Kinh Thánh nói gì về sự mất mát người thân?

Trong hành trình đức tin, sự mất mát người thân yêu có lẽ là một trong những trải nghiệm đau thương và thử thách nhất mà một Cơ Đốc nhân phải đối diện. Nó để lại một khoảng trống, một nỗi đau sâu thẳm mà dường như không lời an ủi nào của con người có thể lấp đầy. Tuy nhiên, Lời của Đức Chúa Trời – Kinh Thánh – không lảng tránh thực tại khắc nghiệt này. Trái lại, từ Sáng-thế Ký đến Khải-huyền, Kinh Thánh ghi lại chân thực những tiếng khóc, những câu hỏi chất vấn, và cả những giọt nước mắt của chính Đức Chúa Trời trước sự chết. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá cách Kinh Thánh nhìn nhận về sự chết, sự đau buồn, và đặc biệt là nguồn hy vọng siêu việt mà Đức Chúa Trời ban cho những ai đang trong cơn thương đau.

I. Sự Chết Trong Quan Điểm Kinh Thánh: Kẻ Thù Cuối Cùng

Để hiểu về sự mất mát, trước hết chúng ta phải hiểu Kinh Thánh định nghĩa sự chết là gì. Thần học Kinh Thánh dạy rằng sự chết không phải là một phần tự nhiên, tốt đẹp của tạo vật nguyên thủy. Sáng-thế Ký chương 2-3 cho thấy sự chết xâm nhập vào thế giới như một hậu quả trực tiếp của tội lỗi. Đức Chúa Trời đã cảnh báo: "Vì ngày nào ngươi ăn trái cây đó, chắc sẽ chết" (Sáng-thế Ký 2:17). Sự chết thể xác, sự phân cách thuộc linh với Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 2:1), và sự chết đời đời đều bắt nguồn từ đây.

Sứ đồ Phao-lô gọi sự chết là "kẻ thù sau cùng" (1 Cô-rinh-tô 15:26). Từ Hy Lạp được dùng cho "kẻ thù" là ἐχθρός (echthros), mang ý nghĩa một kẻ thù đối địch, thù nghịch. Sự chết là kẻ xâm lược, một kẻ thù cướp đi mạng sống và gây ra đau thương. Quan điểm này giúp chúng ta hiểu rằng nỗi đau, sự phẫn nộ và cảm giác bất công khi mất người thân là những phản ứng hợp lý trước một thực thể thù địch với sự sống mà Đức Chúa Trời đã tạo dựng.

II. Sự Đau Buồn: Một Phản Ứng Được Chính Chúa Công Nhận

Kinh Thánh không bao giờ yêu cầu Cơ Đốc nhân phải "mạnh mẽ" theo kiểu kìm nén cảm xúc hay phủ nhận nỗi đau. Ngược lại, Kinh Thánh đầy dẫy những hình ảnh chân thật về sự đau buồn.

1. Gương của những người tin Chúa:
- Đa-vít khóc thảm thiết khi nghe tin Sau-lơ và Giô-na-than, con trai vua, qua đời: "Hỡi Giô-na-than, anh tôi! Tôi buồn cho anh quá! Anh làm tôi khoái lạc biết bao!" (2 Sa-mu-ên 1:26). Ông cũng than khóc khi con trai phản loạn của mình chết: "Hỡi Áp-sa-lôm, con trai ta! Con trai ta! Áp-sa-lôm, con trai ta! Chớ chi chính ta chết thế cho con!" (2 Sa-mu-ên 18:33).
- Gióp, khi mất tất cả con cái và tài sản, đã xé áo mình, cạo đầu, và sấp mình xuống đất thờ lạy (Gióp 1:20). Cả sách Gióp là một minh chứng hùng hồn về một người công bình vật lộn với nỗi đau và những câu hỏi không lời đáp trước sự mất mát.
- Ma-ri và Mác-thê đã không ngần ngại trách Chúa Giê-xu khi Ngài đến muộn sau khi La-xa-rơ chết: "Lạy Chúa, nếu Chúa có đây, thì anh tôi không chết!" (Giăng 11:21, 32). Lời trách này xuất phát từ nỗi đau và lòng tin, và Chúa Giê-xu không quở trách họ.

