Othniel là ai?

Trong hành trình của dân Y-sơ-ra-ên từ Đất Hứa đến thời kỳ các Quan Xét, có những nhân vật nổi lên như những tia sáng trong đêm tối thuộc linh. Một trong những tia sáng đầu tiên và quan trọng nhất đó là Othniel, vị quan xét đầu tiên được Đức Chúa Trời lập lên để giải cứu dân Ngài. Cuộc đời của ông không chỉ là một câu chuyện lịch sử, mà còn là một bản giao hưởng về đức tin, sự dũng cảm, sự vâng lời và nguyên tắc giải cứu thuộc linh của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá con người, sự nghiệp và những bài học vĩnh cửu từ Othniel.

Othniel được giới thiệu lần đầu tiên trong Giô-suê 15:17: “Ốt-ni-ên, con trai Kê-na, em trai Ca-lép, chiếm lấy thành ấy”. Danh tính của ông được xác định rõ ràng qua hai điểm mấu chốt:

• Con trai của Kê-na (Kenaz): Kê-na có thể là một nhân vật ít được biết đến, nhưng điều này cho thấy Othniel xuất thân từ một gia đình bình thường, không phải từ chi phái lãnh đạo. Điều này nhấn mạnh rằng Đức Chúa Trời có thể chọn và sử dụng bất kỳ ai sẵn lòng vâng theo Ngài.
• Em trai (hay cháu) của Ca-lép: Mối quan hệ này là then chốt. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “אָח” (’ach) có thể chỉ “anh em” hoặc “họ hàng gần”. Một số học giả cho rằng Othniel là cháu của Ca-lép (1 Sử ký 4:13). Dù sao, ông thuộc về dòng dõi của Ca-lép, người đã nổi danh với đức tin mãnh liệt khi cùng Giô-suê do thám Ca-na-an (Dân số ký 14:24). Othniel được nuôi dưỡng trong một môi trường của đức tin và lòng can đảm.

Tên của ông, Othniel (עָתְנִיאֵל / ‘Othnî’ēl), trong tiếng Hê-bơ-rơ có thể có nghĩa là “Sức mạnh của Đức Chúa Trời” hoặc “Đức Chúa Trời là sức mạnh của tôi”. Đây là một cái tên tiên tri cho sự nghiệp của ông, vì toàn bộ chiến thắng và sự lãnh đạo của ông đều bắt nguồn từ quyền năng của Đức Chúa Trời, không phải từ sức mạnh riêng.

Sự nghiệp của Othniel bắt đầu từ một lời thách thức đầy nam tính. Sau khi Ca-lép chiếm được vùng đất của người A-na-kim (những người khổng lồ), ông tuyên bố: “Ai đánh Ki-ri-át-Sê-phe và chiếm lấy nó, thì ta sẽ gả Ạc-sa, con gái ta, cho người ấy làm vợ” (Giô-suê 15:16).

Ki-ri-át-Sê-phe (có nghĩa là “Thành của Sách”) có lẽ là một thành trì kiên cố, một trung tâm tri thức hoặc tôn giáo của người Ca-na-an. Othniel, với lòng dũng cảm được thừa hưởng và đức tin được hun đúc, đã không chần chừ. Kinh Thánh ghi đơn giản: “Ốt-ni-ên, con trai Kê-na, em trai Ca-lép, chiếm lấy thành ấy” (câu 17). Hành động này cho thấy:

• Đức tin vào lời hứa: Ông tin vào lời hứa của Ca-lép và dám liều mạng để giành lấy.
• Tinh thần tiên phong: Ông không chờ đợi người khác, mà là người đầu tiên đáp lại thách thức.
• Sự khiêm nhường và tôn trọng: Dù là bà con, ông vẫn tôn trọng và đáp ứng điều kiện của Ca-lép để xứng đáng nhận phần thưởng.

