Các chủ đề Cơ Đốc giáo trong 'Chiếc Ghế Bạc' là gì?

“Chiếc Ghế Bạc” (The Silver Chair) là cuốn thứ tư trong bộ sách thiếu nhi kinh điển “Biên niên sử Narnia” của C.S. Lewis, một nhà văn, nhà hộ giáo và thần học gia Tin Lành nổi tiếng. Bên dưới lớp vỏ câu chuyện phiêu lưu kỳ thú dành cho trẻ em là một bức tranh thần học sâu sắc, phản ánh những chân lý nền tảng của Kinh Thánh. Bài viết này sẽ khảo sát chuyên sâu các chủ đề Cơ Đốc giáo được Lewis mã hóa một cách tài tình trong tác phẩm, đối chiếu với Lời Chúa và rút ra những bài học ứng dụng cho đời sống đức tin của chúng ta ngày nay.

Câu chuyện bắt đầu với Aslan, chúa sư tử, giao nhiệm vụ cho hai đứa trẻ Eustace Scrubb và Jill Pole: tìm kiếm và giải cứu hoàng tử Rilian, người thừa kế ngai vàng Narnia đã mất tích nhiều năm. Đây chính là hình ảnh sống động về sự mặc khải và ủy thác từ Đức Chúa Trời. Aslan không chỉ đưa ra mệnh lệnh mà còn ban cho họ những “dấu hiệu” (các Signs) rõ ràng để nhận biết và đi đúng đường. Điều này phản ánh cách Đức Chúa Trời trong Kinh Thánh bày tỏ ý muốn Ngài cho con dân Ngài.

Kinh Thánh chép: “Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình” (2 Ti-mô-thê 3:16). Các “dấu hiệu” của Aslan giống như Lời Chúa – là kim chỉ nam không thể thiếu cho hành trình thuộc linh. Jill đã suýt thất bại vì quên, hiểu sai, hoặc cố tình phớt lờ các dấu hiệu. Điều này cảnh báo chúng ta về hậu quả của việc xao lãng Lời Chúa hoặc giải nghĩa nó theo ý mình. Aslan nhấn mạnh: “Hãy nhớ, nhớ, nhớ các dấu hiệu. Hãy nói chúng mỗi sáng và mỗi tối.” Điều này tương đồng với mạng lệnh trong Giô-suê 1:8: “Quyển sách luật pháp này chớ xa miệng ngươi, hãy suy gẫm ngày và đêm, hầu cho cẩn thận làm theo mọi điều đã chép ở trong.”

Phần lớn cuộc phiêu lưu diễn ra ở “Vùng Đất Dưới” (Underland) – một vương quốc tối tăm, lạnh lẽo nằm sâu bên dưới bề mặt Narnia xinh đẹp. Đây là một biểu tượng mạnh mẽ cho thế giới dưới quyền lực của tội lỗi và Satan, nơi sự thật bị bóp méo và những tạo vật được dựng nên tốt lành bị nô lệ. Nữ hoàng của vùng đất này, thường được gọi là “Bà Phù Thủy Áo Xanh” hay “Nữ chúa của Vực Thẳm”, là hiện thân của ma quỷ – kẻ lừa dối và hủy diệt.

Bà ta sử dụng phép thuật gây ảo giác (phép “Mê Hoặc”) và ngôn từ xảo trá để khiến các tù nhân nghi ngờ về sự tồn tại của thế giới trên mặt đất (Narnia, Ánh Sáng, Aslan). Hành động đốt trầm hương mù mịt và niệm câu thần chú “Không có mặt trời, không có bầu trời” để làm tê liệt lý trí của Puddleglum, Jill và Eustace là một hình ảnh kinh điển về chiến thuật của kẻ ác. Điều này phản ánh lời cảnh báo của Sứ đồ Phao-lô: “Vả, chính ma quỉ mạo làm thiên sứ sáng láng.” (2 Cô-rinh-tô 11:14). Chiến thuật của nó là phủ nhận thực tại tối cao của Đức Chúa Trời và khiến con người tin rằng thế giới tối tăm, tội lỗi này là tất cả.

Cuộc đối đầu giữa Puddleglum – với đôi chân bỏng rát vì dẫm lên lửa để phá vỡ cơn mê – và Bà Phù Thủy là cuộc chiến giữa đức tin chân chính và sự hoài nghi hủy diệt. Lời tuyên xưng của Puddleglum là một trong những đoạn xuất sắc nhất về thần học: Dù thế giới trên kia có thật hay không, ông vẫn chọn đi theo nó vì nó cao đẹp hơn, vinh quang hơn thế giới tầm thường, tối tăm này. Đây chính là bản chất của đức tin (Hebrew: emunah – sự trung tín, vững chắc): một sự tín thác và lựa chọn dứt khoát vào những điều chưa thấy (Hê-bơ-rơ 11:1).

Hoàng tử Rilian bị bắt làm nô lệ theo nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Mỗi đêm, bị trói vào Chiếc Ghế Bạc, anh trở nên điên cuồng và quên mất mình là ai. Chiếc ghế đó là biểu tượng cho sự trói buộc của tội lỗi và những lời dối trá của ma quỷ khiến con người mất đi danh tính thật là con của Vua Trên Cao. Lời hứa của Aslan rằng ai đến được Chiếc Ghế Bạc và kêu lên danh Ngài trong lúc tỉnh táo sẽ được giải thoát chính là hình ảnh của sự cứu rỗi qua Đấng Christ.

