Một Cơ Đốc Nhân Có Nên Tập Thể Dục? Kinh Thánh Nói Gì Về Sức Khỏe?
Trong bối cảnh xã hội hiện đại đề cao vẻ đẹp hình thể và sức khỏe, nhiều tín hữu Cơ Đốc tự hỏi: “Việc chăm sóc thân thể mình có thực sự là một phần trách nhiệm thuộc linh không?” Hay nói cách khác, một Cơ Đốc nhân có nên tập thể dục không? Câu hỏi này không đơn thuần là về thẩm mỹ hay xu hướng, mà đụng chạm đến giáo lý nền tảng về nhân sinh quan Cơ Đốc: chúng ta nhìn nhận thân thể mình như thế nào trước mặt Đức Chúa Trời? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát Kinh Thánh, phân tích ngôn ngữ gốc Hy Lạp và Hê-bơ-rơ, để tìm ra câu trả lời thấu đáo và cân bằng, từ đó đưa ra những ứng dụng thực tiễn cho đời sống đức tin.
Trước khi đi vào những câu Kinh Thánh cụ thể về luyện tập, chúng ta phải đặt nền tảng từ Sáng-thế Ký. Khi Đức Chúa Trời dựng nên con người, Ngài phán: “Chúng ta hãy làm nên loài người như hình Ta và theo tượng Ta” (Sáng-thế Ký 1:26). Từ “hình” trong tiếng Hê-bơ-rơ là צֶלֶם (tselem), mang ý nghĩa một hình tượng đại diện. Điều này cho thấy thân thể vật lý của con người, trong sự toàn vẹn ban đầu, là một phần của sự sáng tạo “rất tốt lành” (Sáng-thế Ký 1:31) và mang phẩm giá đặc biệt vì phản chiếu hình ảnh của Đấng Tạo Hóa.
Sau đó, Đức Chúa Trời “hà sinh khí vào lỗ mũi; thì loài người trở nên một loài sanh linh” (Sáng-thế Ký 2:7). Từ “sanh linh” (נֶפֶשׁ חַיָּה (nephesh chayyah)) nhấn mạnh sự thống nhất giữa thể xác và linh hồn. Con người là một thực thể toàn vẹn. Do đó, thái độ coi thường hoặc hủy hoại thân thể là một sự xúc phạm đến công trình sáng tạo nguyên thủy của Đức Chúa Trời.
Tuy nhiên, sự sa ngã đã đem sự hư nát và sự chết vào thế gian (Rô-ma 5:12). Thân thể không còn ở trong tình trạng vinh hiển ban đầu, nhưng điều đó không hủy bỏ trách nhiệm quản lý của chúng ta. Chúng ta được kêu gọi quản trị (Sáng-thế Ký 1:28), và điều này bao gồm cả việc quản trị chính thân thể mình cách khôn ngoan.
Trong Tân Ước, sứ đồ Phao-lô đưa ra một tuyên bố mạnh mẽ nhất về giá trị của thân thể Cơ Đốc nhân: “Anh em há chẳng biết rằng thân thể của anh em là đền thờ của Đức Thánh Linh đang ngự trong anh em, là Đấng mà anh em đã nhận bởi Đức Chúa Trời, và anh em chẳng phải thuộc về chính mình sao? Vì chưng anh em đã được chuộc bằng giá cao rồi. Vậy, hãy lấy thân thể mình làm sáng danh Đức Chúa Trời.” (1 Cô-rinh-tô 6:19-20).
Phân tích từ ngữ Hy Lạp ở đây rất quan trọng:
- “Đền thờ” được dùng là ναὸς (naos). Từ này không chỉ một khuôn viên rộng lớn (hieron), mà chỉ nơi chí thánh, nơi Đức Chúa Trời ngự trị cách đặc biệt. Trong Cựu Ước, nơi chí thánh là chỗ cực kỳ thánh khiết, được chăm sóc và bảo vệ cẩn thận.
- “Chuộc” (ἀγοράζω (agorazō)) có nghĩa là mua bằng giá, và “giá cao” (τιμῆς (timēs)) nhấn mạnh đến sự quý giá. Giá chuộc chính là huyết báu của Chúa Giê-xu Christ (1 Phi-e-rơ 1:18-19).
