Nguyên tội là gì?

Trong hành trình tìm hiểu giáo lý Cơ Đốc, khái niệm "Nguyên tội" (Original Sin) là nền tảng then chốt để thấu hiểu thân phận con người, sự sa ngã của nhân loại và sự cấp thiết của kế hoạch cứu chuộc qua Chúa Giê-xu Christ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai triển giáo lý này dưới ánh sáng của Kinh Thánh, phân tích văn cảnh, ngôn ngữ gốc và ý nghĩa thần học, đồng thời đưa ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin.

Nguyên tội không đơn thuần là "tội đầu tiên", mà là tình trạng hư mất và bản chất tội lỗi đã truyền từ A-đam đến toàn thể nhân loại do hậu quả của sự bất tuân đầu tiên ấy. Sự kiện khởi đầu được ghi chép trọn vẹn trong Sáng-thế Ký chương 3.

Đức Chúa Trời đã dựng nên loài người theo hình ảnh Ngài (Sáng 1:27), đặt họ trong vườn Ê-đen với một giao ước đơn giản nhưng nghiêm túc: "Ngươi được tự do ăn hoa quả các thứ cây trong vườn; nhưng về cây biết điều thiện và điều ác thì chớ hề ăn đến; vì một mai ngươi ăn, chắc sẽ chết" (Sáng 2:16-17). Từ ngữ Hê-bơ-rơ cho "chết" ở đây là **מוֹת** (môth), bao hàm cả sự chết thuộc linh (tách rời khỏi Đức Chúa Trời) lẫn sự chết thuộc thể.

Con rắn (Sa-tan) đã cám dỗ bằng cách nghi ngờ Lời Chúa và hứa hẹn sự ngang hàng với Đấng Tạo Hóa: "Hai ngươi chẳng chết đâu... Đức Chúa Trời biết rằng hễ ngày nào hai ngươi ăn trái cây đó, mắt mình sẽ mở ra, sẽ như Đức Chúa Trời, biết điều thiện và điều ác" (Sáng 3:4-5). Sự cám dỗ này đánh vào lòng kiêu ngạo, ước muốn tự quyết định tiêu chuẩn thiện ác cho mình. Hậu quả thảm khốc xảy ra ngay lập tức:

• Sự chết thuộc linh: Mối tương giao với Đức Chúa Trời bị cắt đứt. A-đam và Ê-va trốn khỏi sự hiện diện của Chúa (Sáng 3:8).
• Sự ô nhơ bên trong: Họ nhận biết mình trần truồng và cảm thấy hổ thẹn (Sáng 3:7).
• Sự rủa sả trên tạo vật: Đất bị rủa sả, công lao khó nhọc, sự đau đớn và sự chết trở thành hiện thực (Sáng 3:16-19).

Quan trọng nhất, bản chất tội lỗi đã xâm nhập vào dòng dõi loài người. A-đam không chỉ là tổ phụ về mặt sinh học, mà còn là người đại diện của cả nhân loại trong giao ước công việc. Sự sa ngã của ông mang theo cả loài người.

Sứ đồ Phao-lô, dưới sự soi dẫn của Đức Thánh Linh, đã đưa ra luận giải thần học sâu sắc nhất về nguyên tội trong Rô-ma 5:12-21. Đây là nền tảng cho giáo lý về sự truyền thừa tội lỗi.

"Cho nên, như bởi một người mà tội lỗi vào trong thế gian, lại bởi tội lỗi mà có sự chết, thì sự chết đã trải qua trên hết thảy mọi người như vậy, vì mọi người đều đã phạm tội..." (Rô-ma 5:12)

Cụm từ then chốt "vì mọi người đều đã phạm tội" trong tiếng Hy Lạp là **ἐφ᾽ ᾧ πάντες ἥμαρτον** (eph' hō pantes hēmarton). Cách dịch và giải nghĩa cụm này rất quan trọng:

• "Eph' hō" có thể được hiểu là "trong người ấy" (in whom) hoặc "bởi vì" (because). Nhiều nhà giải kinh Tin Lành (như John Calvin, Matthew Henry) ủng hộ cách hiểu "trong A-đam, mọi người đã phạm tội". Điều này có nghĩa chúng ta không chỉ chịu hậu quả từ tội của A-đam, mà chính chúng ta đã phạm tội trong A-đam với tư cách là người đại diện. Chúng ta thừa kế cả tội lỗi (culpa) lẫn sự hư hoại (corruptio).
• Từ **ἥμαρτον** (hēmarton) là thì aorist, chỉ một hành động đã hoàn tất trong quá khứ, củng cố cho ý "đã phạm tội" trong A-đam.

