Chúa Giê-xu có các anh chị em không?

Trong hành trình nghiên cứu và tìm hiểu Kinh Thánh, câu hỏi về gia đình trần thế của Chúa Giê-xu thường được đặt ra, đặc biệt là vấn đề: "Chúa Giê-xu có các anh chị em ruột không?" Đây không chỉ là một thắc mắc về lịch sử hay gia phả, mà còn là một chủ đề thần học quan trọng, liên quan đến thân vị của Đấng Christ, sự đồng trinh của Ma-ri, và sự hiểu biết về Hội Thánh đầu tiên. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu phân tích các phân đoạn Kinh Thánh liên quan, khảo sát ngôn ngữ gốc (Hy Lạp và Hê-bơ-rơ), và trình bày quan điểm thần học Tin Lành dựa trên nguyên tắc "Kinh Thánh giải nghĩa Kinh Thánh".

Những câu Kinh Thánh thường được viện dẫn để nói về "anh em" của Chúa Giê-xu chủ yếu nằm trong các sách Phúc Âm và một ít trong sách Công Vụ và thư tín.

1. Ma-thi-ơ 12:46-50 & Mác 3:31-35 & Lu-ca 8:19-21: Khi Chúa Giê-xu đang giảng dạy, có người thưa rằng: "Mẹ và anh em thầy ở ngoài, đang tìm thầy." Chúa đáp: "Ai là mẹ ta, ai là anh em ta?... Hễ ai làm theo ý muốn của Đức Chúa Trời ta, thì người ấy là anh em, chị em, và mẹ ta." Tại đây, Chúa Giê-xu mở rộng khái niệm gia đình theo nghĩa thuộc linh, nhưng không phủ nhận hay xác nhận mối quan hệ huyết thống với những người được nhắc đến.

2. Ma-thi-ơ 13:55-56 & Mác 6:3: Đây là phân đoạn quan trọng nhất. Dân chúng tại Na-xa-rét kinh ngạc về sự khôn ngoan và quyền năng của Chúa Giê-xu và nói: "Có phải con người thợ mộc đó chăng? Mẹ người có phải là Ma-ri, và anh em người là Gia-cơ, Giô-sép, Si-môn, Giu-đê chăng? Chị em người đều ở giữa chúng ta chăng?" (Ma-thi-ơ 13:55-56). Trong tiếng Hy Lạp, từ được dùng là "adelphoi" (anh em) và "adelphai" (chị em). Từ "adelphos" (anh em) trong Tân Ước có thể chỉ: (1) Anh em ruột cùng cha mẹ. (2) Anh em cùng cha khác mẹ. (3) Anh em họ, thân tộc gần. (4) Đồng bào (người Do Thái với nhau). (5) Anh em trong đức tin.

3. Giăng 2:12 & 7:3-10: Trong phân đoạn này, "anh em" của Ngài được nhắc đến cùng với mẹ Ngài. Trong Giăng 7:5, thậm chí ghi: "Vì anh em Ngài cũng không tin Ngài". Điều này phù hợp với sự kiện sau này, Gia-cơ và Giu-đe (có lẽ trong số những "anh em" này) trở thành tín đồ và lãnh đạo Hội Thánh, cho thấy họ đã có sự thay đổi về đức tin.

4. Công Vụ 1:14: Sau khi Chúa thăng thiên, các môn đồ nhóm lại "đồng một lòng cầu nguyện với đàn bà, với Ma-ri là mẹ Đức Chúa Jêsus, và với anh em Ngài." Ở đây, "anh em Ngài" (oi adelphoi autou) được phân biệt với các sứ đồ.

5. Ga-la-ti 1:19: Sứ đồ Phao-lô viết: "Ngoại trừ Gia-cơ, là anh em của Chúa, tôi chẳng thấy một sứ đồ nào khác." Cụm từ "anh em của Chúa" (ton adelphon tou Kuriou) được dùng rõ ràng để chỉ Gia-cơ, một nhân vật có thẩm quyền trong Hội Thánh Giê-ru-sa-lem.

Để hiểu đúng, chúng ta phải trở về với cách diễn đạt trong ngôn ngữ và văn hóa thời bấy giờ.

A. Tiếng A-ram & Hê-bơ-rơ: Chúa Giê-xu và các môn đồ nói tiếng A-ram. Trong tiếng A-ram và Hê-bơ-rơ, không có từ riêng để chỉ "anh em họ". Từ "ah" (הָאָח) trong tiếng Hê-bơ-rơ được dùng cho cả anh em ruột, anh em họ, thân tộc, hay thậm chí đồng bào (ví dụ: Sáng Thế Ký 13:8, 14:14-16; Lê-vi Ký 10:4). Khi Kinh Thánh Cựu Ước được dịch sang tiếng Hy Lạp (Bản Bảy Mươi - LXX), các dịch giả đã dùng từ "adelphos" một cách linh hoạt để dịch từ "ah" trong nhiều ngữ cảnh thân tộc khác nhau.

