Tự Hào Trong Chúa
Trong một thế giới đề cao thành tích cá nhân, sự tự lực và việc “tự hào về bản thân”, khái niệm “tự hào trong Chúa” của Kinh Thánh nghe có vẻ nghịch lý, thậm chí là lỗi thời. Thế gian tôn vinh sự kiêu ngạo, nhưng vương quốc Đức Chúa Trời lại tôn cao sự khiêm nhường. Vậy, “tự hào trong Chúa” thực sự có nghĩa là gì? Đây không phải là một cảm xúc hư không hay thái độ tự tôn tôn giáo, mà là một thực tại thuộc linh sâu sắc, một thái độ nền tảng làm thay đổi hoàn toàn cách chúng ta nhìn nhận bản thân, thành công và mục đích sống. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá ý nghĩa thần học phong phú của cụm từ này thông qua lăng kính Kinh Thánh, giải nghĩa nguyên ngữ và đưa ra ứng dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân.
I. Bối Cảnh Kinh Thánh: Sự Tương Phản Giữa Hai Nền Tảng Tự Hào
Chìa khóa để hiểu “tự hào trong Chúa” nằm trong phân đoạn then chốt của tiên tri Giê-rê-mi và được sứ đồ Phao-lô nhắc lại:
“Đức Giê-hô-va phán như vầy: Người khôn chớ khoe sự khôn mình, người mạnh chớ khoe sự mạnh mình, người giàu chớ khoe sự giàu mình. Nhưng kẻ nào khoe, hãy khoe về trí mình biết Ta là Đức Giê-hô-va, là Đấng làm ra sự thương xót, chánh trực, và công bình trên đất; vì Ta ưa những sự ấy, Đức Giê-hô-va phán vậy.” (Giê-rê-mi 9:23-24, Kinh Thánh Tiếng Việt 1925)
Phao-lô trích dẫn lời này trong thư I Cô-rinh-tô: “Hầu cho, như có lời chép: Ai khoe mình, hãy khoe trong Chúa.” (I Cô-rinh-tô 1:31).
Trong nguyên văn Hê-bơ-rơ (Giê-rê-mi), từ “khoe” là hālal (הָלַל), có nghĩa là “khen ngợi, tán dương, làm cho rạng rỡ”. Trong tiếng Hy Lạp (I Cô-rinh-tô), từ “khoe” là kauchaomai (καυχάομαι), diễn tả hành động “tự hào, khoác lác, hãnh diện, đặt niềm tin và sự vui mừng của mình vào một điều gì đó”.
Đức Chúa Trời, qua Giê-rê-mi, liệt kê ba đối tượng mà con người thường đặt niềm tự hào của mình vào: sự khôn ngoan (trí tuệ), sức mạnh (quyền lực, năng lực), và của cải (sự giàu có). Đây là tam giác quyền lực của thế gian. Tuy nhiên, Ngài phán một cách dứt khoát rằng sự khoe mình như vậy là vô ích và sai lầm. Thay vào đó, nền tảng duy nhất đáng để con người đặt sự “hãnh diện” (kauchaomai) của mình vào đó chính là sự nhận biết Chúa.
“Nhận biết” ở đây không đơn thuần là tri thức hay sự quen biết. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “biết” là yada (יָדַע), chỉ một mối quan hệ thân mật, kinh nghiệm, và gắn kết sâu sắc. “Biết Ta là Đức Giê-hô-va” có nghĩa là kinh nghiệm được bản tính, công việc và ý muốn của Ngài. Và bản tính Ngài được mô tả rõ ràng: Đấng làm ra sự thương xót (chesed – ân điển, tình yêu thương thành tín), chánh trực (mishpat – sự công bằng, phán xét ngay thẳng), và công bình (tzedakah – sự công chính, ngay thẳng) trên đất. Đây chính là căn tính và công việc của Chúa.
II. Giải Nghĩa “Tự Hào Trong Chúa” Qua Tân Ước
Sứ đồ Phao-lô đã áp dụng triệt để nguyên tắc này trong thần học và sự giảng dạy của mình, đặc biệt khi đối diện với những tranh cãi và sự kiêu ngạo trong Hội Thánh.
