Bài Cầu Nguyện Chung: Ý Nghĩa Thần Học và Ứng Dụng Trong Đời Sống Cơ Đốc
Trong hành trình đức tin, vấn đề cầu nguyện luôn là mối quan tâm trọng tâm của mỗi Cơ Đốc nhân. Một câu hỏi thường trực được đặt ra là: “Chúng ta có nên sử dụng những bài cầu nguyện chung, được soạn sẵn, hay chỉ nên cầu nguyện tự phát từ đáy lòng?”. Câu hỏi này chạm đến cốt lõi của mối quan hệ giữa hình thức và nội dung, giữa truyền thống và sự chân thành cá nhân trong giao tiếp với Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát Kinh Thánh một cách chuyên sâu để tìm ra nguyên tắc nền tảng, đồng thời đưa ra những ứng dụng thực tiễn cho đời sống cầu nguyện của tín hữu Tin Lành.
Trước hết, cần làm rõ thuật ngữ “bài cầu nguyện chung” (set prayers/common prayers). Trong bối cảnh Cơ Đốc, đây có thể hiểu là những lời cầu nguyện đã được soạn sẵn, có cấu trúc rõ ràng, thường được sử dụng chung trong cộng đồng tín hữu qua các thời kỳ. Ví dụ nổi bật nhất chính là “Kinh Lạy Cha” (Ma-thi-ơ 6:9-13). Ngoài ra, có thể kể đến các Thi thiên được dùng làm lời cầu nguyện, các lời cầu nguyện trong sách lễ, hoặc thậm chí là những mẫu cầu nguyện được lặp lại trong các buổi nhóm họp.
Vấn đề thần học then chốt nằm ở chỗ: Việc sử dụng ngôn từ có sẵn có làm giảm đi tính chân thật, tự phát và cá nhân trong sự tương giao với Chúa hay không? Để trả lời, chúng ta phải quay về với Lời Chúa là tiêu chuẩn tối cao.
Kinh Thánh trình bày hai khía cạnh dường như mâu thuẫn, nhưng thực chất bổ sung cho nhau một cách trọn vẹn.
1. Lời Cảnh Báo Chống Lại Sự Lặp Lại Vô Ý Thức:
Trong Bài Giảng Trên Núi, Chúa Giê-xu nghiêm khắc cảnh báo: “Khi các ngươi cầu nguyện, đừng dùng những lời lặp vô ích như người ngoại; vì họ tưởng vì lời nói mình nhiều thì được nhậm.”
(Ma-thi-ơ 6:7). Từ “lặp vô ích” trong nguyên văn Hy Lạp là “battalogeō” (βατταλογέω), mang nghĩa lặp đi lặp lại những từ trống rỗng, nói nhiều mà không có nội dung thật. Ngài cũng phê phán những người Pha-ri-si đứng cầu nguyện nơi công cộng để được người ta khen (Ma-thi-ơ 6:5). Điều này cho thấy Chúa ghét sự giả hình và thói quen cầu nguyện máy móc, thiếu sự tập trung của tấm lòng. Cầu nguyện không phải là một nghi thức thuần túy hay một phép thuật, nơi việc lặp lại chính xác một chuỗi từ ngữ sẽ tạo ra hiệu quả.
2. Sự Ban Cho Một Khuôn Mẫu Cầu Nguyện:
Ngay sau lời cảnh báo đó, Chúa Giê-xu dạy: “Vậy, các ngươi hãy cầu nguyện như vầy: Lạy Cha chúng tôi ở trên trời…”
(Ma-thi-ơ 6:9). Ngài không nói “hãy đọc nguyên văn những lời này”, mà là “hãy cầu nguyện như vầy” (οὕτως οὖν προσεύχεσθε ὑμεῖς). Cụm từ “như vầy” chỉ một cách thức, một khuôn mẫu, chứ không nhất thiết là một bản văn bất di bất dịch. Chúa Giê-xu đang thiết lập những nguyên tắc nội dung cho lời cầu nguyện chân chính: Tôn cao Danh Chúa, cầu xin ý chỉ Ngài nên, nói về nhu cầu vật chất và thuộc linh hằng ngày, xin sự tha thứ và năng lực để tha thứ, cầu xin sự bảo vệ khỏi điều ác.
