Các Phúc Âm Thời Thơ Ấu
Trong hành trình tìm hiểu về cuộc đời Chúa Cứu Thế Giê-xu, giai đoạn thời thơ ấu của Ngài luôn là một chủ đề lôi cuốn và đầy bí ẩn. Khi nhắc đến “Các Phúc Âm Thời Thơ ấu”, chúng ta cần phân biệt rõ ràng giữa những ghi chép có thẩm quyền trong Kinh Điển (Canon) và những câu chuyện ngoài Kinh Điển (Apocrypha) xuất hiện sau này. Là những tín hữu Tin Lành, niềm tin và sự hiểu biết của chúng ta phải được xây dựng vững chắc trên Lời Đức Chúa Trời đã được mặc khải và công nhận trong 66 sách Kinh Thánh.
I. Những Ghi Chép Trong Kinh Điển: Nền Tảng Duy Nhất và Đáng Tin Cậy
Trong Tân Ước, chỉ có hai sách Phúc Âm cung cấp thông tin về thời thơ ấu của Chúa Giê-xu: Ma-thi-ơ và Lu-ca. Hai sách này bổ sung cho nhau, mỗi sách nhấn mạnh những khía cạnh thần học khác nhau nhưng hoàn toàn hài hòa.
1. Phúc Âm Ma-thi-ơ (Chương 1 & 2): Chúa Giê-xu, Vị Vua Mết-si-a của Dân Giu-đa
Ma-thi-ơ viết cho độc giả người Giu-đa, nhấn mạnh Chúa Giê-xu là Đấng Mết-si-a được hứa trong Cựu Ước. Ông bắt đầu bằng gia phả (“Sách gia phổ của Đức Chúa Jêsus Christ…” – Ma-thi-ơ 1:1) để chứng minh Ngài là dòng dõi Đa-vít. Một từ khóa quan trọng là “Christ” (Χριστός, *Christos*), bản dịch tiếng Hy Lạp của từ “Mết-si-a” (מָשִׁיחַ, *Mashiach*) trong tiếng Hê-bơ-rơ, có nghĩa là “Đấng được xức dầu”.
Câu chuyện giáng sinh trong Ma-thi-ơ tập trung vào góc nhìn của Giô-sép, sự giáng sinh đồng trinh (“người đã thành thai bởi Đức Thánh Linh” – Ma-thi-ơ 1:20), và sự ứng nghiệm lời tiên tri: “Nầy, một gái đồng trinh sẽ chịu thai, và sanh một trai, và người ta sẽ đặt tên con trai đó là Em-ma-nu-ên; nghĩa là: Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta.” (Ma-thi-ơ 1:23, trích từ Ê-sai 7:14). Tên Em-ma-nu-ên (Ἐμμανουήλ, *Emmanouēl*) từ gốc Hê-bơ-rơ עִמָּנוּ אֵל (*‘Immanu ‘El*) thật sự là một tuyên bố thần học vĩ đại về thân vị của Chúa Giê-xu.
Các sự kiện tiếp theo như sự viếng thăm của các nhà thông thái (bác sĩ) từ phương Đông, cuộc tàn sát trẻ em của Hê-rốt, và chuyến trốn sang Ai Cập đều nhằm chứng minh Chúa Giê-xu là Vua được hứa, đối mặt với sự chống đối ngay từ thuở ban đầu và ứng nghiệm lời tiên tri: “Ta đã gọi Con ta ra khỏi Ê-díp-tô.” (Ma-thi-ơ 2:15, trích Ô-sê 11:1).
2. Phúc Âm Lu-ca (Chương 1 & 2): Chúa Giê-xu, Đấng Cứu Rỗi cho Mọi Người
Lu-ca, một thầy thuốc và là nhà sử học cẩn thận (“sau khi đã xét kỹ càng mọi sự từ đầu…” – Lu-ca 1:3), viết cho độc giả Dân Ngoại, nhấn mạnh tính phổ quát của ơn cứu rỗi. Ông bắt đầu với câu chuyện về Giăng Báp-tít và sự hiện thấy của thầy tế lễ Xa-cha-ri. Từ Hy Lạp “sōtēr” (σωτὴρ), có nghĩa là “Đấng Cứu Rỗi”, được thiên sứ tuyên bố: “ngày nay tại thành Đa-vít đã sanh cho các ngươi một Đấng Cứu thế, là Christ, là Chúa.” (Lu-ca 2:11).
