Lưỡng lự" có nghĩa là gì?

Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân đều có lúc đối diện với những khoảnh khắc do dự, phân vân không biết nên bước đi theo hướng nào. Từ ngữ "lưỡng lự" mô tả chính xác trạng thái tâm lý phổ biến này. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá ý nghĩa của "lưỡng lự" dưới lăng kính ngôn ngữ học tiếng Việt, phân tích nền tảng Kinh Thánh (đặc biệt qua thư Gia-cơ), và đưa ra những ứng dụng thực tiễn để vượt qua sự lưỡng lự trong đời sống tin kính.

I. Định Nghĩa Ngôn Ngữ Học: "Lưỡng Lự" Trong Tiếng Việt

Từ "lưỡng lự" trong tiếng Việt là một từ Hán-Việt, được cấu thành từ hai yếu tố:

"Lưỡng" (兩): Có nghĩa là "hai", "đôi", "cặp".
"Lự" (慮): Có nghĩa là "suy nghĩ", "lo liệu", "tính toán".

Ghép lại, "lưỡng lự" mô tả trạng thái của một người đang có hai dòng suy nghĩ, hai sự tính toán hoặc hai lựa chọn trong tâm trí, dẫn đến sự do dự, không thể đưa ra quyết định dứt khoát. Đó là sự phân vân giữa "nên hay không nên", "làm hay không làm", "đi theo hướng này hay hướng kia". Trong đời sống thuộc linh, sự lưỡng lự thường xuất hiện khi niềm tin của chúng ta bị giằng co giữa sự vâng phục Đức Chúa Trời và những toan tính, lo sợ, hoặc dục vọng thuộc về xác thịt.

II. Nền Tảng Kinh Thánh: Sự Lưỡng Lự Và Tấm Lòng Phân Đôi

Trong Kinh Thánh Tân Ước, đặc biệt là bản tiếng Hy Lạp nguyên thủy, khái niệm "lưỡng lự" được diễn đạt cách sống động và sâu sắc. Phân đoạn then chốt nhất nằm trong sách Gia-cơ:

"Nhưng phải lấy đức tin mà cầu xin, chớ nghi ngờ; vì kẻ hay nghi ngờ giống như sóng biển, bị gió động và đưa đi đây đi đó. Người như thế chớ nên tưởng mình lãnh được vật chi từ nơi Chúa: ấy là một người phân tâm, phàm làm việc gì đều không định." (Gia-cơ 1:6-8, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Từ Hy Lạp được dịch là "phân tâm" trong câu 8 là δίψυχος (dipsychos). Từ này được cấu tạo bởi:

δῐ́ς (dis): Có nghĩa là "hai lần", "gấp đôi".
ψυχή (psychē): Có nghĩa là "linh hồn", "tâm trí", "sự sống".

Vậy, dipsychos có nghĩa đen là "có hai tâm hồn", "hai lòng" hay "tấm lòng chia đôi". Đây chính là định nghĩa thần học chính xác nhất cho sự "lưỡng lự". Một người dipsychos không chỉ đơn thuần do dự trong một quyết định, mà căn nguyên sâu xa là sự chia rẽ trong chính tấm lòng, mục đích và lòng trung thành của họ đối với Đức Chúa Trời. Họ muốn vừa theo Chúa, vừa theo thế gian; vừa tin cậy Chúa, vừa tin cậy sự khôn ngoan của bản thân; vừa cầu xin ý muốn Ngài, vừa ôm giữ ý muốn riêng.

III. Hình Ảnh Sóng Biển Và Hậu Quả Của Lưỡng Lự

Sứ đồ Gia-cơ sử dụng hình ảnh vô cùng mạnh mẽ: "kẻ hay nghi ngờ giống như sóng biển, bị gió động và đưa đi đây đi đó". Sóng biển không có chỗ đứng riêng, không có hướng đi cố định; nó hoàn toàn bị chi phối bởi ngoại lực là gió. Cũng vậy, một Cơ Đốc nhân lưỡng lự, có lòng chia đôi:

1. Không ổn định: Đời sống thuộc linh và cảm xúc bị chao đảo, dễ dàng bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh, lời nói của người khác, hoặc những lo lắng đời này.

2. Không hiệu quả: "Phàm làm việc gì đều không định" (câu 8). Sự lưỡng lự làm tê liệt khả năng hành động và phục vụ. Người đó không thể kiên trì theo đuổi một mục tiêu thuộc linh hay hoàn thành sứ mạng Chúa giao.