Phần thưởng của ông là Ạc-sa (Achsah), người vợ khôn ngoan. Cô không chỉ là một phần thưởng thụ động, mà còn là người đồng hành sáng suốt khi cô xin cha mình thêm “các nguồn nước” (câu 18-19). Điều này cho thấy Othniel đã kết hôn với một người phụ nữ có đức tin và sự khôn ngoan, biết rằng vùng đất khô hạn cần nguồn nước để sinh tồn và phát triển. Đây là hình ảnh đẹp về một gia đình cùng nhau tìm kiếm phước hạnh thiết thực từ Chúa.

Phân đoạn quan trọng nhất về Othniel được tìm thấy trong Các Quan Xét 3:7-11. Đây là khuôn mẫu đầu tiên của chu kỳ “phạm tội – bị áp bức – kêu cầu – được giải cứu” xuyên suốt sách Các Quan Xét.

1. Tình Trạng Sa Ngã của Dân Sự (câu 7): “Dân Y-sơ-ra-ên làm điều ác trước mặt Đức Giê-hô-va, quên Giê-hô-va Đức Chúa Trời của họ…”. Tội lỗi căn bản là “quên” (שָׁכַח / shakach). Họ không mất trí nhớ, nhưng đã chối bỏ mối quan hệ giao ước, không tôn thờ và vâng lời Ngài.

2. Sự Hình Phạt Công Bằng (câu 8): “Cơn thạnh nộ của Đức Giê-hô-va nổi phừng cùng Y-sơ-ra-ên, Ngài phó chúng vào tay Cút-san-Ri-sa-tha-im, vua nước Mê-sô-bô-ta-mi…”. Vua này có tên dài và phức tạp, ám chỉ một kẻ thù xa lạ đến từ phương Bắc (Mê-sô-bô-ta-mi, nghĩa là “vùng đất giữa hai sông”). Dân Y-sơ-ra-ên bị áp bức trong 8 năm.

3. Tiếng Kêu Cầu và Sự Thương Xót (câu 9): “Dân Y-sơ-ra-ên bèn kêu la cùng Đức Giê-hô-va; Đức Giê-hô-va bèn dấy lên cho chúng một người giải cứu, là Ốt-ni-ên, con trai Kê-na, em trai Ca-lép.” Tiếng kêu cầu không nhất thiết là sự ăn năn ngay lập tức, nhưng nó thể hiện sự tuyệt vọng và quay về hướng duy nhất có thể cứu giúp. Đức Chúa Trời đáp lời bằng ân điển.

4. Người Giải Cứu Được Ban Cho (câu 9-10): Othniel được mô tả là “người giải cứu” (מוֹשִׁיעַ / môshia‘). Điều then chốt là: “Thần của Đức Giê-hô-va cảm động người” (câu 10). Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “cảm động” (הָיָה / hayah) có nghĩa là “ở trên”, “ngự trên”. Chính Đức Thánh Linh trang bị, thúc đẩy và ban năng lực cho Othniel để ông thực hiện sứ mệnh. Đây không phải là chiến thắng bằng tài năng quân sự thiên bẩm, mà bằng quyền năng siêu nhiên.

5. Chiến Thắng và Sự Bình An (câu 10-11): Othniel “xử đoán Y-sơ-ra-ên, đi ra chiến trận… tay người thắng được Cút-san-Ri-sa-tha-im.” Kết quả là: “Xứ được hòa bình trong bốn mươi năm. Đoạn, Ốt-ni-ên, con trai Kê-na, qua đời.” Con số 40 năm tượng trưng cho một thế hệ trọn vẹn được hưởng sự bình an (shalom) nhờ sự vâng lời và lãnh đạo công bình.

Cuộc đời Othniel là một ẩn dụ phong phú cho đời sống đức tin.

