Odes of Solomon là gì?

Trong hành trình nghiên cứu về văn học và thần học của Hội Thánh đầu tiên, chúng ta thường tập trung vào Tân Ước và các giáo phụ. Tuy nhiên, có một tác phẩm phụng vụ cổ xưa, giàu chất thơ và tràn đầy linh cảm, mang đến cho chúng ta một cửa sổ độc đáo để nhìn vào đời sống tâm linh của các tín hữu thế kỷ thứ nhất và thứ hai: Odes of Solomon (Những Bài Thơ Ca Ngợi của Sa-lô-môn). Đây không phải là một phần của Kinh Thánh, nhưng là một tác phẩm quý giá giúp chúng ta hiểu hơn về niềm tin, sự thờ phượng và hy vọng của Cơ Đốc nhân trong buổi bình minh của Hội Thánh.

Trước hết, cần làm rõ: Odes of Solomon **không phải** do Vua Sa-lô-môn trong Cựu Ước viết ra, cũng **không phải** là một sách thuộc Kinh Thánh. Đây là một tập hợp 42 bài thơ (ode) bằng tiếng Syriac, có thể được viết vào khoảng cuối thế kỷ thứ nhất đến đầu thế kỷ thứ hai sau Chúa. Tên gọi "của Sa-lô-môn" là một quy ước văn học thời đó, dùng để chỉ một tác phẩm khôn ngoan, thuộc thể loại "văn chương khải huyền" hoặc "ngụy kinh" (pseudepigrapha), tương tự như Psalms of Solomon (Thi Thiên của Sa-lô-môn).

Tác phẩm này được phát hiện vào đầu thế kỷ 20 và gây ngạc nhiên lớn cho giới học giả. Nó mang đậm dấu ấn của một cộng đồng **Do Thái-Cơ Đốc** (Jewish-Christian) sơ khai, nơi mà niềm tin vào Đấng Mê-si là Chúa Giê-xu được thể hiện qua lăng kính phụng vụ Do Thái giáo, ngôn ngữ hình tượng của Cựu Ước, và những trải nghiệm thuộc linh sống động về Đức Thánh Linh.

Odes of Solomon là một bản giao hưởng thần học được viết dưới dạng thơ ca. Chúng ta có thể phân tích một số chủ đề nổi bật dựa trên ngôn ngữ Hy Lạp và Hê-bơ-rơ được phản ánh trong bản dịch.

1. Chúa Giê-xu Christ Là Ngôi Lời (Logos) Và Sự Sống: Nhiều bài thơ tập trung vào Chúa Cứu Thế. Ode 7 nói về sự nhập thể: "Ngài như Logos (Λόγος) của Đức Chúa Trời... Ngài đã được định sẵn và biết trước từ trước khi thế gian được dựng nên." Điều này vang vọng lời của Giăng: "Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời... Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta" (Giăng 1:1, 14). Ode 31 mô tả sự chết và phục sinh của Chúa với hình ảnh mạnh mẽ: "Họ đã đâm xuyên tôi, nhưng tôi không bị tổn thương... Tôi đã chịu đau đớn, nhưng tôi không cảm thấy nó... Và sự sống của tôi đã đứng lên trong Ngài."

2. Đức Thánh Linh Và Sự Tái Sanh: Một chủ đề xuyên suốt là kinh nghiệm về Đức Thánh Linh. Trong tiếng Syriac/Hê-bơ-rơ, từ **Ruach** (רוח) vừa có nghĩa là "thần linh" vừa là "hơi thở". Ode 6 diễn tả: "Một dòng sông chảy êm đềm, đó là vinh quang của Chúa... Và từ nguồn sống của Ngài, Ngài ban sự sống cho vũ trụ." Ode 11 nói: "Tôi đã được cắt bì trong tình yêu thương của Ngài... Vì có một cái rìu đã được đặt gần mỗi cái cây, và nó sẽ bị đốn xuống... Nhưng cây nho của tôi đã được cứu bởi tình yêu thương của Chúa." Điều này liên hệ đến phép báp-têm bằng Thánh Linh và lửa (Ma-thi-ơ 3:11), và sự cắt bì của lòng (Phục truyền 30:6; Rô-ma 2:29).

3. Nước Và Phép Báp-têm: Hình ảnh nước là một ẩn dụ trung tâm. Ode 30 mời gọi: "Hãy đến lại với nước sống, hãy uống và được nghỉ ngơi... Hãy đến và cư ngụ bởi Chúa của sự sống." Điều này không chỉ nhắc đến phép báp-têm (Công vụ 2:38) mà còn nhắc đến lời mời gọi của Chúa Giê-xu: "Nếu người nào khát, hãy đến cùng ta mà uống" (Giăng 7:37). Nước ở đây biểu tượng cho Đức Thánh Linh và sự sống đời đời.

4. Hội Thánh Và Thân Thể Đấng Christ: Ode 17 sử dụng hình ảnh cây nho và nhánh nho, tương tự Giăng 15:5: "Ta là gốc nho, các ngươi là nhánh." Ode 38 nói về sự hiệp một: "Tôi đã được nâng lên trong ánh sáng... Và những kẻ thấy tôi đã trở nên như tôi." Điều này phản ánh giáo lý về Hội Thánh là thân thể của Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 12:27) và sự biến đổi từ vinh quang sang vinh quang (2 Cô-rinh-tô 3:18).