Lu-ca tập trung vào góc nhìn của Ma-ri, bài ca ngợi khen (Magnificat – Lu-ca 1:46-55), sự giáng sinh khiêm nhường trong hang đá, và sự hiện ra của thiên sứ cho những người chăn chiên – biểu tượng của sự khiêm nhu. Chi tiết Chúa Giê-xu được cắt bì (“đến ngày thứ tám, họ đặt tên cho con trẻ là Jêsus…” – Lu-ca 2:21) và sự dâng Ngài trong đền thờ (Lu-ca 2:22-38) cho thấy Ngài hoàn toàn vâng theo Luật Pháp. Sự gặp gỡ với Si-mê-ôn và An-ne là những lời tiên tri quan trọng về sứ mạng cứu rỗi và sự đau khổ của Ngài (“một thanh gươm sẽ đâm thấu qua lòng ngươi” – Lu-ca 2:35).
Sự kiện duy nhất được kể lại về thời niên thiếu của Chúa Giê-xu là khi Ngài 12 tuổi ở lại đền thờ (Lu-ca 2:41-52). Câu nói then chốt: “Cha mẹ không biết rằng tôi phải lo việc Cha tôi sao?” (Lu-ca 2:49) cho thấy ý thức độc nhất về mối liên hệ với Đức Chúa Trời là Cha (trong tiếng Hy Lạp, Ngài dùng từ “en tois tou patros mou” – ἐν τοῖς τοῦ πατρός μου, “trong những việc của Cha tôi”). Kết thúc đoạn này, “Đức Chúa Jêsus khôn ngoan càng thêm, thân hình càng lớn, càng được đẹp lòng Đức Chúa Trời và người ta.” (Lu-ca 2:52), mô tả sự phát triển toàn diện của Ngài.
II. Các “Phúc Âm Thời Thơ Ấu” Ngoài Kinh Điển: Sự Tò Mò và Những Sai Lạc
Vào khoảng thế kỷ thứ 2 trở về sau, nhiều tác phẩm xuất hiện nhằm lấp đầy “khoảng trống” về thời thơ ấu của Chúa Giê-xu mà Ma-thi-ơ và Lu-ca không ghi chép. Hai tác phẩm nổi bật nhất là:
- Phúc Âm Thời Thơ Ấu theo Thô-ma (The Infancy Gospel of Thomas): Kể lại những câu chuyện lạ lùng về Chúa Giê-xu từ 5 đến 12 tuổi, nơi Ngài dùng quyền năng siêu nhiên để tạo hình chim sẻ từ đất sét, làm cho bạn chơi chết sống lại, hoặc trừng phạt những kẻ chống đối Ngài. Những câu chuyện này mô tả Chúa Giê-xu như một đứa trẻ thần thánh nhưng thiếu sự vâng phục và thánh khiết, trái ngược hoàn toàn với hình ảnh “vâng phục” trong Lu-ca 2:51.
- Phúc Âm Gia-cốb (The Protoevangelium of James): Tập trung vào sự ra đời và thời thơ ấu của Ma-ri, mẹ Chúa Giê-xu, cùng những chi tiết về sự đồng trinh vĩnh viễn của bà. Tác phẩm này nâng cao vị trí của Ma-ri một cách quá mức, đi ngược với sự dạy dỗ của Kinh Thánh rằng Chúa Giê-xu là Đấng Trung Bảo duy nhất (“Vì chỉ có một Đức Chúa Trời, và chỉ có một Đấng Trung bảo ở giữa Đức Chúa Trời và loài người, tức là Đức Chúa Jêsus Christ” – 1 Ti-mô-thê 2:5).
Tại sao Hội Thánh đầu tiên và Cải Chánh Giáo không công nhận các sách này? Dựa trên các tiêu chuẩn Kinh Điển:
1. Tính Sứ Đồ (Apostolicity): Không do các sứ đồ viết hoặc chứng thực.
2. Tính Chính Thống (Orthodoxy): Nội dung mâu thuẫn với giáo lý cốt lõi đã được mặc khải.
3. Tính Phổ Quát (Catholicity): Không được các Hội Thánh rộng rãi chấp nhận và sử dụng.
4. Tính Linh Nghiệm (Inspiration): Thiếu vắng quyền năng và chứng cớ của Đức Thánh Linh, thường nhằm thỏa mãn sự tò mò hơn là bày tỏ chân lý cứu rỗi.
