê-xu.

Chúa Giê-xu tuyên bố điều răn lớn nhất là: “Ngươi phải hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn, hết sức mà kính mến Chúa là Đức Chúa Trời ngươi” (Mác 12:30). Đức Chúa Trời ghen tương đòi hỏi một **tình yêu không chia sẻ**. Chúng ta cần tự hỏi:

- Điều gì đang chiếm vị trí ưu tiên trong đời sống tôi, cạnh tranh với Chúa? (Công việc, danh vọng, tiền bạc, mối quan hệ, sở thích cá nhân?). - Tôi có đang “thờ hình tượng” hiện đại không? (Hình tượng của cải, hình tượng bản ngã, hình tượng gia đình…). - Lòng tôi có hoàn toàn hướng về Chúa như là nguồn vui thỏa và ý nghĩa duy nhất không?

Trong thời Tân Ước, sứ đồ Phao-lô cảnh báo rõ ràng: “Hỡi kẻ rất yêu dấu của tôi, hãy tránh khỏi sự thờ hình tượng” (1 Cô-rinh-tô 10:14). Sự ghen tương của Đức Chúa Trời nhắc chúng ta rằng **không có sự thỏa hiệp** trong việc thờ phượng. Chúng ta không thể vừa thờ Chúa, vừa “ngồi đồng” với những giá trị và thần tượng của thế gian (2 Cô-rinh-tô 6:16-18).

Biết rằng Đức Chúa Trời là Đấng ghen tương mang lại cho chúng ta **sự an toàn và bảo đảm sâu sắc**. Ngài không thờ ơ hay lãnh đạm với chúng ta. Giống như người chồng yêu vợ mình sốt sắng bảo vệ hôn nhân, Chúa cũng sốt sắng bảo vệ mối tương giao với chúng ta. Ngài sẽ hành động, sửa dạy và dẫn dắt để giữ chúng ta ở trong Ngài. Sự ghen tương của Ngài là bằng chứng rằng chúng ta thực sự thuộc về Ngài.

“Vì Chúa sửa phạt kẻ Ngài yêu, Hễ ai mà Ngài nhận làm con, thì cho roi cho vọt.” (Hê-bơ-rơ 12:6)

Lời kêu gọi “Hãy nên thánh, vì ta là thánh” (1 Phi-e-rơ 1:16) gắn liền với bản tính ghen tương của Đức Chúa Trời. Vì Ngài là thánh và đòi hỏi sự thờ phượng độc tôn, nên dân sự Ngài phải được tách biệt khỏi ô uế để thuộc trọn về Ngài. Sự ghen tương của Chúa thúc đẩy chúng ta **từ bỏ mọi điều ô uế của xác thịt và thế gian**, để sống đẹp lòng Ngài.

Chúa Giê-xu Phục Sinh là Đấng “như thể ghen tương” vẫn hành động trong Hội Thánh Ngài. Những bức thư gửi cho bảy Hội Thánh trong Khải Huyền 2-3 cho thấy Ngài phán xét, cảnh cáo và kêu gọi Hội Thánh ăn năn khỏi sự thỏa hiệp. Là thân thể Ngài, chúng ta cũng được kêu gọi có **lòng sốt sắng (zēlos) cho sự thuần khiết của Tin Lành và cho các linh hồn**. Chúng ta rao giảng Đấng Christ vì biết rằng “Đức Chúa Trời chúng ta là đám lửa hay thiêu đốt” (Hê-bơ-rơ 12:29), và ngoài Ngài không có sự cứu rỗi nào khác.

Sự ghen tương của Đức Chúa Trời không phải là một khuyết điểm hay một thuộc tính đáng sợ cần phải bào chữa, mà là **viên ngọc quý trong vương miện của tình yêu thánh khiết Ngài**. Nó xuất phát từ chính thực thể độc nhất, thánh khiết và yêu thương của Ngài. Ngài là Đấng Duy Nhất xứng đáng với mọi sự thờ phượng, vinh quang và tình yêu của chúng ta. Trong thế giới đa thần giáo và tương đối hóa ngày nay, lẽ thật về Đức Chúa Trời ghen tương là một lời tuyên bố mạnh mẽ về **uy quyền tuyệt đối và tình yêu đòi hỏi trọn vẹn** của Ngài.

Đáp ứng đúng đắn của chúng ta không phải là sợ hãi co rúm, mà là:

1. **Kính Sợ Thánh Khiết:** Nhận biết sự nghiêm trọng của tội lỗi và sự thánh khiết của Chúa.
2. **Yêu Mến Nồng Nàn:** Dâng lên Ngài tình yêu không chia sẻ, với cả tấm lòng, linh hồn, trí khôn và sức lực.
3. **Vui Mừng Thuộc Về:** Vui mừng vì chúng ta được Đấng Toàn Năng yêu thương một cách nhiệt thành và được Ngài bảo vệ trong mối quan hệ giao ước vĩnh cửu.
4. **Sống Thánh Khiết:** Từ bỏ mọi thần tượng, dọn lòng mình thành đền thờ cho Đức Thánh Linh – Đấng là chính Thần của sự sốt sắng thánh khiết (Gia-cơ 4:5).

“Hãy tận hiến mình cho Đức Chúa Trời, như những kẻ từ kẻ chết sống lại, và hãy dâng chi thể mình cho Đức Chúa Trời như là đồ dùng về sự công bình. Vậy, tội lỗi không cai trị trên thân thể hay chết của anh em nữa, đặng anh em không bị phục dưới tư dục nó.” (Rô-ma 6:13, 12)

Cuối cùng, chúng ta thấy rằng thập tự giá của Chúa Giê-xu Christ là nơi sự ghen tương thánh khiết và tình yêu thương xót gặp nhau một cách trọn vẹn nhất. Tại đó, cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời đối với tội lỗi đã đổ trên Chúa Giê-xu, và tình yêu nhiệt thành của Ngài để giành lại chúng ta đã được thỏa mãn. Vì vậy, chúng ta có thể chạy đến với Ngài bằng đức tin, không phải trong sợ hãi của tội nhân, mà trong sự an toàn của con cái được yêu thương bởi một Người Cha vừa thánh khiết vừa đầy lòng sốt sắng vì hạnh phúc đời đời của chúng ta.