Chúa Giê-xu đã có vợ?

Trong những thập kỷ gần đây, đặc biệt với sự xuất hiện của một số tác phẩm giả tưởng và các tài liệu ngoại kinh (không được công nhận vào quy điển Kinh Thánh) được diễn giải theo cách gây tranh cãi, câu hỏi “Chúa Giê-xu có vợ không?” thỉnh thoảng lại được đặt ra, gây hoang mang cho một số tín hữu và tò mò cho thế giới. Là những người nghiên cứu Kinh Thánh cách nghiêm túc, chúng ta phải tìm câu trả lời dứt khoát từ nguồn mặc khải đáng tin cậy duy nhất – Kinh Thánh – và từ lịch sử Hội Thánh sơ khai được ghi chép lại. Bài viết này sẽ đi sâu khảo sát chứng cứ Kinh Thánh, bối cảnh văn hóa Do Thái thế kỷ thứ nhất, và những hệ lụy thần học quan trọng từ chủ đề này.

Bốn sách Phúc Âm (Ma-thi-ơ, Mác, Lu-ca, Giăng) là những tài liệu lịch sử đáng tin cậy nhất về cuộc đời và chức vụ của Chúa Giê-xu. Điều gây chú ý đầu tiên là sự vắng mặt hoàn toàn của bất kỳ đề cập nào về một người vợ, hôn thê, hoặc mối quan hệ lãng mạn nào của Ngài. Các sách này ghi lại chi tiết về gia đình ruột của Ngài (Ma-ri, các em trai và chị em gái), các môn đồ, những người bạn thân thiết như gia đình Ma-thê, Ma-ri và La-xa-rơ, thậm chí cả tên của những người như Xa-chê và Giô-sép ở A-ri-ma-thê. Tuy nhiên, không có một “bà Giê-xu” nào xuất hiện.

Đặc biệt, trong đám cưới tại Ca-na (Giăng 2:1-11), nếu Chúa Giê-xu có vợ, hẳn bà ấy sẽ là một nhân vật trung tâm trong câu chuyện, hoặc ít nhất được nhắc đến. Nhưng Kinh Thánh chỉ ghi lại sự hiện diện của mẹ Ngài và các môn đồ. Sự im lặng này là một bằng chứng mạnh mẽ, bởi vì các tác giả Phúc Âm không hề ngần ngại ghi lại những chi tiết thân mật khác về Ngài (như Ngài khóc, Ngài mệt mỏi, Ngài cầu nguyện riêng tư).

Chúa Giê-xu đã trực tiếp nói về đời sống độc thân vì Nước Đức Chúa Trời. Trong Ma-thi-ơ 19:10-12, sau khi giảng về hôn nhân, các môn đồ thưa rằng: “Nếu phải như vậy thì thà không lấy vợ còn hơn.” Chúa Giê-xu đáp: “Người ta chẳng hiểu lời nói đó, chỉ những kẻ được ban cho mới hiểu được. Vì có người hoạn từ trong lòng mẹ, có người hoạn bởi tay người ta, có người hoạn vì Nước Thiên Đàng. Ai hiểu được thì hiểu.” Chữ “hoạn” (tiếng Hy Lạp: eunouchos, εὐνοῦχος) ở đây không chỉ về nghĩa đen thể xác, mà còn chỉ về sự lựa chọn sống độc thân để toàn tâm toàn ý phục vụ Nước Đức Chúa Trời. Chính Chúa Giê-xu là hình mẫu tối cao của nhóm thứ ba này: “hoạn vì Nước Thiên Đàng”. Ngài đã tự nguyện chọn một đời sống độc thân để trọn vẹn hiến dâng cho chức vụ cứu chuộc nhân loại.

Sứ đồ Phao-lô, người được Chúa Phục Sinh trực tiếp dạy dỗ, cũng nêu lên hình mẫu này trong 1 Cô-rinh-tô 7:7-8, 32-35: “Tôi ước ao mọi người đều như tôi; nhưng mỗi người có một ân tứ riêng của Đức Chúa Trời, người nầy được ơn nầy, kẻ kia được ơn nọ. Tôi nói với những người chưa cưới gái và đàn bà góa: Họ được phép ở như tôi thì tốt hơn... Tôi muốn anh chị em khỏi phải lo lắng. Người không lập gia đình lo việc Chúa, tìm cách làm đẹp lòng Chúa. Nhưng người có gia đình thì lo việc đời, tìm cách làm đẹp lòng vợ hoặc chồng mình... Tôi nói điều đó vì ích lợi cho anh chị em, chớ không phải để gài bẫy, nhưng để hầu anh chị em được tỏ lòng kính mến Chúa cho xứng đáng, không chia trí.” Phao-lô trình bày đời sống độc thân như một ân tứ (charisma, χάρισμα) để chuyên tâm lo việc Chúa. Rõ ràng, ông đang áp dụng nguyên tắc từ chính đời sống và sự dạy dỗ của Thầy mình – Chúa Giê-xu.

