Sự Ăn Năn và Sự Cần Thiết Cho Sự Cứu Rỗi
Trong hành trình đức tin Cơ Đốc, không có khái niệm nào thường xuyên được nhấn mạnh và đồng thời cũng dễ bị hiểu lầm như “sự ăn năn”. Từ lời rao giảng đầu tiên của Giăng Báp-tít đến sứ điệp trọng tâm của Chúa Giê-xu Christ và các sứ đồ, sự ăn năn luôn là lời kêu gọi cấp bách. Nhưng chính xác thì sự ăn năn là gì? Nó có phải chỉ là cảm xúc hối hận, hay một quyết định mang tính đạo đức? Và quan trọng hơn cả, nó có thực sự cần thiết cho sự cứu rỗi hay không? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh, khám phá ý nghĩa nguyên thủy của từ ngữ, bối cảnh thần học và vị trí không thể thay thế của sự ăn năn trong kế hoạch cứu chuộc của Đức Chúa Trời.
Để hiểu đầy đủ, chúng ta phải quay về với ngôn ngữ gốc của Kinh Thánh.
1. Trong Cựu Ước (Tiếng Hê-bơ-rơ): Từ chính được sử dụng là “שׁוּב” (shuv). Từ này mang nghĩa cốt lõi là “quay lại, trở về, xoay chuyển hướng đi”. Nó mô tả một hành động cụ thể, một sự thay đổi đường lối. Chẳng hạn, trong Giê-rê-mi 18:8 chép: “Song nếu dân đó xây bỏ điều ác mình đã làm, thì ta sẽ đổi ý về tai họa ta định giáng cho nó.” Ở đây, “xây bỏ” (shuv) hàm ý một sự từ bỏ đường lối cũ và quay trở lại với Đức Giê-hô-va. Sự ăn năn trong Cựu Ước không chỉ là cảm xúc buồn rầu (dù có thể đi kèm), mà trước hết là một sự quay lưng khỏi tội lỗi và quay mặt về phía Đức Chúa Trời.
2. Trong Tân Ước (Tiếng Hy Lạp): Từ then chốt là “μετάνοια” (metanoia), được cấu thành từ “meta” (thay đổi, sau) và “noia” (tâm trí, suy nghĩ). Vì vậy, metanoia có nghĩa đen là “sự thay đổi tâm trí” hoặc “sự đổi ý”. Đây không phải là một nỗi buồn thuần túy (từ đó là “metamelomai”), mà là một sự chuyển hướng toàn diện trong cách suy nghĩ, nhận thức, quan điểm và do đó, dẫn đến sự thay đổi trong hành động. Phao-lô mô tả điều này khi nói về người Cô-rinh-tô: “Vì sự buồn theo ý Đức Chúa Trời sanh ra sự ăn năn (metanoia) có thể cứu được, không hề hối hận chút nào; nhưng sự buồn rầu của thế gian sanh ra sự chết.” (2 Cô-rinh-tô 7:10).
Tóm lại, định nghĩa Kinh Thánh về sự ăn năn là: Một sự thay đổi tâm trí (metanoia) dẫn đến hành động quay lưng khỏi tội lỗi và quay về với Đức Chúa Trời (shuv). Nó bao hàm cả yếu tố nội tâm (nhận thức, thái độ) và bên ngoài (hành động, lựa chọn).
A. Lời Kêu Gọi Trong Cựu Ước: Sứ điệp ăn năn xuyên suốt các tiên tri. Ê-xê-chi-ên 18:30-32 kêu gọi: “Vậy nên, hỡi nhà Y-sơ-ra-ên, ta sẽ xét đoán các ngươi, mỗi người theo việc làm của nó, Chúa Giê-hô-va phán vậy. Hãy xây bỏ, hãy lìa bỏ mọi sự phạm phép của các ngươi... Hãy làm cho mình lòng mới và thần mới... Vì ta chẳng vui lòng gì về sự chết của kẻ phải chết, Chúa Giê-hô-va phán vậy; vậy các ngươi hãy xây lại, mà được sống.” Ăn năn ở đây là điều kiện để được sống, thể hiện lòng thương xót của Đức Chúa Trời.
