Ý Nghĩa Một Cơ Đốc Nhân Là Một Sáng Tạo Mới (2 Cô-rinh-tô 5:17)
“Vậy, nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới; những sự cũ đã qua đi, nầy mọi sự đều trở nên mới.” (2 Cô-rinh-tô 5:17). Câu Kinh Thánh này là một trong những lời tuyên bố quyền năng và đầy hy vọng nhất trong Tân Ước, khẳng định bản chất căn cơ của đời sống Cơ Đốc. Nhưng “sáng tạo mới” này thực sự có ý nghĩa gì? Nó diễn ra như thế nào, và làm sao chúng ta có thể kinh nghiệm trọn vẹn thực tại này trong đời sống hằng ngày? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá ý nghĩa thần học phong phú của khái niệm này qua lăng kính của Kinh Thánh, đi sâu vào ngôn ngữ nguyên bản và các phân đoạn liên quan, để giúp chúng ta hiểu rõ hơn về ân điển biến đổi của Đức Chúa Trời.
Trước khi đi vào câu 17, chúng ta phải hiểu bối cảnh trực tiếp từ đoạn 5 của thư 2 Cô-rinh-tô. Sứ đồ Phao-lô đang thảo luận về chức vụ hòa giải và sự chết của Đấng Christ vì mọi người (câu 14-15). Ông nhấn mạnh rằng từ nay về sau, chúng ta không nên sống cho chính mình nữa, mà cho Đấng đã chết và sống lại vì chúng ta. Điều này dẫn đến một nguyên tắc thay đổi nhận thức căn bản: “Vì vậy, về phần chúng tôi, từ nay chúng tôi không theo xác thịt mà nhìn biết ai nữa; dẫu chúng tôi từng theo xác thịt mà nhìn biết Đấng Christ, song hiện nay không còn nhìn biết Ngài như vậy nữa.” (câu 16). “Nhìn biết theo xác thịt” (tiếng Hy Lạp: *kata sarka*) nghĩa là đánh giá mọi sự dựa trên tiêu chuẩn thuộc về thế gian, bề ngoài và tội lỗi. Nhưng trong Đấng Christ, cách nhìn đó đã chấm dứt. Đây là bước đệm cho lời tuyên bố long trọng ở câu 17.
Chúng ta hãy phân tích kỹ câu 17 trong nguyên bản tiếng Hy Lạp: - “Vậy, nếu ai ở trong Đấng Christ” (Ὥστε εἴ τις ἐν Χριστῷ): Cụm từ “ở trong Đấng Christ” (*en Christō*) là một thuật ngữ then chốt trong thần học của Phao-lô. Nó mô tả một mối liên hệ sống, hữu cơ và thân mật giữa tín đồ với Chúa Giê-xu Christ, tương tự như cành nho ở trong gốc nho (Giăng 15:1-8). Đây không phải là một mối quan hệ địa lý hay tưởng tượng, mà là một thực tại thuộc linh, nơi sự sống, sự chết và sự phục sinh của Đấng Christ trở thành kinh nghiệm của chính chúng ta. - “Thì người ấy là người dựng nên mới” (καινὴ κτίσις): Đây là trọng tâm của câu. Từ “dựng nên mới” là dịch từ cụm danh từ Hy Lạp kainē ktisis. Kainē không chỉ có nghĩa là “mới” về mặt thời gian (như *neos*), mà còn là “mới” về chất lượng, loại khác biệt, tươi mới và vượt trội hơn hẳn. Ktisis có nghĩa là “sáng tạo” hoặc “tạo vật”. Vậy, cụm từ này có thể dịch sát nghĩa là “một sáng tạo mới về chất” hoặc “một tạo vật thuộc loại mới”. - “Những sự cũ đã qua đi” (τὰ ἀρχαῖα παρῆλθεν): “Những sự cũ” (*ta archaia*) chỉ toàn bộ hệ thống, bản chất và hệ quả của đời sống cũ dưới quyền lực của tội lỗi và sự chết. Nó “đã qua đi” (*parēlthen*) – đây là một động từ ở thì aorist, diễn tả một hành động đã hoàn thành trong quá khứ. Trong quan điểm của Đức Chúa Trời, khi một người tin nhận Đấng Christ, sự đoán xét và quyền lực của đời sống cũ đã bị phá vỡ. - “Nầy, mọi sự đều trở nên mới” (ἰδοὺ γέγονεν καινά): “Nầy” (*idou*) là một thán từ thu hút sự chú ý. “Đều trở nên mới” (*gegonen kaina*) – động từ “trở nên” (*ginomai*) ở thì hoàn thành, nhấn mạnh một trạng thái mới đã được thiết lập và đang tiếp tục có hiệu lực. Mọi sự (*panta*) – toàn bộ con người, quan hệ, mục đích, và viễn cảnh – đều thuộc về một trật tự mới, một thực tại mới.