Phao-lô tiếp tục so sánh và tương phản giữa "một người" đầu tiên (A-đam) và "một người" sau rốt (Christ):

• Qua A-đam: Tội lỗi, sự lên án, và sự chết đã trải trên mọi người (câu 15-19).
• Qua Christ: Ân điển, sự xưng công bình, và sự sống đã được ban cho mọi người tin (câu 15-19).

Điều này cho thấy nguyên tội là phản đề cần thiết để làm bật lên vinh quang của ân điển và sự cứu chuộc trong Chúa Giê-xu. Nếu không hiểu độ sâu của sự sa ngã, chúng ta không thể trân quý chiều cao của sự cứu chuộc.

Các phân đoạn khác củng cố giáo lý này:

• Thi Thiên 51:5: Đa-vít thú nhận: "Kìa, tôi sinh ra trong sự gian ác, Mẹ tôi đã hoài thai tôi trong tội lỗi." Từ "hoài thai" (חָבָ֑ל, chaval) và "sinh ra" (יְחַבֶּלְךָ֖, yechabbellecha) cho thấy tình trạng tội lỗi có từ lúc bắt đầu sự sống.
• Ê-phê-sô 2:3: "Ấy là vì thuở trước chúng ta... vốn là con của sự thạnh nộ", mô tả tình trạng tự nhiên của con người trước khi được cứu.
• 1 Cô-rinh-tô 15:22: "Như trong A-đam mọi người đều chết, thì cũng một lẽ ấy, trong Đấng Christ mọi người đều sẽ sống lại."

Nguyên tội dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng trong bản chất con người, thường được gọi là "Sự Bại Hoại Toàn Diện" (Total Depravity). Khái niệm này không có nghĩa con người xấu xa ở mức độ cao nhất có thể, mà có nghĩa tội lỗi đã ảnh hưởng đến mọi phương diện của con người: trí óc, ý chí, tình cảm, thể xác và linh hồn.

"Lòng người là dối trá hơn mọi vật, và rất là xấu xa: ai có thể biết được?" (Giê-rê-mi 17:9)

Từ Hê-bơ-rơ cho "xấu xa" ở đây là **אָנֻשׁ** (anush), mang nghĩa "nan y, trầm trọng, tuyệt vọng". Sự bại hoại này thể hiện qua:

1. Tâm trí bị làm tối tăm: "Sự khôn ngoan đời nầy... là sự khôn ngoan của đời nầy... nó là sự ngu dốt trước mặt Đức Chúa Trời" (1 Cô-rinh-tô 3:19; xem thêm Rô-ma 1:21-22). Con người không thể tự mình hiểu biết thuộc linh (1 Cô-rinh-tô 2:14).
2. Ý chí bị nô lệ cho tội lỗi: "Vì chẳng có một người công bình nào hết, dẫu một người cũng không... chẳng có một kẻ nào tìm kiếm Đức Chúa Trời" (Rô-ma 3:10-11). Ý chí tự do của con người bị giam cầm trong phạm vi bản chất tội lỗi, không thể tự cứu mình.
3. Tình cảm hướng về những điều trái nghịch với Đức Chúa Trời: "Vả, người có tánh xác thịt thì chăm những sự thuộc về xác thịt" (Rô-ma 8:5).
4. Xác thịt trở thành nơi chiến trường của tội lỗi: Thân thể và các dục vọng của nó bị tội lỗi chi phối (Rô-ma 7:18-23).

Hậu quả cuối cùng và kinh khiếp nhất là Sự Chết Đời Đời: "Vì tiền công của tội lỗi là sự chết" (Rô-ma 6:23a). Đây là sự phân cách đời đời khỏi Đức Chúa Trời (2 Tê-sa-lô-ni-ca 1:9).

Hiểu biết đúng đắn về nguyên tội không phải để đưa chúng ta vào sự bi quan hay buông xuôi, mà để dẫn chúng ta đến với Chúa Giê-xu Christ và sống một đời sống biết ơn, thánh khiết.

