Chúa Giê-su dạy điều gì?

Lời dạy của Chúa Giê-su Christ không chỉ là một hệ thống triết lý hay đạo đức; đó là lời hằng sống, uy quyền và biến đổi, đến trực tiếp từ Đấng là “Đường đi, Lẽ thật, và Sự sống” (Giăng 14:6). Một nghiên cứu chuyên sâu về những điều Ngài dạy sẽ mở ra cho chúng ta cốt lõi của Phúc Âm và bản chất của Vương Quốc Đức Chúa Trời. Bài viết này sẽ khảo sát các giáo huấn trọng tâm của Chúa Giê-su qua các sách Phúc Âm, giải nghĩa bối cảnh, ngôn ngữ gốc và ứng dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

I. Sứ Điệp Trọng Tâm: Vương Quốc Đức Chúa Trời Đã Đến Gần

Mọi sự dạy dỗ của Chúa Giê-su đều xoay quanh một chủ đề trung tâm: “Vương quốc Đức Chúa Trời” (tiếng Hy Lạp: ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, *hē basileia tou Theou*). Đây là sứ điệp đầu tiên và xuyên suốt trong chức vụ của Ngài.

“Từ lúc đó, Chúa Giê-su khởi giảng dạy rằng: Các ngươi hãy ăn năn, vì vương quốc Đức Chúa Trời đã đến gần!” (Ma-thi-ơ 4:17)

Từ “vương quốc” (basileia) ở đây không chỉ nói về một lãnh thổ địa lý, mà trước hết nói về quyền tể trị và vương quyền của Đức Chúa Trời – tức là Ngài đang cai trị. Chúa Giê-su tuyên bố rằng, trong chính con người và chức vụ của Ngài, quyền cai trị của Đức Chúa Trời đang xâm nhập cách mầu nhiệm và quyền năng vào thế giới thuộc về ma quỷ và tội lỗi này (Ma-thi-ơ 12:28). Vương quốc ấy “đã đến gần” và đã được biểu lộ qua các phép lạ, lời giảng dạy đầy uy quyền, và trên hết là qua sự chết và sống lại của Ngài.

II. Hiến Chương Của Vương Quốc: Bài Giảng Trên Núi

Ma-thi-ơ đoạn 5 đến 7 được xem như hiến chương của Vương Quốc Đức Chúa Trời, phác thảo những phẩm chất và nguyên tắc sống của công dân trong vương quốc ấy.

• Tám Mối Phước Thật (Ma-thi-ơ 5:3-12): Đây là bức tranh ngược đời so với tiêu chuẩn thế gian. Chúa Giê-su tuyên bố phước cho những người “nghèo khó trong tâm linh” (πτωχοὶ τῷ πνεύματι, *ptōchoi tō pneumati* – những người ý thức sự trống rỗng, thiếu thốn thuộc linh và hoàn toàn nương cậy Đức Chúa Trời). Phước lành thuộc về người than khóc, nhu mì, đói khát sự công bình, hay thương xúc, có lòng trong sạch, làm cho hòa thuận và chịu bắt bớ vì sự công bình.
• Luật Pháp và Sự Công Bình Cao Hơn: Chúa Giê-su không phá bỏ luật pháp, nhưng kiện toàn nó (Ma-thi-ơ 5:17). Ngài đào sâu ý nghĩa của các điều răn, từ hành vi bên ngoài đến tấm lòng bên trong: không chỉ không giết người, mà còn không được giận (c.21-22); không chỉ không ngoại tình, mà còn không được nhìn đàn bà mà ham muốn (c.27-28). Tiêu chuẩn là sự trọn vẹn (teleios) như Cha trên trời (5:48).
• Đời Sống Cầu Nguyện, Bố Thí và Nhịn Ăn: Ngài dạy những việc đạo đức này phải xuất phát từ tấm lòng chân thật với Cha, chứ không vì được người ta khen (Ma-thi-ơ 6:1-18). Mẫu cầu nguyện “Lạy Cha” (6:9-13) là khuôn mẫu, tập trung vào sự tôn cao Đức Chúa Trời, sự vâng theo ý Ngài, nhu cầu hằng ngày và sự tha thứ.
• Giải Phóng Khỏi Lo Âu và Sự Lựa Chọn Tối Hậu: Ngài dạy đừng lo lắng về đời sống vật chất, nhưng trước hết hãy tìm kiếm vương quốc Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài (Ma-thi-ơ 6:33). Lời cảnh báo cuối cùng về hai con đường, hai nền móng (7:13-27) nhấn mạnh rằng nghe và làm theo lời Ngài mới là khôn ngoan thật.

III. Phương Pháp Giảng Dạy Độc Đáo: Ẩn Dụ Về Vương Quốc

Chúa Giê-su thường dùng ẩn dụ (παραβολή, *parabolē* – đặt bên cạnh để so sánh) để giảng dạy. Các ẩn dụ như Người Gieo Giống (Ma-thi-ơ 13:3-23), Hạt Cải, Men (13:31-33)… hé mở bản chất tăng trưởng, biến đổi khiêm tốn nhưng mạnh mẽ của Vương Quốc Đức Chúa Trời. Qua ẩn dụ Người Sa-ma-ri Nhân Lành (Lu-ca 10:30-37), Ngài định nghĩa “người lân cận” là bất cứ ai đang cần sự giúp đỡ, và dạy chúng ta phải “hãy đi, và cũng làm như vậy” (c.37). Ẩn dụ Chiên Con và Dê (Ma-thi-ơ 25:31-46) dạy rằng sự phục vụ chân thật cho Chúa được thể hiện qua việc phục vụ những người hèn mọn nhất.