B. Trọng Tâm Trong Chức Vụ Của Giăng Báp-tít và Chúa Giê-xu: - Giăng Báp-tít: Sứ điệp của ông được tóm gọn: “Các ngươi phải ăn năn, vì nước thiên đàng đã đến gần!” (Ma-thi-ơ 3:2). Ông đòi hỏi bằng chứng cụ thể: “Hãy kết quả xứng đáng với sự ăn năn” (Ma-thi-ơ 3:8). - Chúa Giê-xu Christ: Ngài bắt đầu chức vụ với lời rao giảng y hệt: “Từ đó, Đức Chúa Jêsus khởi giảng dạy rằng: Các ngươi phải ăn năn, vì nước thiên đàng đã đến gần.” (Ma-thi-ơ 4:17). Ngài tuyên bố rõ mục đích của mình: “Ta đến không phải để kêu gọi người công bình, song kêu gọi kẻ có tội ăn năn.” (Lu-ca 5:32). Trong các ẩn dụ như con chiên bị mất, đồng bạc bị mất và đứa con hoang đàng (Lu-ca 15), Ngài mô tả sự vui mừng trên trời khi một tội nhân ăn năn.
C. Mệnh Lệnh Sau Phục Sinh và Trong Sứ Đồ Truyền Đạo: Sau khi phục sinh, Chúa Giê-xu phán: “Và có nói rằng phải nhân danh Ngài mà rao giảng cho dân các nước sự ăn năn để được tha tội, bắt đầu từ thành Giê-ru-sa-lem.” (Lu-ca 24:47). Trong ngày Lễ Ngũ Tuần, Phierơ kết thúc bài giảng bằng lời kêu gọi mạnh mẽ: “Hãy hối cải, ai nấy phải nhân danh Đức Chúa Jêsus chịu phép báp-têm, để được tha tội; rồi sẽ được lãnh sự ban cho Đức Thánh Linh.” (Công vụ 2:38). Đối với Phao-lô, ông tóm tắt chức vụ của mình: “tôi nói cho người Giu-đa và người ngoại phải ăn năn, xây về Đức Chúa Trời, và làm công việc xứng đáng với sự ăn năn.” (Công vụ 26:20).
Dựa trên dòng chảy mặc khải ở trên, câu trả lời Kinh Thánh là rõ ràng và dứt khoát: CÓ, sự ăn năn là tuyệt đối cần thiết cho sự cứu rỗi.
1. Bản Chất của Tội Lỗi và Sự Cứu Rỗi: Tội lỗi không chỉ là hành động sai trái, mà trước hết là tình trạng phản loạn chống lại Đức Chúa Trời, một sự xoay lưng lại với Ngài (Ê-sai 53:6). Cứu rỗi, do đó, là được giải hòa với Đức Chúa Trời (Rô-ma 5:10). Làm sao có thể được giải hòa nếu không từ bỏ thái độ nổi loạn và quay về với Đấng mà mình đã chống nghịch? Ăn năn chính là hành động quay về đó.
2. Lời Tuyên Bố Trực Tiếp của Chúa Giê-xu: Trong Lu-ca 13:3, 5, Chúa Giê-xu cảnh báo nghiêm khắc: “Ta nói cùng các ngươi, không phải; nhưng nếu các ngươi chẳng ăn năn, thì hết thảy sẽ bị hư mất như vậy.” Mối liên hệ giữa “không ăn năn” và “bị hư mất” là mệnh đề điều kiện không thể phủ nhận.
3. Sự Ăn Năn và Đức Tin – Hai Mặt Của Một Đồng Tiền: Đôi khi sự ăn năn bị tách rời khỏi đức tin như hai bước riêng biệt. Tuy nhiên, trong thần học Tân Ước, chúng là hai khía cạnh không thể tách rời của một sự quay đầu toàn diện. Ăn năn là quay lưng khỏi tội lỗi, đức tin là quay về với Đấng Christ. Công vụ 20:21 ghi lại lời Phao-lô: “làm chứng cho người Giu-đa cũng như cho người Gờ-réc về sự ăn năn đối với Đức Chúa Trời, và đức tin trong Đức Chúa Jêsus là Chúa chúng ta.” Sứ điệp Phúc Âm trọn vẹn kêu gọi cả hai. Không thể tin nhận Chúa Giê-xu là Chúa Cứu Thế mà không từ bỏ những điều đối nghịch với Ngài.
