Tại sao Chúa Giê-xu nhắc đến tháp Si-lô-am trong Lu-ca 13:4?

Trong hành trình chức vụ của Chúa Giê-xu, Ngài thường dùng những sự kiện thời sự, những biến cố xảy ra trong đời sống hằng ngày của dân chúng để đưa ra những bài học thuộc linh sâu sắc. Một trong những sự kiện như vậy được ghi lại trong Phúc Âm Lu-ca đoạn 13, nơi Chúa Giê-xu nhắc đến thảm kịch tháp Si-lô-am đổ xuống làm chết mười tám người. Việc nhắc đến sự kiện tưởng chừng ngẫu nhiên này không phải là một chi tiết phụ, mà là một phần then chốt trong sứ điệp mạnh mẽ của Chúa về sự ăn năn, sự phán xét và lòng thương xót của Đức Chúa Trời.

Để hiểu trọn vẹn lý do Chúa Giê-xu nhắc đến tháp Si-lô-am, chúng ta phải bắt đầu từ đầu đoạn 13. Lu-ca 13:1-3 (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925) chép:

“Cũng lúc ấy, có mấy người ở đó thuật cho Đức Chúa Jêsus nghe về việc Phi-lát giết mấy người Ga-li-lê, lấy huyết trộn lộn với của lễ họ. Đức Chúa Jêsus cất tiếng đáp rằng: Các ngươi tưởng mấy người đó vì chịu khốn nạn dường ấy, có tội lỗi trọng hơn mọi người Ga-li-lê khác sao? Ta nói cùng các ngươi, không phải; song nếu các ngươi chẳng ăn năn, thì hết thảy cũng sẽ bị hư mất như vậy.”

Một nhóm người đến kể cho Chúa Giê-xu nghe về một sự kiện chính trị - tôn giáo đẫm máu: Tổng đốc Phi-lát (Pontius Pilate) đã giết một số người Ga-li-lê đang khi họ dâng của lễ, khiến huyết họ hòa lẫn với huyết tế lễ. Sự kiện này không được sử sách ngoài Kinh Thánh ghi lại chi tiết, nhưng phù hợp với tính tàn bạo nổi tiếng của Phi-lát. Ẩn sau câu chuyện này có lẽ là thái độ của người kể: họ muốn biết quan điểm của Chúa Giê-xu, một người cũng đến từ Ga-li-lê, về hành động này. Hơn nữa, theo tư tưởng Do Thái phổ biến thời đó (dựa trên cách hiểu một chiều về sách Gióp hay Phục truyền 28), người ta thường cho rằng tai họa là hệ quả trực tiếp của tội lỗi cá nhân nghiêm trọng. Vậy, những người Ga-li-lê kia hẳn là phạm tội gì đó rất nặng nên mới bị chết thảm khốc dường ấy?

Chúa Giê-xu phá vỡ ngay lập tức lối suy nghĩ định kiến này. Ngài hỏi: “Các ngươi tưởng... họ có tội lỗi trọng hơn... sao?” (Lu-ca 13:2). Từ “tội lỗi” trong nguyên văn Hy Lạp là ἁμαρτωλοὶ (hamartōloi), nghĩa là “những kẻ có tội”, những người sai trật mục tiêu của Đức Chúa Trời. Chúa phủ nhận mối liên hệ nhân quả đơn giản giữa thảm kịch và mức độ tội lỗi. Nhưng Ngài không dừng ở việc phủ nhận; Ngài chuyển hướng sự chú ý từ những người đã chết sang những người đang sống đang nghe Ngài: “...nếu các ngươi chẳng ăn năn, thì hết thảy cũng sẽ bị hư mất như vậy” (câu 3). Động từ “ăn năn” (μετανοέω - metanoeō) có nghĩa là thay đổi tâm trí, quay đầu lại, hướng về Đức Chúa Trời. “Hư mất” (ἀπόλλυμι - apollymi) không chỉ là chết thể xác, mà là sự hủy diệt đời đời, sự phân cách khỏi Đức Chúa Trời.

Sau khi đưa ra nguyên tắc thuộc linh từ sự kiện do con người gây ra (Phi-lát), Chúa Giê-xu tiếp tục minh họa bằng một thảm kịch khác, có vẻ là tai nạn:

“Hay là mười tám người bị tháp Si-lô-am đổ xuống đè chết kia, các ngươi tưởng họ có tội nặng hơn mọi kẻ khác ở thành Giê-ru-sa-lem sao? Ta nói cùng các ngươi, không phải; song nếu các ngươi chẳng ăn năn, thì hết thảy cũng sẽ bị hư mất như vậy.” (Lu-ca 13:4-5)

Tháp Si-lô-am là một công trình gần Hồ Si-lô-am (hay Bể Si-lô-am), một địa danh quan trọng về mặt lịch sử và thần học của Giê-ru-sa-lem. Hồ này là điểm cuối của Đường hầm Ê-xê-chia (2 Các Vua 20:20; 2 Sử Ký 32:30), một kỳ công kỹ thuật dẫn nước từ Suối Ghi-hôn vào trong thành để chuẩn bị cho cuộc vây hãm của người A-si-ri. Cái tên Si-lô-am (tiếng Hê-bơ-rơ: שִׁלֹחַ - Shiloah) có nghĩa là “được sai đi” (xem Ê-sai 8:6). Chính tại nơi này, Chúa Giê-xu đã chữa lành cho người mù từ thuở sanh ra (Giăng 9:7, 11).