IV. Những Giáo Huấn Căn Bản Khác

1. Về Sự Cứu Rỗi và Đức Tin: Chúa Giê-su dạy sự cứu rỗi là bởi ân điển, nhận lãnh bởi đức tin. Ngài phán với Ni-cô-đem: “Hễ ai tin Con ấy thì được sự sống đời đời” (Giăng 3:15). Từ “tin” (πιστεύω, *pisteuō*) hàm ý sự tin cậy, giao phó hoàn toàn. Điều này được minh họa qua sự tuyên bố: “Ta là sự sống lại và sự sống; kẻ nào tin ta thì sẽ sống, mặc dầu đã chết rồi” (Giăng 11:25).

2. Về Tình Yêu Thương: Đây là điều răn trọng tâm. “Ngươi phải hết lòng, hết linh hồn, hết ý mà yêu mến Chúa là Đức Chúa Trời ngươi” và “yêu kẻ lân cận như mình” (Ma-thi-ơ 22:37-39). Ngài còn ban cho một điều răn mới: “Các ngươi hãy yêu nhau; như ta đã yêu các ngươi thể nào, thì các ngươi cũng hãy yêu nhau thể ấy” (Giăng 13:34). Tình yêu thương (agapē) này mang tính hy sinh, như chính Ngài đã làm gương.

3. Về Sự Khiêm Nhường và Phục Vụ: “Ai muốn làm lớn trong các ngươi, thì sẽ làm đầy tớ; còn ai muốn làm đầu trong các ngươi, thì sẽ làm tôi mọi cho mọi người” (Mác 10:43-44). Ngài đã rửa chân cho môn đồ để làm gương (Giăng 13:14-15).

4. Về Sự Tha Thứ: “Nếu các ngươi chẳng tha lỗi cho người ta, thì Cha các ngươi ở trên trời cũng sẽ chẳng tha lỗi cho các ngươi” (Mác 11:25). Ẩn dụ người đầy tớ không tha thứ (Ma-thi-ơ 18:23-35) nhấn mạnh rằng chúng ta phải tha thứ người khác vì đã được Đức Chúa Trời tha thứ một món nợ khổng lồ.

5. Về Sự Sống Đời Đời và Sự Phán Xét: Chúa Giê-su dạy rất rõ về thiên đàng và địa ngục (Ma-thi-ơ 25:46), về sự sống lại (Giăng 5:28-29) và Ngài sẽ trở lại để phán xét (Ma-thi-ơ 25:31-32). Ngài là con đường duy nhất đến với Cha (Giăng 14:6).

V. Ứng Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân

Lời dạy của Chúa Giê-su không chỉ để học biết, mà để sống. Dưới đây là một số ứng dụng thiết thực:

• Ưu Tiên Tìm Kiếm Vương Quốc Đức Chúa Trời: Trong mọi quyết định—công việc, tài chính, gia đình—hãy tự hỏi: “Lựa chọn này có tôn cao quyền cai trị của Đức Chúa Trời trong đời tôi không?” (Ma-thi-ơ 6:33).
• Sống Với Tấm Lòng, Không Chỉ Hành Vi: Kiểm tra động cơ bên trong của mình: sự giận dữ, lòng tham, sự kiêu ngạo. Hãy để Thánh Linh thanh tẩy và biến đổi từ bên trong (Rô-ma 12:2).
• Thực Hành Đời Sống Cầu Nguyện Chân Thật: Dùng lời cầu nguyện “Lạy Cha” làm khuôn mẫu để phát triển đời sống cầu nguyện cân bằng, tập trung vào Chúa và ý muốn Ngài.
• Yêu Thương Cách Chủ Động và Hy Sinh: Tìm kiếm cơ hội để phục vụ “những kẻ rất hèn mọn” trong xã hội. Tha thứ cho người làm tổn thương mình, nhớ rằng mình đã được tha thứ nhiều hơn gấp bội.
• Làm Môn Đồ Và Truyền Giáo: Mệnh lệnh cuối cùng của Chúa Giê-su là “hãy đi dạy dỗ muôn dân” (Ma-thi-ơ 28:19). Sống và chia sẻ sứ điệp Phúc Âm về Vương Quốc Đức Chúa Trời và ơn cứu rỗi trong Đấng Christ là trung tâm của đời sống môn đồ.
• Xây Đời Sống Trên Nền Đá Vững Chắc: Mỗi ngày, quyết định nghe Lời Chúa và làm theo, dù trong những điều nhỏ nhặt nhất. Đó là nền móng vững chắc trước mọi cơn bão cuộc đời (Ma-thi-ơ 7:24-25).

Kết Luận

Lời dạy của Chúa Giê-su là lời của sự sống, mời gọi chúng ta bước vào một mối quan hệ sống động với Đức Chúa Trời qua chính Ngài. Từ sứ điệp “vương quốc đã đến gần” đến những chỉ dẫn chi tiết về đời sống cầu nguyện, yêu thương và phục vụ, tất cả đều quy tụ về thập tự giá và sự phục sinh—nơi uy quyền của Vương Quốc được thể hiện trọn vẹn qua sự chiến thắng tội lỗi và sự chết. Học biết lời Ngài không phải là mục đích cuối cùng; mục đích là để được biến đổi bởi lời ấy, trở nên giống Ngài hơn, và trung tín bước đi trong vương quyền của Đấng Christ mỗi ngày.

“Vậy, nếu các ngươi biết những sự ấy, thì có phước, miễn là các ngươi làm theo điều đó.” (Giăng 13:17)