Như vậy, Kinh Thánh phản đối sự lặp lại vô tâm nhưng chấp nhận và khuyến khích việc có một khuôn khổ, một trật tự dựa trên các nguyên tắc thuộc linh.
Kinh Thánh ghi lại nhiều lời cầu nguyện đặc thù, cho thấy việc sử dụng ngôn từ được chuẩn bị kỹ lưỡng là điều có thật.
• Các Thi Thiên: Đây là sách cầu nguyện và ngợi kên của Y-sơ-ra-ên. Đa-vít và các trước giả khác đã ghi lại những lời cầu nguyện đầy cảm xúc (than khóc, vui mừng, thờ phượng, ăn năn) một cách có văn phong. Những lời này được dân sự của Đức Chúa Trời đọc và cầu nguyện theo qua hàng thiên niên kỷ. Thi thiên 23, 51, 91, 139… là những ví dụ điển hình. Điều này chứng minh rằng những lời cầu nguyện được viết ra, với ngôn từ đẹp đẽ và thần học sâu sắc, có thể trở thành phương tiện để dân sự bày tỏ lòng mình với Chúa.
• Lời Cầu Nguyện Của Đấng Christ: Trong Giăng 17, Chúa Giê-xu đã cầu nguyện một bài cầu nguyện dài, có cấu trúc rõ ràng cho chính mình, cho các môn đồ và cho Hội Thánh tương lai. Đây không phải là sự bột phát ngẫu nhiên, mà là sự bày tỏ có chủ ý về ý chỉ của Cha.
• Lời Cầu Trong Hội Thánh Ban Đầu: Sau khi Phi-e-rơ và Giăng được thả ra, Hội Thánh đầu tiên đã cùng nhau “lên tiếng một lòng” cầu nguyện bằng một bài cầu nguyện dài trích dẫn Thi thiên và tôn cao Chúa (Công vụ 4:24-30). Đây là một “bài cầu nguyện chung” trong tình huống cụ thể.
Suy xét toàn bộ Kinh Thánh, chúng ta rút ra nguyên tắc then chốt: Đức Chúa Trời nhìn xem tấm lòng (I Sa-mu-ên 16:7). Hình thức cầu nguyện (tự phát hay theo khuôn mẫu) không phải là vấn đề chính yếu; điều quyết định là tấm lòng chân thật, đức tin và tinh thần vâng phục của người cầu nguyện.
Phao-lô khuyên: “Hãy cầu nguyện trong Thánh Linh, nhờ Ngài mà thường thường làm đủ mọi thứ cầu nguyện và nài xin.”
(Ê-phê-sô 6:18). “Cầu nguyện trong Thánh Linh” không chỉ giới hạn ở việc nói tiếng lạ, mà là cầu nguyện dưới sự hướng dẫn, cảm thúc và trong phạm vi ý muốn của Đức Thánh Linh. Một bài cầu nguyện chung được đọc lên với tấm lòng kính sợ, hiểu biết và được Thánh Linh cảm động thì vẫn có giá trị. Ngược lại, một lời cầu nguyện tự phát nhưng đầy tính xác thịt và ích kỷ cũng không đẹp lòng Chúa.
Từ Hy Lạp cho “cầu nguyện” là “proseuchomai” (προσεύχομαι), hàm ý sự hướng về, giao tiếp thân mật. Điều này nhấn mạnh đến bản chất của mối quan hệ, hơn là tính chất nguyên bản của từ ngữ.
Từ những nguyên tắc Kinh Thánh trên, chúng ta có thể áp dụng vào đời sống một cách cân bằng và khôn ngoan:
1. Sử Dụng “Kinh Lạy Cha” Như Một Khuôn Mẫu Hướng Dẫn:
Đừng chỉ đọc máy móc Kinh Lạy Cha. Hãy dùng nó như một bản đồ: Dành thời gian suy ngẫm từng phần. “Danh Cha được tôn thánh” nghĩa là gì trong cuộc sống tôi hôm nay? “Ý Cha được nên” trong những quyết định nào tôi đang đối mặt? Việc này biến bài cầu nguyện chung thành một cuộc đối thoại sâu sắc với Chúa.