Một lập luận thường thấy là: “Trong xã hội Do Thái thế kỷ thứ nhất, đàn ông đến tuổi trưởng thành đều phải lấy vợ. Vậy Chúa Giê-xu chắc cũng phải có vợ.” Lập luận này có vẻ hợp lý về mặt xã hội học, nhưng nó bỏ qua thực tế rằng Chúa Giê-xu là Đấng hoàn toàn độc nhất. Ngài không phải là một người đàn ông Do Thái bình thường; Ngài là Con Đức Chúa Trời nhập thể, Đấng Mê-si-a với sứ mệnh cứu chuộc đặc biệt.

Hơn nữa, ngay trong truyền thống Do Thái đương thời, cũng có những nhóm người sống độc thân vì mục đích tôn giáo, như nhóm Essenes (một nhánh ở Qumran, nơi tìm thấy các Cuộn Sách Biển Chết). Tiên tri Giê-rê-mi được Đức Chúa Trời truyền không được lấy vợ như một dấu hiệu tiên tri (Giê-rê-mi 16:1-4). Vì vậy, việc Chúa Giê-xu sống độc thân không phải là điều chưa từng có tiền lệ trong lịch sử tuyển dân.

Danh xưng “Rabbi” (Thầy) mà mọi người gọi Chúa Giê-xu thường gắn với những người đàn ông đã lập gia đình. Tuy nhiên, điều quan trọng là chính các môn đồ và những người đương thời không bao giờ nhắc đến gia đình hay con cái của Ngài. Nếu Ngài có vợ, điều đó chắc chắn sẽ được biết đến và trở thành một phần trong các lời buộc tội hoặc bàn tán về Ngài, nhưng nó hoàn toàn vắng bóng.

Một số người viện dẫn các sách “Phúc Âm” ngụy thư (không được Thánh Linh cảm thúc) được viết vào thế kỷ thứ 2, 3 trở về sau, như “Phúc Âm Phi-líp” hay “Phúc Âm Ma-ri Mác-đa-len”, trong đó có những đoạn văn mơ hồ, khó hiểu, ám chỉ đến mối quan hệ đặc biệt giữa Chúa Giê-xu và Ma-ri Mác-đa-len. Cần phải hiểu rõ:

1. Tính chất lịch sử: Các sách này được viết rất lâu sau thời các sứ đồ (100-200 năm sau), không phải bởi các nhân chứng mắt thấy, và chứa đựng nhiều giáo lý của phái Ngộ đạo (Gnosticism) muốn truyền bá tư tưởng của họ.
2. Mục đích thần học: Chúng thường xuyên phủ nhận nhân tính thật của Chúa Giê-xu (cho rằng Ngài chỉ có thân thể “ảo”) hoặc muốn hạ thấp quyền lực của các sứ đồ. Việc gán ghép Chúa Giê-xu có vợ trong các văn bản này thường nhằm mục đích biểu tượng hoặc để đề cao một “tri thức bí mật” nào đó, chứ không phải ghi chép lịch sử.
3. Sự chứng thực của Hội Thánh đầu tiên: Toàn bộ các giáo phụ Hội Thánh đầu tiên (như Ignatius, Justin Martyr, Irenaeus) – những người kế thừa trực tiếp từ các sứ đồ – đều luôn nói về Chúa Giê-xu như một người độc thân. Không có một truyền thống hay tranh cãi nào trong Hội Thánh thế kỷ đầu về việc Ngài có gia đình.

Việc Chúa Giê-xu sống độc thân không phải là một chi tiết ngẫu nhiên, mà mang ý nghĩa thần học sâu sắc:

• Sự Tận Hiến Trọn Vẹn Cho Sứ Mệnh Cứu Chuộc: Hôn nhân là mối liên hệ trần thế cao quý nhất, nhưng Chúa Giê-xu đã tạm thời từ bỏ nó để dành trọn tình yêu và sự hi sinh của Ngài cho Hội Thánh – là cô dâu thuộc linh của Ngài. Sự hi sinh của Ngài trên thập tự giá là hoàn toàn và vô điều kiện.
• Hình Bóng Về Mối Tương Giao Giao Ước: Trong Cựu Ước, Đức Giê-hô-va là Chồng của Y-sơ-ra-ên (Ê-sai 54:5; Ô-sê 2:16). Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu là Chàng Rể (Ma-thi-ơ 9:15; Khải huyền 19:7), và Hội Thánh là cô dâu. Nếu Chúa Giê-xu có một người vợ trần thế, hình bóng thần học tuyệt vời và sâu sắc này sẽ bị làm mờ và gây nhầm lẫn nghiêm trọng.
• Sự Đồng Cảm Với Mọi Hoàn Cảnh: Chúa Giê-xu đã trải nghiệm mọi phương diện của kiếp người (Hê-bơ-rơ 4:15), nhưng điều đó không có nghĩa Ngài phải trải nghiệm mọi vai trò xã hội (như làm cha, làm vua…). Ngài đến để kinh nghiệm và cứu chuộc bản chất con người. Sự độc thân của Ngài khiến Ngài có thể đồng cảm cách đặc biệt với những người độc thân, góa bụa, và đồng thời là hình mẫu cho sự tận hiến trọn vẹn.

Chân lý này không chỉ là một sự thật lịch sử cần bảo vệ, mà còn có những ứng dụng thiết thực cho đức tin và đời sống chúng ta hôm nay:

1. Xác Lập Nền Tảng Chân Lý Vững Chắc: Giữa một thế giới đầy những thuyết âm mưu và thông tin sai lệch, chúng ta cần bám chắc vào Lời Đức Chúa Trời đã được mặc khải rõ ràng. Sự dạy dỗ của Kinh Thánh về Chúa Giê-xu là đầy đủ và hoàn hảo (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Chúng ta không cần tìm kiếm hay tin vào những “mặc khải bí mật” bên ngoài Kinh Thánh.
2. Sống Tận Hiến Trong Ơn Gọi Của Mình: Dù được kêu gọi vào đời sống hôn nhân hay độc thân, mỗi Cơ Đốc nhân đều được mời gọi sống tận hiến cho Chúa. Chúa Giê-xu là hình mẫu cho sự tận hiến trọn vẹn. Chúng ta học tập Ngài, dành những tình cảm, thời gian và năng lực tốt nhất cho Nước Đức Chúa Trời.
3. Yêu Mến Hội Thánh Như Chàng Rể Yêu Cô Dâu: Hiểu được hình ảnh Chúa Giê-xu là Chàng Rể giúp chúng ta yêu mến Hội Thánh – thân thể Ngài – cách sâu sắc hơn. Chúng ta được kêu gọi gìn giữ sự trong sạch, thánh khiết và trung tín với Ngài, không để bất cứ điều gì của thế gian trở thành “người tình” cạnh tranh (Gia-cơ 4:4).
4. Bảo Vệ Nhân Tính Và Thần Tính Trọn Vẹn Của Chúa Cứu Thế: Mọi quan điểm sai lầm về Chúa Giê-xu (dù là phủ nhận thần tính hay nhân tính thật của Ngài) đều dẫn đến một Phúc Âm khác (Ga-la-ti 1:6-9). Khẳng định Chúa Giê-xu độc thân là một phần của việc bảo vệ chân lý về Con Người trọn vẹn, Đấng đã sống một đời sống vâng phục hoàn hảo trong một thân thể thật.

Dựa trên sự dạy dỗ minh bạch của Kinh Thánh, sự chứng thực của lịch sử Hội Thánh sơ khai, và những ý nghĩa thần học sâu sắc, chúng ta có thể kết luận cách chắc chắn rằng: Chúa Giê-xu Christ, Con Đức Chúa Trời, Đấng Cứu Thế của chúng ta, không có vợ theo nghĩa đen trong thế gian này. Ngài đã tự nguyện chọn lối sống độc thân để hoàn toàn tận hiến cho chức vụ cứu rỗi nhân loại và để trở nên Chàng Rể trọn vẹn cho Cô Dâu là Hội Thánh.

Thay vì sa vào những cuộc tranh luận vô bổ dựa trên suy đoán và tài liệu không đáng tin, chúng ta hãy tập trung vào chân lý vinh hiển đã được bày tỏ: Chúa Giê-xu yêu chúng ta bằng một tình yêu hy sinh trọn vẹn, đến nỗi Ngài từ bỏ mọi sự để đi đến thập tự giá. Đáp ứng xứng đáng của chúng ta là tin nhận Ngài, yêu mến Ngài, và sống tận hiến đời mình cho Đấng đã hoàn toàn hiến dâng chính mình vì chúng ta.

“Vì Ngài đã làm đẹp lòng Chúa Cha, đến nỗi không cần ai cầu thay, và tình yêu của Ngài dành cho Hội Thánh là trọn vẹn, đến nỗi không cần một tình yêu trần thế nào chia sẻ.”