Khái niệm “sáng tạo mới” không đột ngột xuất hiện trong Tân Ước. Nó bắt nguồn từ lời hứa của Đức Chúa Trời trong Cựu Ước về một sự đổi mới tận căn. Tiên tri Ê-sai loan báo: “Nầy, ta sẽ dựng nên trời mới và đất mới; những sự trước sẽ chẳng còn được nhớ đến nữa” (Ê-sai 65:17, xem thêm 66:22). Đây là lời hứa về một sự phục hồi vũ trụ. Tiên tri Ê-xê-chi-ên hứa về một tấm lòng mới và thần linh mới: “Ta sẽ ban lòng mới cho các ngươi, và đặt thần mới trong các ngươi. Ta sẽ cất lòng bằng đá khỏi thịt các ngươi, và ban cho các ngươi lòng bằng thịt.” (Ê-xê-chi-ên 36:26). Tiên tri Giê-rê-mi nói về giao ước mới, với luật pháp được ghi trong lòng (Giê-rê-mi 31:31-34). Những lời hứa này được ứng nghiệm nơi Đấng Christ. Sáng tạo mới trong 2 Cô-rinh-tô 5:17 là sự khởi đầu, là “trái đầu mùa” (Rô-ma 8:23) của trời mới đất mới cuối cùng. Mỗi tín đồ trở thành một vi mô của sự phục hồi vũ trụ mà Đức Chúa Trời sẽ hoàn tất.
Trong thần học, chúng ta cần phân biệt giữa vị thế (positional) và thực tế (practical) của sự sáng tạo mới. Đây là hai mặt của một đồng tiền ân điển.
1. Vị Thế: Một Thực Tế Đã Hoàn Thành (Điều Đã Được Làm Cho Chúng Ta)
Ngay khoảnh khắc một người chân thật tin nhận Chúa Giê-xu Christ, Đức Thánh Linh tái sinh họ (Tít 3:5), và họ được đưa vào “trong Đấng Christ”. Trước mặt Đức Chúa Trời, họ trở thành một sáng tạo mới. Đây là một sự kiện pháp lý và thuộc linh đã hoàn tất. Sự đoán xét đối với tội lỗi đã được giải quyết trên thập tự giá, và họ được xưng công bình (Rô-ma 5:1). Đời sống cũ “trong A-đam” – với bản chất tội lỗi thừa hưởng và sự chết thuộc linh – đã chấm dứt về mặt vị thế. Họ được chuyển giao sang một “vương quốc” mới (Cô-lô-se 1:13). Đây là công việc của Đức Chúa Trời, không dựa trên nỗ lực hay cảm xúc của chúng ta. “Vì chúng ta là việc Ngài làm ra, đã được dựng nên trong Đấng Christ Jêsus để làm việc lành mà Đức Chúa Trời đã sắm sẵn trước cho chúng ta làm theo.” (Ê-phê-sô 2:10).
2. Thực Tế: Một Quá Trình Tiến Triển (Điều Đang Được Làm Trong Chúng Ta)
Mặc dù vị thế đã được xác lập, nhưng kinh nghiệm hằng ngày về sự mới mẻ này là một quá trình liên tục, thường được gọi là sự nên thánh. Chúng ta vẫn sống trong thân thể tạm thời, với những tập quán cũ, tư duy cũ và những chiều hướng tội lỗi. Sứ đồ Phao-lô mô tả sự căng thẳng này trong Rô-ma 7. Vì vậy, Kinh Thánh kêu gọi chúng ta: “Hãy cổi bỏ người cũ… hãy làm nên mới trong tâm chí mình, và mặc lấy người mới, tức là người đã được dựng nên giống như Đức Chúa Trời, trong sự công bình và sự thánh sạch của lẽ thật.” (Ê-phê-sô 4:22-24). Quá trình này đòi hỏi sự đầu phục hằng ngày cho Đức Thánh Linh, để Ngài “cải tạo” tâm trí chúng ta (Rô-ma 12:2).
Để hiểu cơ chế của sự sáng tạo mới, chúng ta phải quay về phân đoạn Rô-ma 6:1-11. Phao-lô giải thích rằng qua báp-têm (là biểu tượng của việc đồng chôn và đồng sống lại với Đấng Christ), “con người cũ của chúng ta đã bị đóng đinh trên thập tự giá với Ngài, hầu cho thân thể của tội lỗi bị tiêu diệt đi, và chúng ta không phục dưới tội lỗi nữa” (Rô-ma 6:6). “Con người cũ” (*ho palaios anthrōpos*) chính là bản ngã cũ, bản chất tội lỗi được thừa hưởng từ A-đam. Việc nó “bị đóng đinh” là một sự kiện đã hoàn thành (vị thế). Nhưng mục đích là “để chúng ta không còn làm tôi mọi cho tội lỗi nữa” (Rô-ma 6:6b) – đây là mục tiêu thực tế. Sau đó, chúng ta được xem mình “như đã chết đối với tội lỗi, nhưng sống cho Đức Chúa Trời trong Đấng Christ Jêsus” (câu 11). Sự sáng tạo mới, vì vậy, bắt nguồn từ sự đồng nhất với sự chết và sự phục sinh của Đấng Christ. Chúng ta không cố gắng “sửa chữa” con người cũ; thay vào đó, Đức Chúa Trời tuyên bố nó đã chết và ban cho chúng ta một sự sống hoàn toàn mới – chính sự sống phục sinh của Đấng Christ (Ga-la-ti 2:20).