2. Dùng Các Thi Thiên Để Làm Phong Phú Ngôn Ngữ Cầu Nguyện:
Khi tấm lòng bạn khô khan, không biết cầu nguyện gì, hãy mở Thi thiên. Đọc chậm rãi và biến những lời đó thành lời cầu nguyện của chính bạn. Thi thiên dạy chúng ta cách thờ phượng, than thở, ăn năn và tuyên xưng đức tin một cách trọn vẹn.
3. Cầu Nguyện Chung Trong Gia Đình và Hội Thánh:
Trong nhóm nhỏ hay gia đình thờ phượng, việc cùng nhau đọc một bài cầu nguyện chung (như Kinh Lạy Cha) có thể tạo nên sự hiệp một và khẳng định niềm tin chung. Nó giống như việc cùng hát một bài thánh ca – lời đã có sẵn, nhưng tấm lòng và giọng điệu là của chúng ta.
4. Tránh Sự Lặp Lại Máy Móc và Thiếu Suy Nghĩ:
Luôn nhớ lời cảnh báo của Chúa Giê-xu. Dù sử dụng hình thức nào, hãy chú tâm vào ý nghĩa của từng lời và hướng lòng về Chúa. Cầu nguyện là giao tiếp, không phải là niệm chú.
5. Nuôi Dưỡng Đời Sống Cầu Nguyện Tự Phát và Cá Nhân:
Bài cầu nguyện chung không thể thay thế cho những cuộc trò chuyện thân mật, tự nhiên giữa bạn với Cha Thiên Thượng. Hãy dành thời gian mỗi ngày để trút đổ lòng mình với Ngài bằng chính ngôn ngữ và cảm xúc thật của bạn.
Vậy, chúng ta có nên cầu nguyện theo bài cầu nguyện chung không? Câu trả lời của Kinh Thánh là: CÓ, nhưng với một tấm lòng và tinh thần đúng đắn.
Bài cầu nguyện chung (đặc biệt là những lời đến từ chính Kinh Thánh) là một món quà quý giá từ Chúa và truyền thống Hội Thánh. Chúng dạy chúng ta cách cầu nguyện, mở rộng tầm hiểu biết thuộc linh, và kết nối chúng ta với các thánh đồ qua mọi thời đại. Chúng đặc biệt hữu ích khi chúng ta không biết phải cầu nguyện thế nào, hoặc khi chúng ta muốn hiệp nhất tiếng nói trong cộng đồng đức tin.
Tuy nhiên, chúng không bao giờ được trở thành sự thay thế cho một đời sống cầu nguyện chân thật, cá nhân và được Thánh Linh hướng dẫn. Giống như một khung xương cần có da thịt, những khuôn mẫu cầu nguyện cần được lấp đầy bằng hơi thở sống động của đức tin cá nhân và sự tương giao với Đức Chúa Trời hằng sống.
Cuối cùng, mục đích của mọi sự cầu nguyện – dù là theo khuôn mẫu hay tự phát – là để tôn vinh Đức Chúa Trời và gắn kết chúng ta trong mối quan hệ yêu thương với Ngài qua Chúa Cứu Thế Giê-xu. Hãy sử dụng mọi công cụ và hình thức mà Kinh Thánh chấp nhận để làm phong phú đời sống cầu nguyện của bạn, nhưng luôn giữ cho tấm lòng bạn hướng thẳng về Cha, trong tinh thần và lẽ thật (Giăng 4:23-24).
“Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, Chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con; Phải nhận biết Ngài trong các đường lối con, Thì Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo con.” (Châm ngôn 3:5-6). Ngay cả trong sự cầu nguyện, hãy tin cậy Chúa để Ngài dạy và dẫn dắt chúng ta.