Đức Chúa Trời Toàn Tri
Trong hành trình đức tin, một trong những thuộc tính của Đức Chúa Trời vừa an ủi sâu sắc vừa khiếp sợ tột cùng cho con người chính là sự toàn tri của Ngài. Đây không phải là một khái niệm triết học trừu tượng, mà là một chân lý nền tảng về bản thể của Đấng chúng ta thờ phượng, được mặc khải xuyên suốt Kinh Thánh. Hiểu biết thấu đáo về sự toàn tri của Đức Chúa Trời sẽ thay đổi căn bản cách chúng ta nhìn nhận về Ngài, về chính mình, và cách chúng ta bước đi trong đời sống hàng ngày.
Sự toàn tri (Omniscience) của Đức Chúa Trời là thuộc tính thiên thượng khẳng định Ngài biết mọi sự một cách trọn vẹn, cùng một lúc, và không hề giới hạn. Sự hiểu biết của Ngài là tuyệt đối, hoàn hảo, và tự có. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ yada (ידע) thường được dùng, diễn tả một sự nhận biết thân mật, toàn diện, không chỉ về thông tin mà còn về kinh nghiệm và mối quan hệ. Trong tiếng Hy Lạp Tân Ước, từ oida (οἶδα) và ginōskō (γινώσκω) mang sắc thái tương tự.
Kinh Thánh tuyên bố cách rõ ràng: "Hỡi Đức Giê-hô-va, Ngài đã dò xét tôi và biết tôi. Chúa biết khi tôi ngồi, lúc tôi đứng dậy; Từ xa Chúa hiểu biết ý tưởng tôi. Chúa xét nét nẻo đàng và sự nằm ngủ tôi, Quen biết các đường lối tôi. Vì lời chưa ở trên lưỡi tôi, Kìa, hỡi Đức Giê-hô-va, Ngài đã biết trọn hết rồi." (Thi Thiên 139:1-4). Phân đoạn này vẽ nên một bức tranh sống động về sự hiểu biết thấu suốt, cá nhân và toàn diện của Đức Chúa Trời đối với một con người – Đa-vít.
Sự hiểu biết của Ngài bao trùm mọi phạm vi:
- Quá khứ, Hiện tại, Tương lai: Ngài là Đấng "tuyên xưng cuối cùng từ lúc ban đầu, Và từ thuở xưa những việc chưa làm ra" (Ê-sai 46:10). Không có khái niệm "thời gian" nào giới hạn được tri thức của Đấng Tự Hữu Hằng Hữu.
- Những điều thầm kín nhất: "Vì không có vật nào được giấu kín trước mặt Chúa, thảy đều trần trụi và lộ ra trước mắt Đấng mà chúng ta phải thưa lại" (Hê-bơ-rơ 4:13). Ngài biết rõ những động cơ thầm kín nhất của lòng người (1 Sử Ký 28:9).
- Sự phức tạp của thiên nhiên: Ngài đếm số các vì sao và đặt tên cho từng ngôi (Thi Thiên 147:4; Ê-sai 40:26).
- Những sự kiện ngẫu nhiên đối với con người: "Hai con chim sẻ há chẳng từng bị bán một đồng tiền sao? Và ví không theo ý muốn Cha các ngươi, thì chẳng hề một con nào rơi xuống đất. Tóc trên đầu các ngươi cũng đã đếm cả rồi." (Ma-thi-ơ 10:29-30).
Sự toàn tri của Đức Chúa Trời không mang tính thụ động; nó năng động và gắn liền với ý chỉ tốt lành, yêu thương và công bình của Ngài.