2. Gương của Chính Chúa Giê-xu:
Đây là điểm then chốt. Trong phân đoạn cảm động tại Giăng 11, chúng ta thấy Chúa Giê-xu, là Đức Chúa Trời nhập thể, đã phản ứng thế nào trước cái chết của người bạn thân. Câu 35 ghi vắn tắt nhưng đầy sức nặng: "Giê-xu khóc". Từ Hy Lạp được dùng ở đây là ἐδάκρυσεν (edakrysen), chỉ về việc rơi nước mắt thầm lặng. Dù biết trước rằng mình sắp khiến La-xa-rơ sống lại, Ngài vẫn cảm thông sâu sắc với nỗi đau của Ma-ri, Mác-thê và những người đang khóc. Hành động này của Ngài xác nhận rằng đau buồn không phải là thiếu đức tin. Nó là một phản ứng tự nhiên và được chính Đấng Tạo Hóa cảm thông trước sự tàn phá của tội lỗi và sự chết. Ngài bước vào nỗi đau của chúng ta.

III. Nguồn An Ủi Và Hy Vọng Siêu Việt

Trong khi công nhận nỗi đau, Kinh Thánh không để chúng ta chìm đắm trong tuyệt vọng. Sứ điệp trung tâm của Cơ Đốc giáo là sự Phục Sinh – chiến thắng của Chúa Giê-xu Christ trên sự chết.

1. Sự Sống Lại Của Chúa Giê-xu: Nền Tảng Của Hy Vọng
Trong 1 Cô-rinh-tô 15, Phao-lô dành cả chương để luận về sự sống lại. Ông tuyên bố: "Nhưng bây giờ, Đấng Christ đã từ kẻ chết sống lại, Ngài là trái đầu mùa của những kẻ ngủ" (câu 20). Từ "trái đầu mùa" (ἀπαρχὴ, aparchē) trong văn hóa nông nghiệp ám chỉ phần thu hoạch đầu tiên, báo trước một mùa gặt lớn hơn. Sự sống lại của Chúa Giê-xu không phải là một phép lạ đơn lẻ, mà là sự bảo đảm chắc chắn rằng tất cả những ai thuộc về Ngài cũng sẽ được sống lại. Vì thế, sự ra đi của tín đồ không phải là "hết", mà là "ngủ" trong Chúa (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:13-14), chờ đợi ngày được đánh thức trong một thân thể vinh hiển, bất diệt.

2. Lời Hứa Về Sự Hiện Diện An Ủi Của Đức Chúa Trời
Thi Thiên 34:18 chép: "Đức Giê-hô-va ở gần những kẻ có lòng đau thương, và cứu kẻ có tâm hồn thống hối." Từ Hê-bơ-rơ "ở gần" (קָרוֹב, qārov) mang nghĩa gần gũi, thân cận. Trong cơn đau đớn nhất, chúng ta không cô đơn. Chúa Thánh Linh được gọi là "Đấng Yên ủi" (Giăng 14:16, 26; 15:26). Danh hiệu này trong tiếng Hy Lạp là Παράκλητος (Paraklētos), có nghĩa là "người được gọi đến bên cạnh" để giúp đỡ, khích lệ, biện hộ. Chức vụ của Ngài là ở cùng và nâng đỡ chúng ta trong mọi hoạn nạn.

3. Lời Hứa Về Sự Đoàn Tụ Và Sự Sống Đời Đời
Chúa Giê-xu phán: "Ta là sự sống lại và sự sống; kẻ nào tin ta thì sẽ sống, mặc dầu đã chết rồi. Còn ai sống mà tin ta thì không hề chết" (Giăng 11:25-26). Đây là lời hứa về sự sống thuộc linh không bao giờ tắt và sự sống lại thân thể.
Hơn thế, 1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:13-18 vẽ nên một bức tranh đầy hy vọng về ngày Chúa tái lâm. Chúng ta không nên buồn rầu "như người không có sự trông cậy". Trong ngày đó, những người đã "ngủ trong Đức Chúa Jêsus" sẽ sống lại trước, và cùng với những người còn sống, sẽ "được đem ở trong đám mây để nghênh tiếp Chúa trên không trung", và từ đó, chúng ta sẽ ở cùng Chúa luôn luôn. Đây là nền tảng cho niềm hy vọng đoàn tụ.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Cuộc Sống Cơ Đốc

