Đức Chúa Trời Có Tạo Ra Điều Ác Không?
Câu hỏi “Đức Chúa Trời có tạo ra điều ác không?” là một trong những thách thức thần học sâu sắc nhất, chạm đến cốt lõi của sự hiểu biết về bản tính của Đức Chúa Trời, nguồn gốc của tội lỗi, và bản chất của thế giới chúng ta đang sống. Để trả lời câu hỏi này một cách trung tín với Kinh Thánh, chúng ta phải phân biệt rõ ràng giữa chủ quyền tối cao của Đức Chúa Trời và trách nhiệm của thọ tạo, giữa ý muốn mặc khải và ý muốn tối thượng của Ngài, và giữa “điều ác” như một thực thể đạo đức với sự “phán xét” hay “hoạn nạn” như hệ quả.
Nền tảng đầu tiên và bất di bất dịch cho mọi suy luận của chúng ta là bản tính thánh khiết tuyệt đối của Đức Chúa Trời. Kinh Thánh tuyên bố rõ ràng:
“Hỡi Đấng Chí Cao, đường-lối Ngài là trọn-lành... Đức Chúa Trời là thành-tín và chẳng có sự bất-nghĩa; Ngài là công-bình và chánh-trực.” (Thi Thiên 18:30, Phục Truyền 32:4)
Đặc biệt, sứ đồ Giăng khẳng định: “Đức Chúa Trời là sự sáng, trong Ngài chẳng có sự tối-tăm đâu.” (1 Giăng 1:5). Từ ngữ Hy Lạp được dùng cho “sự tối-tăm” (skotia) ở đây bao hàm mọi hình thức của tội lỗi, gian ác và sự vô đạo. Bản tính của Đức Chúa Trời và bản chất của điều ác là hoàn toàn đối lập và loại trừ lẫn nhau. Gia-cơ cũng viết: “Khi bị cám dỗ, chớ có ai nói: Aáy là Đức Chúa Trời cám dỗ tôi; vì Đức Chúa Trời chẳng bị sự ác nào cám dỗ được, và chính Ngài cũng không cám dỗ ai.” (Gia-cơ 1:13). Điều này cho thấy Đức Chúa Trời không những không tạo ra điều ác, mà Ngài còn hoàn toàn tách biệt khỏi nó; Ngài không thể là nguyên nhân trực tiếp của sự cám dỗ hay tội lỗi.
Khi nghiên cứu Sáng Thế Ký đoạn 1, chúng ta thấy một chuỗi các lời phán sáng tạo, mỗi lần kết thúc với đánh giá “thấy điều đó là tốt lành”. Sau khi tạo dựng nên loài người, Kinh Thánh ghi nhận: “Đức Chúa Trời thấy các việc Ngài đã làm thật rất tốt lành.” (Sáng Thế Ký 1:31). Từ Hê-bơ-rơ “tov” (tốt lành) ở đây mang ý nghĩa hoàn hảo, đúng mục đích, hài hòa và đẹp đẽ. Thế giới nguyên thủy mà Đức Chúa Trời tạo dựng hoàn toàn không có sự hiện diện của điều ác đạo đức, đau đớn thể xác, hay sự chết (Rô-ma 5:12). Điều ác không phải là một phần trong kế hoạch sáng tạo nguyên thủy của Ngài.
Vậy điều ác từ đâu đến? Kinh Thánh chỉ ra rằng điều ác bắt nguồn từ sự lạm dụng ý chí tự do mà Đức Chúa Trời ban cho các thọ tạo có lý trí của Ngài – đầu tiên là các thiên sứ, sau đó là con người.
- Trong thế giới thiên sứ: Ê-xê-chi-ên 28:12-19 (dù nói về vua Ty-rơ theo nghĩa đen, nhưng nhiều nhà giải kinh nhìn thấy hình bóng của ma quỷ đằng sau) mô tả một vật được dựng nên “đầy-dẫy sự khôn-ngoan, tốt-lành trọn-vẹn”, nhưng vì “sự vinh-hiển của ngươi... lòng ngươi đã kiêu-ngạo” nên đã phạm tội. Ê-sai 14:12-14 mô tả sự kiêu ngạo của “Lucifer” (“Ngôi Sao Mai”) muốn “ bằng Đấng Rất Cao”. Đây chính là nguồn gốc của Satan và tội lỗi: sự kiêu ngạo, nổi loạn, và mong muốn chiếm đoạt vị trí của Đấng Tạo Hóa.
