Không làm điều ác dưới bất cứ hình thức nào có ý nghĩa gì (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:22)?

Lời kêu gọi “tránh khỏi mọi hình thức của sự ác” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:22) vang lên như một mệnh lệnh rõ ràng và dứt khoát cho mọi Cơ Đốc nhân. Tuy nhiên, để hiểu thấu đáo ý nghĩa và tầm quan trọng của nó, chúng ta cần phải đào sâu vào bối cảnh thư tín, ngôn ngữ nguyên thủy, và thần học mà Sứ đồ Phao-lô gửi gắm. Đây không chỉ là một lời khuyên đạo đức chung chung, mà là một phần thiết yếu trong nếp sống thánh khiết, được đặt trong bối cảnh của sự nhận biết thánh ý Đức Chúa Trời và sự chuẩn bị cho sự tái lâm của Chúa Giê-xu Christ.

Trước khi đi vào câu 22, chúng ta phải đọc cả phân đoạn mà nó thuộc về. Phao-lô đang kết thúc bức thư thứ nhất gửi cho Hội Thánh Tê-sa-lô-ni-ca với một loạt những lời khuyên thực tiễn, nhanh chóng và mạnh mẽ:

“Hỡi anh em, chúng tôi xin anh em hãy kính trọng kẻ làm việc trong anh em, là kẻ chỉ dẫn anh em trong Chúa và khuyên bảo anh em. Hãy lấy lòng rất yêu thương mà kính trọng họ vì cớ công việc họ làm. Hãy ở cho hòa thuận với nhau. Hỡi anh em, chúng tôi xin anh em, hãy khuyên bảo kẻ ăn ở bậy bạ, yên ủi kẻ ngã lòng, nâng đỡ kẻ yếu đuối, phải nhịn nhục đối với mọi người. Hãy giữ, đừng có ai lấy ác báo ác cho kẻ khác; nhưng hãy tìm điều thiện luôn luôn, hoặc trong vòng anh em, hoặc đối với thiên hạ. Hãy vui mừng mãi mãi, cầu nguyện không thôi, phàm việc gì cũng phải tạ ơn Chúa; vì ý muốn của Đức Chúa Trời trong Đức Chúa Jêsus Christ đối với anh em là như vậy. Chớ dập tắt Thánh Linh; chớ khinh dể các lời tiên tri; hãy nghiệm xem mọi sự, điều chi lành thì giữ lấy. Bất cứ việc gì tựa như điều ác, thì phải tránh đi.” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:12-22)

Có thể thấy, câu 22 không đứng riêng lẻ. Nó là đỉnh điểm của một chuỗi mệnh lệnh liên quan đến đời sống trong cộng đồng Hội Thánh, thái độ cầu nguyện, và đặc biệt là sự nhạy bén thuộc linh. Nó được đặt ngay sau ba mệnh lệnh then chốt:

1. “Chớ dập tắt Thánh Linh” (câu 19): Không cản trở hay làm ngưng lại công việc, sự cáo trách và hướng dẫn của Đức Thánh Linh.
2. “Chớ khinh dể các lời tiên tri” (câu 20): Không xem thường lời rao giảng, giảng dạy và khải thị từ Đức Chúa Trời.
3. “Hãy nghiệm xem mọi sự, điều chi lành thì giữ lấy” (câu 21): Phải thử nghiệm, phân biệt, đánh giá mọi sự dựa trên tiêu chuẩn của Lời Chúa, và giữ lại điều tốt, điều lành.

Như vậy, câu 22 là hệ quả tất yếu và hành động cụ thể của ba câu trước. Sau khi đã không dập tắt Thánh Linh, tôn trọng lời tiên tri, và dùng sự phân biệt để giữ lấy điều lành, thì việc duy nhất còn lại là tránh xa mọi hình thức của điều ác. Sự phân biệt (câu 21) dẫn đến hành động tách biệt (câu 22).

Để hiểu sâu sắc hơn, chúng ta cần xem xét ngôn ngữ Hy Lạp nguyên thủy.

1. Từ “điều ác” (evil): Trong nguyên văn Hy Lạp là “πονηρός” (ponēros). Từ này mang ý nghĩa rất mạnh, chỉ về điều gì đó xấu xa, độc hại, có hại, gian ác về mặt đạo đức. Nó không chỉ mô tả hành động xấu, mà còn chỉ bản chất xấu. Chúa Giê-xu dùng từ này khi dạy về sự cầu nguyện: “xin cứu chúng tôi khỏi điều ác (ponēros)” (Ma-thi-ơ 6:13). Điều ác (ponēros) ở đây có thể chỉ về ma quỷ – kẻ ác – hoặc mọi ảnh hưởng xấu xa của tội lỗi. Như vậy, “điều ác” trong 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:22 bao hàm mọi thứ xuất phát từ bản chất tội lỗi, đối nghịch lại với sự thánh khiết của Đức Chúa Trời.