1. Tự Hào trong Thập Tự Giá của Đấng Christ (Ga-la-ti 6:14):
“Nhưng tôi chẳng hề khoe mình, trừ ra khoe về thập tự giá của Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta, bởi thập tự giá ấy, thế gian đối với tôi đã bị đóng đinh, và tôi đối với thế gian cũng vậy.”Đối với Phao-lô, “tự hào trong Chúa” được cụ thể hóa thành “khoe về thập tự giá”. Điều này thật nghịch lý! Thập tự giá là biểu tượng của sự sỉ nhục, đau đớn và thất bại hoàn toàn theo quan điểm thế gian. Nhưng đối với Phao-lô, đó là đỉnh cao của tình yêu thương, ân điển và quyền năng cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Tự hào trong thập tự giá là từ bỏ mọi nền tảng vinh hiển của bản thân (dòng dõi, học thức, sự công chính tự tạo – xem Phi-líp 3:4-9) và hoàn toàn đặt sự vinh hiển, niềm tin cậy và sự khoe mình (kauchaomai) vào công trình hoàn tất của Chúa Giê-xu. Nó tuyên bố rằng: “Sự cứu rỗi, sự công chính và hy vọng duy nhất của tôi đến từ điều Chúa Christ đã làm, không phải từ điều tôi có thể làm.”
2. Tự Hào trong Sự Yếu Đuối (II Cô-rinh-tô 12:9):
“Nhưng Chúa phán rằng: Ân điển Ta đủ cho ngươi rồi, vì sức mạnh của Ta nên trọn vẹn trong sự yếu đuối. Vậy, tôi sẽ rất vui lòng khoe mình về sự yếu đuối tôi, hầu cho sức mạnh của Đấng Christ ở trong tôi.”Đây có lẽ là biểu hiện sâu sắc nhất của “tự hào trong Chúa”. Phao-lô “khoe mình” (kauchaomai) không phải về thành tích, nhưng về… sự yếu đuối, nỗi khó khăn, “cái dằm” trong xác thịt. Tại sao? Bởi vì chính trong những điểm yếu đó, quyền năng của Đấng Christ (dunamis) được biểu lộ trọn vẹn. Sự tự hào này thừa nhận sự bất lực tuyệt đối của con người và sự toàn năng tuyệt đối của Đức Chúa Trời. Nó nói rằng: “Tôi hãnh diện vì Chúa đang hành động trong và qua những bất toàn của tôi, để mọi vinh quang đều thuộc về Ngài.”
3. Tự Hào trong Chúa, Không trong Xác Thịt (Phi-líp 3:3):
“Vì ấy chính chúng ta là kẻ chịu phép cắt bì, là kẻ hầu việc Đức Chúa Trời bởi Thánh Linh Ngài, kẻ khoe mình trong Đấng Christ Jêsus, không để lòng tin cậy trong xác thịt đâu.”Phao-lô đối lập giữa “khoe mình trong Đấng Christ” (kauchaomai en Christo Iesou) và “để lòng tin cậy trong xác thịt”. “Xác thịt” (sarx) ở đây chỉ mọi nỗ lực, thành tựu, địa vị tôn giáo hay thế tục xuất phát từ năng lực con người mà thiếu đi sự sống của Thánh Linh. Tự hào trong Chúa là chuyển hướng niềm tin cậy từ “tôi” sang “Ngài”.
III. Ứng Dụng Thực Tế: Sống Với Sự Tự Hào Đúng Nghĩa Trong Chúa
Làm thế nào để nguyên tắc thần học này trở nên sống động trong đời sống hằng ngày của Cơ Đốc nhân?
1. Trong Sự Cầu Nguyện và Thờ Phượng: Hãy để lời cầu nguyện của bạn tràn ngập sự “khoe mình về Chúa”. Thay vì dành phần lớn thời gian để liệt kê nhu cầu, hãy dành thời gian tán dương (hālal) bản tính Ngài: “Lạy Chúa, con tự hào vì Ngài là Đấng thành tín. Con hãnh diện vì Ngài đã cứu con. Con khoe mình về tình yêu thương không thay đổi của Ngài.” Điều này chuyển trọng tâm từ bản thân chúng ta sang Đấng Christ.
