Kinh Thánh Là Thẩm Quyền Duy Nhất Cho Đức Tin Và Thực Hành
Trong thế giới tôn giáo với vô vàn tiếng nói, triết lý và truyền thống, một câu hỏi căn cốt đặt ra cho mỗi Cơ Đốc nhân: Đâu là tiêu chuẩn tối hậu, không thể sai lầm để chúng ta biết Đức Chúa Trời, hiểu ý muốn Ngài và xây dựng đời sống đức tin? Nguyên tắc nền tảng của Cải Chánh Tin Lành, “Sola Scriptura” (Chỉ Kinh Thánh), chính là lời đáp vang vọng xuyên suốt lịch sử Hội Thánh. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai triển ý nghĩa thần học, nền tảng Kinh Thánh và ứng dụng thiết thực của chân lý: Kinh Thánh phải là thẩm quyền duy nhất, đầy đủ và tối cao cho đức tin và thực hành của Cơ Đốc nhân.
Khẳng định Kinh Thánh là thẩm quyền duy nhất không có nghĩa phủ nhận mọi hình thức hướng dẫn khác như sự khôn ngoan của các giáo phụ, lý trí con người, kinh nghiệm cá nhân hay sự dẫn dắt của Hội Thánh. Thay vào đó, nó định vị những thẩm quyền này trong mối quan hệ phụ thuộc và phải được Kinh Thánh phán xét. Mọi lời tuyên bố, giáo lý, truyền thống hay kinh nghiệm phải được đem ra “soi” dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời (Ê-sai 8:20).
Nền tảng cho niềm tin này nằm ở bản tính của Kinh Thánh. Kinh Thánh không phải là tác phẩm của triết học nhân loại, mà chính là Lời được Đức Chúa Trời hà hơi (theopneustos trong tiếng Hy Lạp, từ theos - Đức Chúa Trời và pneō - thổi, hà hơi). Sứ đồ Phao-lô tuyên bố rõ ràng: “Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời hà hơi [theopneustos]” (2 Ti-mô-thê 3:16a). Từ ngữ “hà hơi” nói lên nguồn gốc thần thượng và quyền năng sáng tạo của Kinh Thánh, tương tự như Đức Chúa Trời hà hơi sự sống vào A-đam (Sáng Thế Ký 2:7). Vì có nguồn gốc từ Đức Chúa Trời – Đấng chân thật và toàn tri – nên Lời Ngài hoàn toàn đáng tin cậy và có thẩm quyền tối thượng.
Nguyên tắc “Sola Scriptura” được xây dựng vững chắc trên chính lời chứng của Kinh Thánh về mình.
1. Kinh Thánh Là Đầy Đủ Cho Mọi Sự Dạy Dỗ Và Sửa Trị: Phần tiếp theo của 2 Ti-mô-thê 3:16-17 giải thích mục đích của Kinh Thánh: “...có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành.” Lưu ý rằng Kinh Thánh khiến người của Đức Chúa Trời “được trọn vẹn” (artios – được trang bị đầy đủ, hoàn toàn phù hợp) và “sắm sẵn” (exērtismenos – được trang bị hoàn toàn) cho mọi việc lành. Điều này khẳng định sự đầy đủ trọn vẹn của Kinh Thánh cho mọi vấn đề liên quan đến đức tin (nhận biết Chúa) và thực hành (đời sống công bình).
2. Lời Chúa Là Tiêu Chuẩn Tối Hậu Và Bất Biến: Chúa Giê-xu đã tuyên bố: “Trời đất sẽ qua, nhưng lời ta nói chẳng bao giờ qua đi” (Ma-thi-ơ 24:35). Tính bất biến và vĩnh cửu của Lời Chúa đặt nó lên trên mọi triết lý nhất thời của con người. Trong Thánh Thi 119:89, tác giả xác quyết: “Hỡi Đức Giê-hô-va, lời Ngài được vững lập đời đời trên trời.” Thẩm quyền của Kinh Thánh không dựa trên sự chấp nhận của số đông hay sự phát triển của văn hóa, mà dựa trên chính bản tính của Đức Chúa Trời.
