Những Ân Tứ Thuộc Linh: Lời Nói Khôn Ngoan và Lời Nói Có Tri Thức
Trong đời sống Hội Thánh, Đức Thánh Linh ban cho các tín hữu những ân tứ đa dạng và kỳ diệu để gây dựng Thân Thể Đấng Christ. Trong số chín ân tứ được liệt kê trong I Cô-rinh-tô 12:8-10, hai ân tứ đầu tiên thường được nhóm lại và gây không ít thắc mắc: “Lời nói khôn ngoan” và “Lời nói có tri thức”. Chúng là gì? Chúng khác biệt ra sao? Và làm thế nào chúng hoạt động để phục vụ cho Nước Đức Chúa Trời? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh, khai thác nguyên văn Hy Lạp, để làm sáng tỏ bản chất, mục đích và ứng dụng thực tiễn của hai ân tứ thuộc linh quan trọng này.
I. Bối Cảnh Kinh Thánh: Ân Tứ Trong Thân Thể Đấng Christ
Sứ đồ Phao-lô viết thư tín thứ nhất cho Hội Thánh Cô-rinh-tô nhằm sửa chữa những sự lệch lạc và chia rẽ trong việc sử dụng các ân tứ thuộc linh. Ông nhấn mạnh: “Có các sự ban cho khác nhau, nhưng chỉ có một Đức Thánh Linh” (I Cô-rinh-tô 12:4). Các ân tứ không phải để tôn vinh cá nhân, thể hiện địa vị thuộc linh cao hơn, hay gây chia rẽ, mà là “vì sự làm ích chung” (câu 7). Do đó, hiểu rõ về “lời nói khôn ngoan” và “lời nói có tri thức” phải luôn đặt trong mục đích tối hậu này: xây dựng Hội Thánh.
Nguyên văn Hy Lạp của hai cụm từ này là:
- “Lời nói khôn ngoan”: “Λόγος σοφίας” (Logos Sophias).
- “Lời nói có tri thức”: “Λόγος γνώσεως” (Logos Gnōseōs).
Trọng tâm nằm ở hai danh từ “σοφία” (sophia) và “γνῶσις” (gnōsis). Dịch sát nghĩa, “logos” có thể hiểu là “lời nói”, “sự phát biểu”, hoặc “thông điệp”. Điều này cho thấy cả hai ân tứ này đều được bày tỏ qua phương tiện ngôn ngữ, lời nói, nhưng nội dung và nguồn gốc của thông điệp ấy là siêu nhiên, đến từ Đức Thánh Linh.
II. Ân Tứ Lời Nói Khôn Ngoan (Logos Sophias)
“Sự khôn ngoan” (Sophia) trong Tân Ước không đơn thuần là sự thông minh, mưu trí thế gian, mà là sự khôn ngoan từ trên xuống (Gia-cơ 3:17). Chúa Giê-xu Christ chính là hiện thân của sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời (I Cô-rinh-tô 1:24, 30). Vậy, ân tứ “lời nói khôn ngoan” là khả năng siêu nhiên được Đức Thánh Linh ban cho để ứng dụng lẽ thật của Đức Chúa Trời một cách đúng đắn, hợp thời và hiệu quả vào những tình huống cụ thể, phức tạp trong đời sống cá nhân và Hội Thánh.
Ân tứ này không phải là sự tích lũy kiến thức hay kinh nghiệm sống, mà là sự mặc khải tức thời về cách giải quyết một nan đề theo ý muốn và sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời. Nó liên quan đến sự ứng dụng thực tiễn.
Ví dụ trong Kinh Thánh:
- Công vụ 6:1-7: Khi có sự phàn nàn về việc phân phát lương thực, các sứ đồ đã đưa ra giải pháp khôn ngoan là lập chức vụ chấp sự. Đây không chỉ là giải pháp hành chính, mà là sự hướng dẫn thuộc linh để giữ gìn sự hiệp một và tập trung vào cầu nguyện, chức vụ Lời Chúa.
- Công vụ 15: Trước sự tranh luận gay gắt về luật pháp Môi-se và người ngoại, Gia-cơ đã đứng lên đưa ra phán quyết khôn ngoan, dựa trên Lời Đức Chúa Trời (lời tiên tri) và tình hình thực tế, giải quyết được mâu thuẫn và mở đường cho chức vụ giữa dân ngoại.
- Đa-ni-ên: Sự khôn ngoan của ông trước mặt vua là một minh chứng cho ân tứ này (Đa-ni-ên 2:20-23).
III. Ân Tứ Lời Nói Có Tri Thức (Logos Gnōseos)
“Tri thức” (Gnōsis) ở đây không phải là kiến thức phổ thông hay khoa học, mà là sự hiểu biết sâu sắc, cụ thể về những lẽ thật, mầu nhiệm và ý muốn của Đức Chúa Trời được mặc khải qua Kinh Thánh và Đức Thánh Linh. Ân tứ này là khả năng siêu nhiên được Đức Thánh Linh ban cho để hiểu, giải thích và truyền đạt những lẽ thật thuộc linh của Đức Chúa Trời một cách rõ ràng, chính xác và đầy đủ.
Nó liên quan đến sự mặc khải về lẽ thật. Người có ân tứ này có thể:
1. Giải kinh (Hermeneutics): Hiểu và giải nghĩa những phân đoạn Kinh Thánh phức tạp, làm sáng tỏ ý nghĩa của chúng.
2. Giáo lý (Doctrine): Hệ thống hóa và trình bày các giáo lý căn bản (như sự cứu rỗi, ân điển, Thân Thể Đấng Christ) một cách mạch lạc.