4. Ân Điển và Sự Ăn Năn: Một thắc mắc quan trọng là: Nếu cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin (Ê-phê-sô 2:8-9), thì làm sao sự ăn năn (một hành động) lại trở nên cần thiết? Cần hiểu rằng chính sự ăn năn cũng là một món quà của ân điển Đức Chúa Trời. Công vụ 11:18 chép sau khi dân ngoại nghe Phúc Âm: “Vậy, Đức Chúa Trời cũng đã ban sự ăn năn cho người ngoại đặng hưởng sự sống!” Đức Chúa Trời ban ơn để con người có thể đáp lại lời kêu gọi của Ngài. Ân điển không loại bỏ sự đáp ứng của con người, nhưng làm cho sự đáp ứng đó trở nên khả thi.
Sự ăn năn không chỉ là một sự kiện một lần khi tiếp nhận Đấng Christ, mà còn là một thái độ sống thường xuyên của Cơ Đốc nhân.
1. Ăn Năn Ban Đầu – Bước Vào Đời Sống Mới: Đây là sự thay đổi triệt để khi tin Chúa. Nó bao gồm: - Nhận biết tội lỗi: Được Đức Thánh Linh cảm tỉnh (Giăng 16:8). - Đau buồn về tội: Một nỗi buồn thánh vì đã xúc phạm đến Đức Chúa Trời yêu thương (Thi thiên 51:4). - Từ bỏ tội lỗi cụ thể: Quyết định lìa bỏ những đường lối, thói quen tội lỗi đã biết. - Tin cậy nơi Chúa Giê-xu: Đặt toàn bộ hy vọng cứu rỗi vào sự chết và sống lại của Ngài. - Bày tỏ qua hành động: Như công khai xưng nhận đức tin và vâng lời làm báp-têm.
2. Ăn Năn Hằng Ngày – Đời Sống Thánh Khiết Tiến Triển: Người tin Chúa vẫn có thể vấp phạm. Ăn năn hằng ngày là “sự tẩy rửa của chân” (Giăng 13:10). Đó là: - Thường xuyên xét lòng mình: Dưới sự soi sáng của Lời Chúa và Đức Thánh Linh. - Ăn năn tức thời: Ngay khi nhận ra mình phạm tội, không bao biện, chần chừ. - Xưng tội với Chúa và với người bị tổn thương: “Nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác.” (1 Giăng 1:9). - Đón nhận sự tha thứ và tiếp tục bước đi: Không sống trong mặc cảm, nhưng nhờ ân điển mà đứng dậy.
3. Những Dấu Hiệu Của Sự Ăn Năn Thật: - Kết quả xứng hiệp: Một đời sống đổi mới, tìm kiếm sự vâng lời (Ma-thi-ơ 3:8). - Lòng thương xót: Như người thu thuế Xa-chê, sau khi gặp Chúa, ông đền bù gấp bốn và bố thí phân nửa tài sản (Lu-ca 19:8). - Ước muốn vâng phục Chúa: “Lạy Đức Chúa Trời, xin hãy dựng nên trong tôi một lòng trong sạch, và làm cho mới lại trong tôi một thần linh ngay thẳng.” (Thi thiên 51:10).
Sự ăn năn, được hiểu theo nghĩa Kinh Thánh là metanoia và shuv, không phải là một lựa chọn tùy ý trong Phúc Âm; đó là lệnh truyền và là điều kiện cần thiết cho sự cứu rỗi. Nó không phải chỉ là cảm giác tội lỗi, mà là sự thay đổi tâm trí dẫn đến sự thay đổi đời sống, quay lưng khỏi tội lỗi và quay về với Đức Chúa Trời qua đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ. Ân điển kỳ diệu của Đức Chúa Trời chính là Ngài ban cho chúng ta cả sự ăn năn lẫn đức tin để đáp lại lời kêu gọi yêu thương của Ngài.
Hôm nay, lời kêu gọi “Các ngươi phải ăn năn!” vẫn còn vang vọng. Nó mở ra cánh cửa của nước thiên đàng, của sự tha thứ, của mối tương giao được phục hồi với Đấng Tạo Hóa. Cho dù bạn đang bước vào mối tương giao đó lần đầu tiên, hay là một Cơ Đốc nhân lâu năm cần được tươi mới lại, xin hãy đáp lại ân điển của Đức Chúa Trời với một tấm lòng ăn năn thật sự. Trên thiên đàng, sự vui mừng vẫn dành cho một tội nhân ăn năn.