Odes of Solomon tràn ngập những ám chỉ và tiếng vọng từ Kinh Thánh, đặc biệt là Thi Thiên, sách Ê-sai, và sách Giăng. Điều này cho thấy tác giả (hoặc các tác giả) thấm nhuần Lời Chúa. Tuy nhiên, có sự khác biệt quan trọng:

• Thẩm Quyền: Kinh Thánh là Lời được Đức Chúa Trời linh cảm (2 Ti-mô-thê 3:16), có thẩm quyền tối cao cho đức tin và sự thực hành. Odes là văn chương phụng vụ, phản ánh đức tin và sự thờ phượng của một cộng đồng cụ thể, nhưng không có thẩm quyền giáo lý.
• Trọng Tâm: Trong khi Tân Ước trình bày một cấu trúc giáo lý rõ ràng về sự cứu rỗi, tội lỗi, ân điển và Hội Thánh, Odes tập trung nhiều hơn vào kinh nghiệm chủ quan và cảm xúc của cá nhân với Đấng Christ và Thánh Linh.
• Ngôn Ngữ: Odes sử dụng ngôn ngữ thơ ca, hình tượng và bí ẩn, đôi khi mang tính thần bí, khác với sự rõ ràng trong giảng dạy của các thư tín Phao-lô.

Dù không phải là Kinh Thánh, việc nghiên cứu Odes of Solomon có thể làm phong phú đời sống thuộc linh của chúng ta theo những cách sau:

1. Đánh Giá Cao Sự Thờ Phượng Và Thơ Ca Cơ Đốc: Odes nhắc nhở chúng ta rằng đức tin không chỉ là giáo điều khô khan, mà còn là tiếng lòng reo vui, ngợi khen và kinh ngạc trước Đấng Christ. Nó khích lệ chúng ta sử dụng thơ ca, âm nhạc và nghệ thuật để bày tỏ tình yêu với Chúa, như lời khuyên: "Hãy lấy ca vịnh, thơ thánh, bài hát thiêng liêng mà đối đáp cùng nhau... hết lòng hát khen ngợi Chúa" (Ê-phê-sô 5:19).

2. Khao Khát Một Mối Quan Hệ Sâu Nhiệm Với Đức Thánh Linh: Những bài thơ này mô tả Đức Thánh Linh như dòng sông, hơi thở và sự sống. Nó thách thức chúng ta không chỉ biết về Thánh Linh, mà còn kinh nghiệm sự đầy dẫy, sự hướng dẫn và quyền năng biến đổi của Ngài mỗi ngày. Hãy cầu nguyện như tác giả Ode 25: "Hãy đổ đầy trên tôi Thánh Linh của Ngài."

3. Nhìn Thấy Chúa Giê-xu Trong Mọi Sự: Odes liên kết Chúa Giê-xu với sự sáng tạo, sự khôn ngoan, và sự sống. Điều này củng cố cho chúng ta thói quen "bắt mọi ý tưởng phải suy phục Đấng Christ" (2 Cô-rinh-tô 10:5), và nhận biết Ngài là trung tâm của mọi sự (Cô-lô-se 1:15-20).

4. Sống Với Tư Cách Một Cộng Đồng Được Cứu Chuộc: Hình ảnh về Hội Thánh trong Odes nhấn mạnh sự hiệp một và tình yêu thương. Nó nhắc nhở chúng ta về ơn gọi sống trong sự hiệp nhất, yêu thương và nâng đỡ lẫn nhau, như một thân thể gắn kết với Đầu là Đấng Christ.

Odes of Solomon là một kho báu lịch sử và thiêng liêng từ những thế kỷ đầu của Cơ Đốc giáo. Nó cho chúng ta thấy một đức tin sống động, tràn đầy cảm xúc, và tập trung vào Chúa Giê-xu Christ. Là Cơ Đốc nhân Tin Lành, chúng ta giữ vững nguyên tắc Sola Scriptura (Chỉ Kinh Thánh) – Kinh Thánh là tiêu chuẩn tối cao và đầy đủ cho đức tin. Tuy nhiên, việc nghiên cứu các tác phẩm cổ như Odes có thể giúp chúng ta cảm nhận sâu sắc hơn về sự phong phú của di sản đức tin, được thúc đẩy để yêu mến Chúa Giê-xu hơn, khao khát Thánh Linh hơn, và sống một đời thờ phượng với tất cả tấm lòng.

Cuối cùng, hãy để lời của chính Kinh Thánh, được linh cảm bởi Đức Chúa Trời, là nền tảng và niềm vui của chúng ta: "Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi" (Thi Thiên 119:105). Còn những bài thơ như Odes of Solomon, hãy xem chúng như những tiếng vọng đẹp đẽ và cảm động từ Hội Thánh thuở ban đầu, giúp chúng ta càng thêm trân quý Lời Hằng Sống là Chúa Giê-xu Christ.