2. Cụm “dưới bất cứ hình thức nào” (appearance/form): Cụm từ then chốt này trong tiếng Hy Lạp là “εἴδους” (eidous), xuất phát từ từ “εἶδος” (eidos). Từ này có nghĩa là hình thức, dáng vẻ bề ngoài, loại, kiểu. Bản dịch King James dùng từ “appearance” (dáng vẻ bề ngoài). Điều này mở ra hai tầng nghĩa quan trọng:

- Thứ nhất: Tránh xa điều ác ngay cả khi nó chỉ mới hiện ra dưới dạng bề ngoài, chưa thực sự rõ ràng. Nghĩa là, khi một điều gì đó có “vẻ” là ác, có dáng dấp của sự ác, thì đã phải tránh xa. Đây là nguyên tắc phòng ngừa.
- Thứ hai: Tránh xa điều ác trong mọi thể loại, mọi hình thái của nó. Không có bất kỳ hình thức nào của sự ác là có thể chấp nhận được. Dù đó là ác lớn hay ác nhỏ, ác rõ ràng hay tinh vi, ác trong hành động hay trong tư tưởng.

Kết hợp lại, mệnh lệnh của Phao-lô mang tính toàn diện và triệt để: “Hãy kiên quyết giữ mình khỏi mọi thứ xấu xa độc hại, trong bất kỳ hình thức hay biểu hiện nào mà nó có thể xuất hiện.”

Câu 21 và 22 cho chúng ta một quy trình thuộc linh quan trọng: Phân biệt (Discernment) → Giữ lấy điều lành (Hold fast to good) → Tránh xa mọi hình thức điều ác (Abstain from every form of evil).

1. Sự Phân Biệt (câu 21): Người tin Chúa không được thụ động hay ngây thơ. Chúng ta được kêu gọi “nghiệm xem mọi sự”. Động từ “nghiệm xem” (δοκιμάζω - dokimazō) có nghĩa là thử nghiệm, kiểm tra chất lượng (như thử vàng), chấp nhận sau khi đã xem xét kỹ. Tiêu chuẩn cho sự thử nghiệm này chính là Lời Đức Chúa Trời (Hê-bơ-rơ 4:12) và sự dẫn dắt của Thánh Linh (Giăng 16:13). Chúng ta phải đặt mọi học thuyết, lối sống, giải trí, mối quan hệ dưới ánh sáng của Kinh Thánh để xem nó có “thuần khiết” hay không.

2. Hành Động Tách Biệt (câu 22): Sau khi phân biệt, phải có hành động. Động từ “tránh đi” (ἀπέχω - apechō) mang nghĩa giữ mình cách xa, kiêng cữ, không đụng đến. Đây là một hành động chủ động, có chủ ý. Sự thánh khiết không phải là không bị ô uế bởi thế gian, mà là chủ động tách mình ra khỏi sự ô uế (Gia-cơ 1:27). Điều này nhắc nhở chúng ta về nguyên tắc “come out from among them and be separate” (2 Cô-rinh-tô 6:17).

Mệnh lệnh này không trừu tượng. Nó đánh vào mọi ngóc ngách của đời sống chúng ta.

1. Trong Tư Tưởng và Tấm Lòng: Điều ác thường bắt đầu từ trong ý tưởng (Sáng-thế Ký 6:5). Chúng ta phải “bắt hết các ý tưởng làm tôi vâng phục Đấng Christ” (2 Cô-rinh-tô 10:5). Cần tránh xa những sự ghen tị, oán giận, dục vọng xấu xa, dù chúng chỉ mới là một ý nghĩ. “Phàm việc gì có vẻ là tội lỗi, thì hãy xem nó là tội lỗi và tránh xa.”

2. Trong Lời Nói: Lưỡi là “một thế giới của sự ác” (Gia-cơ 3:6). Phải tránh xa mọi hình thức lời nói ác: nói dối, chửi rủa, nói hành, lời cay đắng, chế nhạo (Ê-phê-sô 4:25, 29, 31). Ngay cả những lời nói đùa tục tĩu cũng phải bị loại bỏ (Ê-phê-sô 5:4).