3. Lời Cảnh Cáo Về Việc Thêm Bớt Vào Lời Chúa: Sự đầy đủ của Kinh Thánh được bảo vệ bởi những lời cảnh cáo nghiêm khắc. Châm Ngôn 30:5-6 dạy: “Các lời của Đức Chúa Trời đều là tinh sạch... Chớ thêm chi vào các lời Ngài, e Ngài quở trách ngươi, và ngươi bị cầm nói dối chăng.” Lời cảnh báo này được lặp lại cách long trọng trong sách cuối cùng của Kinh Thánh: “Tôi ngỏ cho kẻ nào nghe lời tiên tri trong sách nầy: Nếu ai thêm vào sách tiên tri nầy điều chi, thì Đức Chúa Trời sẽ thêm cho người ấy tai nạn đã ghi trong sách nầy. Kẻ nào bớt điều chi trong những lời ở sách tiên tri nầy, thì Đức Chúa Trời sẽ cất lấy phần họ về cây sự sống và thành thánh, đã chép trong sách nầy.” (Khải Huyền 22:18-19). Điều này nhấn mạnh tính khép kín, trọn vẹn và đầy đủ của mặc khải Đức Chúa Trời dành cho Hội Thánh.
Để hiểu rõ “duy nhất”, chúng ta cần xem xét Kinh Thánh trong tương quan với các nguồn khác:
- Truyền Thống: Truyền thống Hội Thánh có giá trị lịch sử và giáo hội, nhưng nó phải luôn phục tùng Kinh Thánh. Chúa Giê-xu đã quở trách những người Pha-ri-si vì để truyền thống của người phàm làm vô hiệu Lời của Đức Chúa Trời (Mác 7:8-9, 13). Truyền thống chỉ có giá trị khi nó trung thành phản ánh và tôn cao Lời Chúa.
- Lý Trí: Lý trí là món quà của Đức Chúa Trời để chúng ta hiểu và áp dụng Lời Ngài, nhưng lý trí sa ngã không thể là thẩm phán tối cao. “Vả, ý tưởng Đức Giê-hô-va cao quý hơn ý tưởng loài người bội phần” (Ê-sai 55:8-9). Lý trí được Kinh Thánh dùng để soi sáng, không phải để phán xét Kinh Thánh.
- Kinh Nghiệm Cá Nhân: Kinh nghiệm thuộc linh là quý giá, nhưng nó dễ bị cảm xúc và chủ quan đánh lừa. Tiêu chuẩn để thử nghiệm mọi kinh nghiệm hay “linh cảm” là: “Hỡi kẻ rất yêu dấu, chớ tin cậy mọi thần, nhưng hãy thử cho biết các thần có phải đến từ Đức Chúa Trời chăng” (1 Giăng 4:1). Và tiêu chuẩn cho sự “thử” đó chính là Lời đã được bày tỏ (Kinh Thánh).
- Tiếng Nói Hội Thánh: Các hội đồng, giáo hội và mục sư có thẩm quyền trong sự dạy dỗ và quản trị, nhưng thẩm quyền đó là thẩm quyền được uỷ nhiệm và phải phục tùng. Họ là đầy tớ của Lời Chúa, không phải chủ nhân của Lời Chúa.
Nguyên tắc “Kinh Thánh là thẩm quyền duy nhất” không phải là một công thức trừu tượng, mà phải định hình mọi khía cạnh đời sống:
1. Trong Đời Sống Cá Nhân Và Gia Đình:
- Học Kinh Thánh Có Hệ Thống: Mỗi Cơ Đốc nhân cần phát triển thói quen nghiên cứu Kinh Thánh cách cá nhân, không chỉ đọc suông mà “tra xem” (Công Vụ 17:11) với tấm lòng vâng phục. Điều này đòi hỏi việc đầu tư thời gian, công cụ và sự cầu nguyện.