Việc tháp đổ, làm chết mười tám người, rất có thể là một tai nạn xây dựng hoặc sự cố kết cấu. Điều đáng chú ý là Chúa Giê-xu đặt hai sự kiện này cạnh nhau:

1. Sự kiện thứ nhất (câu 1): Thảm kịch do ác ý của con người (Phi-lát giết người).
2. Sự kiện thứ hai (câu 4): Thảm kịch do tai nạn dường như ngẫu nhiên (tháp đổ).

Bằng cách này, Chúa Giê-xu bao quát toàn bộ phạm vi của những điều bi thảm trong cuộc sống: từ sự độc ác có chủ ý đến những tai ương bất ngờ. Dù nguyên nhân là gì – sự bạo ngược của nhà cầm quyền hay một sự cố kỹ thuật – thì câu hỏi thần học mà đám đông đặt ra vẫn giống nhau: “Phải chăng những nạn nhân này tội lỗi hơn những người khác?” Và câu trả lời của Chúa Giê-xu cho cả hai trường hợp đều giống nhau một cách đanh thép: “Không phải” (οὐχί - ouchi), kèm theo lời cảnh báo về sự ăn năn để tránh sự hư mất đời đời.

Việc Chúa Giê-xu nhắc đến tháp Si-lô-am có những ý nghĩa thần học then chốt sau:

1. Bác Bỏ Thuyết “Tội Nặng – Họa Nặng”: Ngài phủ nhận triết lý đơn giản cho rằng đau khổ thể xác hay tai họa là thước đo trực tiếp cho tội lỗi cá nhân của nạn nhân. Điều này không có nghĩa là tội lỗi không dẫn đến hậu quả (Rô-ma 6:23), nhưng nó cảnh báo chống lại thái độ tự tôn, phán xét của những người đứng ngoài, những người nhìn thảm kịch của người khác và vội kết luận về địa vị thuộc linh của họ. Nó nhắc nhở chúng ta về lời Chúa phán trong Giăng 9:3 về người mù: “Đó chẳng phải vì người hay cha mẹ đã phạm tội; nhưng ấy để cho những việc Đức Chúa Trời được tỏ ra trong người”.

2. Nhấn Mạnh Tính Phổ Quát Của Tội Lỗi Và Sự Chết: Cả hai nhóm nạn nhân – những người bị Phi-lát giết và những người bị tháp đè – đều chết. Họ nhắc nhở mọi người rằng sự chết là hệ quả phổ quát của tội lỗi nguyên thủy (Rô-ma 5:12), chứ không phải là bằng chứng cho tội lỗi đặc biệt của một cá nhân. Tất cả đều ở dưới sự phán xét của sự chết.

3. Chuyển Trọng Tâm Từ “Tại Sao” Sang “Phải Làm Gì”: Thay vì sa vào những cuộc tranh luận vô bổ về nguyên nhân thần học của từng bi kịch, Chúa Giê-xu chuyển hướng đối thoại vào hành động cấp bách: Ăn năn. Thông điệp không phải là “Hãy đoán xem ai có tội”, mà là “Hãy nhìn vào chính mình và ăn năn”.

4. Cảnh Báo Về Sự Hư Mất Đời Đời: Chúa Giê-xu dùng cái chết thể xác đột ngột và bi thảm của họ như một hình ảnh minh họa cho sự hư mất đời đời còn khủng khiếp hơn. Ngài phán: “…hết thảy cũng sẽ bị hư mất như vậy”. Cái chết thể xác là lời nhắc nhở mạnh mẽ về tính mong manh của sự sống (Gia-cơ 4:14) và sự cần thiết phải được giải cứu khỏi sự đoán phạt đời đời.

5. Thể Hiện Lòng Thương Xót Và Lời Kêu Gọi Cuối Cùng: Việc Chúa nhắc đến tháp Si-lô-am không phải để gieo rắc sự sợ hãi thuần túy, mà là một biểu hiện của lòng thương xót. Ngài đang cho đám đông – và cho cả chúng ta ngày nay – một cơ hội. Những nạn nhân kia không có cơ hội để ăn năn giây phút cuối; họ đã chết đột ngột. Nhưng những người đang nghe Chúa giảng thì vẫn còn sống, vẫn còn cơ hội quay đầu. Đó là một lời kêu gọi đầy ân điển.