1. Trong Kế Hoạch Cứu Rỗi: Sự hiểu biết trước của Đức Chúa Trời (proginōskō - προγινώσκω) là nền tảng cho sự lựa chọn và định trước của Ngài. "Vì những kẻ Ngài đã biết trước, thì Ngài cũng đã định sẵn để nên giống như hình bóng Con Ngài..." (Rô-ma 8:29). Sự "biết trước" ở đây không chỉ là tiên kiến thông tin, mà là sự nhận biết thân mật và lập mối quan hệ trước (như trong A-mốt 3:2: "Chỉ các ngươi là ta biết trong các họ hàng trên đất"). Chính sự toàn tri này đảm bảo rằng kế hoạch cứu rỗi qua Chúa Giê-xu Christ không phải là kế hoạch dự phòng, mà là kế hoạch vĩnh cửu "trước khi sáng thế" (Ê-phê-sô 1:4; 1 Phi-e-rơ 1:20).
2. Trong Sự Quan Phòng và Dẫn Dắt: Vì Ngài biết hết mọi sự, sự dẫn dắt của Ngài là hoàn hảo. Lời hứa trong Châm Ngôn 3:5-6 có sức nặng đặc biệt: "Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con; trong các đường lối con khá nhận biết Ngài, thì Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo con." Sự "chỉ dẫn" của Đấng Toàn Tri đáng để chúng ta phó thác hoàn toàn, ngay cả khi không hiểu đường lối Ngài.
3. Trong Sự Xét Đoàn Công Bình: Mọi sự sẽ được phơi bày trước ánh sáng toàn tri của Ngài. "Vì Đức Chúa Trời sẽ đem các việc làm ra mà xét đoán, đến nỗi việc kín nhiệm hoặc là thiện hay là ác cũng vậy." (Truyền Đạo 12:14; xem thêm Rô-ma 2:16). Sự xét đoán sẽ hoàn toàn công bình vì nó dựa trên sự hiểu biết trọn vẹn về mọi hành động, lời nói, tư tưởng và động cơ.
Một câu hỏi kinh điển nảy sinh: Nếu Đức Chúa Trời biết trước mọi sự, kể cả những lựa chọn của con người, thì phải chăng ý chí tự do của con người chỉ là ảo tưởng? Đây là một mầu nhiệm không thể giải thích trọn vẹn bằng lý trí hữu hạn, nhưng Kinh Thánh cho thấy hai chân lý song hành:
- Đức Chúa Trời biết trước mọi sự một cách tuyệt đối. Ngài biết trước sự sa ngã của A-đam, sự chối Chúa của Phi-e-rơ, và cả những quyết định cá nhân của chúng ta ngày hôm nay.
- Con người vẫn chịu trách nhiệm về những lựa chọn của mình. Kinh Thánh liên tục kêu gọi ăn năn, tin nhận, vâng lời và cảnh báo về sự phán xét – điều này vô nghĩa nếu con người không có khả năng lựa chọn thực sự.
Sự toàn tri của Đức Chúa Trời không *gây ra* sự lựa chọn của chúng ta; Ngài *biết trước* nó. Ngài biết trước mọi khả năng và mọi thực tại sẽ xảy ra. Sự hiểu biết của Ngài vượt xa khỏi khuôn khổ nhị nguyên "biết/không biết" của con người. Như Ê-sai 55:8-9 nhắc nhở: "Đức Giê-hô-va phán: Ý tưởng ta chẳng phải ý tưởng các ngươi, đường lối các ngươi chẳng phải đường lối ta. Trời cao hơn đất bao nhiêu, thì đường lối ta cao hơn đường lối các ngươi, ý tưởng ta cao hơn ý tưởng các ngươi cũng bấy nhiêu." Chúng ta được kêu gọi tin cậy vào sự khôn ngoan siêu việt của Ngài thay vì cố gò ép Ngài vào logic hạn hẹp của mình.
Chân lý về Đức Chúa Trời toàn tri không chỉ để suy ngẫm, mà phải biến đổi đời sống chúng ta.