- Trong thế giới loài người: Sáng Thế Ký đoạn 3 ghi lại sự sa ngã của A-đam và Ê-va. Họ đã không vâng lời rõ ràng của Đức Chúa Trời (Sáng 2:16-17) dưới sự cám dỗ của con rắn (Satan). Tội lỗi xâm nhập thế gian “bởi một người” (Rô-ma 5:12). Đức Chúa Trời cho phép sự lựa chọn, nhưng Ngài không tạo ra sự lựa chọn tội lỗi của họ. Điều ác là sự vắng mặt của sự tốt lành, là sự từ chối và làm biến dạng ý muốn hoàn hảo của Đức Chúa Trời.
Như vậy, Đức Chúa Trời tạo dựng nên những thọ tạo có khả năng yêu thương và vâng phục thật sự, điều đó đòi hỏi họ phải có ý chí tự do. Nguy cơ của sự chọn lựa sai trái là có thật, nhưng không thể tránh khỏi. Đức Chúa Trời không tạo ra tội lỗi, nhưng Ngài cho phép khả năng xảy ra của nó như một hệ quả tất yếu của việc tạo dựng nên những thọ tạo có lý trí thật sự.
Đây là câu Kinh Thánh thường bị trích dẫn sai lệch: “Ta đã dựng nên sự sáng và sự tối-tăm, làm ra sự bình-an và giáng sự tai-vạ; chính Ta, Đức Giê-hô-va, làm mọi sự đó.” (Ê-sai 45:7). Chìa khóa nằm ở việc hiểu ngữ cảnh và từ ngữ Hê-bơ-rơ.
- Ngữ cảnh: Lời tiên tri này được tuyên bố với Si-ru, vua ngoại bang, về chủ quyền tối cao của Đức Chúa Trời trên lịch sử. Ngài dùng cả các quốc gia (kể cả những nước “tối-tăm” về thuộc linh) để hoàn thành mục đích cứu rỗi của Ngài.
- Từ ngữ: Từ “tai-vạ” trong tiếng Hê-bơ-rơ là “ra”. Từ này không chủ yếu chỉ “điều ác đạo đức” (moral evil), mà thường chỉ “tai ương, hoạn nạn, thảm họa” (calamity, disaster), đặc biệt là như một hình phạt hoặc sự phán xét. Cùng một từ này được dùng trong Sáng Thế Ký 50:20 khi Giô-sép nói: “Các ngươi toan hại tôi, nhưng Đức Chúa Trời lại toan làm điều ích cho tôi... để làm cho sự sống còn lại của nhiều người.” Hành động “toan hại” của các anh là điều ác đạo đức, nhưng Đức Chúa Trời đã chuyển hóa nó thành “điều ích”.
Vì vậy, Ê-sai 45:7 khẳng định chủ quyền tối cao của Đức Chúa Trời. Ngài kiểm soát mọi sự, bao gồm cả những điều chúng ta coi là “tai ương” (như hạn hán, chiến tranh, sự phán xét), và Ngài sử dụng chúng để hoàn thành ý chỉ công bình của Ngài. Câu này không dạy rằng Đức Chúa Trời là tác giả trực tiếp của tội lỗi hay sự gian ác trong lòng con người.
Đây là một mầu nhiệm thần học mà chúng ta phải giữ trong sự căng thẳng lành mạnh:
- Đức Chúa Trời cho phép điều ác xảy ra: Ngài không ngăn cản ý chí tự do của thọ tạo. Sự hiện diện của điều ác trong thế gian là bằng chứng về sự cho phép của Ngài (xem sách Gióp, Đức Chúa Trời cho phép Satan thử lòng Gióp nhưng đặt ra giới hạn – Gióp 1:12).
- Đức Chúa Trời kiểm soát và giới hạn điều ác: Điều ác không bao giờ vượt ra ngoài tầm kiểm soát tối cao của Ngài. Ngay cả những ý định xấu xa nhất của con người, Ngài cũng có thể dùng để hoàn thành mục đích tốt lành của Ngài (Sáng 50:20; Công vụ 2:23 - “Ngài đã bị nộp theo ý định trước và sự biết trước của Đức Chúa Trời, nhưng họ đã đóng đinh Ngài trên cây gỗ bởi tay những kẻ chẳng có luật pháp.”).