1. Nhận Biết Chân Thực Về Bản Thân, Loại Bỏ Sự Tự Công Bình: Giáo lý nguyên tội là liều thuốc giải mạnh mẽ cho sự kiêu ngạo và chủ nghĩa duy nhân bản. Nó nhắc nhở chúng ta rằng mọi sự lành trong chúng ta đều đến từ ân điển (1 Cô-rinh-tô 4:7). Chúng ta không thể tự hào về đạo đức hay thành tựu tâm linh của mình. Sự khiêm nhường là thái độ đúng đắn (Lu-ca 18:9-14).
2. Trân Quý Ân Điển Cứu Chuộc Cách Sâu Nhiệm: Khi nhận ra mình là "con của sự thạnh nộ" (Ê-phê-sô 2:3), "không có sự lành" (Rô-ma 7:18), chúng ta mới thực sự cảm kích tình yêu của Đức Chúa Trời: "Nhưng Đức Chúa Trời tỏ lòng yêu thương Ngài đối với chúng ta, khi chúng ta còn là người có tội, thì Đấng Christ vì chúng ta chịu chết" (Rô-ma 5:8). Sự cứu rỗi trở nên quý giá vô ngần.
3. Sống Trong Sự Tự Do và Chiến Thắng Nhờ Thánh Linh: Nhận biết bản chất tội lỗi giúp chúng ta hiểu rõ cuộc chiến thuộc linh bên trong (Rô-ma 7:21-25). Chúng ta không còn ngạc nhiên khi phạm tội, nhưng cũng không chấp nhận nó. Thay vào đó, chúng ta biết rằng "luật pháp của Thánh Linh sự sống trong Đức Chúa Jêsus Christ đã buông tha tôi khỏi luật pháp của sự tội và sự chết" (Rô-ma 8:2). Chúng ta được kêu gọi "hãy lấy lòng sợ sệt run rẩy làm nên sự cứu chuộc mình" (Phi-líp 2:12), tức là nỗ lực sống thánh khiết dựa trên nền tảng công việc đã hoàn tất của Christ.
4. Có Cái Nhìn Thực Tế Về Thế Gian và Truyền Giáo: Hiểu nguyên tội giúp chúng ta thấy rõ nhu cầu tâm linh của mọi người. Họ không chỉ cần cải thiện xã hội, giáo dục hay đạo đức, mà cần một sự đổi mới tận gốc rễ bởi quyền năng của Phúc Âm. Điều này thúc đẩy lòng thương xót và sự nhiệt thành trong sứ mạng truyền giáo.
5. Nuôi Dưỡng Sự Hy Vọng Về Sự Phục Hồi Trọn Vẹn: Nguyên tội giải thích tại sao thế giới đầy đau khổ và bất toàn. Nhưng Phúc Âm hứa rằng Đấng Christ sẽ hoàn tất công cuộc phục hồi. "Vì muôn vật đều phải phục Ngài..." (1 Cô-rinh-tô 15:28). Chúng ta trông đợi trời mới đất mới, nơi tội lỗi và hậu quả của nó sẽ hoàn toàn bị tiêu diệt (Khải Huyền 21:4).

Nguyên tội là giáo lý u ám nhưng chân thực, giống như chẩn đoán chính xác về một căn bệnh nan y. Nó vẽ nên bức tranh ảm đạm về thân phận loài người: bị hư mất, bị đoán phạt và bất lực trong chính mình. Tuy nhiên, chính trên nền tảng tối tăm này, ánh sáng của Phúc Âm về Chúa Giê-xu Christ mới chiếu sáng rực rỡ nhất. Sự công bình đến bởi đức tin nơi Ngài (Rô-ma 5:17) không chỉ xóa bỏ tội lỗi và sự lên án, mà còn ban cho chúng ta một bản chất mới (2 Cô-rinh-tô 5:17), được tái sinh bởi Đức Thánh Linh (Tít 3:5), và trở nên con cái Đức Chúa Trời. Hiểu biết và suy ngẫm về nguyên tội, vì thế, không đưa chúng ta đến sự thất vọng, mà dẫn chúng ta đến sự thờ phượng, biết ơn, và sống một đời sống được tự do khỏi quyền lực của tội lỗi, hướng về sự vinh hiển trọn vẹn đang chờ đợi.

"Hỡi sự chết, sự thắng của mầy ở đâu? Hỡi sự chết, cái nọc của mầy ở đâu?... Cảm tạ Đức Chúa Trời đã cho chúng ta sự thắng, nhờ Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta!" (1 Cô-rinh-tô 15:55, 57).