Người Cơ Đốc nên làm gì khi sống ở nơi không có nhà thờ để nhóm lại?

Trong hành trình đức tin, có những mùa người tín đồ có thể rơi vào hoàn cảnh địa lý hoặc xã hội khiến họ không thể tham dự một Hội Thánh địa phương được tổ chức thông thường. Điều này có thể đến từ việc di chuyển đến vùng sâu vùng xa, đi du học, làm việc ở nơi hẻo lánh, hoặc thậm chí trong những bối cảnh xã hội hạn chế tự do tôn giáo. Tình trạng này không phải là hiếm trong lịch sử Hội Thánh và Kinh Thánh đã cung cấp cho chúng ta những nguyên tắc nền tảng, những gương mẫu quý báu để vững vàng bước đi trong sự cô đơn thuộc linh tưởng chừng. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát Lời Chúa để tìm ra định hướng thực tiễn cho Cơ Đốc nhân trong hoàn cảnh đặc biệt này.

Trước khi tìm giải pháp, chúng ta cần trở lại với khải thị Kinh Thánh về Hội Thánh và sự nhóm lại. Từ ngữ “Hội Thánh” trong nguyên ngữ Tân Ước Hy Lạp là “ekklēsia” (ἐκκλησία), có nghĩa là “những người được gọi ra” (called-out ones). Điều này nhấn mạnh đến con người – những người được Chúa kêu gọi và cứu chuộc – chứ không phải là tòa nhà hay địa điểm. Vì vậy, dù không có một ngôi nhà thờ bằng gạch đá, cộng đồng những người tin Chúa tại một địa phương vẫn là Hội Thánh.

Kinh Thánh khuyên dạy: “Chớ bỏ sự nhóm lại như mấy kẻ quen làm, nhưng phải khuyên bảo nhau, và hễ anh em thấy ngày ấy hầu gần chừng nào, thì càng phải làm như vậy chừng nấy” (Hê-bơ-rơ 10:25). Mệnh lệnh này rõ ràng và quan trọng. Tuy nhiên, chúng ta cần hiểu mục đích của sự nhóm lại: để “khuyên bảo nhau” (trong nguyên văn Hy Lạp là “parakaleō” παρακαλέω – nghĩa là khích lệ, an ủi, mời gọi) và để gây dựng lẫn nhau trong đức tin. Vậy, cốt lõi không nằm ở hình thức hay địa điểm cố định, mà nằm ở sự tương giao gây dựng trong Đấng Christ.

Trong Cựu Ước, khi dân Y-sơ-ra-ên bị lưu đày qua Ba-by-lôn, họ không còn đền thờ để thờ phượng. Trong hoàn cảnh ấy, họ đã hình thành nên những “hội đường” (synagogue) – nơi họ nhóm lại tại địa phương để đọc Kinh Luật, cầu nguyện và khích lệ nhau. Điều này cho thấy bản chất thích ứng của sự nhóm lại thánh khi hoàn cảnh truyền thống bị thay đổi.

Khi không có một Hội Thánh địa phương chính thức, người tín đồ có thể và nên chủ động thiết lập các hình thức nhóm lại phù hợp, dựa trên các mô hình và nguyên tắc Kinh Thánh.

1. Nhóm Gia Đình hoặc Nhóm Nhỏ (House Church): Đây là mô hình Hội Thánh nguyên thủy nhất. Sách Công vụ ghi lại: “Ngày nào cũng vậy, cứ chăm chỉ đến đền thờ; còn ở nhà, thì bẻ bánh và dùng bữa chung với nhau cách vui vẻ thật thà” (Công vụ 2:46). Sự nhóm lại “ở nhà” là một phần thiết yếu trong đời sống Hội Thánh ban đầu. Trong thư của Phao-lô, ông cũng gửi thăm các “Hội Thánh trong nhà” (Rô-ma 16:5, I Cô-rinh-tô 16:19, Cô-lô-se 4:15). Một gia đình Cơ Đốc, hoặc một nhóm nhỏ vài ba tín hữu, có thể chính thức nhóm lại tại gia để thờ phượng, cầu nguyện, học Lời Chúa và bẻ bánh.