3. Trong Hành Động và Lối Sống: Đây là nơi mệnh lệnh trở nên rất cụ thể. Chúng ta được kêu gọi tránh xa:

- Sự dự phần trong các việc vô ích của sự tối tăm (Ê-phê-sô 5:11).
- Mọi hình thức tà dâm, ô uế (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:3).
- Tính tham lam, được xem như là hình thái của thờ hình tượng (Cô-lô-se 3:5).
- Sự hờn giận, tranh cạnh, buông tuồng (Ga-la-ti 5:19-21).

4. Trong Sự Giải Trí và Văn Hóa Phẩm: Chúng ta cần “nghiệm xem” (câu 21) phim ảnh, âm nhạc, sách báo, trò chơi, mạng xã hội. Nếu nó có “hình thức” (eidos) của sự ác – cổ vũ bạo lực, tình dục trụy lạc, ma thuật, sự trả thù, sự kiêu ngạo, hoặc làm giảm nhẹ tội lỗi – thì chúng ta phải chủ động “tránh đi”. Đây không phải luật lệ cứng nhắc, mà là sự nhạy bén thuộc linh.

5. Trong Mối Liên Hệ: “Hãy ra khỏi giữa chúng, hãy phân rẽ ra” (2 Cô-rinh-tô 6:17). Điều này không có nghĩa sống ẩn dật, nhưng có nghĩa không đồng lõa, không dự phần vào những mưu đồ xấu xa của bạn bè, đồng nghiệp không kính sợ Chúa. Chúng ta phải yêu thương họ, nhưng không thể cùng họ làm những điều trái với lương tâm đã được tái tạo trong Chúa.

Mệnh lệnh này thật cao cả và có vẻ không tưởng đối với bản chất tội lỗi của con người. Làm sao chúng ta có thể tránh xa MỌI hình thức của điều ác? Chìa khóa nằm ngay trong bối cảnh:

- “Chớ dập tắt Thánh Linh” (câu 19): Chính Đức Thánh Linh ban cho chúng ta sức mạnh, sự khôn ngoan để phân biệt và quyền năng để từ chối điều ác. Ngài cáo trách chúng ta khi chúng ta sai phạm (Giăng 16:8).
- “Ý muốn của Đức Chúa Trời trong Đức Chúa Jêsus Christ đối với anh em là như vậy” (câu 18): Ý muốn của Chúa là chúng ta nên thánh (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:3). Và chính Ngài ban ân điển để chúng ta làm theo ý muốn ấy (Phi-líp 2:13).
- Lời Cầu Nguyện: Phân đoạn này bắt đầu bằng “hãy cầu nguyện không thôi” (câu 17). Chúng ta chỉ có thể sống thánh khiết trong sự nương cậy liên tục vào Chúa qua lời cầu nguyện.

Sự vâng theo không đến từ nỗ lực bản thân để trở nên đạo đức, mà đến từ mối liên hệ sống động với Đấng Christ. Khi chúng ta ở trong Ngài, chúng ta được tự do khỏi quyền lực của tội lỗi (Rô-ma 6:6-7, 14).

1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:22 là một mệnh lệnh đầy thách thức nhưng cần thiết cho Hội Thánh mọi thời đại. Nó kêu gọi chúng ta đến một tiêu chuẩn cao của sự thánh khiết: không chỉ tránh tội lỗi rõ ràng, mà còn tránh xa mọi điều mang dáng dấp của sự ác. Điều này đòi hỏi một đời sống nhạy bén thuộc linh, biết phân biệt dựa trên Lời Chúa, và một ý chí dứt khoát vâng theo sự dẫn dắt của Thánh Linh.

Cuối cùng, lời kêu gọi này bắt nguồn từ tình yêu và sự bảo vệ của Đức Chúa Trời dành cho con cái Ngài. Ngài biết rằng điều ác hủy hoại và cướp mất sự bình an, niềm vui thật. Khi chúng ta “tránh khỏi mọi hình thức của sự ác”, chúng ta không chỉ vâng lời, mà còn bước đi trong sự tự do, bình an và gìn giữ mối tương giao trọn vẹn với Chúa. Ước mong mỗi chúng ta, nhờ ân điển và quyền năng của Chúa Giê-xu Christ, có thể sống đời sống được đánh dấu bằng sự phân biệt sáng suốt và sự tách biệt thánh khiết khỏi mọi điều ác.

“Lại xin chính Đức Chúa Trời bình an khiến anh em nên thánh trọn vẹn, và nguyền giữ tâm thần, linh hồn, và thân thể của anh em cho trọn vẹn, không chỗ trách được, khi Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta đến!” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:23).