1. Đức Tin Hành Động – Đáp Lại Những Lời Thách Thức Thuộc Linh: Giống như Othniel đáp lại lời thách thức của Ca-lép, Chúa ngày nay cũng đặt để trước chúng ta những “thành Ki-ri-át-Sê-phe” – những mục tiêu, những trận chiến thuộc linh (thói quen tội lỗi, sự truyền giáo, phục vụ…). Phần thưởng không phải là một người vợ, mà là chính Chúa Giê-xu Christ và những phước hạnh trong Ngài (Phi-líp 3:14). Chúng ta có dũng cảm bước ra trong đức tin để chiếm lấy những lời hứa của Ngài không?

2. Nguồn Lực Thuộc Linh – Tìm Kiếm “Các Nguồn Nước”: Giống như Ạc-sa xin các nguồn nước, chúng ta cần nhận biết rằng cuộc sống thuộc linh cần được tưới mát liên tục bởi Đức Thánh Linh – “nguồn nước sự sống” (Giăng 4:14, 7:38-39). Đời sống cầu nguyện, suy gẫm Lời Chúa, và thờ phượng chính là những “suối phía trên và suối phía dưới” nuôi dưỡng chúng ta.

3. Khuôn Mẫu Giải Cứu – Từ Sa Ngã Đến Phục Hưng: Chu kỳ trong Các Quan Xét phản ánh chính đời sống nhiều tín hữu: phạm tội → cảm thấy xa cách Chúa, bị áp bức bởi gánh nặng tội lỗi → kêu cầu Chúa → kinh nghiệm sự giải cứu qua Đấng Christ. Othniel là hình bóng của Đấng Giải Cứu tối cao, Chúa Giê-xu Christ. Chúng ta bị áp bức bởi tội lỗi và sự chết (Rô-ma 6:23), nhưng khi kêu cầu Danh Ngài, Đức Thánh Linh sẽ cảm động và ban năng lực cho chúng ta để chiến thắng (Rô-ma 8:11).

4. Sự Lãnh Đạo Được Thánh Linh Xức Dầu: Othniel không phải là lãnh đạo vì tham vọng cá nhân, mà vì ông được “Thần của Đức Giê-hô-va cảm động”. Mọi sự lãnh đạo, phục vụ trong Hội Thánh phải bắt nguồn từ sự xức dầu và dẫn dắt của Đức Thánh Linh, không phải từ tài hùng biện, sự khôn khéo hay ý muốn con người (Xa-cha-ri 4:6).

5. Di Sản của Đức Tin: Othniel sống trong bóng của Ca-lép, người có đức tin vĩ đại. Nhưng ông đã tiếp nối và phát huy di sản đó. Chúng ta được kêu gọi để xây dựng trên nền tảng đức tin của những thế hệ đi trước, và truyền lại một di sản thuộc linh cho con cháu mình.

Othniel, “Sức mạnh của Đức Chúa Trời”, không phải là một anh hùng hoàn hảo, nhưng là một công cụ sẵn sàng và trung tín trong tay Đức Chúa Trời. Từ một chiến binh dũng cảm giành lấy phần thưởng, đến một vị quan xét được Thánh Linh xức dầu giải phóng cả dân tộc, cuộc đời ông chỉ ra một chân lý vĩnh cửu: Sự giải cứu thật sự đến từ Đức Chúa Trời, được ban cho những ai kêu cầu Ngài, và được thực hiện bởi quyền năng của Thánh Linh Ngài.

Ngày nay, mỗi chúng ta đều có thể trở thành một “Othniel” trong phạm vi Chúa giao. Hãy dũng cảm đối diện với những thách thức thuộc linh, khao khát những nguồn nước sự sống của Đức Thánh Linh, và để cho Ngài cảm động, xức dầu chúng ta để trở thành công cụ giải cứu và phước hạnh cho những người xung quanh. Trên hết, hãy nhìn lên Đấng Giải Cứu vĩ đại hơn Othniel, là Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã đánh bại kẻ thù lớn nhất là tội lỗi và sự chết, và ban cho chúng ta sự bình an đời đời.

“Ấy là nhờ Ngài mà chúng ta có sự dạn dĩ và lòng tin cậy đến cùng Đức Chúa Trời” (Ê-phê-sô 3:12).