Có phải Chúa Giê-xu chịu đóng đinh vào thứ Sáu?

Trong niềm tin Cơ Đốc, sự chết và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ là trung tâm của đức tin và hy vọng. Một câu hỏi thường được đặt ra là: “Có phải Chúa Giê-xu thực sự chịu đóng đinh vào ngày thứ Sáu, thường được gọi là ‘Thứ Sáu Tốt Lành’ (Good Friday)?” Câu hỏi này không chỉ liên quan đến lịch sử, mà còn ảnh hưởng đến sự hiểu biết về lời tiên tri của Chúa Giê-xu về “ba ngày ba đêm” (Ma-thi-ơ 12:40). Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh, xem xét các bằng chứng văn bản, bối cảnh văn hóa Do Thái, và ý nghĩa thần học để tìm kiếm câu trả lời thỏa đáng.

Đa số truyền thống Cơ Đốc giáo, bao gồm Tin Lành, đều tin rằng Chúa Giê-xu chịu đóng đinh và chết vào ngày thứ Sáu. Căn cứ chính đến từ các sách Phúc Âm:

• Mác 15:42-43: “Đến tối, bởi bấy giờ là ngày sắm sửa, nghĩa là hôm trước ngày Sa-bát, có Giô-sép, người A-ri-ma-thê, là nghị viên tòa công luận có danh vọng, cũng trông đợi nước Đức Chúa Trời, bạo dạn đến cùng Phi-lát mà xin xác Đức Chúa Jêsus.” Ở đây, “ngày sắm sửa” (tiếng Hy Lạp: παρασκευή - paraskeuē) là thuật ngữ chuyên dùng để chỉ ngày thứ Sáu, ngày chuẩn bị cho Sa-bát (ngày thứ Bảy).
• Lu-ca 23:54: “Bấy giờ là ngày sắm sửa, Sa-bát gần đến.” Một lần nữa xác nhận rõ ràng.
• Giăng 19:31: “Vì bấy giờ là ngày sắm sửa về ngày Sa-bát, mà Sa-bát nầy là rất trọng thể, nên người Giu-đa sợ những thây đó còn treo lại trên thập tự giá trong ngày Sa-bát...” Giăng giải thích thêm rằng Sa-bát sắp đến là một ngày Sa-bát đặc biệt, “rất trọng thể,” có thể chỉ về ngày Sa-bát thông thường hoặc ngày đầu tiên trong Lễ Bánh Không Men (Lê-vi Ký 23:6-7).

Trình tự thời gian được mô tả như sau: Sau khi Chúa chết vào khoảng 3 giờ chiều (Ma-thi-ơ 27:46-50; Mác 15:34-37), Giô-sép và Ni-cô-đem vội vàng hạ xác Ngài xuống và chôn cất trước khi mặt trời lặn, bắt đầu ngày Sa-bát (Lê-vi Ký 23:32 định nghĩa một ngày là từ chiều đến chiều). Do đó, ngày hôm đó, từ chiều thứ Năm đến chiều thứ Sáu, chính là “ngày sắm sửa” (thứ Sáu), và ngày Sa-bát bắt đầu từ chiều thứ Sáu.

Tuy nhiên, lập luận chính cho việc nghi ngờ thứ Sáu đến từ lời của chính Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ 12:40: “Vì Giô-na đã ở trong bụng cá lớn ba ngày ba đêm thể nào, thì Con người cũng sẽ ở trong lòng đất ba ngày ba đêm thể ấy.” Nếu Ngài chết vào chiều thứ Sáu và sống lại vào sáng sớm Chúa Nhật (ngày thứ nhất trong tuần), thì làm sao tính đủ “ba ngày ba đêm”?

Để giải quyết điều này, chúng ta cần hiểu cách người Do Thái thế kỷ thứ nhất tính toán thời gian:

1. Cách tính “một phần của ngày cũng được kể như một ngày”: Trong văn hóa Do Thái và ngay cả trong Kinh Thánh Cựu Ước, một phần của ngày (dù chỉ vài giờ) có thể được tính biểu tượng là một ngày. Ví dụ: Ê-xơ-tê 4:16 và 5:1 cho thấy “ba ngày ba đêm” nhịn ăn, nhưng bà Ê-xơ-tê đã đi gặp vua vào “ngày thứ ba,” mà không nhất thiết phải đủ 72 giờ.
2. Bối cảnh của Ma-thi-ơ 12:40: Chúa Giê-xu đang sử dụng hình ảnh Giô-na như một “dấu chỉ” (σημεῖον - sēmeion) về sự chết và phục sinh của Ngài, nhấn mạnh đến thực tế của sự phục sinh sau một khoảng thời gian nằm trong cõi chết, hơn là một phép tính toán học chính xác từng giờ.

Các Phúc Âm nhiều lần nhấn mạnh rằng Chúa sẽ “sống lại trong ngày thứ ba” (Ma-thi-ơ 16:21; 17:23; 20:19; Lu-ca 9:22; 18:33). Cụm từ “ngày thứ ba” này phù hợp với trình tự thứ Sáu (ngày thứ nhất Ngài trong mộ), thứ Bảy (ngày thứ hai), và Chúa Nhật (ngày thứ ba Ngài sống lại).