B. Bằng Chứng Từ Các Nhân Vật Được Nhắc Đến:

• Ma-ri, vợ của Cơ-lê-ô-pa: Trong Giăng 19:25, dưới chân thập tự giá có "Ma-ri, vợ Cơ-lê-ô-pa". Nhiều học giả đồng nhất bà này với "Ma-ri, mẹ của Gia-cơ và Giô-sép" được nhắc trong Ma-thi-ơ 27:56. Điều này cho thấy Gia-cơ và Giô-sép là con của một bà Ma-ri khác, không phải là Ma-ri, mẹ Chúa Giê-xu.
• "Gia-cơ là con của An-phê": Trong Mác 15:40, bà "Ma-ri, mẹ của Gia-cơ nhỏ và Giô-sết" được nhắc cùng với Ma-ri Ma-đơ-len. Gia-cơ này được gọi là "con của An-phê" (Mác 3:18). Vậy, Gia-cơ "anh em của Chúa" trong Ga-la-ti 1:19 rất có thể chính là Gia-cơ, con của An-phê, tức là anh em họ của Chúa Giê-xu.

C. Sự Kiện "Con Đầu Lòng" và "Cho Đến Khi": Trong Ma-thi-ơ 1:25, nói về Giô-sép: "người chẳng hề nhận biết nàng cho đến khi nàng sanh một con trai, mà người đặt tên là Jêsus." Cụm từ "cho đến khi" (tiếng Hy Lạp: heos hou) trong Kinh Thánh không hàm ý về một sự thay đổi sau thời điểm đó. Nó chỉ đơn thuần nhấn mạnh sự kiện xảy ra trước thời điểm ấy mà không quan tâm đến tương lai (so sánh với 2 Sa-mu-ên 6:23 - Mi-canh "không có con cho đến khi chết" không có nghĩa bà có con sau khi chết). Do đó, câu này xác nhận sự đồng trinh của Ma-ri cho đến khi Chúa Giê-xu được sinh ra, nhưng không khẳng định hay phủ định điều gì xảy ra sau đó.

Tin Lành, dựa trên thẩm quyền duy nhất của Kinh Thánh (Sola Scriptura), không buộc tín hữu phải tin vào giáo lý "Đồng Trinh Trọn Đời" (Perpetual Virginity) của Ma-ri như một điều bắt buộc cho sự cứu rỗi. Tuy nhiên, nhiều nhà cải chánh lịch sử (như Martin Luther, John Calvin, Ulrich Zwingli) vẫn cá nhân tin rằng Ma-ri đồng trinh trọn đời, dựa trên sự suy luận từ Kinh Thánh:

1. Lời Thưa Của Ma-ri Trong Lu-ca 1:34: Khi thiên sứ báo tin, Ma-ri thưa: "Tôi chưa hề biết người nam nào, thì làm sao có sự đó được?" Nếu Ma-ri đã đính hôn và dự định có một gia đình bình thường với Giô-sép sau khi cưới, câu hỏi này trở nên khó hiểu. Phản ứng tự nhiên có lẽ là: "Điều đó sẽ xảy ra sau khi tôi và Giô-sép kết hôn." Nhưng thay vào đó, câu hỏi của bà cho thấy bà đã có một sự khấn nguyện đặc biệt dâng mình cho Chúa.

2. Lời Trối Của Chúa Giê-xu Trên Thập Tự Giá (Giăng 19:26-27): Khi thấy mẹ mình và môn đồ yêu dấu đứng gần, Ngài nói với mẹ: "Hỡi đàn bà kia, đó là con của ngươi!" Rồi Ngài lại phán cùng môn đồ: "Đó là mẹ ngươi!" Nếu Chúa Giê-xu có các anh em ruột còn sống (theo luật pháp và văn hóa Do Thái), trách nhiệm chăm sóc góa phụ sẽ thuộc về người con trai kế tiếp. Việc Ngài giao phó Ma-ri cho Giăng cho thấy có thể không có người con trai ruột nào khác để đảm nhận vai trò này.