1. Sống Trong Sự Chân Thật Tuyệt Đối Trước Mặt Chúa: Chúng ta không thể giấu giếm bất cứ điều gì. Nhận thức này phải dẫn chúng ta đến sự ăn năn thật lòng và sự thú tội không giả hình. Như Đa-vít đã kêu lên sau khi bị Nát-an quở trách: "Vì tôi nhận biết các sự vi phạm tôi, Tội lỗi tôi hằng ở trước mặt tôi." (Thi Thiên 51:3). Sự xưng tội của chúng ta là xác nhận lại điều Ngài đã biết, để nhận được sự tha thứ và thanh tẩy (1 Giăng 1:9).
2. Nuôi Dưỡng Sự Tin Cậy và Bình An Sâu Nhiệm: Nếu Chúa biết rõ tương lai, những nỗi sợ, những nhu cầu của tôi (Ma-thi-ơ 6:8, 32), thì tôi có thể hoàn toàn yên tâm phó thác mọi lo lắng cho Ngài (1 Phi-e-rơ 5:7). Sự dẫn dắt của Ngài trong công việc, hôn nhân, tài chính... là sự dẫn dắt của Đấng thấy trọn cả bức tranh từ khởi đầu đến kết thúc.
3. Tìm Kiếm Sự Hiểu Biết Từ Ngài Thay Vì Tự Cậy Mình: Sự khôn ngoan thật bắt đầu từ việc kính sợ Chúa (Châm Ngôn 9:10) và nhận biết sự giới hạn của hiểu biết con người. Chúng ta cần cầu xin sự khôn ngoan từ Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi (Gia-cơ 1:5).
4. An Ủi Trong Sự Đau Khổ và Sự Cô Đơn: Khi không ai hiểu nỗi lòng bạn, Chúa hiểu. Khi nỗi đau quá sâu kín không thể diễn tả thành lời, Thánh Linh "cậy sự thở than không thể nói ra được mà cầu khẩn thay cho chúng ta" (Rô-ma 8:26). Ngài biết rõ từng giọt nước mắt (Thi Thiên 56:8).
5. Động Lực cho Sự Thánh Khiết Cá Nhân: Nhận thức "Chúa đang thấy" là động lực mạnh mẽ để từ bỏ tội lỗi kín đáo và theo đuổi sự thánh khiết. Gióp đã sống như vậy: "Tôi đã lập giao ước với mắt tôi, há lại còn nhìn người nữ đồng trinh mà tham muốn sao?" (Gióp 31:1). Ông sống trong ý thức về sự hiện diện toàn tri của Đức Chúa Trời.
Sự toàn tri của Đức Chúa Trời là một viên ngọc quý trong kho tàng chân lý về Ngài. Nó vừa khiến chúng ta kinh sợ, vừa ôm ấp chúng ta trong sự an ủi khôn tả. Nó đòi hỏi chúng ta phải hoàn toàn chân thật, đồng thời ban cho chúng ta sự bình an vượt trên mọi trí hiểu. Đấng Christ, là Đức Chúa Trời thật, cũng biểu lộ thuộc tính này trong chức vụ trần thế của Ngài (Giăng 2:25; Ma-thi-ơ 9:4; Giăng 1:48). Cuối cùng, chính Ngài là Đấng mà chúng ta sẽ trình diện, và mọi sự sẽ được phơi bày dưới ánh sáng toàn tri của Ngài.
Hãy để lẽ thật này dẫn chúng ta đến thái độ khiêm nhường thẳm sâu, lòng tin cậy trọn vẹn, và đời sống thánh khiết chân thành. Chúng ta có thể cầu nguyện như Đa-vít, không phải để chạy trốn khỏi sự hiểu biết của Chúa, nhưng để được Ngài dẫn dắt trong sự hiểu biết ấy: "Hãy dò xét tôi, ôi Đức Chúa Trời, và biết lòng tôi; hãy thử thách tôi, và biết tư tưởng tôi. Xin xem thử tôi có lối ác nào chăng; Xin hãy dắt tôi vào con đường đời đời." (Thi Thiên 139:23-24). A-men.