2. Trong Cách Đánh Giá Bản Thân và Thành Công: Khi đạt được thành tựu trong công việc, học vấn hay chức vụ, thái độ “tự hào trong Chúa” sẽ khiến chúng ta thốt lên: “Cảm ơn Chúa, vì Ngài đã ban cho con sức lực, sự khôn ngoan và cơ hội này. Mọi vinh quang đều thuộc về Ngài.” (I Cô-rinh-tô 10:31). Nó ngăn chặn sự kiêu ngạo và gốc rễ của sự tự tôn.
3. Trong Cách Đối Diện Với Thất Bại và Điểm Yếu: Thay vì chán nản, xấu hổ hoặc cố gắng che giấu khuyết điểm, chúng ta có thể học theo Phao-lô: “Lạy Chúa, con thừa nhận con yếu đuối trong lĩnh vực này. Nhưng con tự hào vì Ngài là sức mạnh của con. Con tin rằng ân điển Ngài đủ cho con, và Ngài sẽ thể hiện quyền năng qua sự bất toàn của con.” Điều này biến nơi yếu đuối thành không gian để ân điển tỏa sáng.
4. Trong Mối Quan Hệ và Cách Đối Xử Với Người Khác: Một người thực sự “tự hào trong Chúa” sẽ không cần phải chứng minh bản thân, hạ thấp người khác hay tranh giành địa vị. Họ được tự do để khiêm nhường phục vụ, vì giá trị của họ đã được xác lập vững chắc trong Đấng Christ, không phải trong sự so sánh với người khác. Họ có thể vui mừng với người vui mừng, vì sự thành công của người khác cũng là cơ hội để tôn vinh Chúa.
5. Trong Sự Làm Chứng: Lời làm chứng hiệu quả nhất không phải là “tôi đã thay đổi thế nào” mà là “Chúa Christ đã làm gì cho tôi”. Câu chuyện của chúng ta trở thành một bài “khoe mình về Chúa”, kể lại sự thương xót (chesed), sự chánh trực (mishpat) và sự công bình (tzedakah) của Ngài trong đời sống chúng ta.
IV. Kết Luận: Từ Sự Khoe Mình Đến Sự Tôn Vinh
Tự hào trong Chúa, xét cho cùng, là sự chuyển hướng triệt để của cả cuộc đời. Nó là sự từ bỏ ngai vàng của cái tôi để Đấng Christ làm Chúa và là trung tâm của mọi sự hãnh diện. Nó không triệt tiêu niềm vui, sự mãn nguyện hay lòng biết ơn về những ơn phước Chúa ban; trái lại, nó thánh hóa những cảm xúc ấy bằng cách quy hướng chúng về đúng nguồn cội: Đức Chúa Trời Toàn Năng.
Như sứ đồ Phao-lô tuyên bố: “Vả, ấy là nhờ Ngài mà anh em ở trong Đấng Christ Jêsus, là Đấng mà Đức Chúa Trời đã làm nên sự khôn ngoan, sự công bình, sự nên thánh, và sự cứu chuộc cho chúng ta, hầu cho, như có lời chép: Ai khoe mình, hãy khoe trong Chúa.” (I Cô-rinh-tô 1:30-31).
Đấng Christ chính là hiện thân của sự “khôn ngoan, công bình, nên thánh và cứu chuộc” của Đức Chúa Trời. Khi chúng ta “khoe mình trong Chúa”, chúng ta đang tuyên xưng rằng Ngài là tất cả của chúng ta. Trong thế giới đầy rẫy những tiếng khoe khoang về bản ngã, hãy để đời sống chúng ta trở thành một bản tình ca khoe mình về ân điển, một lời tuyên bố khiêm nhường nhưng đầy quyền năng: “Tôi hãnh diện, nhưng chỉ trong Chúa mà thôi.”