3. Không nhận được điều cầu xin: Đây là hậu quả nghiêm trọng nhất trong lãnh vực cầu nguyện. Đức Chúa Trời không đáp lời cầu xin bởi vì Ngài tôn trọng sự lựa chọn của con người. Một lời cầu xin xuất phát từ tấm lòng phân đôi thực chất là một sự mâu thuẫn: miệng thưa "xin ý Cha được nên", nhưng trong lòng lại sợ hãi và ôm giữ kế hoạch B. Sự lưỡng lự đó làm vô hiệu hóa đức tin – phương tiện cần thiết để tiếp nhận từ nơi Chúa (Gia-cơ 1:6-7).

IV. Gương Mặt Của Sự Lưỡng Lự Trong Kinh Thánh: Dân Y-sơ-ra-ên Trên Núi Cạt-mên

Câu chuyện của tiên tri Ê-li đối đầu với các tiên tri của thần Ba-anh trên núi Cạt-mên (I Các Vua 18) là một minh họa kinh điển cho tấm lòng lưỡng lự của cả một dân tộc.

Sau khi Đức Chúa Trời giáng lửa thiêu đốt của lễ và chứng tỏ quyền năng tối thượng, tiên tri Ê-li đã quay sang dân chúng và nói một lời quyết liệt:

"Ê-li bèn đến gần cả dân sự mà nói rằng: Các ngươi đi khấp khứa hai bên cho đến chừng nào? Nếu Gia-vê là Đức Chúa Trời, khá theo Ngài; nếu Ba-anh là Đức Chúa Trời, hãy theo hắn. Dân sự chẳng đáp một lời." (I Các Vua 18:21)

Câu hỏi của Ê-li "Các ngươi đi khấp khứa hai bên cho đến chừng nào?" chính là lời cáo trạng cho tình trạng dipsychos. Dân Y-sơ-ra-ên muốn vừa thờ phượng Gia-vê, Đức Chúa Trời chân thần, vừa tôn thờ Ba-anh, thần của sự sung túc và mùa màng theo văn hóa ngoại bang. Sự im lặng của họ biểu lộ sự lưỡng lự, phân vân sâu sắc. Họ không thể quyết định dứt khoát. Đức Chúa Trời, qua tiên tri của Ngài, đã kêu gọi họ ra khỏi tình trạng nguy hiểm này. Ngài đòi hỏi một sự lựa chọn trọn vẹn, một lòng trung thành không chia sẻ.

V. Sự Tương Phản: Đức Tin Vững Vàng Và Tấm Lòng Toàn Vẹn

Đối lập với hình ảnh người lưỡng lự là hình ảnh của người có đức tin vững vàng. Người này được Kinh Thánh mô tả:

1. Giống như người đàn ông khôn ngoan xây nhà trên vầng đá: Dù mưa sa, nước chảy, gió lay, nhà vẫn không sập, vì nền đã đặt trên đá (Ma-thi-ơ 7:24-25). Người này nghe Lời Chúa và làm theo, tức là vâng phục cách dứt khoát, không do dự.

2. Có tấm lòng toàn vẹn (trọn lành) trước mặt Đức Chúa Trời: Từ ngữ "toàn vẹn" trong tiếng Hê-bơ-rơ (תָּם tam) và Hy Lạp (τέλειος teleios) không chỉ về sự hoàn hảo không phạm tội, mà còn hàm ý sự trưởng thành, trọn vẹn, và đặc biệt là tấm lòng không chia xẻ. Đó là lòng trung thành trọn vẹn dành cho Đức Chúa Trời. Áp-ra-ham được gọi là "bạn của Đức Chúa Trời" (Gia-cơ 2:23) vì đức tin và sự vâng phục dứt khoát của ông, ngay cả khi được lệnh dâng con trai Y-sác (Sáng Thế Ký 22).

VI. Ứng Dụng Thực Tiễn: Vượt Qua Sự Lưỡng Lự Trong Đời Sống Cơ Đốc

Làm thế nào để chúng ta có thể đối diện và chiến thắng tinh thần lưỡng lự, hướng đến một đức tin vững vàng và tấm lòng toàn vẹn?

