Tình Yêu Của Chúa Có Phải Là Sự Liều Lĩnh?
Khi chiêm ngưỡng thập tự giá, nơi Con Đức Chúa Trời chịu đóng đinh vì tội lỗi thế gian, một câu hỏi sâu sắc thường trỗi dậy trong lòng những người nghiên cứu Kinh Thánh: “Phải chăng hành động yêu thương và cứu chuộc này của Đức Chúa Trời là một sự liều lĩnh?”. Từ “liều lĩnh” trong ngôn ngữ loài người thường mang hàm ý một hành động mạo hiểm, bất chấp hậu quả, đầy rủi ro và có vẻ thiếu sự tính toán khôn ngoan. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Lời Đức Chúa Trời để khám phá bản chất tình yêu của Ngài, giải nghĩa các từ ngữ then chốt trong nguyên ngữ, và trả lời câu hỏi: Tình yêu vĩ đại mà chúng ta thấy nơi thập tự giá, rốt cuộc, là sự liều lĩnh mù quáng hay là sự khôn ngoan tuyệt đỉnh của Đấng Tạo Hóa?
I. Phân Tích Ngữ Nghĩa: “Liều Lĩnh” Dưới Góc Nhìn Thần Học
Trước khi áp dụng từ “liều lĩnh” vào thuộc tính của Đức Chúa Trời, chúng ta phải định nghĩa nó dưới ánh sáng Kinh Thánh. Hành động liều lĩnh của con người xuất phát từ sự thiếu hiểu biết đầy đủ, thiếu kiểm soát và thiếu quyền năng để đảm bảo kết quả. Trái lại, Đức Chúa Trời là Đấng Toàn Tri (Ô-sê 13:5), Toàn Năng (Sáng-thế Ký 17:1), và Bất Biến (Ma-la-chi 3:6). Ngài không hành động trong sự thiếu hiểu biết hay bất lực.
Trong tiếng Hy Lạp, khái niệm gần với “liều lĩnh” có thể là ‘tolmaō’ (τολμάω), có nghĩa “dám làm, mạo hiểm”. Tuy nhiên, Kinh Thánh không bao giờ dùng từ này để mô tả hành động của Đức Chúa Trời. Thay vào đó, tình yêu của Ngài được mô tả bằng từ ‘agapē’ (ἀγάπη) – một tình yêu có chủ ý, vị tha, xuất phát từ chính bản thể Ngài (1 Giăng 4:8).
II. Tình Yêu Chúa Trong Lịch Sử Cứu Chuộc: Từ Sự Sa Ngã Đến Lời Hứa
Ngay sau khi loài người phạm tội, phản bội lại sự tin cậy và tình yêu của Đấng Tạo Hóa (Sáng-thế Ký 3:6), Đức Chúa Trời đã không tiêu diệt họ ngay lập tức – điều mà sự công bình tuyệt đối có thể đòi hỏi. Thay vào đó, Ngài tuyên bố lời hứa cứu chuộc đầu tiên (Sáng-thế Ký 3:15): “Ta sẽ làm cho mầy cùng người nữ, dòng dõi mầy cùng dòng dõi người nữ nghịch thù nhau. Người sẽ giày đạp đầu mầy, còn mầy sẽ cắn gót chân người.” Hành động này không phải là liều lĩnh, mà là sự bày tỏ kế hoạch cứu rỗi có chủ đích từ trước khi sáng thế (Ê-phê-sô 1:4). Ngài biết trước mọi sự, nhưng vẫn lựa chọn con đường hy sinh.
Suốt Cựu Ước, chúng ta thấy tình yêu thương (‘hesed’ trong tiếng Hê-bơ-rơ – חסד) của Đức Giê-hô-va, một tình yêu thương xót, thành tín và giao ước, luôn được bày tỏ với một dân tộc phản nghịch là Y-sơ-ra-ên. Tiên tri Ô-sê đã trải nghiệm một cách sống động hình ảnh này khi Đức Chúa Trời truyền lệnh ông lấy một người vợ gian dâm (Ô-sê 1:2). Hành động tiên tri này là minh họa cho tình yêu không lay chuyển của Đức Chúa Trời dành cho dân sự Ngài, dù họ “thông dâm” với các thần tượng. Đây có phải liều lĩnh? Với con người, đó là thảm kịch. Với Đức Chúa Trời, đó là sự bày tỏ có chủ ý về lòng thương xót vô hạn và mục đích tối hậu của Ngài trong việc phục hồi.