3. Mặc khải cụ thể: Nhận biết được tình trạng thuộc linh, gốc rễ vấn đề, hay thậm chí những chi tiết cụ thể về một hoàn cảnh mà tự nhiên không thể biết được (xem II Các Vua 5:20-27 – Ê-li-sê biết Ghê-xi đã đi và nhận quà của Na-a-man).
Ví dụ trong Kinh Thánh:
- A-bô-lô: Được mô tả là “có tài hùng biện và biết rành Kinh Thánh”, ông “giảng dạy kỹ càng những điều về Đức Chúa Jesus” (Công vụ 18:24-28). Đây là biểu hiện của ân tứ lời nói có tri thức.
- Sứ đồ Phao-lô thường cầu xin cho các tín hữu được đầy dẫy sự hiểu biết (gnōsis) về ý muốn Đức Chúa Trời (Cô-lô-se 1:9; Ê-phê-sô 1:17).
IV. Sự Khác Biệt và Bổ Sung Cho Nhau
Hai ân tứ này thường song hành nhưng có điểm nhấn khác biệt:
- Lời nói có tri thức (Gnōsis) trả lời câu hỏi: “Chân lý/ Lẽ thật là gì?” Nó cung cấp nội dung, dữ liệu thuộc linh, sự hiểu biết về lẽ thật.
- Lời nói khôn ngoan (Sophia) trả lời câu hỏi: “Làm thế nào để ÁP DỤNG chân lý ấy trong tình huống cụ thể này?” Nó cung cấp sự hướng dẫn, sự ứng dụng thực tế.
Một người có thể có sự hiểu biết sâu sắc về giáo lý (tri thức) nhưng lại thiếu sự khôn ngoan để áp dụng nó cách êm ái và đúng lúc. Ngược lại, sự khôn ngoan thực sự phải được xây dựng trên nền tảng lẽ thật chính xác (tri thức). Tri thức là nền tảng; khôn ngoan là kiến trúc xây trên nền tảng ấy. Cả hai đều cần thiết để Hội Thánh trưởng thành và vận hành hiệu quả.
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Cơ Đốc
1. Trong Hội Thánh Địa Phương:
- Cố vấn thuộc linh: Một người được ban cho ân tứ lời nói khôn ngoan có thể trở thành người cố vấn đáng tin cậy, giúp anh chị em đang lâm vào tình huống rối rắm tìm được hướng đi theo ý Chúa.
- Giảng dạy và giúp đỡ: Người có ân tứ lời nói có tri thức cần dâng ân tứ mình để giảng dạy Lời Chúa cho sáng tỏ, viết sách, soạn bài học, giải đáp thắc mắc giáo lý. Họ cùng với những người có ân tứ khôn ngoan có thể giúp Hội Thánh đưa ra những quyết định quan trọng (về đường hướng, chức vụ, tài chính...) một cách khôn ngoan.
- Giải quyết mâu thuẫn: Cả hai ân tứ đều cần thiết để hòa giải, đưa ra giải pháp công bằng và đúng theo Kinh Thánh.
2. Trong Đời Sống Cá Nhân và Gia Đình:
- Cầu xin Chúa ban sự khôn ngoan để dạy dỗ con cái (Gia-cơ 1:5), quản lý tài chính, đưa ra quyết định nghề nghiệp, và xử lý các mối quan hệ.
- Tìm kiếm tri thức về Lời Chúa qua sự học hỏi Kinh Thánh nghiêm túc, nhưng luôn cầu xin Thánh Linh mặc khải để hiểu và áp dụng.
- Khi đối diện thử thách, chúng ta cần cả sự hiểu biết (biết rằng Chúa đang làm việc tốt lành) và sự khôn ngoan (biết phải phản ứng, cư xử thế nào trong thử thách đó).
3. Lời Cảnh Báo:
- Tính khiêm nhường: Ân tứ đến từ Đức Thánh Linh, không phải do công đức hay trí thông minh cá nhân. Đừng để sự hiểu biết (tri thức) kiêu ngạo (I Cô-rinh-tô 8:1), và sự khôn ngoan phải là khôn ngoan hiền lành, thuận phục (Gia-cơ 3:13).
- Kiểm chứng: Mọi lời nói khôn ngoan hay tri thức đều phải phù hợp và tôn cao Lẽ Thật đã được mặc khải trọn vẹn trong Kinh Thánh (II Ti-mô-thê 3:16-17).
VI. Kết Luận: Tìm Kiếm Ân Tứ Để Gây Dựng
Lời nói khôn ngoan (Logos Sophias) và lời nói có tri thức (Logos Gnōseos) là hai món quà quý giá từ Đức Thánh Linh cho Hội Thánh. Một bên cung cấp sự hiểu biết sâu sắc về lẽ thật của Đức Chúa Trời, bên kia cung cấp sự hướng dẫn thực tế để áp dụng lẽ thật ấy vào cuộc sống. Chúng không phải để trưng bày, nhưng để phục vụ. Là những chi thể trong Thân Thể Đấng Christ, chúng ta được khích lệ “hãy sốt sắng muốn cho được các ân tứ tốt nhất” (I Cô-rinh-tô 12:31) – không phải vì tư lợi, mà vì lòng yêu thương và ước ao được gây dựng Hội Thánh.
Hãy mở lòng đón nhận sự dạy dỗ của Đức Thánh Linh, siêng năng nghiên cứu Lời Chúa để có “tri thức” đúng đắn, và luôn cầu xin sự “khôn ngoan từ trên” để bước đi trong sự hướng dẫn của Ngài mỗi ngày. Khi ấy, chúng ta không chỉ được phước, mà còn trở thành ống dẫn phước lành của Đức Chúa Trời đến cho nhiều người khác.