Ý nghĩa của sự tái sinh mà Chúa Giê-xu dạy Ni-cô-đem là gì?
Trong Kinh Thánh Tân Ước, cuộc đối thoại giữa Chúa Giê-xu và Ni-cô-đem được ghi lại trong Giăng chương 3 là một trong những phân đoạn quan trọng nhất nói về sự cứu rỗi. Tại đây, Chúa Giê-xu đã công bố một chân lý nền tảng: “Nếu một người chẳng sanh lại, thì không thể thấy được nước Đức Chúa Trời” (Giăng 3:3). Vậy “sanh lại” hay “tái sinh” có ý nghĩa gì? Làm thế nào để một người được tái sinh? Và sự tái sinh ảnh hưởng thế nào đến đời sống Cơ Đốc nhân? Bài viết này sẽ khảo sát kỹ lưỡng bối cảnh, từ ngữ nguyên bản, và những áp dụng thiết thực từ lời dạy của Chúa Giê-xu.
Bối cảnh: Ni-cô-đem và cuộc gặp gỡ ban đêm
Ni-cô-đem là một người Pha-ri-si, một nhà lãnh đạo tôn giáo, một thành viên của Hội đồng Công luận (Sanhedrin). Ông được mô tả là “người cai trị dân Do Thái” (Giăng 3:1). Ông đến với Chúa Giê-xu vào ban đêm, có lẽ vì sợ ảnh hưởng đến địa vị của mình giữa những người Pha-ri-si vốn đang nghi ngờ Chúa. Dù vậy, ông đã nhận biết Chúa Giê-xu là “một thầy từ Đức Chúa Trời đến” (c.2). Chúa Giê-xu đi thẳng vào vấn đề: “Nếu một người chẳng sanh lại, thì không thể thấy được nước Đức Chúa Trời” (c.3). Lời tuyên bố này đã gây bối rối cho Ni-cô-đem, bởi ông hiểu theo nghĩa thể chất: “Người đã già thì sanh lại làm sao được? Có thể nào trở vào lòng mẹ và sanh lần thứ hai sao?” (c.4).
Ý nghĩa của “sanh lại” (γεννηθῇ ἄνωθεν)
Trong tiếng Hy Lạp, cụm từ Chúa Giê-xu dùng là “γεννηθῇ ἄνωθεν” (gennēthē anōthen). Từ “ἄνωθεν” có hai nghĩa: “từ trên cao” (from above) và “một lần nữa” (again). Ni-cô-đem hiểu theo nghĩa “lại một lần nữa”, nhưng Chúa Giê-xu muốn nhấn mạnh cả hai: sự tái sinh vừa là một sự khởi đầu mới, vừa là sự sinh ra từ trên cao – từ Đức Chúa Trời. Đây là một khái niệm hoàn toàn mới mẻ với thần học Do Thái thời đó. Các rabbi dạy rằng người Do Thái do dòng dõi Áp-ra-ham đã đủ điều kiện vào nước Thiên đàng; còn Chúa Giê-xu tuyên bố rằng dù địa vị tôn giáo cao quý như Ni-cô-đem cũng phải có một sự sinh ra mới bởi quyền năng của Thánh Linh.
Sanh bởi nước và Thánh Linh (Giăng 3:5)
Chúa Giê-xu giải thích thêm: “Quả thật, quả thật, ta nói cùng ngươi, nếu một người chẳng nhờ nước và Thánh Linh mà sanh, thì không được vào nước Đức Chúa Trời” (Giăng 3:5). Câu này gây nhiều tranh luận về ý nghĩa của “nước”. Có ba cách hiểu chính:
- Nước chỉ về báp-têm: Trong bối cảnh thời đó, Giăng Báp-tít đang làm phép báp-têm bằng nước để bày tỏ sự ăn năn. Chúa Giê-xu cũng sẽ thiết lập báp-têm trong Đấng Christ (Ma-thi-ơ 28:19). Nhưng báp-têm nước không tự nó tái sinh; nó là dấu hiệu bề ngoài của sự thanh tẩy tâm linh bên trong.