III. Đỉnh Cao Của Tình Yêu: Sự Nhập Thể Và Thập Tự Giá
Trọng tâm của câu hỏi nằm ở đây: “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời.” (Giăng 3:16). Việc ban Con Một (‘monogenēs’ – μονογενής, nghĩa là độc nhất, một dạng) cho một thế gian thù nghịch (Rô-ma 5:10) có vẻ là sự liều lĩnh tột bậc từ góc nhìn loài người.
Hãy cùng giải kinh phân đoạn then chốt này:
“Đức Chúa Trời yêu thương thế gian…” – Đối tượng của tình yêu (agapē) là “thế gian” (kosmos – κόσμος). Trong văn mạch sách Giăng, từ này thường chỉ hệ thống thế gian chống nghịch lại Đức Chúa Trời. Ngài yêu chính kẻ thù của mình.
“…đến nỗi đã ban Con một của Ngài…” – Động từ “ban” (didōmi – δίδωμι) diễn tả một hành động chủ động, tự nguyện, với sự hy sinh. Đây không phải là sự mất mát ngoài ý muốn, mà là sự trao tặng có chủ ý.
“…hầu cho hễ ai tin Con ấy…” – Cơ chế tiếp nhận là đức tin (pisteuō – πιστεύω). Đức Chúa Trời, trong sự toàn tri của Ngài, biết rằng không phải mọi người sẽ tin. Sự lựa chọn tin hay không thuộc về ý chí tự do của con người. Điều này mang lại cảm giác “rủi ro” từ phía con người.
Sứ đồ Phao-lô mô tả tình yêu này: “Song Đức Chúa Trời tỏ lòng yêu thương Ngài đối với chúng ta, khi chúng ta còn là người có tội, thì Đấng Christ vì chúng ta chịu chết.” (Rô-ma 5:8). Tình yêu ấy không chờ đợi chúng ta trở nên tốt đẹp, mà chủ động hành động trong tình trạng hư hoại của chúng ta. Đây là sự “liều lĩnh” theo nghĩa nó mở ra khả năng bị từ chối và bị khinh thường. Chúa Giê-xu đã bị chính dân Ngài chối bỏ (Giăng 1:11).
IV. Sự Khôn Ngoan Thần Thượng Ẩn Sau “Sự Liều Lĩnh” Bề Ngoài
Vậy, làm thế nào để dung hòa hình ảnh một Đức Chúa Trời toàn tri, toàn năng với một hành động dường như mạo hiểm như vậy? Câu trả lời nằm trong sự khôn ngoan không thể dò xét của Đức Chúa Trời.
“Ôi! Sâu nhiệm thay là sự giàu có, khôn ngoan và thông biết của Đức Chúa Trời! Sự phán xét của Ngài nào ai thấu được, đường nẻo của Ngài nào ai hiểu được!” (Rô-ma 11:33).
Thập tự giá không phải là Kế Hoạch B. Nó là sự khôn ngoan huyền nhiệm của Đức Chúa Trời để vừa thỏa mãn sự công bình thánh khiết (đòi hỏi hình phạt cho tội lỗi), vừa bày tỏ tình yêu thương xót vô hạn (muốn cứu chuộc tội nhân). Sứ đồ Phao-lô gọi đây là “sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời” (1 Cô-rinh-tô 1:24), dù đối với người Hy Lạp tìm sự khôn ngoan thì đó là “sự điên dại” (1 Cô-rinh-tô 1:23).
Chúa Giê-xu, Đấng toàn tri, đã biết trước Giu-đa sẽ phản Ngài, Phi-e-rơ sẽ chối Ngài, và các môn đồ sẽ bỏ Ngài mà chạy. Ngài cầu nguyện: “Cha ơi! nếu có thể được, xin cho chén nầy lìa khỏi Con! Song không theo ý muốn Con, mà theo ý muốn Cha.” (Ma-thi-ơ 26:39). Hành động đi đến thập tự giá của Ngài là sự vâng phục hoàn toàn, chứ không phải liều lĩnh mù quáng. Ngài tuyên bố rõ ràng: “Ta phó sự sống ta, để được lấy lại. Chẳng ai đoạt lấy nó khỏi ta, nhưng tự ta phó cho. Ta có quyền phó sự sống, và có quyền lấy lại.” (Giăng 10:17-18). Quyền năng tối thượng vẫn nằm trong tay Ngài.
V. Ứng Dụng Thực Tế: Sống Với Tình Yêu “Liều Lĩnh” Theo Gương Chúa
Nếu tình yêu của Đức Chúa Trời dành cho chúng ta mang một khía cạnh “mạo hiểm” (khi Ngài ban Con Ngài cho một thế gian có thể từ chối), thì điều đó đặt ra một khuôn mẫu cho đời sống chúng ta. Chúng ta được kêu gọi để yêu như Ngài đã yêu.
