“Đừng Để Con Nghèo Khổ Cũng Đừng Cho Con Giàu Có” – Ý Nghĩa Lời Cầu Nguyện Của A-gu-rơ
Trong kho tàng khôn ngoan của Kinh Thánh, sách Châm Ngôn nổi bật với những lời dạy thực tế về đời sống khôn ngoan, kính sợ Đức Giê-hô-va. Giữa những câu châm ngôn quen thuộc của Sa-lô-môn, chương 30 đem đến một giọng điệu độc đáo và khiêm nhường từ một tác giả tên là A-gu-rơ. Lời cầu nguyện của ông trong Châm Ngôn 30:7-9 đã trở thành một nguyên tắc sống vượt thời gian: “Xin chớ để con nghèo khổ, cũng đừng cho con giàu có; Hãy nuôi con đủ thức ăn cần dùng, E khi con đầy đủ, từ chối Chúa, mà rằng: Đức Giê-hô-va là ai? Lại e khi con thiếu thốn, bèn ăn trộm cắp, Và làm ô danh Đức Chúa Trời của con.” (Châm Ngôn 30:8-9). Lời cầu xin tưởng chừng mâu thuẫn này thực chất chứa đựng sự khôn ngoan sâu sắc về bản chất con người, sự cám dỗ của vật chất, và tấm lòng trung tín mà Đức Chúa Trời mong muốn nơi con dân Ngài.
Để hiểu trọn vẹn lời cầu nguyện này, trước hết phải đặt nó vào đúng ngữ cảnh. Châm Ngôn 30 bắt đầu bằng lời giới thiệu: “Các lời của A-gu-rơ, con trai Gia-kê. Có lời tuyên bố cho Y-thi-ên, cho Y-thi-ên và U-canh.” (Châm Ngôn 30:1). A-gu-rơ không phải là vua hay một nhân vật quyền thế; ông là một người khiêm tốn, thậm chí tự nhận mình “ngu dốt hơn người khác” và “không có sự khôn ngoan của loài người” (câu 2-3). Chính sự khiêm nhường này dẫn ông đến một sự nhận thức sâu sắc về Đấng Tạo Hóa (câu 4-5) và về sự giới hạn của chính mình. Ông không cầu xin từ vị thế của một người đòi hỏi, mà từ vị thế của một người ý thức rõ về điểm yếu tội lỗi trong bản chất mình. Ông biết mình dễ sa ngã thế nào trước các thái cực của cuộc sống.
Cấu trúc lời cầu nguyện trong câu 7-9 rất rõ ràng:
1. Lời thỉnh cầu (câu 7): “Con đã cầu xin Chúa hai điều; Xin chớ từ chối trước khi con chết.” Ông xin với sự khẩn thiết, coi đây là điều hệ trọng cho cả cuộc đời mình.
2. Hai điều cầu xin cụ thể (câu 8): Đừng để nghèo khổ, và cũng đừng cho giàu có.
3. Mục đích lý tưởng (câu 8): Được nuôi đủ thức ăn cần dùng.
4. Hai lý do (nguy cơ) được nêu rõ (câu 9): (a) Nguy cơ của sự giàu có: Kiêu ngạo, chối bỏ Chúa. (b) Nguy cơ của sự nghèo khó: Trộm cắp, làm ô danh Chúa.
1. “Nghèo khổ” (tiếng Hê-bơ-rơ: רש - “rash”): Từ này không chỉ đơn thuần ám chỉ sự thiếu thốn về vật chất, mà còn mang ý nghĩa của sự túng quẫn, thiếu hụt trầm trọng đến mức không có gì để sống. Nó là tình trạng nghèo cùng cực, có thể đẩy con người vào đường cùng. Người nghèo khổ (rash) trong Kinh Thánh thường được mô tả là dễ bị tổn thương và áp bức (Châm Ngôn 22:22). A-gu-rơ không sợ sự lao động vất vả hay một cuộc sống đơn giản; ông sợ sự nghèo khổ đến mức phải vi phạm luật pháp và đạo đức của Đức Chúa Trời để tồn tại.
2. “Giàu có” (tiếng Hê-bơ-rơ: עשׁר - “osher”): Chỉ sự dư dật, thịnh vượng, của cải tích lũy. Sự giàu có tự nó không xấu (Áp-ra-ham, Gióp đều được Chúa ban cho giàu có), nhưng nó tiềm ẩn cạm bẫy khủng khiếp cho tấm lòng con người.
3. “Đủ thức ăn cần dùng” (tiếng Hê-bơ-rơ: הטרפני לחם חקי - “hatripheni lechem chuqqi”): Cụm từ then chốt này làm sáng tỏ ý của A-gu-rơ. “Lechem” (bánh) tượng trưng cho nhu cầu căn bản, lương thực hằng ngày. “Chuqqi” bắt nguồn từ gốc “choq”, có nghĩa là “phần định sẵn”, “phần được chia”, “định mức”. Ông không xin sự dư dư thừa thừa, mà xin phần lương thực “được ấn định” cho mình, phần “vừa đủ theo nhu cầu” trong sự quan phòng của Đức Chúa Trời. Đây chính là tinh thần của lời cầu nguyện Chúa Giê-xu dạy: “Xin cho chúng con hôm nay đồ ăn đủ ngày.” (Ma-thi-ơ 6:11).