Chúng ta phải cảnh giác với những câu chuyện này, vì chúng có thể làm lu mờ hình ảnh chân thật về Chúa Cứu Thế và đưa vào những giáo lý sai lạc.
III. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Từ những ghi chép đáng tin cậy trong Ma-thi-ơ và Lu-ca, chúng ta rút ra được nhiều bài học quý báu:
1. Tin Cậy vào Sự Mặc Khải Đầy Đủ của Đức Chúa Trời: Đức Chúa Trời đã cho chúng ta biết đủ những gì cần thiết cho đức tin và sự sống đạo (“Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn…” – 2 Ti-mô-thê 3:16). Sự tò mò về những điều huyền bí không được Kinh Thánh nhắc đến có thể dẫn chúng ta đi lạc. Hãy thỏa lòng và vững tin vào Lẽ thật đã được ban cho.
2. Sống Vâng Phục Trong Gia Đình và Xã Hội: Gương mẫu của Chúa Giê-xu thời niên thiếu là sự vâng phục cha mẹ trên đất (“Ngài theo về thành Na-xa-rét và chịu lụy cha mẹ” – Lu-ca 2:51), đồng thời ưu tiên tối cao cho ý muốn của Cha trên trời. Điều này dạy chúng ta về trách nhiệm trong các mối quan hệ gia đình và sự tìm kiếm ý muốn Đức Chúa Trời trong mọi lĩnh vực.
3. Phát Triển Cách Toàn Diện: Chúa Giê-xu phát triển “khôn ngoan” (trí tuệ, sự khôn ngoan thuộc linh), “thân hình” (thể chất), và “được đẹp lòng Đức Chúa Trời và người ta” (tâm linh và xã hội) (Lu-ca 2:52). Đây là mô hình cho sự phát triển cân bằng của một Cơ Đốc nhân: nuôi dưỡng đời sống nội tâm, chăm sóc thân thể, và xây dựng các mối quan hệ lành mạnh.
4. Nhận Biết và Tôn Thờ Chúa Cứu Thế Đích Thực: Các câu chuyện thời thơ ấu trong Ma-thi-ơ và Lu-ca đều dẫn đến một mục đích: xác nhận Chúa Giê-xu là Đấng Mết-si-a, là Con Đức Chúa Trời, và là Đấng Cứu Rỗi. Giống như các nhà thông thái, chúng ta được kêu gọi đến để tôn thờ Ngài (Ma-thi-ơ 2:11). Giống như Si-mê-ôn, chúng ta có thể tìm thấy sự thỏa lòng khi đã thấy ơn cứu rỗi của Chúa (Lu-ca 2:30).
Kết Luận
Các ghi chép về thời thơ ấu của Chúa Giê-xu trong Kinh Thánh là đủ và trọn vẹn. Chúng không phải là những câu chuyện cổ tích để thỏa mãn trí tưởng tượng, mà là những lời tường thuật thần học sâu sắc, được Đức Thánh Linh soi dẫn, để bày tỏ thân vị và công việc của Con Đức Chúa Trời ngay từ những ngày đầu. Trong khi “Các Phúc Âm Thời Thơ Ấu” ngoài Kinh Điển có thể thu hút sự tò mò, chúng thiếu thẩm quyền thuộc linh và thường làm sai lệch chân dung của Chúa Cứu Thế.
Lời kêu gọi cho chúng ta ngày nay là hãy đâm rễ sâu vào Lẽ thật đã được mặc khải, tập trung vào Chúa Giê-xu Christ – Đấng từ khi còn thơ ấu cho đến thập tự giá và sự phục sinh – đã hoàn toàn vâng phục ý muốn Đức Chúa Trời để thực hiện kế hoạch cứu chuộc vĩ đại. Hãy để sự vâng phục, khôn ngoan và ân điển nơi Chúa Giê-xu trở thành khuôn mẫu và nguồn sức mạnh cho hành trình đức tin của chúng ta.
“Đức Chúa Jêsus khôn ngoan càng thêm, thân hình càng lớn, càng được đẹp lòng Đức Chúa Trời và người ta.” (Lu-ca 2:52)