Sứ điệp từ tháp Si-lô-am vẫn vang vọng mạnh mẽ trong thế kỷ 21, nơi những thảm kịch từ thiên tai, tai nạn, bạo lực vẫn thường xuyên xảy ra.

1. Từ Bỏ Thái Độ Phán Xét, Tự Tôn: Khi chứng kiến tai họa xảy đến với người khác (cá nhân hoặc cộng đồng), thái độ đầu tiên của chúng ta không nên là tìm cách lý giải theo kiểu “họ gặp vậy vì họ tội lỗi”. Thay vào đó, hãy có lòng thương xót, cầu nguyện, và tìm cách giúp đỡ (Gia-cơ 2:13; Ma-thi-ơ 7:1-2). Chúng ta không biết hết câu chuyện và sự phán xét thuộc về Đức Chúa Trời.

2. Nhận Biết Sự Mong Manh Của Đời Sống Và Sự Cần Thiết Phải Luôn Sẵn Sàng: Mười tám người kia không biết rằng ngày họ đến gần tháp Si-lô-am là ngày cuối cùng của đời họ. Đời sống chúng ta cũng “như hơi nước” (Gia-cơ 4:14). Bài học từ tháp Si-lô-am thúc giục chúng ta sống mỗi ngày trong tâm thế sẵn sàng với Chúa: hòa thuận với Ngài, giữ mối tương giao chặt chẽ, và làm trọn ý muốn Ngài. Sự ăn năn không phải là một sự kiện một lần, mà là một thái độ sống thường xuyên.

3. Tập Trung Vào Trách Nhiệm Cá Nhân Thuộc Linh: Thay vì soi mói tình trạng thuộc linh của người khác qua hoàn cảnh của họ, Chúa Giê-xu kêu gọi chúng ta nhìn vào chính mình: “Nếu các ngươi chẳng ăn năn...”. Câu hỏi quan trọng nhất không phải là “Tại sao điều đó xảy ra với họ?” mà là “Tôi đã ăn năn và tin nhận Chúa Cứu Thế Giê-xu chưa? Tôi có đang sống trong sự ăn năn mỗi ngày không?”

4. Truyền Rao Sứ Điệp Cứu Rỗi Cách Khẩn Thiết Và Yêu Thương: Như Chúa Giê-xu đã dùng biến cố thời sự để dẫn dắt người nghe đến với sự ăn năn, chúng ta cũng có thể sử dụng những sự kiện trong cuộc sống (dù là tiêu cực hay tích cực) như những cơ hội để chia sẻ về tình yêu, ân điển và sự phán xét công bình của Đức Chúa Trời, hướng mọi người đến với Đấng Christ là nguồn cứu rỗi duy nhất (Công vụ 4:12).

Việc Chúa Giê-xu nhắc đến tháp Si-lô-am trong Lu-ca 13:4 không phải là một chi tiết ngẫu nhiên hay chỉ để cung cấp thông tin lịch sử. Đó là một dụng ý mạnh mẽ trong giảng dạy của Ngài. Ngài lấy một tai nạn địa phương, một tin tức gây chấn động cộng đồng lúc bấy giờ, và biến nó thành một “tiếng chuông cảnh tỉnh” thuộc linh vang vọng qua mọi thời đại.

Thông điệp xuyên suốt từ hai thảm kịch là rõ ràng và nhất quán: Đừng phán xét người khác cho rằng họ tệ hơn bạn vì họ gặp nạn. Thay vào đó, hãy nhìn nhận rằng tất cả đều là tội nhân đang cần ăn năn trước mặt Đức Chúa Trời thánh khiết. Cái chết thể xác là lời nhắc nhở khẩn thiết về sự chết đời đời, và ân điển của Đức Chúa Trời đang ban cho bạn cơ hội quý giá NGAY BÂY GIỜ để quay đầu, tin cậy nơi sự chết chuộc tội của Chúa Giê-xu Christ trên thập tự giá, và nhận được sự sống đời đời.

Hôm nay, “tháp Si-lô-am” có thể là bất kỳ sự kiện bi thảm nào chúng ta nghe thấy trên tin tức. Thay vì thờ ơ, phán xét, hay sợ hãi thuần túy, hãy để nó trở thành lời nhắc nhở cá nhân đánh động lòng chúng ta: Hãy ăn năn và tin Phúc Âm (Mác 1:15). Sự kiện ấy đã xảy ra để những người còn sống có thể nghe và quay về với Đấng có quyền tha tội và ban sự sống.

“Vì Ðức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời.” (Giăng 3:16)