- Nước chỉ về Lời Đức Chúa Trời: Một số dẫn chứng Ê-phê-sô 5:26: “…làm cho Hội thánh nên thánh, tẩy sạch bằng nước và Lời”. 1 Phi-e-rơ 1:23 cũng nói: “Anh em đã được lại sanh, chẳng phải bởi giống hay hư nát, nhưng bởi giống chẳng hay hư nát, là bởi lời hằng sống và bền vững của Đức Chúa Trời”.
- Nước chỉ về sự sinh ra tự nhiên (nước ối): Một số cho rằng “nước” ám chỉ sự sinh ra thể chất (xem câu 6: “Hễ chi sanh bởi xác thịt là xác thịt”). Nhưng điều này dường như không phù hợp vì Chúa nói “nhờ nước và Thánh Linh” – nếu nước là thể chất thì Thánh Linh là thiêng liêng, tạo nên sự đối xứng: một sinh ra bởi thể chất (nước) và một sinh ra bởi thiêng liêng (Thánh Linh)? Tuy nhiên, chính Chúa giải thích trong câu 6: “Hễ chi sanh bởi xác thịt là xác thịt; hễ chi sanh bởi Thánh Linh là thần”. Có thể “nước” ở đây không nhắc đến thể chất mà nhắc đến sự thanh tẩy, như trong Ê-xê-chi-ên 36:25-27: “Ta sẽ rưới nước trong trên các ngươi… Ta sẽ ban Thần Ta trong các ngươi”.
Dù hiểu theo cách nào, điều chắc chắn là tái sinh là một công việc siêu nhiên của Đức Thánh Linh, không phải do nỗ lực con người. Tít 3:5 xác nhận: “Ngài cứu chúng ta… theo sự thương xót Ngài, bởi sự rửa về sự lại sanh và sự đổi mới của Đức Thánh Linh”.
Tại sao tái sinh lại cần thiết?
Chúa Giê-xu nói rõ: “Nếu một người chẳng sanh lại, thì không thể thấy được nước Đức Chúa Trời” (c.3) và “không được vào nước Đức Chúa Trời” (c.5). Con người vốn “đã chết vì lầm lỗi và tội ác mình” (Ê-phê-sô 2:1). Bản chất tội lỗi khiến chúng ta không thể vào vương quốc thánh khiết của Đức Chúa Trời. Dù có nỗ lực tuân giữ luật pháp hay có địa vị tôn giáo cao, như Ni-cô-đem, cũng không đủ. Cần một sự biến đổi từ bên trong, một sự sống mới từ Đức Chúa Trời. Đó chính là ý nghĩa của “tái sinh”.
Tái sinh được thực hiện bởi Đức Thánh Linh
Chúa Giê-xu so sánh công việc của Thánh Linh với gió: “Gió muốn thổi đâu thì thổi, ngươi nghe tiếng động; nhưng chẳng biết gió từ đâu đến và đi đâu: hễ ai sanh bởi Thánh Linh thì cũng như vậy” (Giăng 3:8). Công việc tái sinh là bí ẩn, vô hình, nhưng kết quả thì rõ ràng. Chúng ta không thể kiểm soát hay điều khiển Thánh Linh, nhưng có thể nhận biết sự hiện diện và hành động của Ngài qua đời sống được biến đổi. Tái sinh là ân điển của Đức Chúa Trời ban cho chúng ta (Ê-phê-sô 2:8-9).
Đức tin và tái sinh: Mối liên hệ không thể tách rời
Sau khi giải thích về sự tái sinh, Chúa Giê-xu liên kết nó với đức tin nơi Ngài: “Xưa Môi-se treo con rắn lên nơi đồng vắng thể nào, thì Con người cũng phải bị treo lên dường ấy, hầu cho hễ ai tin đến Ngài đều được sự sống đời đời” (Giăng 3:14-15). Và câu 16 nổi tiếng: “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời”. Như vậy, sự tái sinh xảy ra khi một người tin nhận Chúa Giê-xu Christ. Đức Thánh Linh tác động qua Lời Chúa (Rô-ma 10:17) để ban cho chúng ta sự sống mới. Giăng 1:12-13 nói: “Nhưng hễ ai đã nhận Ngài, thì Ngài ban cho quyền phép trở nên con cái Đức Chúa Trời, là ban cho những kẻ tin danh Ngài, là kẻ chẳng phải sanh bởi khí huyết, hoặc bởi tình dục, hoặc bởi ý người, nhưng sanh bởi Đức Chúa Trời”.