4. Nguy Cơ Tâm Linh Đằng Sau Hai Thái Cực:
- Khi giàu có (no đủ): Nguy cơ là “từ chối Chúa, mà rằng: Đức Giê-hô-va là ai?”. Từ “từ chối” (kachash) mang nghĩa chối bỏ, phủ nhận, không thừa nhận. Sự giàu có dễ sinh ra lòng kiêu ngạo, ảo tưởng về khả năng tự lực, và xem thường Đấng ban mọi ơn lành. Phao-lô cũng cảnh báo: “Hãy giữ mình chớ hà tiện; vì sự sống của người ta không phải cốt tại của cải mình dư dật đâu.” (Lu-ca 12:15). Sự thịnh vượng có thể khiến con người quên đi nguồn gốc phước hạnh thật sự.
- Khi nghèo khổ (thiếu thốn): Nguy cơ là “ăn trộm cắp, và làm ô danh Đức Chúa Trời của con.” Sự túng quẫn cùng cực có thể dẫn đến sự tuyệt vọng, khiến người ta vi phạm điều răn thứ tám của Đức Chúa Trời (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:15) để thỏa mãn nhu cầu căn bản. Hành động này không chỉ là tội lỗi cá nhân, mà còn “làm ô danh” Đức Chúa Trời. Danh Chúa bị xúc phạm khi những người tự xưng là thuộc về Ngài lại sống trong sự bất chính vì hoàn cảnh. A-gu-rơ quan tâm đến thanh danh của Đức Chúa Trời hơn là sự thoải mái của bản thân.
Lời cầu nguyện của A-gu-rơ không đơn độc, mà hoàn toàn hài hòa với dòng chảy của lẽ thật trong toàn bộ Kinh Thánh.
1. Sự Bằng Lòng và Tin Cậy: Sứ đồ Phao-lô đã kinh nghiệm và dạy nguyên tắc tương tự: “Tôi đã tập hễ gặp phải cảnh ngộ nào, cũng thỏa lòng ở vậy. Tôi biết chịu nghèo hèn, cũng biết được dư dật; trong mọi sự và mọi nơi, tôi đã tập cả, dù no hay đói, dù dư hay thiếu cũng được. Tôi làm được mọi sự nhờ Đấng ban thêm sức cho tôi.” (Phi-líp 4:11-13). Chìa khóa không phải là hoàn cảnh, mà là thái độ “thỏa lòng” (autarkes trong tiếng Hy Lạp, nghĩa là tự đủ, bằng lòng) và năng quyền từ Đấng Christ. Lời cầu của A-gu-rơ là lời cầu xin được ở trong “vùng bằng lòng” đó.
2. Lời Cảnh Báo Về Sự Giàu Có: Chúa Giê-xu đã nhiều lần cảnh báo về sự nguy hiểm của của cải: “Kẻ nào trông cậy nơi của cải mình thì khó vào nước Đức Chúa Trời là dường nào! Con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn người giàu vào nước Đức Chúa Trời.” (Mác 10:24-25). Của cải dễ trở thành chúa, cạnh tranh vị trí tối cao của Đức Chúa Trời trong lòng người (Ma-thi-ơ 6:24).
3. Lời Hứa Về Sự Quan Phòng: Mặt khác, Kinh Thánh đầy dẫy lời hứa Đức Chúa Trời sẽ chu cấp cho con cái Ngài. “Đức Chúa Trời tôi sẽ làm cho đầy đủ mọi sự cần dùng của anh em y theo sự giàu có vinh hiển Ngài trong Đức Chúa Jêsus Christ.” (Phi-líp 4:19). Lời cầu xin “đủ thức ăn cần dùng” của A-gu-rơ đặt nền tảng trên đức tin vào sự thành tín quan phòng này.
Lời cầu nguyện của A-gu-rơ không phải là một lý thuyết xa vời, mà là một nguyên tắc sống động cho mọi tín hữu trong mọi thời đại, đặc biệt trong xã hội vật chất và tiêu thụ ngày nay.
1. Trong Thái Độ Và Lời Cầu Nguyện Cá Nhân:
- Kiểm tra động cơ: Chúng ta nên thường xuyên kiểm tra lòng mình: Tôi đang tìm kiếm sự “đủ dùng” hay sự “dư dật để thỏa mãn lòng tham”? Mong ước của tôi có đang đẩy tôi đến gần Chúa hay xa Ngài?