Hành động của Eustace và Jill trong việc cắt dây trói cho Rilian khi anh kêu lên “Nhân Danh Aslan” tương ứng với sự tự do mà Chúa Giê-xu ban cho: “Ấy vậy, nếu Con buông tha các ngươi, các ngươi sẽ thật được tự do.” (Giăng 8:36). Tên của Aslan chính là quyền năng phá tan xiềng xích. Trong tiếng Hy Lạp Kinh Thánh, danh Chúa Giê-xu (Ἰησοῦς – Iēsous) mang ý nghĩa “Giê-hô-va là sự cứu rỗi”. Kêu cầu Danh đó là hành động của đức tin đón nhận ơn giải cứu.

Sự thức tỉnh của Rilian cũng là một hình ảnh đẹp về sự tái sinh hoặc phục hồi. Anh nhớ lại danh tính thật của mình: con trai vua Caspian, một người Narnia. Cơ Đốc nhân chúng ta cũng vậy, khi được giải cứu khỏi tội lỗi, chúng ta nhận lại danh tính thật: con cái Đức Chúa Trời (Giăng 1:12).

Nhân vật Puddleglum, một “Người Sến” (Marsh-wiggle) với bản tính bi quan đặc trưng, lại là hình ảnh tuyệt vời về sự trung tín và lòng can đảm thuộc linh. Dù luôn nghĩ đến tình huống xấu nhất, ông không bao giờ bỏ cuộc và luôn thực hiện nhiệm vụ với lòng trung thành tuyệt đối với Aslan và Narnia. Ông đại diện cho những Cơ Đốc nhân chín chắn, nhiều kinh nghiệm (dù bề ngoài có vẻ khó tính), luôn sẵn sàng hy sinh để bảo vệ và dẫn dắt những tín hữu non trẻ hơn.

Bộ ba Eustace, Jill và Puddleglum minh họa cho tầm quan trọng của cộng đồng đức tin (Hội Thánh) trong hành trình thuộc linh. Eustace (đã trải qua sự biến đổi trong “Hành Trình Của Con Tàu Dawn Treader”) đóng vai trò người có kinh nghiệm, Jill là người mới với trách nhiệm ghi nhớ các dấu hiệu, và Puddleglum là người hướng dẫn. Họ bổ sung, sửa sai và nâng đỡ nhau. Điều này phản ánh lời dạy trong Truyền đạo 4:12: “Nếu một người bị đánh ngã, thì người kia sẽ đỡ bạn mình lên; nhưng khốn thay cho kẻ ở một mình mà bị ngã, vì không có ai đỡ mình lên!” và Hê-bơ-rơ 10:24-25 về sự khích lệ lẫn nhau.

Từ những chủ đề thần học sâu sắc trên, chúng ta có thể rút ra nhiều bài học thiết thực:

1. Ghi Nhớ và Vâng Theo Lời Chúa (Các Dấu Hiệu): Hãy biến việc đọc, suy gẫm và ghi nhớ Kinh Thánh thành kỷ luật hằng ngày. Lời Chúa là “đèn cho chân tôi” (Thi Thiên 119:105) trong thế giới tối tăm, giúp chúng ta phân biệt thật – giả và không lạc lối.

2. Tỉnh Thức Trước Những Lời Dối Trá: Ma quỷ vẫn hoạt động bằng những lời nói dối tinh vi (ví dụ: “Đức Chúa Trời không tốt,” “Tội lỗi không có hậu quả,” “Bạn chỉ có một mình”). Chúng ta cần mặc lấy mọi khí giới của Đức Chúa Trời, đặc biệt là “khiên thủy bằng đức tin” để dập tắt các tên lửa của kẻ ác (Ê-phê-sô 6:16).

3. Kêu Cầu Danh Chúa Trong Mọi Hoàn Cảnh: Dù bị trói buộc bởi thói quen tội lỗi, nỗi sợ hãi hay sự lừa dối, hãy học theo Rilian, kêu cầu Danh Chúa Giê-xu trong đức tin. Sự giải cứu đến từ Ngài.

4. Sống Với Danh Tính Thật: Hãy luôn nhớ mình là con của Vua trên trời, được tạo dựng cho ánh sáng và tự do, không phải cho bóng tối và nô lệ. Danh tính này cho chúng ta phẩm giá, hy vọng và mục đích.

5. Đi Cùng Với Hội Thánh: Đừng sống đạo một mình. Hãy gắn bó với một cộng đồng đức tin chân chính, nơi có những “Puddleglum” kinh nghiệm và những bạn đồng hành như Eustace, Jill để cùng nhau chiến đấu, khích lệ và hoàn thành sứ mệnh Chúa giao.

“Chiếc Ghế Bạc” của C.S. Lewis không chỉ là một câu chuyện giải trí xuất sắc, mà còn là một tác phẩm thần học được kể lại cách sinh động. Nó trình bày những chân lý vĩnh cửu về bản chất tội lỗi của thế gian, những mưu chước của kẻ hủy diệt, sự cần thiết của Lời Đức Chúa Trời (các dấu hiệu), và quyền năng giải phóng của Đấng Christ (Aslan). Thông qua cuộc phiêu lưu của những nhân vật không hoàn hảo, Lewis nhắc nhở chúng ta rằng hành trình đức tin đầy chông gai, nhưng chúng ta không cô đơn. Chúng ta có Lời Chúa làm chỉ dẫn, có Danh Chúa làm quyền năng giải cứu, có cộng đồng đức tin làm bạn đồng hành, và trên hết, có chính Đấng Christ – Vị Vua-Người-Làm-Sư-Tử – đang cai trị và dẫn dắt lịch sử đến sự toàn thắng cuối cùng. Ước mong mỗi chúng ta, như những Eustace, Jill và Puddleglum, luôn can đảm, trung tín và tỉnh thức trên hành trình trở về Nhà Cha.

“Hãy tỉnh thức, hãy vững vàng trong đức tin, hãy dạn dĩ, hãy mạnh mẽ.” (1 Cô-rinh-tô 16:13)