- Ra Quyết Dựa Trên Kinh Thánh: Từ việc chọn nghề, kết hôn, đến cách quản lý tài chính và dạy dỗ con cái, chúng ta phải tìm kiếm những nguyên tắc rõ ràng trong Kinh Thánh làm nền tảng. Ví dụ, nguyên tắc “chớ mắc nợ” trong Rô-ma 13:8 sẽ hướng dẫn cách sử dụng tiền bạc khôn ngoan.
- Kiểm Soát Tư Tưởng Và Cảm Xúc: Khi lo lắng, sợ hãi hay giận dữ, thẩm quyền duy nhất để đánh giá và điều chỉnh tâm trí chúng ta không phải là tâm lý học đơn thuần, mà là Lời hằng sống của Đức Chúa Trời (Phi-líp 4:6-8, Ê-phê-sô 4:26).
2. Trong Đời Sống Và Sự Dạy Dỗ Của Hội Thánh:
- Giảng Luận Từ Kinh Thánh: Bài giảng trung tâm phải là sự giải nghĩa và áp dụng một phân đoạn Kinh Thánh cách trung thực, chứ không phải là diễn thuyết cảm hứng hay chia sẻ ý kiến cá nhân. Điều này đòi hỏi người giảng dạy phải “khéo chia đạo lẽ của lẽ thật” (2 Ti-mô-thê 2:15).
- Xây Dựng Giáo Lý Và Hiến Chương: Mọi tín điều, giáo lý của Hội Thánh phải được rút ra trực tiếp từ Kinh Thánh và có thể chứng minh bằng Kinh Thánh. Các buổi nhóm, chương trình phải được đánh giá dựa trên tiêu chuẩn: “Điều này có tôn cao và trung thành với Lời Chúa không?”
- Giải Quyết Tranh Tụng Và Kỷ Luật: Khi có sự bất đồng hay tội lỗi trong Hội Thánh, thẩm quyền cuối cùng để giải quyết không phải là ý kiến số đông hay cảm tính, mà là các quy tắc rõ ràng Chúa đã ban trong Kinh Thánh (ví dụ: Ma-thi-ơ 18:15-17, 1 Cô-rinh-tô 6:1-8).
Khẳng định “Kinh Thánh là thẩm quyền duy nhất” là một lời tuyên xưng về ân điển của Đức Chúa Trời. Ngài không để chúng ta bơ vơ trong bóng tối của sự phỏng đoán, nhưng đã ban cho chúng ta Lời thành văn đầy đủ, rõ ràng và đáng tin cậy. Đây không phải là chủ nghĩa văn tự cứng nhắc, mà là sự vâng phục đức tin nơi Đấng Christ – Ngôi Lời đã trở nên xác thịt (Giăng 1:14), và Lời của Ngài là “thần linh và sự sống” (Giăng 6:63).
Trong một thời đại mà chân lý thường bị xem là tương đối, và mọi người “dồn chứa các thầy cho mình, vì ham nghe điều êm tai” (2 Ti-mô-thê 4:3), lời kêu gọi của chúng ta là trở về với nền tảng duy nhất, bất di bất dịch. Hãy để Kinh Thánh, dưới sự soi dẫn của Chúa Thánh Linh – Đấng dùng Lời để phán (Giăng 16:13), làm thẩm phán tối cao trong đời sống, đức tin và thực hành của chúng ta. Chỉ khi đó, Hội Thánh mới thật sự được xây dựng trên vầng đá Christ, và đời sống chúng ta mới có thể đứng vững trước mọi cơn gió của giáo lý sai lầm (Ê-phê-sô 4:14).
“Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi.” (Thi Thiên 119:105). Nguyện chúng ta bước đi trong ánh sáng ấy.