Lẽ thật tuyệt vời này không chỉ dành cho học thuyết, mà phải biến đổi cách chúng ta sống. Dưới đây là một số ứng dụng thực tế:
1. Nhận Thức và Tuyên Xưng Căn Tính Mới: Trận chiến đầu tiên diễn ra trong tâm trí. Chúng ta phải tin và nhận lấy điều Đức Chúa Trời phán về mình. Mỗi ngày, hãy nhắc nhở bản thân: “Tôi là một sáng tạo mới trong Đấng Christ. Đời sống cũ đã qua. Tôi có Đấng Christ sống trong tôi.” Đừng để những thất bại, cảm giác tội lỗi hay lời nói của người khác định nghĩa bạn. Hãy để Lời Chúa định nghĩa bạn.
2. Từ Bỏ Lối Suy Nghĩ Cũ: “Những sự cũ” bao gồm những định kiến, thành kiến, tham vọng ích kỷ, nỗi sợ hãi và cách giải quyết vấn đề theo kiểu thế gian. Hãy xét lòng mình và cầu xin Chúa chỉ cho thấy những khuôn mẫu suy nghĩ nào chưa được đổi mới. Hãy để Lời Chúa rửa sạch và đổi mới tâm trí bạn (Rô-ma 12:2).
3. Bước Đi Trong Thần Linh Mới: Chúng ta không thể sống đời sống mới bằng sức riêng. Ê-phê-sô 5:18 dạy chúng ta hãy “đầy dẫy Đức Thánh Linh”. Đây là mệnh lệnh tiếp diễn – hãy luôn được đầy dẫy. Sự đầy dẫy đó thể hiện qua việc đầu phục, cầu nguyện, suy gẫm Lời Chúa và vâng theo sự dẫn dắt nhẹ nhàng của Ngài. Chính Thánh Linh là Đấng sản sinh trong chúng ta bông trái của bản tính mới: “yêu thương, vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ” (Ga-la-ti 5:22-23).
4. Sống Cho Mục Đích Mới – Chức Vụ Hòa Giải: Ngay sau câu 17, Phao-lô viết: “Mọi điều đó đến bởi Đức Chúa Trời, Ngài đã làm cho chúng ta nhờ Đấng Christ mà được hòa thuận lại với Ngài, và giao chức vụ hòa giải cho chúng ta.” (2 Cô-rinh-tô 5:18). Một sáng tạo mới không sống cho chính mình. Chúng ta được biến đổi để trở nên phương tiện của sự biến đổi cho người khác. Chức vụ của chúng ta là chia sẻ tin lành hòa giải với thế giới đang hư mất.
5. Trông Đợi Sự Biến Hóa Cuối Cùng: Sự sáng tạo mới hiện tại hướng đến một sự hoàn tất vinh hiển. “Ai nấy chúng ta đều sẽ phải bày tỏ ra trước tòa án Đấng Christ” (câu 10), không để bị hư mất, mà để nhận phần thưởng cho những việc làm trong thân thể. Và cuối cùng, chính thân thể hay hư nát của chúng ta cũng sẽ được biến hóa nên giống như thân thể vinh hiển của Ngài (Phi-líp 3:21). Điều này cho chúng ta hy vọng kiên trì giữa những đau đớn, bệnh tật và sự yếu đuối hiện tại.
“Vậy, nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới.” Lời tuyên bố này không phải là một công thức tôn giáo khô khan, mà là một tuyên ngôn sống động về quyền năng của Tin Lành. Nó khẳng định rằng ơn cứu rỗi không đơn thuần là sự tha tội, mà là sự tái tạo; không phải chỉ là sự sửa chữa, mà là sự sáng tạo lại từ bên trong. Là những Cơ đốc nhân, chúng ta không còn là những “con người cũ” đang cố gắng trở nên tốt hơn. Chúng ta là những “sáng tạo mới” – với một bản chất mới, một nguồn sự sống mới (Đấng Christ), một Chúa mới (Đức Thánh Linh), và một tương lai mới. Hãy bước đi trong sự thật này mỗi ngày, đầu phục cho Đấng đã làm nên chúng ta mới, để mọi sự trong đời sống chúng ta thật sự “trở nên mới” bởi quyền năng của Ngài.