Do đó, thân thể chúng ta không còn là tài sản riêng để tùy tiện sử dụng. Nó đã trở thành nơi ngự trị thiêng liêng của chính Đức Chúa Trời, và đã được Chúa Giê-xu mua lại. Quản lý thân thể cách tốt nhất là một phần của sự thờ phượng và biết ơn đối với Đấng đã cứu chuộc chúng ta. Việc làm ô uế, hủy hoại, hoặc thậm chí thờ ơ với “đền thờ” này là một điều nghiêm trọng.
Câu Kinh Thánh thường được trích dẫn nhất trong chủ đề này là lời khuyên của Phao-lô cho Ti-mô-thê: “Vì sự luyện tập thân thể ích lợi chẳng bao lăm, còn như sự tin kính là ích cho mọi việc, vì có lời hứa về đời nầy và về đời sau nữa.” (1 Ti-mô-thê 4:8).
Một cách đọc nông cạn có thể cho rằng Phao-lô đang hạ thấp hoặc chê bai việc tập thể dục. Nhưng phân tích kỹ ngữ cảnh và từ ngữ sẽ cho thấy một bức tranh tinh tế hơn:
- “Luyện tập”: từ Hy Lạp là γυμνασία (gymnasia), gốc của từ “gym” ngày nay. Trong văn hóa Hy Lạp, nó chỉ những cuộc thi đấu thể thao khắc nghiệt để giành vòng hoa tạm bợ (1 Cô-rinh-tô 9:25).
- “Tin kính”: từ Hy Lạp là εὐσέβεια (eusebeia), chỉ sự kính sợ Chúa, một đời sống đạo đức thánh khiết phản ánh mối quan hệ đúng đắn với Đức Chúa Trời.
- “Ích lợi chẳng bao lăm” (πρὸς ὀλίγον ἐστὶν ὠφέλιμος): Cụm này nên được hiểu là “có ích trong một phạm vi nhỏ/hạn chế” hoặc “có ích trong một thời gian ngắn”. Nó không phủ nhận lợi ích, nhưng đặt nó trong phạm vi hạn chế về thời gian (chỉ đời này) và phạm vi (chỉ cho thân thể).
Phao-lô không nói “luyện tập thân thể là vô ích”. Ông thừa nhận nó “có ích” (ὠφέλιμος (ōphelimos)), nhưng chỉ trong một chừng mực nào đó so với sự tin kính mang lại lợi ích vô hạn, trọn vẹn và đời đời. Ông đang sắp xếp thứ tự ưu tiên, chứ không loại trừ. Trong ngay câu trước (câu 7), ông khuyên “hãy tập tành sự tin kính” (γύμναζε (gymnaze) – cùng gốc với “luyện tập”), dùng hình ảnh của một vận động viên để ví sánh việc rèn luyện thuộc linh. Điều này cho thấy ông thấy giá trị của kỷ luật thân thể như một hình ảnh minh họa cho kỷ luật thuộc linh.
1. Tiết độ và Tự chủ: Đây là trái của Đức Thánh Linh (Ga-la-ti 5:23). Sứ đồ Phao-lô nói: “Mọi sự tôi có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sự đều có ích…” (1 Cô-rinh-tô 6:12). Việc ăn uống, nghỉ ngơi, luyện tập cần được thực hiện trong tinh thần tiết độ, không để trở thành sự nô lệ (1 Cô-rinh-tô 6:12b).
2. Năng lực Đến Từ Chúa: Ê-sai 40:29-31 hứa rằng Đức Giê-hô-va ban sức lực cho kẻ mệt nhọc, và “những kẻ trông đợi Đức Giê-hô-va sẽ được sức mới, cất cánh bay cao như chim ưng; chúng chạy mà không mệt nhọc, đi mà không mệt mỏi.” Sức khỏe thể chất cuối cùng vẫn nương dựa vào nguồn sức mạnh thuộc linh từ Chúa.
3. Sự Yếu Đuối và Ân Điển: Kinh Thánh cũng nhắc chúng ta về những giới hạn. Phao-lô có “một cái giằm xóc vào thịt” (2 Cô-rinh-tô 12:7), và Chúa phán: “Ân điển Ta đủ cho ngươi rồi, vì sức mạnh của Ta nên trọn vẹn trong sự yếu đuối.” (2 Cô-rinh-tô 12:9). Điều này nhắc nhở chúng ta rằng mục đích tối thượng không phải là một thân thể hoàn hảo, mà là Đấng Christ được tỏ ra trong chúng ta, dù trong sức khỏe hay bệnh tật.