- Đức Chúa Trời sẽ phán xét mọi điều ác: Ngài không bao giờ bỏ qua tội lỗi. Sự phán xét cuối cùng là bằng chứng cuối cùng rằng Ngài ghét điều ác và sẽ tẩy sạch nó khỏi vũ trụ của Ngài (Khải Huyền 20:11-15).
- Đức Chúa Trời chiến thắng điều ác: Kế hoạch cứu chuộc qua Chúa Giê-xu Christ là câu trả lời tối hậu của Đức Chúa Trời cho vấn đề điều ác. Trên thập tự giá, Đức Chúa Trời đã hứng chịu hậu quả của điều ác vào chính Ngài để cứu chúng ta và cuối cùng tiêu diệt mọi điều ác (Cô-lô-se 2:15; Khải Huyền 21:4).
Hiểu biết này không chỉ là lý thuyết, mà phải định hình đời sống và đức tin của chúng ta:
- Tin cậy vào bản tính tốt lành của Đức Chúa Trời: Khi đối diện với nghịch cảnh hay thảm kịch, thay vì nghi ngờ sự tốt lành của Đức Chúa Trời, chúng ta phải bám víu vào lẽ thật rằng Ngài là Cha yêu thương (Ma-thi-ơ 7:11) và Ngài đang hành động trong mọi sự vì ích lợi của những kẻ yêu mến Ngài (Rô-ma 8:28).
- Cẩn trọng với ý chí tự do của mình: Chúng ta phải nhận trách nhiệm về những lựa chọn của mình. Đừng đổ lỗi cho Đức Chúa Trời hoặc hoàn cảnh về tội lỗi của bản thân (Gia-cơ 1:14-15).
- Ghét điều ác và theo đuổi điều thiện: Vì Đức Chúa Trời ghét điều ác, chúng ta cũng phải học tập ghét tội lỗi (Thi Thiên 97:10) và tích cực theo đuổi sự thánh khiết (1 Phi-e-rơ 1:15-16).
- Tìm kiếm sự cứu chuộc nơi Đấng Christ: Vấn đề điều ác không được giải quyết triệt để bằng triết lý, mà bằng một Con Người – Chúa Giê-xu Christ. Trong Ngài, chúng ta tìm thấy sự tha thứ cho tội lỗi của mình và hy vọng về một tương lai không còn điều ác.
- Cầu nguyện với đức tin: Chúng ta có thể cầu nguyện cách dạn dĩ, tin rằng Đức Chúa Trời nghe lời cầu xin của chúng ta và có quyền năng can thiệp, nhưng cũng vâng phục ý muốn tối thượng và khôn ngoan của Ngài (Ma-thi-ơ 26:39).
Kết luận Kinh Thánh là rõ ràng: Đức Chúa Trời, Đấng thánh khiết và toàn thiện, không và không thể tạo ra điều ác đạo đức. Ngài là nguồn của mọi điều tốt lành (Gia-cơ 1:17). Tuy nhiên, trong sự khôn ngoan và chủ quyền tối cao của Ngài, Ngài đã chọn tạo dựng nên những thọ tạo có khả năng yêu thương thật sự, điều hàm chứa khả năng họ có thể chọn lựa chống nghịch Ngài. Ngài cho phép điều ác xảy ra, nhưng không bao giờ là tác giả của nó. Hơn thế nữa, Ngài đã bước vào thế giới đầy điều ác này trong thân vị Chúa Giê-xu Christ, gánh chịu hậu quả của nó, và chiến thắng nó một lần đủ cả. Vì vậy, thay vì chất vấn “Tại sao Đức Chúa Trời lại cho phép điều ác?”, câu hỏi của Cơ Đốc nhân nên là “Tôi đáp ứng thế nào trước sự ác, và tôi có đang tin cậy vào Đấng đã chiến thắng nó không?”. Đức tin của chúng ta đặt nơi Đấng Tạo Hóa tốt lành, Đấng Cứu Chuộc yêu thương, và Đấng sẽ tái lập mọi sự trở nên mới, nơi sự công bình sẽ ngự trị đời đời.