Mấu chốt thần học không nằm ở việc tranh cãi về 72 giờ, mà nằm ở sự ứng nghiệm trọn vẹn của Lễ Vượt Qua. Các Phúc Âm đồng thuận rằng Chúa Giê-xu chịu chết vào chính ngày Lễ Vượt Qua (ngày 14 tháng Nisan theo lịch Do Thái).

• Giăng 19:14 gọi ngày Chúa bị xử án là “ngày sắm sửa về lễ Vượt Qua” (παρασκευὴ τοῦ πάσχα - paraskeuē tou pascha).
• Chúa Giê-xu, Chiên Con của Đức Chúa Trời (Giăng 1:29), đã chịu giết vào giờ mà những con chiên Vượt Qua đang bị giết trong đền thờ, để ứng nghiệm lời tiên tri: “Lễ Vượt Qua của chúng ta là Đấng Christ, đã bị giết rồi” (1 Cô-rinh-tô 5:7).

Việc Ngài sống lại vào “ngày thứ nhứt trong tuần lễ” (Ma-thi-ơ 28:1) không chỉ là ngày sau Sa-bát, mà còn là ngày đầu tiên của sự sáng tạo mới, khai mở một kỷ nguyên mới cho nhân loại. Ngày thứ Sáu trở thành “Tốt Lành” (Good Friday) vì chính vào ngày đó, công việc cứu chuộc hoàn tất (Giăng 19:30).

Việc nghiên cứu này không chỉ để thỏa mãn sự tò mò lịch sử, mà còn mang lại những bài học sâu sắc cho đức tin chúng ta:

1. Tin vào Lời Chúa cách trọn vẹn: Dù có những chi tiết dường như khó hiểu (như “ba ngày ba đêm”), chúng ta được kêu gọi tin cậy vào sự chân thật tuyệt đối của Kinh Thánh. Sự sống lại vào ngày thứ ba là một sự kiện lịch sử được xác nhận bởi nhiều nhân chứng (1 Cô-rinh-tô 15:3-8). Đức tin của chúng ta đặt nền trên Đấng Christ phục sinh, không phải trên một máy tính thời gian.
2. Nắm lấy ý nghĩa của “ngày sắm sửa”: Thứ Sáu là ngày chuẩn bị cho Sa-bát. Cuộc đời Cơ Đốc nhân cũng là một cuộc sống “chuẩn bị” – chuẩn bị cho sự an nghỉ đời đời với Chúa và cho công việc Chúa. Chúng ta được kêu gọi sống mỗi ngày với sự tỉnh thức, sẵn sàng, và làm trọn thánh ý Chúa.
3. Sống trong quyền năng của sự phục sinh: Sự kiện lịch sử từ chiều thứ Sáu đến sáng Chúa Nhật dạy chúng ta rằng: sau mọi sự chết (hy sinh, từ bỏ, đau khổ) trong đời sống, Đức Chúa Trời có quyền năng đem đến sự sống lại mới mẻ và vinh hiển. “Hạt giống” phải chết đi mới kết quả (Giăng 12:24).
4. Tập trung vào cốt lõi của Phúc Âm: Thay vì sa vào những tranh luận về ngày giờ (mà Chúa nói không thuộc về chúng ta, Công vụ 1:7), chúng ta hãy tập trung rao giảng trọng tâm: “Đấng Christ chịu chết vì tội chúng ta theo lời Kinh thánh; Ngài đã được chôn, đến ngày thứ ba, Ngài sống lại theo lời Kinh thánh” (1 Cô-rinh-tô 15:3-4). Đây là quyền năng cứu rỗi.

Dựa trên bằng chứng Kinh Thánh trực tiếp và được ủng hộ bởi truyền thống Hội Thánh đầu tiên, chúng ta có thể tin chắc rằng Chúa Giê-xu Christ, Chiên Con của Đức Chúa Trời, đã chịu chết trên thập tự giá vào ngày thứ Sáu, ngày sắm sửa cho Sa-bát. Lời tiên tri “ba ngày ba đêm” được hiểu đúng trong bối cảnh văn hóa và ngôn ngữ của Kinh Thánh, và hoàn toàn tương hợp với việc Ngài sống lại vào ngày thứ nhất trong tuần lễ.

Điều quan trọng nhất không phải là chúng ta kỷ niệm ngày nào cho thật chính xác, mà là chúng ta tưởng niệm, rao truyền và sống với thực tại vĩ đại này: Đấng Christ đã chịu chết vì tội lỗi chúng ta, Ngài đã sống lại, và Ngài đang sống đời đời. Thứ Sáu ấy thật là “Tốt Lành” vì tình yêu vĩ đại của Đức Chúa Trời đã được bày tỏ trọn vẹn tại đó. Hãy để đời sống chúng ta luôn là một lời đáp lại tình yêu hy sinh ấy.

“Vì Ðức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời.” (Giăng 3:16)