1. Động Cơ Đúng Đắn: Hãy tự hỏi: “Tôi chăm sóc thân thể mình với động cơ gì?” Động cơ Kinh Thánh là: (1) Vinh hiển Chúa (1 Cô-rinh-tô 6:20), (2) Quản lý tốt “đền thờ” Ngài để phục vụ Ngài và người khác hiệu quả hơn, và (3) Rèn luyện tính kỷ luật có ích cho đời sống tin kính (1 Ti-mô-thê 4:7b). Hãy tránh xa động cơ tôn thờ vẻ đẹp hình thể, tìm kiếm sự ngưỡng mộ của người đời, hoặc chạy theo chủ nghĩa khoái lạc.
2. Sự Cân Bằng Toàn Diện: Sức khỏe Cơ Đốc là sức khỏe toàn diện: thuộc linh, tâm lý/trí tuệ, và thể chất. Một lịch trình chỉ có tập gym mà không có thì giờ tĩnh nguyện, học Kinh Thánh, và thờ phượng là sự mất cân bằng nghiêm trọng. Ngược lại, việc bỏ bê thể chất vì “chỉ lo việc thuộc linh” cũng là sự thiếu hiểu biết về sự thống nhất của con người.
3. Thực Hành Cụ Thể:
- Tích hợp: Có thể vừa đi bộ, chạy bộ vừa cầu nguyện, nghe bài giảng, hoặc suy gẫm Lời Chúa.
- Cộng Đồng: Tập thể dục cùng anh chị em trong Hội Thánh có thể trở thành thời gian giao tạo, khích lệ và trách nhiệm.
- Ăn uống: Áp dụng nguyên tắc tiết độ và biết ơn trong ăn uống (1 Cô-rinh-tô 10:31).
- Nghỉ ngơi: Tôn trọng chế độ nghỉ ngơi, bao gồm ngày Sa-bát (ngày nghỉ) theo nguyên tắc (Mác 2:27), để thân thể và tâm linh được phục hồi.
4. Lòng Thương Xót và Thực Tế: Hãy nhân từ với chính mình và người khác. Mỗi người có thể trạng, hoàn cảnh, và giới hạn khác nhau. Đừng lấy một hình mẫu thể chất nào làm thước đo thuộc linh. Mục tiêu là sự trung tín trong việc quản lý điều Chúa ban, chứ không phải sự so sánh hay thành tích.
Vậy, một Cơ Đốc nhân có nên tập thể dục không? Câu trả lời từ Kinh Thánh là CÓ, nhưng với một tâm thế, động cơ và sự ưu tiên đúng đắn. Thân thể chúng ta là kỳ công của Đấng Sáng Tạo, là đền thờ quý giá của Đức Thánh Linh, và là công cụ đã được chuộc lại để phục vụ và làm sáng danh Chúa. Việc chăm sóc, rèn luyện nó cách tiết độ và khôn ngoan là một phần của trách nhiệm quản lý (stewardship) thiêng liêng và là một hình thức thờ phượng thiết thực.
Tuy nhiên, chúng ta phải luôn nhớ lời cảnh báo của Phao-lô: luyện tập thân thể chỉ có ích trong phạm vi nhỏ và tạm thời. Giá trị tối thượng vẫn thuộc về “sự tin kính”, là đời sống được biến đổi bởi Tin Lành của Chúa Giê-xu Christ. Thân thể dù khỏe mạnh rồi cũng sẽ già yếu và trở về bụi đất, nhưng sự sống đời đời trong Đấng Christ mới là sự nghiệp đời đời.
Hãy bước đi trong sự cân bằng: nhiệt thành rèn luyện thân thể như một vận động viên, nhưng với mục tiêu tối hậu là chạy cho xong cuộc đua thuộc linh, giữ vững đức tin, và nhận lấy mão triều thiên không hề héo của sự sống đời đời (2 Ti-mô-thê 4:7-8; 1 Cô-rinh-tô 9:24-27). Khi chúng ta làm điều đó, chúng ta tôn vinh Đấng đã tạo dựng, cứu chuộc và đang ngự trong chúng ta.