“Hỡi kẻ rất yêu dấu, nếu Đức Chúa Trời đã yêu chúng ta dường ấy, thì chúng ta cũng phải yêu nhau... Chúa đã ban điều răn nầy cho chúng ta: Kẻ nào yêu Đức Chúa Trời, thì cũng phải yêu anh em mình.” (1 Giăng 4:11, 21).
1. Yêu Thương Trong Sự Khôn Ngoan Có Chủ Đích: Tình yêu Cơ Đốc không phải là cảm xúc liều lĩnh, mù quáng. Nó là một sự lựa chọn có chủ ý (agapē), bắt chước tình yêu của Đấng Christ. Chúng ta yêu vì Ngài đã yêu chúng ta trước. Khi yêu thương người khác, đặc biệt là kẻ thù (Ma-thi-ơ 5:44), chúng ta mạo hiểm bị tổn thương, bị lợi dụng, bị từ chối. Nhưng chúng ta bước vào “sự mạo hiểm” đó với đôi mắt mở to, trong sự hướng dẫn của Thánh Linh và Lời Chúa, không phải trong sự ngây thơ khờ dại.
2. Phục Vụ Và Cho Đi Một Cách Tự Nguyện: Giống như Chúa Giê-xu “phó” sự sống Ngài, chúng ta được kêu gọi phó sự sống mình vì anh em (1 Giăng 3:16). Điều này có thể đồng nghĩa với việc hy sinh thời gian, tài chính, sự thoải mái – những điều mang lại cảm giác “liều lĩnh” về mặt vật chất. Nhưng chúng ta làm điều đó với đức tin rằng Đức Chúa Trời, Đấng không liều lĩnh, sẽ gìn giữ và chu cấp cho chúng ta.
3. Tin Cậy Vào Kết Quả Tối Hậu Của Đức Chúa Trời: Đức Chúa Trời đã “liều” Con Ngài và đã thắng! Sự phục sinh là bằng chứng cuối cùng rằng kế hoạch của Ngài là khôn ngoan và quyền năng. Khi chúng ta yêu thương cách “mạo hiểm”, chúng ta có thể tin cậy rằng Đức Chúa Trời đang làm việc trong và qua cả những tổn thương và sự từ chối, để hoàn thành mục đích tốt lành của Ngài (Rô-ma 8:28).
VI. Kết Luận: Tình Yêu Tối Thượng, Không Phải Liều Lĩnh Mà Là Khôn Ngoan Khải Thắng
Vậy, tình yêu của Chúa có phải là sự liều lĩnh? Nếu “liều lĩnh” được hiểu là hành động thiếu suy nghĩ, mù quáng, không biết kết quả, thì câu trả lời là KHÔNG. Đức Chúa Trời hành động trong sự toàn tri, toàn năng và khôn ngoan tuyệt đối. Tuy nhiên, từ góc nhìn hữu hạn của chúng ta, tình yêu ấy mang hình thức của một hành động mạo hiểm tột bậc – Ngài đã mở lòng mình ra trước khả năng bị khước từ và đau đớn để đạt lấy một mục tiêu cao cả hơn: cứu chuộc nhân loại.
Thập tự giá không phải là bằng chứng của một Đức Chúa Trời liều lĩnh, mà là bằng chứng hùng hồn nhất của một Đức Chúa Trời yêu thương đến điên rồ (theo chuẩn mực thế gian) và khôn ngoan đến siêu việt (theo thực tại thiên thượng). Đó là tình yêu chủ động, tự hạ, hy sinh và có tính toán – không phải tính toán ích kỷ, mà tính toán cho sự cứu rỗi của kẻ thù. Sự phục sinh của Đấng Christ là dấu chấm hết khẳng định rằng “sự liều lĩnh” ấy thực ra là con đường khải thắng duy nhất.
Cho nên, khi chúng ta đứng trước thập tự giá, thay vì thấy sự liều lĩnh, chúng ta thấy sự khôn ngoan vĩ đại của Đức Chúa Trời. Và khi chúng ta bước đi trong thế gian này, chúng ta được kêu gọi bày tỏ chính tình yêu ấy – một tình yêu can đảm, chủ động, sẵn sàng chịu tổn thương vì lợi ích của người khác, nhưng luôn bắt nguồn từ và neo chặt vào Đấng mà tình yêu Ngài là nền tảng vững chắc nhất của vũ trụ.
“Chúng ta đã biết và tin sự yêu thương của Đức Chúa Trời đối với chúng ta. Đức Chúa Trời tức là sự yêu thương, ai ở trong sự yêu thương, là ở trong Đức Chúa Trời, và Đức Chúa Trời ở trong người ấy.” (1 Giăng 4:16).