1. Được Phép Đau Buồn, Nhưng Không Như Người Không Có Hy Vọng:
Hãy cho phép bản thân và người khác trải qua quá trình đau buồn tự nhiên: sốc, phủ nhận, thương tiếc, buồn bã, chấp nhận. Đừng vội vã "giải quyết" nỗi đau bằng những câu Kinh Thánh sáo rỗng. Hãy noi gương Chúa Giê-xu và Đa-vít: thành thật với cảm xúc trước mặt Chúa. Nhưng giữa dòng nước mắt, hãy hướng lòng về lời hứa Phục Sinh (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:13).

2. Tìm Kiếm và Đón Nhận Sự An Ủi Từ Đức Chúa Trời:
Hãy đến với Chúa trong sự cầu nguyện chân thật, có thể là thầm lặng, có thể là than khóc, thậm chí là chất vấn. Hãy để Lời Ngài (đặc biệt là Thi Thiên, sách Gióp, các thư tín) nuôi dưỡng tâm hồn. Hãy nhận biết sự hiện diện của Đấng Yên ủi - Chúa Thánh Linh - trong bạn.

3. Sống Với Viễn Cảnh Vĩnh Cửu:
Sự mất mát nhắc nhở chúng ta rằng thế gian này không phải là nhà cuối cùng. Hãy để nó điều chỉnh lại các ưu tiên, khiến chúng ta sống vì những điều có giá trị đời đời: mối quan hệ với Chúa, đầu tư vào Vương Quốc Đức Chúa Trời, và yêu thương người khác.

4. Trở Thành Sự An Ủi Cho Người Khác:
Sứ đồ Phao-lô dạy: "Ngài yên ủi chúng tôi trong mọi sự khốn khó, hầu cho nhơn sự yên ủi mà Ngài đã yên ủi chúng tôi, thì chúng tôi cũng có thể yên ủi kẻ ở trong sự khốn khó nào" (2 Cô-rinh-tô 1:4). Sự an ủi chúng ta nhận được từ Chúa trở thành một phương tiện để chúng ta đồng cảm và nâng đỡ người khác. Đôi khi, sự hiện diện thầm lặng, một vòng tay ôm, hay sự giúp đỡ thiết thực có ý nghĩa hơn nhiều lời nói.

Kết Luận: Giữa Nỗi Buồn Và Hy Vọng

Kinh Thánh không đưa ra một công thức kỳ diệu để xóa tan nỗi đau mất mát ngay lập tức. Thay vào đó, Kinh Thánh cung cấp một khung cảnh thần học vững chắc để chúng ta đặt nỗi đau của mình vào đó: Chúng ta đau buồn vì sự chết là kẻ thù, là hậu quả của tội lỗi, và nó gây ra tổn thương thực sự. Nhưng chúng ta không đau buồn trong tuyệt vọng, vì Chúa chúng ta, Đức Chúa Giê-xu Christ, đã chiến thắng kẻ thù ấy trên thập tự giá và từ trong mồ mả. Ngài là Đấng Sống Lại và là Sự Sống.

Vì vậy, khi đối diện với sự mất mát người thân, đặc biệt là một tín đồ nơi Chúa, chúng ta có thể vừa khóc thương, vừa hát lên bài ca hy vọng. Chúng ta khóc vì sự vắng mặt tạm thời đầy đau đớn. Nhưng chúng ta hát vì biết rằng, nhờ ân điển và sự chết chuộc tội của Chúa Giê-xu, "sự chết đã bị nuốt mất trong sự thắng" (1 Cô-rinh-tô 15:54). Và chúng ta trông đợi ngày trọn vẹn khi Đức Chúa Trời sẽ lau ráo hết nước mắt khỏi mắt chúng ta, sẽ không còn có sự chết, cũng không còn có tang chế, kêu ca, hay đau đớn nữa (Khải-huyền 21:4). Cho đến ngày ấy, chúng ta bước đi bởi đức tin, nắm chặt tay Đấng đã từng khóc bên mộ phần và đã phá tan quyền lực của sự chết.