2. Sự Hiện Diện của Chúa trong Sự Nhóm Lại Nhỏ Nhất: Chúa Giê-xu hứa: “Vì nơi nào có hai ba người nhân danh ta nhóm lại, thì ta ở giữa họ” (Ma-thi-ơ 18:20). Lời hứa này là nền tảng cho mọi sự nhóm lại của con cái Chúa. Nó không đòi hỏi một con số lớn, một chức sắc được phong, hay một không gian trang trọng. Chỉ cần “hai ba người”, với tâm điểm là Đấng Christ (“nhân danh Ta”), và với mục đích nhóm lại vì Ngài, thì sự hiện diện quyền năng của Chúa được hứa chắc ở đó. Đây là sự an ủi lớn lao cho những ai chỉ có thể nhóm với một vài anh chị em.

3. Sự Tương Giao Cá Nhân và “Nhóm Lại” Trực Tuyến: Trong thời đại kỹ thuật số, khái niệm về cộng đồng đã được mở rộng. Trong khi sự hiện diện thể lý là lý tưởng (III Giăng 1:13-14), thì việc sử dụng công cụ trực tuyến để kết nối, cùng học Lời Chúa, cầu nguyện chung với các tín hữu ở xa là một phương cách thiết thực và đáng được khuyến khích. Nó có thể bổ sung, dù không thể thay thế hoàn toàn, cho sự gặp gỡ mặt đối mặt. Các buổi nhóm trực tuyến có cấu trúc, các nhóm học Kinh Thánh qua video call, hay thậm chí các cộng đồng đức tin trực tuyến nghiêm túc có thể trở thành mạng lưới nâng đỡ quý giá.

4. Mối Liên Hệ Với Các “Thánh Đồ” Trong Quá Khứ và Hiện Tại: Sự cảm thông của thánh đồ (communion of saints) trong Bài Tín Điều Các Sứ Đồ nhắc chúng ta rằng chúng ta không cô độc. Qua việc đọc sách vở, tự truyện, giáo trình của các tôi tớ Chúa, chúng ta được gây dựng và “nhóm lại” về mặt tâm linh với họ. Đồng thời, duy trì liên lạc thư từ, điện thoại với các anh chị em, mục sư ở nơi khác cũng là một hình thức tương giao gây dựng.

Khi không có sự nhóm lại thường xuyên, đời sống cá nhân với Chúa càng phải trở nên mạnh mẽ và kỷ luật. Đây là lúc thực hành chức tế lễ của mỗi tín đồ (I Phi-e-rơ 2:9).

1. Đền Tạm Cá Nhân – Sự Thờ Phượng Riêng Tư: Mỗi Cơ Đốc nhân là một đền thờ của Đức Thánh Linh (I Cô-rinh-tô 6:19). Vì vậy, nơi ở của bạn có thể trở thành “nơi thánh” cho sự thờ phượng cá nhân. Thiết lập một thời gian cố định mỗi ngày để đọc Kinh Thánh, suy ngẫm và cầu nguyện là điều sống còn. Hãy nghiêm túc như Đa-vít, người “hằng sớm mai... trông đợi Chúa” (Thi thiên 5:3).

2. Nghiên Cứu Lời Chúa Cách Hệ Thống: Hãy tận dụng thời gian này để đào sâu vào Lời Chúa. Không chỉ đọc suông, hãy nghiên cứu, ghi chú, tra khảo từ ngữ gốc. Sử dụng các công cụ học Kinh Thánh trực tuyến, tham gia các khóa học thần học từ xa. Sự trưởng thành trong sự hiểu biết Lẽ thật sẽ giúp bạn đứng vững.

3. Đời Sống Cầu Nguyện Như Hơi Thở: Phao-lô khuyên “hãy cầu nguyện không thôi” (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:17). Hãy biến mọi nơi, mọi lúc thành chốn cầu nguyện. Cầu nguyện không chỉ là nhu cầu, mà còn là vũ khí chiến đấu thuộc linh hữu hiệu khi bạn cảm thấy cô đơn hay bị tấn công.