Tuy nhiên, phần lớn các hệ phái Tin Lành ngày nay cho rằng Kinh Thánh không dạy rõ ràng về sự đồng trinh trọn đời. Họ tin rằng sau khi sinh Chúa Giê-xu, Ma-ri và Giô-sép có một đời sống vợ chồng bình thường và có những người con khác. Quan điểm này dựa trên cách hiểu thông thường của từ "adelphos" và các câu như Ma-thi-ơ 1:25. Dù vậy, tất cả đều đồng ý rằng: Sự đồng trinh khi thụ thai và sinh Chúa Giê-xu là điều thiết yếu, vì nó khẳng định thần tính của Ngài và sự nhập thể bởi Thánh Linh. Việc Ma-ri có con sau đó hay không không ảnh hưởng đến thân vị và công tác cứu chuộc của Đấng Christ.

Dù chúng ta đứng ở quan điểm nào, những lẽ thật rút ra từ chủ đề này đều có giá trị thiết thực cho đức tin và nếp sống của chúng ta:

1. Tôn Trọng Gia Đình Thuộc Linh Trên Huyết Thống: Chúa Giê-xu đã mở rộng định nghĩa gia đình: "Ai làm theo ý muốn của Đức Chúa Trời ta, thì người ấy là anh em, chị em, và mẹ ta" (Mác 3:35). Điều này khích lệ chúng ta coi trọng mối liên hệ trong Hội Thánh – gia đình của Đức Chúa Trời – và sống yêu thương, gánh vác gánh nặng cho nhau như anh chị em thật.

2. Gương Vâng Phục và Tận Hiến Của Ma-ri: Dù có hay không có con sau Chúa Giê-xu, Ma-ri vẫn là tấm gương tuyệt vời về đức tin và sự vâng phục: "Tôi đây là tôi tớ của Chúa; xin sự ấy xảy ra cho tôi như lời người truyền!" (Lu-ca 1:38). Chúng ta được kêu gọi có cùng thái độ sẵn sàng và khiêm nhường trước ý muốn Chúa.

3. Tập Trung Vào Trung Tâm Đức Tin Là Chính Chúa Giê-xu: Mọi tranh luận không nên khiến chúng ta xao lãng khỏi trung tâm của đức tin: Chúa Giê-xu Christ, Con Độc Sanh của Đức Chúa Trời (Giăng 3:16), Đấng Cứu Chuộc duy nhất. Sự độc đáo của Ngài không nằm ở việc Ngài là "con một" trong gia đình Na-xa-rét, mà ở chỗ Ngài là Con Một đến từ Cha, đầy ân điển và lẽ thật (Giăng 1:14).

4. Sử Dụng Kinh Thánh Cách Cẩn Trọng: Chủ đề này dạy chúng ta nguyên tắc giải kinh quan trọng: phải xem xét ngữ cảnh trực tiếp, bối cảnh văn hóa, và sự hòa hợp của toàn bộ Kinh Thánh. Một từ có nhiều nghĩa phải được hiểu dựa trên mạch văn và sự xác chứng của các phân đoạn khác.

Qua nghiên cứu trên, chúng ta có thể kết luận:

Theo quan điểm Tin Lành, dựa trên sự khảo sát Kinh Thánh:

• Những người được gọi là "anh em" (Gia-cơ, Giô-sép, Si-môn, Giu-đe) và "chị em" của Chúa Giê-xu trong Tân Ước rất có thể là anh em họ hoặc anh em cùng cha khác mẹ (con của Giô-sép với một đời vợ trước, theo một số truyền thuyết), hơn là anh chị em ruột cùng cha cùng mẹ với Ngài.
• Kinh Thánh không ghi chép rõ ràng việc Ma-ri có thêm con sau khi sinh Chúa Giê-xu. Việc này được để mở, và không nên trở thành một giáo điều chia rẽ.
• Điều quan trọng nhất được Kinh Thánh xác nhận chắc chắn là: Chúa Giê-xu được thai dựng bởi quyền năng Đức Thánh Linh và được sinh ra bởi nữ đồng trinh Ma-ri (Ma-thi-ơ 1:18, Lu-ca 1:35). Điều này bảo đảm Ngài vừa là Đức Chúa Trời thật, vừa là người thật, không nhiễm tội nguyên tổ, để có thể trở nên của lễ chuộc tội hoàn hảo cho nhân loại.

Cuối cùng, thay vì tập trung vào những chi tiết không ảnh hưởng đến cốt lõi của ơn cứu rỗi, chúng ta hãy ngợi khen Đức Chúa Trời vì mầu nhiệm nhập thể kỳ diệu. Hãy noi gương đức tin của Ma-ri và sống như những "anh em, chị em" thật của Chúa Giê-xu bằng cách trung tín làm theo ý muốn Cha trên trời. "Vì hễ ai làm theo ý muốn của Cha ta ở trên trời, thì người ấy là anh em, chị em, và mẹ ta vậy" (Ma-thi-ơ 12:50).