- Cầu nguyện theo gương A-gu-rơ: Hãy đưa lời cầu nguyện này vào đời sống cầu nguyện. Thà xin Chúa giữ mình trong sự vừa đủ, với lòng biết ơn và bằng lòng, còn hơn cầu xin sự giàu sang có thể hủy hoại đời sống thuộc linh.
- Tập bằng lòng: Như Phao-lô, chúng ta cần “tập” thỏa lòng. Đó là một kỷ luật thuộc linh, bắt đầu từ việc cảm tạ Chúa cho những gì mình đang có (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:18).
2. Trong Cách Quản Lý Tài Chính Gia Đình:
- Sống dưới mức thu nhập: Nguyên tắc “đủ dùng” khuyến khích chúng ta sống tiết kiệm, tránh lối sống vay mượn, nợ nần chồng chất là nguyên nhân của nhiều sự lo lắng và tội lỗi (Châm Ngôn 22:7).
- Lập ngân sách với ưu tiên thuộc linh: Phần dư ra từ sự quản lý khôn ngoan không phải để tích trữ cho bản thân cách tham lam, mà để dư ra mà ban cho (Ê-phê-sô 4:28), dâng hiến rộng rãi cho công việc Chúa và giúp đỡ người thiếu thốn (2 Cô-rinh-tô 9:6-8).
- Giáo dục con cái: Dạy con cái giá trị của lao động, sự bằng lòng và nguy hiểm của chủ nghĩa vật chất từ nhỏ.
3. Trong Cách Nhìn Về Công Việc Và Sự Nghiệp:
- Công việc là phương tiện, không phải cứu cánh: Làm việc chăm chỉ là tốt (Châm Ngôn 10:4), nhưng không nên để sự nghiệp và việc kiếm tiền trở thành thần tượng, chiếm chỗ của Chúa và gia đình.
- Tìm kiếm “đủ dùng” thay vì “tối đa hóa lợi nhuận”: Đôi khi một quyết định nghề nghiệp khôn ngoan là chọn một vị trí với thu nhập vừa đủ nhưng cho phép có thời gian phục vụ Chúa và gia đình, thay vì một công việc thu nhập cao nhưng cướp mất thì giờ và sức lực thuộc linh.
4. Trong Cách Đối Diện Với Hoàn Cảnh Thực Tế:
- Nếu đang trong cảnh thiếu thốn: Thay vì tuyệt vọng hay tìm giải pháp bất chính, hãy chân thật với Chúa trong sự cầu nguyện, siêng năng làm việc, và tìm kiếm sự giúp đỡ từ Hội Thánh. Tin cậy rằng Chúa biết nhu cầu và sẽ quan phòng theo cách và thời điểm của Ngài.
- Nếu được Chúa ban cho dư dật: Hãy cảnh giác! Dùng của cải như một công cụ để ban cho, đầu tư vào Nước Trời, và bày tỏ lòng biết ơn. Luôn nhớ rằng mình chỉ là quản gia, chủ nhân thật sự của mọi vật là Đức Chúa Trời (1 Sử-ký 29:14). Sự giàu có đi kèm với trách nhiệm lớn hơn (Lu-ca 12:48).
Lời cầu nguyện “Đừng để con nghèo khổ cũng đừng cho con giàu có” của A-gu-rơ không phải là lời của một người lười biếng, không muốn làm việc, hay của một người có tâm lý tiêu cực. Trái lại, đó là lời của một người cực kỳ khôn ngoan và chín chắn trong đức tin. Ông nhận ra điểm yếu chí tử của con người: chúng ta dễ bị hoàn cảnh vật chất chi phối và dẫn dắt vào tội lỗi. Sự nghèo khó có thể cướp đi nhân phẩm và đức tin; sự giàu có có thể cướp đi sự phụ thuộc và lòng tôn kính dành cho Đức Chúa Trời.
Do đó, lời cầu xin này thực chất là một lời tuyên xưng đức tin sâu sắc: “Lạy Chúa, con biết mình yếu đuối. Con tin cậy Ngài hơn tin cậy vào tài khoản ngân hàng hay khả năng của con. Xin hãy đặt con trong ‘vùng an toàn thuộc linh’ là sự vừa đủ, để lòng con luôn hướng về Ngài, tin cậy Ngài mỗi ngày, và danh Ngài được tôn vinh qua đời sống con.”
Ước mong mỗi chúng ta, trong xã hội đầy cám dỗ và áp lực vật chất ngày nay, học được bài học khôn ngoan này. Hãy can đảm cầu nguyện như A-gu-rơ, sống bằng lòng như Phao-lô, và luôn tìm kiếm Nước Đức Chúa Trời trước hết, với niềm tin chắc chắn rằng mọi điều cần dùng sẽ được thêm cho (Ma-thi-ơ 6:33). Trong sự “vừa đủ” của Chúa, chúng ta tìm thấy sự tự do thật sự khỏi ách nô lệ của đồng tiền và sự bình an vượt trên mọi hoàn cảnh.