1. Chủ Động Tìm Kiếm và Kết Nối: Dù ở đâu, hãy chủ động tìm kiếm xem có anh chị em Cơ Đốc nào khác trong khu vực không. Có thể qua mạng xã hội, qua hỏi thăm, hoặc qua các dấu hiệu nhận biết đơn giản. Nếu tìm được dù chỉ một người, hãy bắt đầu nhóm lại với họ theo Ma-thi-ơ 18:20.

2. Thiết Lập Nhịp Sống Thờ Phượng Gia Đình: Nếu bạn có gia đình, hãy biến gia đình mình thành một Hội Thánh thu nhỏ. Có giờ thờ phượng gia đình định kỳ, cùng đọc Kinh Thánh, cầu nguyện, hát thánh ca và chia sẻ với nhau. Đây chính là mô hình Hội Thánh tại gia mạnh mẽ nhất.

3. Sử Dụng Công Nghệ Cách Khôn Ngoan: Đăng ký tham dự các buổi nhóm trực tuyến của các Hội Thánh uy tín. Tham gia các nhóm học Kinh Thánh trực tuyến có sự hướng dẫn. Tuy nhiên, cần sáng suốt lựa chọn giáo lý lành mạnh, tránh các tà giáo hoặc sự dạy dỗ sai lầm.

4. Sống Làm Chứng và Gây Dựng Người Khác: Hoàn cảnh của bạn có thể là cơ hội để bạn trở thành “hạt giống” cho một nhóm nhỏ mới. Hãy sống đời sống làm chứng cho Chúa, và nếu có cơ hội dẫn đưa ai đó đến với Chúa, bạn có thể cùng họ học Kinh Thánh và cầu nguyện, từ đó hình thành nên một nhóm nhỏ.

5. Duy Trì Kết Nối Với Hội Thánh “Gốc”: Nếu bạn di chuyển từ một Hội Thánh địa phương đến nơi mới, hãy duy trì liên lạc với mục sư và anh chị em ở đó. Họ có thể cầu nguyện, hỗ trợ thuộc linh và khích lệ cho bạn.

Dù có nhiều giải pháp, chúng ta cũng cần nhìn nhận những thách thức:
Thiếu Sự Sửa Dạy và Khích Lệ Trực Tiếp: Sự vắng mặt của các trưởng lão, mục sư có kinh nghiệm có thể khiến bạn dễ bị tổn thương bởi giáo lý sai lạc hoặc thiếu người góp ý, sửa dạy khi cần (Hê-bơ-rơ 13:17).
Cám Dỗ Sống Đạo Cá Nhân Hóa Quá Mức: Có nguy cơ biến đức tin thành một trải nghiệm hoàn toàn cá nhân, tách rời khỏi thân thể Đấng Christ, dẫn đến sự lệch lạc trong nhận thức và thực hành.
Suy Giảm Động Lực và Sự Nguội Lạnh: Thiếu sự thúc giục, khích lệ thường xuyên từ cộng đồng có thể làm nguội lạnh lòng sốt sắng.

Để đối phó, hãy luôn khiêm nhường, duy trì tinh thần học hỏi, sẵn sàng lắng nghe góp ý từ xa, và đặc biệt “hãy giữ cho khỏi mất sự sốt sắng” (Rô-ma 12:11).

Hoàn cảnh không có nhà thờ để nhóm lại không có nghĩa là bạn bị tách rời khỏi Thân Thể Đấng Christ. Nó đòi hỏi sự chủ động, sáng tạo và kỷ luật hơn trong đời sống đức tin. Hãy nhớ lời hứa của Chúa Giê-xu: “Ta sẽ chẳng lìa ngươi đâu, chẳng bỏ ngươi đâu” (Hê-bơ-rơ 13:5). Ngài là Đầu của Hội Thánh, và Ngài có nhiều cách để nuôi dưỡng, gây dựng con cái Ngài, dù trong hoang mạc hay nơi đất khách. Hãy bám chặt lấy Ngài, tìm kiếm những cách thức nhóm lại phù hợp, và sống như một chi thể sống động, dù trong hoàn cảnh nào đi nữa. Bạn có thể chính là hạt nhân cho một Hội Thánh mới trong tương lai tại nơi bạn đang sống.