1. Nhận Biết và Xưng Nhận: Bước đầu tiên là thành thật với Chúa và với chính mình. Hãy xét lòng: Tôi có đang "đi khấp khứa hai bên" trong lĩnh vực nào không? (ví dụ: trong sự thờ phượng, quản lý tài chính, các mối quan hệ, đạo đức?). Hãy xưng nhận sự lưỡng lự đó với Chúa như một tội lỗi cần được tha thứ và thanh tẩy (I Giăng 1:9).

2. Làm Mới Tâm Trí Bằng Lời Chúa: Sự lưỡng lự thường bắt nguồn từ việc chúng ta nhìn vào hoàn cảnh hơn là nhìn vào Đấng Christ và lời hứa của Ngài. Hãy đắm mình trong Lời Chúa để biết rõ bản tính thành tín, quyền năng và ý muốn tốt lành của Ngài (Rô-ma 12:2). Sự hiểu biết này sẽ củng cố đức tin.

3. Cầu Nguyện Với Đức Tin Dứt Khoát: Khi cầu xin, hãy trao mọi sự lo lắng cho Chúa cách cụ thể (I Phi-e-rơ 5:7). Thay vì cầu nguyện với tâm thế "nếu Chúa muốn và nếu con có thể", hãy học tập cầu nguyện theo ý muốn Chúa đã bày tỏ trong Kinh Thánh, với thái độ tin quyết rằng Ngài đang lắng nghe và sẽ đáp lời cách tốt nhất (Mác 11:24).

4. Vâng Phục Trong Những Điều Nhỏ: Đức tin lớn được xây dựng từ sự vâng phục trong những quyết định nhỏ hằng ngày. Hãy tập quyết định dựa trên nguyên tắc Kinh Thánh và sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh một cách dứt khoát, dù đôi khi phải trả giá. Sự vâng phục dẫn đến sự hiểu biết và đức tin càng thêm vững mạnh (Giăng 7:17).

5. Tìm Kiếm Sự Khích Lệ Từ Hội Thánh: Đừng cô lập mình. Hãy chia sẻ những tranh chiến với những anh chị em trưởng thành trong đức tin để nhận lời khuyên, sự cầu thay và khích lệ (Hê-bơ-rơ 10:24-25).

6. Nhìn Về Phía Trước Với Sự Trông Cậy: Hãy nhớ rằng Đức Chúa Trời đang làm cho mọi sự hiệp lại làm ích cho những kẻ yêu mến Ngài (Rô-ma 8:28). Ngay cả khi quyết định dứt khoát của chúng ta dẫn đến kết quả không như ý muốn trước mắt, chúng ta vẫn có thể tin cậy rằng Chúa đang dẫn dắt và tể trị.

VII. Kết Luận: Lời Mời Gọi Về Một Tấm Lòng Đơn Sơ, Trọn Vẹn

Sự lưỡng lự, với căn nguyên là tấm lòng phân đôi (dipsychos), là một kẻ thù nguy hiểm của đời sống đức tin. Nó cướp đi sự bình an, làm tê liệt hiệu quả thuộc linh và ngăn trở những phước hạnh Chúa muốn ban. Tuy nhiên, qua sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu Christ, chúng ta không chỉ được tha tội mà còn được ban cho một tấm lòng mới (Ê-xê-chi-ên 36:26) và Thánh Linh của Ngài để giúp chúng ta sống với lòng trung thành trọn vẹn.

Chúa Giê-xu đã phán: "Chẳng ai được làm tôi hai chủ; vì sẽ ghét người nầy mà yêu người kia, hay là trọng người nầy mà khinh người kia. Các ngươi không có thể làm tôi Đức Chúa Trời lại làm tôi Ma-môn nữa." (Ma-thi-ơ 6:24). Lời tuyên bố này xóa bỏ mọi khả năng cho sự lưỡng lự. Đó là một lời mời gọi dứt khoát, rõ ràng để chúng ta chọn lựa.

Ước mong mỗi chúng ta, dưới sự soi dẫn của Lời Chúa và quyền năng của Đức Thánh Linh, sẽ ngày càng được giải thoát khỏi tinh thần lưỡng lự. Hãy hướng lòng về Chúa với một tấm lòng đơn sơ, tin cậy và trọn vẹn, như lời khuyên của sứ đồ Gia-cơ: "Hãy đến gần Đức Chúa Trời, thì Ngài sẽ đến gần anh em." (Gia-cơ 4:8a). Trong sự đến gần đó, chúng ta sẽ tìm thấy ân điển để vững lòng, mạnh mẽ và quyết định theo ý muốn trọn lành của Ngài.