Bản chất và kết quả của tái sinh
Kinh Thánh mô tả người đã tái sinh là “người mới” (2 Cô-rinh-tô 5:17), có tâm linh được phục hồi (Ê-xê-chi-ên 36:26), được giải phóng khỏi quyền lực của tội lỗi (Rô-ma 6:2-4), và được Thánh Linh ngự trị (Rô-ma 8:9). Họ nhận được sự sống đời đời ngay tại đây và bây giờ (Giăng 5:24). Kết quả là đời sống bày tỏ trái Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23), có khát khao vâng theo Lời Chúa và thờ phượng Ngài. Tái sinh không phải là một cảm xúc nhất thời, mà là một sự biến đổi tận gốc rễ của nhân cách, ý chí và tình cảm.
Ứng dụng thực tiễn: Làm thế nào để được tái sinh và sống đời sống mới?
1. Nhận biết nhu cầu tái sinh
Điều đầu tiên là phải khiêm nhường nhận rằng mình là tội nhân, không thể tự cứu mình, và cần một sự đổi mới từ Đức Chúa Trời. Như Chúa Giê-xu nói với Ni-cô-đem, dù là lãnh đạo tôn giáo cũng phải tái sinh. Không ai được miễn trừ.
2. Tin nhận Chúa Giê-xu Christ
Tin rằng Chúa Giê-xu đã chết thay cho tội lỗi của chúng ta, sống lại và ban sự sống đời đời. Đức tin đó không chỉ là sự chấp nhận tri thức, mà là sự phó thác trọn vẹn đời sống cho Ngài. Hãy cầu nguyện tiếp nhận Chúa Giê-xu làm Cứu Chúa và Chủ của đời mình.
3. Được Thánh Linh ngự trị và làm mới
Khi tin, bạn lập tức nhận lấy Đức Thánh Linh (Ê-phê-sô 1:13). Hãy để Ngài hướng dẫn, dạy dỗ và biến đổi bạn qua việc đọc Kinh Thánh, cầu nguyện, và vâng phục Lời Chúa.
4. Công khai xưng nhận đức tin qua báp-têm
Báp-têm là bước vâng lời đầu tiên của Cơ Đốc nhân, bày tỏ sự đồng chết và đồng sống lại với Đấng Christ (Rô-ma 6:4). Nó là dấu hiệu bề ngoài của sự tái sinh bên trong.
5. Sống đời sống mới trong Hội Thánh
Gia nhập vào một Hội Thánh địa phương để được thông công, học hỏi Lời Chúa và phục vụ. Đời sống mới sẽ bày tỏ qua tình yêu thương, sự thánh khiết và chứng đạo cho người khác.
6. Nhận lãnh trách nhiệm rao truyền sứ điệp tái sinh
Chúa Giê-xu đã dạy Ni-cô-đem, và sau đó Ni-cô-đem trở thành người bênh vực Chúa (Giăng 7:50) và giúp an táng Chúa (Giăng 19:39). Chúng ta cũng phải nói cho người khác về sự cần thiết của tái sinh.
Kết luận
Sự tái sinh mà Chúa Giê-xu dạy Ni-cô-đem là sự sinh ra mới từ Thánh Linh, là sự biến đổi hoàn toàn bởi ân điển qua đức tin nơi Đấng Christ. Đây không phải là một sự cải tiến đạo đức, mà là một sự tạo dựng mới, ban cho chúng ta sự sống đời đời và quyền phép làm con cái Đức Chúa Trời. Nếu bạn chưa chắc mình đã tái sinh, hãy thành tâm tìm kiếm Chúa và tin nhận Ngài. Còn nếu bạn đã được tái sinh, hãy sống xứng đáng với ơn gọi cao trọng ấy, luôn nhớ rằng mình là tạo vật mới trong Đấng Christ.